Γράφει ο Στέλιος Ζερβός
Η Μελίνα Μερκούρη γεννήθηκε στις 18 Οκτωβρίου του 1920, στην Αθήνα. Όλη της η ζωή ήταν γεμάτη όνειρα, ελπίδες, αγωνίες και μάχες .
Η Μελίνα Μερκούρη ήταν μια από τις σημαντικότερες Ελληνίδες του 20ού αιώνα. Κορυφαία αγωνίστρια της Δημοκρατίας στον αγώνα κατά της χούντας. Καλή ηθοποιός του θεάτρου και του κινηματογράφου με διεθνή καριέρα. Πολιτικός. Μια προσωπικότητα ανεξάντλητη. Αλλά και ένα πλάσμα γεμάτο φινέτσα, με ένα απαράμιλλο διαχρονικό στυλ.
Τη βάφτισαν Αμαλία – Μαρία, δεν τη φώναξαν όμως έτσι ποτέ. Το όνομα που θα χρησιμοποιούσαν σε όλη της τη ζωή, και με το οποίο έγινε πασίγνωστη, ήταν το «Μελίνα». Πολλές φορές δεν χρειαζόταν καν το επίθετο «Μερκούρη» για να συστηθεί. Ήταν η Μελίνα όλων των Ελλήνων, αλλά και η Μελίνα των ξένων.
Καταγόταν από οικογένεια πολιτικών και ήταν η αγαπημένη εγγονή του Σπύρου Μερκούρη, ενός από τους πιο επιτυχημένους και δημοφιλείς Δημάρχους της Αθήνας για περισσότερα από 20 χρόνια. Πατέρας της ήταν ο Σταμάτης Μερκούρης, βουλευτής για περισσότερο από 30 χρόνια. Μητέρα της, η Ειρήνη Λάππα, που ανήκε σε μια από τις καλύτερες αθηναϊκές οικογένειες. Το ζευγάρι όμως χώρισε, και η Μελίνα απέκτησε το πρώτο της τραύμα .
Παιδί ανήσυχο, και με το μυαλό προσηλωμένο σε οτιδήποτε άλλο εκτός από τα μαθήματα, ήταν από τις χειρότερες μαθήτριες. Όταν ο παππούς Σπύρος πεθαίνει, η μικρή Μελίνα αισθάνεται για πρώτη φορά στη ζωή της προδομένη. Την είχε κάνει να πιστέψει πως ήταν αθάνατος…
Είναι ακόμη έφηβη, όταν ερωτεύεται τον Πάνο Χαροκόπο, που της υπόσχεται (και τηρεί την υπόσχεσή του) ότι θα της παράσχει πλήρη ελευθερία να ασχοληθεί με το πάθος της, το θέατρο. Παντρεύονται κρυφά και στέλνουν στις οικογένειές τους τηλεγράφημα : «Γάμος ετελέσθη». Μετά από χρόνια θα χωρίσουν.
Όταν έδωσε εξετάσεις στη Δραματική Σχολή του Εθνικού θεάτρου, απήγγειλε ένα ποίημα του Κώστα Καρυωτάκη. Ανάμεσα στους εξεταστές της, ήταν και ο Αιμίλιος Βεάκης. «Δεν πέρασα» σκέφτηκε. Έγινε δεκτή πανηγυρικά και την ανέλαβε ο Δημήτρης Ροντήρης. Αποφοιτά το 1944.
Εντάσσεται στο δυναμικό του Εθνικού θεάτρου, όπου ερμηνεύει πολλούς ρόλους στην κεντρική σκηνή και στη σκηνή του Πειραιά.
Τη δεκαετία του 50 , της γίνεται η πρόταση να πρωταγωνιστήσει σε κινηματογραφική ταινία. Πρόκειται για τη «Στέλλα» του Μιχάλη Κακογιάννη. Η ταινία ταξιδεύει στο κινηματογραφικό φεστιβάλ των Κανών το 1956. Η εμφάνισή της εκεί , θα είναι μοιραία, αφού θα γνωρίσει τον αμερικανό σκηνοθέτη Ζυλ Ντασσέν, τον κατοπινό σύντροφό της.
Τότε αρχίζει μια σπουδαία καριέρα στον κινηματογράφο η μια ταινία διαδέχεται την άλλη «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» ,«Ποτέ την Κυριακή», «Φαίδρα», «Τοπκαπί» κ.α. Για την ερμηνεία της στην ταινία «Ποτέ την Κυριακή» θα πάρει στις Κάνες το βραβείο γυναικείας ερμηνείας (1960). Η ταινία είναι υποψήφια και για πέντε Όσκαρ . Η Μελίνα πρωταγωνιστεί σε ταινίες διακεκριμένων δημιουργών όπως ο Βιτόριο Ντε Σίκα .
Η δεκαετία του 1960, είναι η χρυσή εποχή για τη Μελίνα που καθιερώνετε ως διεθνής σταρ. Η διεθνής αναγνώριση φέρνει τη Μελίνα το 1967 στο Μπρόντγουεϊ της Νέας Υόρκης, για να παίξει στο «Ίλια Ντάρλινγκ».
Τα μεσάνυχτα της 21ης Απριλίου, ο Μάνος Χατζιδάκις τηλεφωνεί σε κείνη και στον Ζυλ για να τους πει ότι στην Ελλάδα έγινε στρατιωτικό πραξικόπημα. Η Μελίνα κάνει δηλώσεις στα ΜΜΕ «Σας παρακαλώ μην πάτε στη χώρα μου» λέει κλαίγοντας. Για τις δηλώσεις αυτές, η χούντα θα της αφαιρέσει την ελληνική ιθαγένεια στις 12 Ιουλίου του ίδιου χρόνου. Εκείνη θα απαντήσει με το ιστορικό πλέον : «Γεννήθηκα Ελληνίδα και θα πεθάνω Ελληνίδα. Ο Παττακός γεννήθηκε φασίστας και θα πεθάνει φασίστας».
Το σύνθημα για την αντιδικτατορική δράση έχει δοθεί. Με τον Ζυλ Ντασσέν, με τον Μίκη Θεοδωράκη, με άλλους φίλους, η Μελίνα θα γίνει ο εφιάλτης της χούντας. Σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς θα γνωρίσει και τον Ανδρέα Παπανδρέου. Κάνει πολιτική περιοδεία στις ευρωπαϊκές χώρες (Αυστρία, Ελβετία, Γαλλία, Αγγλία, Γερμανία, Ιταλία, Δανία, Σουηδία, Νορβηγία, Βέλγιο, Ολλανδία). Θα συμμετάσχει σε διαδηλώσεις, απεργίες πείνας, συναυλίες και πολιτικές εκδηλώσεις.
Στις 26 Ιουλίου του 1974, δύο μόλις μέρες μετά την πτώση της χούντας, επιστρέφει στην Ελλάδα. Στο αεροδρόμιο γίνεται διαδήλωση, θα κατέβει από το αεροπλάνο κάνοντας το σήμα της νίκης και θα χαθεί στις αγκαλιές του κόσμου . Τώρα πια είναι η Μελίνα των Ελλήνων.
Με την επιστροφή και την οριστική εγκατάστασή της στην Ελλάδα, συνεχίζει την πολιτική της δράση . Θα εκλεγεί βουλευτής με το ΠΑΣΟΚ και θα γίνει Υπουργός Πολιτισμού.
Πολυτάλαντη. Λαμπερή. Σύμβολο νίκης της δημοκρατίας στον αγώνα κατά της χούντας. Ριζοσπαστική πολιτικός και Υπουργός Πολιτισμού που διεκδίκησε την επιστροφή και επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα συνέβαλλε στην εδραίωση του Πολιτισμού ως σημαντικού κεφαλαίου της σύγχρονης Ελλάδας.
Τα οκτώ χρόνια της Μελίνας Μερκούρη στην ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού έφεραν τον ελληνικό πολιτισμό στην πρώτη γραμμή της διεθνούς σκηνής . Έθεσε τις βάσεις για το νέο Μουσείο της Ακρόπολης, γέννησε τον θεσμό των Πολιτιστικών Πρωτευουσών της Ευρώπης, δημιούργησε τον θεσμό των ΔΗΠΕΘΕ και έδωσε ώθηση στην ένταξη της πολιτιστικής εκπαίδευσης στα σχολεία.
Σε μία ταραγμένη εποχή, το πολιτικό και πολιτιστικό έργο της Μελίνα Μερκούρη συνεχίζει να εμπνέει τους Έλληνες. Η κοινωνική προσφορά της αντέχει στο χρόνο. Η απουσία της παραμένει αισθητή. Τη θυμόμαστε και τιμούμε τη μνήμη και την προσφορά της. Αυτή ήταν η Μελίνα Μερκούρη. Η δική μας Μελίνα και όλου του κόσμου.
Το έτος 2020, έχει οριστεί ως Έτος ''Μελίνα Μερκούρη''.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ - VIDEO: melinamercourifoundation.com
