Λογοτεχνία, κινηματογράφος, τηλεόραση
Βιβλία, φιλμ και σειρές που βάσισαν την πλοκή τους σε ιούς και περιέγραψαν το σκηνικό τρόμου με το οποίο βρίσκεται σήμερα αντιμέτωπη η ανθρωπότητα
Ένας ιός δραπετεύει από κάποιο μυστικό στρατιωτικό εργαστήριο. Ένα λάθος, μια απροσεξία της στιγμής είναι αρκετά για να ξεχυθεί ο όλεθρος. Ή μια φυσική επιλογή, συνήθως ένα μολυσμένο ζώο, το οποίο ανοίγει τον ασκό του Αιόλου πάνω από την ανθρωπότητα και ανοίγει τον κύκλο της καταστροφής διασπείροντας έναν φονικό ιό που εξαπλώνεται ταχύτατα και θερίζει. H οικονομία καταρρέει. Οι πόλεις αδειάζουν. Οι επιζώντες δημιουργούν μικρές κοινωνίες και σπεύδουν προς αναζήτηση καταφυγίου και τροφής. Η φύση κατακτά το χαμένο έδαφος από τις πόλεις...
Σας θυμίζουν κάτι αυτά; Αν είστε "ταινιοφάγος" και λατρεύετε την επιστημονική φαντασία και τις "αποκαλυπτικές" ταινίες, τότε στα σίγουρα αναγνωρίζετε το μοτίβο που έχετε δει πλείστες όσες φορές... έχοντας "κολλήσει" ειδικά σε σκηνές άδειων μεγαλουπόλεων, σκηνοθετημένες συχνά με μαεστρία. Με σημειολογική γαρνιτούρα, πάντα, όλα αυτά βεβαίως, είτε τα περιβαλλοντικά προβλήματα και την ανθρώπινη επέλαση στους φυσικούς πόρους, είτε την καταπάτηση των δικαιωμάτων των ζώων, είτε θρησκευτικές πεποιθήσεις με την "Αποκάλυψη" του Ιωάννη, να αποτελούν από τα πιο αγαπημένα μοτίβα των σεναριογράφων, επαναφέροντας και το κλασικό μοτίβο της αρχαιότητας και του Μεσαίωνα που ήθελε τις πανδημίες (και κάθε είδους κακό) να είναι η έκρηξη της οργής του Θεού απέναντι στην ανθρωπότητα.
Γιατί όμως τόση εμμονή με το θέμα; Μα πρώτα απ' όλα γιατί οι προφήτες και οι προφητείες είναι από τα αγαπημένα θέματα των συζητήσεων κάθε φορά που ένα μεγάλο κακό χτυπάει την πόρτα μας. Και αυτή τη φορά το όνομά του είναι κορωνοϊός ή επιστημονικά Covid-19.
Η πανδημία θεωρητικά μάς "έπιασε στον ύπνο", επί της ουσίας όμως αποτελεί απλώς τη λογική συνέχεια ενός κύκλου χιλιετιών που επαναλαμβάνεται με άλλους όρους και άλλες συνθήκες, αλλά στο ίδιο μοτίβο, που θέλει έναν ιό να επελαύνει σε βάρος της ανθρωπότητας. Και εκεί η λογοτεχνία, ο κινηματογράφος και η τηλεόραση, αν χωρίς να είναι απαραίτητα μάντεις κακών, μας έχουν προσφέρει το υπόβαθρο μιας πραγματικότητας που κανείς μας δεν ήθελε να πιστέψει ότι θα "δραπέτευε" από τη μικρή και τη μεγάλη οθόνη και θα εισέβαλε στην αληθινή ζωή, παρά τις προειδοποιήσεις των ειδικών και τα μαθήματα από την Ιστορία. Άλλωστε το σενάριο μιας πανδημίας ήταν πάντα στο τραπέζι των επιστημόνων, έχει δοκιμαστεί στο ιστορικό παρελθόν έχοντας με τη σειρά του δοκιμάσει σκληρά την ανθρωπότητα, προσφέροντας ένα ρεαλιστικό σκελετό για το χτίσιμο μιας ιστορίας ικανής να προκαλέσει πολλές ανατριχίλες. Και βεβαίως ακριβώς εξαιτίας του ότι το θέμα προσφέρεται για μια ιδανική ταινία αποκαλυπτικής καταστροφής, το αποτέλεσμα είναι σε πολλές περιπτώσεις αριστουργηματικό.
Αγαπημένο μοτίβο για τους δημιουργούς αντίστοιχων ταινιών ή σειρών είναι φυσικά τα ζόμπι, τα οποία δεν αφήνουν τίποτα όρθιο έως ότου έρθει ο "από μηχανής Θεός" (κατά κανόνα), όποιος και αν είναι αυτός, για να λυτρώσει την ανθρωπότητα και να ξεκινήσει ένα νέο "αύριο".
Το σενάριο μιας φονικής ολέθριας πανδημίας έχει δοκιμαστεί αρκετές φορές στον κινηματογράφο και την τηλεόραση: άλλοτε με ένα αρκετά πειστικό επιστημονικό υπόβαθρο και ρεαλιστική καταγραφή και άλλοτε με ένα χολιγουντιανό στυλ αποκλειστικά προς τέρψιν του φιλοθεάμονος κοινού με σενάριο διάτρητο σαν σουρωτήρι...
Το "Δεκαήμερο"
Βεβαίως η λογοτεχνία έχει δώσει την πρώτη ύλη, όπως και σε άλλες περιπτώσεις, για ένα στιβαρό σενάριο φονικής πανδημίας, ξεκινώντας από το "Δεκαήμερο" του Τζοβάνι Βοκάκιου, με υπόβαθρο την πανούκλα του 1348 που θέρισε την Ευρώπη και αποδεκάτισε τους πληθυσμούς, τον γνωστό "Μαύρο Θάνατο". Ο Βοκάκιος στα 1350 συνθέτει την τολμηρή ιστορία μιας ομάδας γυναικών που αφήνουν το κακό πίσω τους και καταφεύγουν στην εξοχή, με τα 100 διηγήματα του έργου να περιγράφουν την πικάντικη ιστορία τους και να δίνουν τροφή στον Πιέρ Πάολο Παζολίνι το 1971 να συνθέσει την κλασική κινηματογραφική δημιουργία του.
Η "Πανούκλα"
Κλασική σε επίπεδο λογοτεχνίας είναι και η "Πανούκλα" του Αλμπέρ Καμύ, ο οποίος περιγράφει την καραντίνα στην οποία μπαίνει η πόλη Οράν της Αλγερίας τη δεκαετία του '50, λόγω του ξεσπάσματος βουβωνικής πανώλης.
"Η μάσκα του κόκκινου θανάτου"
Θρυλική η συνεισφορά του Έντγκαρ Άλαν Πόε στο είδος, με γοτθικά αριστουργήματα που μεταφέρθηκαν στον κινηματογράφο έχοντας τη "σφραγίδα" του κορυφαίου Βίνσεντ Πράις, με τη φωνή που πάγωνε το αίμα. "Η μάσκα του κόκκινου θανάτου" του 1842 είναι το πιο κλασικό και χαρακτηριστικό της γοτθικής λογοτεχνίας και βεβαίως του Πόε, με τη μοναδική ανατριχιαστική και διδακτική διήγηση της ιστορίας του πρίγκιπα Πρόσπερο, ο οποίος κρύβεται στον πύργο του με άλλους ευγενείς για να αποφύγει τον "Κόκκινο θάνατο", χωρίς φυσικά επιτυχία.
Η "Έβδομη σφραγίδα"
Ο "Μαύρος Θάνατος" ενέπνευσε και τον Ίνγκμαρ Μπέργκμαν για την αριστουργηματική "Έβδομη σφραγίδα" του 1957, με έναν συγκλονιστικό Μαξ Βον Σίντοφ στον ρόλο του ιππότη που παίζει σκάκι με τον ίδιο τον θάνατο για την ψυχή του, επιστρέφοντας από τις σταυροφορίες. Ένα γεμάτο σημειολογικές αναφορές έργο τέχνης, με υπόβαθρο την πανδημία που σφράγισε την στορία της Ευρώπης και έχει αφήσει εποχή.
"Οι Δώδεκα Πίθηκοι"
Το 1995 ο Τέρι Γκίλιαμ των μοναδικών Μόντι Πάιθον, μια δεκαετία μετά το επίσης προφητικό "Μπραζίλ", "επιστρέφει" στο... μέλλον και μας καθηλώνει στις μεγάλες οθόνες με το αριστουργηματικό "Οι Δώδεκα Πίθηκοι" και το ασύλληπτο φινάλε του. Η ιστορία περιστρέφεται γύρω από έναν φονικό ιό που έχει αποδεκατίσει την ανθρωπότητα, με αποτέλεσμα όσοι έχουν επιβιώσει να ζουν το 2035 κάτω από τη γη, μέσα σε σπηλιές και καταφύγια σε έναν φουτουριστικό τρομακτικό κόσμο. Στην επιφάνεια ζουν πλέον μονάχα ζώα. Με την ατμόσφαιρα να θεωρείται μολυσμένη, οι επιστήμονες του μέλλοντος έχουν κατασκευάσει μια μηχανή του χρόνου στέλνοντας "εθελοντές" στο παρελθόν, ώστε να εντοπίσουν την πηγή του ιού και να σώσουν την ανθρωπότητα. Μέσα από καταιγιστικές σεκάνς από το παρελθόν ως το μέλλον και με μοναδικές ερμηνείες από τους Μπρους Γουίλις, Μαντλίν Στόου, Μπραντ Πιτ και Κρίστοφερ Πάλμερ, ο Τέρι Γκίλιαμ δημιουργεί ένα αριστούργημα για μια πανδημία με μοναδικές σεναριακές ανατροπές. Δείτε το και απολαύστε το. Όχι μία αλλά πολλές φορές. Θα σας δώσει άφθονη τροφή για σκέψη σε αυτούς τους χαλεπούς καιρούς.
"Contagion"
Το 2011, μια από τις πιο επιτυχημένες σειρές με θέμα μια πανδημία βγαίνει στους κινηματογράφους. Ο τίτλος της είναι "Contagion" και το θέμα της μια θανατηφόρα ασθένεια, η οποία ξεσπά, με μια ομάδα γιατρών από όλο τον κόσμο να καλείται από το Κέντρο Ελέγχου Ασθενειών για να αντιμετωπίσει την απειλή. Η ταινία αποτυπώνει με επιστημονική ακρίβεια τα γεγονότα που εξελίσσονται μετά το ξέσπασμα φονικού ιού στο Χονγκ Κονγκ και υπογράφεται από τον Στίβεν Σόντερμπεργκ. Στους πρωταγωνιστικούς ρόλους εμφανίζονται οι Μαριόν Κοτιγιάρ, Ματ Ντέιμον, Λόρενς Φίσμπερν, Τζουντ Λο, Γκουίνεθ Πάλτροου και Κέιτ Γουίνσλετ.
"Παγκόσμιος Πόλεμος Ζ"
Η ταινία "Παγκόσμιος Πόλεμος Ζ" αφηγείται την ιστορία ενός υπαλλήλου των Ηνωμένων Εθνών, του Τζέρι Λέιν, τον οποίο υποδύεται ο Μπαντ Πιτ, ο οποίος ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο, προκειμένου να σταματήσει μια θανατηφόρα πανδημία η οποία μεταμορφώνει τους ανθρώπους σε ζόμπι. Καθώς ο ιός είναι ασταμάτητος, οι συνέπειες είναι καταιγιστικές. Ανατρέπονται τα πάντα και η ανθρωπότητα απειλείται με αφανισμό. Η ταινία "παγώνει το αίμα" με την ωμότητα και τη σοκαριστική καταγραφή ενός σεναρίου φονικής πανδημίας, με την εναρκτήρια σεκάνς να είναι από τις πιο δυνατές που έχουν γυριστεί ποτέ. Την ταινία υπογράφει σεναριακά ο Μάθιου Μάικλ Κάρναχαν, έχοντας διασκευάσει το ομώνυμο μπεστ σέλερ του Μαξ Μπρουκς. Το φιλμ του 2013 σκηνοθέτησε ο Μαρκ Φόρστερ και πρωταγωνιστούν οι Μπραντ Πιτ, Μιρέιγ Ένος, Φάνα Μοκοένα, Ντέιβιντ Μορς και Ντανιέλα Κερτέσζ. Μια ταινία που οι λάτρεις των ανάλογων φιλμ δεν πρέπει να χάσουν.
"Η νύχτα των ζωντανών νεκρών"
Αλληγορικός τρόμος, σοκαριστική ωμότητα και μια ατέλειωτη σειρά από ταινίες που έσπευσαν να την μιμηθούν. Μιλάμε φυσικά για τη "Νύχτα των ζωντανών νεκρών" του Τζορτζ Α. Ρομέρο από το 1968, με τους Ντουέιν Τζόουνς, Τζούντιθ Ο' Ντι και Καρλ Χάρντμαν. Όσοι την έχετε δει δε θα έχετε ξεχάσει πόσες φορές τιναχτήκατε από την καρέκλα σας βλέποντας τους νεκρούς να ανασταίνονται συνεπεία ενός ιού και να επιτίθενται στους ζωντανούς. Χωρίς υπερβολή, μια ταινία που άλλαξε τα όσα γνωρίζαμε για τις ταινίες τρόμου. Η ταινία γνώρισε ένα ριμέικ το 2004.
"Το ξέσπασμα"
Το "Ξέσπασμα" του 1995 βασίζεται στο ξέσπασμα μιας θανατηφόρας επιδημίας παρόμοιας με εκείνης του Έμπολα, που δοκιμάζει την ανθρωπότητα. Η ιστορία βασίζεται στο βιβλίο του Ρίτσαρντ Πρέστον "Θερμή ζώνη" και έχει μεγάλο ενδιαφέρον και για το ότι εστιάζει στο πόσο μακριά μπορούν να φτάσουν σε μια ανάλογη κατάσταση στρατιωτικές και πολιτικές υγειονομικές υπηρεσίες, προκειμένου να περιορίσουν τη διάδοση ενός μεταδοτικού θανατηφόρου ιού. Εντυπωσιακοί στους ρόλους τους είναι οι Ντάστιν Χόφμαν, Ρενέ Ρούσο και Μόργκαν Φρίμαν, αλλά και οι Κούμπα Γκούντινγκ Τζιούνορ, Κέβιν Σπέισι και Ντόναλντ Σάδερλαντ σε δεύτερους ρόλους. Τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Βόλφγκανγκ Πέτερσεν. Έχει ενδιαφέρον ότι, όταν βγήκε η ταινία τον Μάρτιο του 1995, βρισκόταν σε εξέλιξη το ξέσπασμα του Έμπολα στο τότε Ζαΐρ.
"28 μέρες μετά"
Το 2002 μια "b movie" με τίτλο "28 μέρες μετά" κατάφερνε να μας "κόψει τη χολή" με την ωμότητά της και τον ρεαλισμό με τον οποίο περιέγραφε το ξέσπασμα μιας πανδημίας. Η εισαγωγική σκηνή με τον νεαρό που ξυπνάει από κώμα σε νοσοκομείο του έρημου Λονδίνου, ανακαλύπτοντας ότι πριν ένα μήνα ένας ιός μετέτρεψε σχεδόν όλους τους κατοίκους σε ζόμπι, είναι πραγματικά αριστουργηματική. Το φιλμ του Ντάνι Μπόιλ, με τους Κίλιαν Μέρφι, Ναόμι Χάρις, Κόλιν Έκλεστον και Μπρένταν Γκλίζον, είχε ως σημείο αναφοράς φυσικά το κλασικό "Η νύχτα των ζωντανών νεκρών" του Ρομέρο και κατάφερε να σκορπίσει ανατριχίλες σε ολόκληρο τον πλανήτη.
"28 εβδομάδες μετά"
Η επιτυχία της ταινίας "28 μέρες μετά" γέννησε και το "σίκουελ", επίσης επιτυχημένο - αν και όχι στα επίπεδα του πρωτότυπου - το "28 εβδομάδες μετά". Το φιλμ διαδραματίζεται έξι μήνες μετά την ιστορία του πρώτου, με έναν άντρα να επιστρέφει στο Λονδίνο για να βρει τα παιδιά του. Το φιλμ σκηνοθέτησε ο Χουάν Κάρλος Φερναντίλο. Το σκηνικό ενός αποκαλυπτικού Λονδίνου είναι απίστευτο. Στους πρωταγωνιστικούς ρόλους εμφανίζονται οι Ρόμπερτ Καρλάιλ, Κάθριν Μακόρμακ και Ρόουζ Μπερν.
"Πανδημία"
Η "Πανδημία" του 2009 περιγράφει το πώς τέσσερις φίλοι προσπαθούν να διασχίσουν τις ΗΠΑ που έχουν βυθιστεί στο χάος εξαιτίας ενός ιού, για να επιβιώσουν φτάνοντας στον κόλπο του Μεξικού. Την ταινία σκηνοθέτησαν οι Άλεξ και Ντέιβιντ Πάστορ και πρωταγωνιστούν οι Κρις Πάιν, Λου Τέιλρο Πούτσι και Πάιπερ Περάμπο.
"Doomsday"
Ο ανερχόμενος το 2008 σκηνοθέτης Νιλ Μάρσαλ έστησε έναν αποκαλυπτικό καμβά με φόντο τη Σκοτία, η οποία μετά την επέλαση μιας φονικής πανδημίας έχει τεθεί σε καραντίνα. Ο ιός, σύμφωνα με το σενάριο, σάρωσε τη Σκοτία οδηγώντας τις Αρχές να την απομονώσουν με τείχος από το υπόλοιπο της Μεγάλης Βρετανίας. Το φιλμ περιγράφει τις δραματικές αλλαγές που έχουν συμβεί σε μια κοινωνία που ξαναγίνεται πρωτόγονη, θυμίζοντας κάτι από "Mad Max" στις τελευταίες ταινίες, σε ακόμα πιο αιματηρή όμως εκδοχή. Η επιστροφή της ανθρωπότητας στον Μεσαίωνα είναι σοκαριστική και ωμή όπως παρουσιάζεται.
"The walking dead"
Ίσως από τις πιο αιματοβαμμένες και επιτυχημένες σειρές της τηλεόρασης, με ζόμπι να καταλαμβάνουν ολόκληρο τον κόσμο και μια μετα-αποκαλυπτική κοινωνία να προσπαθεί να επιβιώσει και να βρει τις απαντήσεις και τη θεραπεία.
"Το Οχυρό" ("The Stand")
Ο Στίβεν Κίνγκ σε μεγάλα κέφια διηγείται μια σοκαριστική ιστορία για έναν ιό που δραπετεύει από ένα στρατιωτικό εργαστήριο και μολύνει το 99% της ανθρωπότητας. Ό,τι απομένει είναι πλέον δύο στρατόπεδα, του καλού και του κακού, με δύο πυρήνες όπου ο σκοτεινός είναι ο Αντίχριστος σε μια μοντέρνα εκδοχή και ο φωτεινός μια ηλικιωμένη γυναίκα. Γύρω τους συσπειρώνονται οι επιζώντες που ετοιμάζονται για τη μεγάλη μάχη. Το βιβλίο αποτελεί από τα αριστουργήματα του μετρ του τρόμου και κυκλοφορεί στα Ελληνικά με τον τίτλο "Το κοράκι". Το 1994 γυρίστηκε τηλεταινία με σχεδόν πιστή μεταφορά του βιβλίου, γνωρίζοντας μεγάλη επιτυχία με ένα μεγάλο καστ 125 ερμηνευτών, σε σκηνοθεσία Μικ Γκάρις. Μάλιστα σε ένα μικρό ρόλο εμφανίζεται και ο ίδιος ο Στίβεν Κίνγκ.
"Resident Evil"
Η σειρά ταινιών από το 2002 ως το 2017, βασισμένη σε ένα δημοφιλές βιντεοπαιχνίδι, εστιάζει σε έναν ιό που μετέτρεψε σε ζόμπι τους ανθρώπους. Στηρίχθηκε ως επί το πλείστον στο πρόσωπο της Μίλα Γιόβοβιτς που πρωταγωνιστεί.
Διαβάστε ΕΔΩ όλες τις ειδήσεις για τον κορωνοϊό
