Μόλις λίγες ημέρες πριν συμπληρωθεί ένας χρόνος από τη μεγάλη “αγκαλιά” στον βράχο του Παλίγκρεμνου, που άνοιξαν διαμαρτυρόμενοι Κρητικοί για την επένδυση από ιδιώτη με κατασκευή υπόσκαφου ξενοδοχείου στην πλάτη του, εκδόθηκε η απόφαση του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την κήρυξη του σχηματισμού ως μνημείου και προστατευόμενου τοπίου. Η απόφαση του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας εκδόθηκε μόλις χθες Τρίτη 9 Μαΐου, και προβλέπει τον χαρακτηρισμό της περιοχής Παλίγκρεμνου και ακρωτηρίου Ψαρέλας του δήμου Αγίου Βασιλείου Ρεθύμνου ως προστατευόμενου τοπίου. Η απόφαση που φέρνει σήμερα στο φως το neakriti.gr θα αποτελέσει και την απόφαση υπουργού και θα ολοκληρωθεί με νεότερη απόφαση για την εξειδίκευση των περιορισμών και των ειδικών όρων που θα ισχύσουν.
Η απόφαση του ΥΠ.ΕΝ. εκδόθηκε από τη Διεύθυνση Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος και Βιοποικιλότητας, την υπογράφει ο προϊστάμενος της Γενικής Διεύθυνσης Περιβαλλοντικής Πολιτικής, Κωνσταντίνος Δημόπουλος, και φέρει Αριθμό Πρωτοκόλλου ΥΠΕΝ/ΔΔΦΠΒ/51102/1816/09-05-2023. Πρόκειται για την πολυαναμενόμενη απόφαση που προβλέπεται από το άρθρο 47 του Νόμου 4685/20 που, αν είχε προκληθεί από τους τοπικούς φορείς από το 2020, αντί να προσφύγουν κατά της επένδυσης στο Συμβούλιο της Επικρατείας, θα είχε λήξει το “θρίλερ” που μεσολάβησε τόσο για την έκδοση της οικοδομικής άδειας από την ΥΔΟΜ Ρεθύμνου όσο και εν συνεχεία από τους εκσκαφείς που εμφανίστηκαν πέρυσι τον Μάιο στον Παλίγκρεμνο, αρχίζοντας να ανοίγουν δρόμους.
Εν συνεχεία, ακολούθησε μια μεγάλη κινητοποίηση στις 15 Μαΐου 2022 με πάνδημη συμμετοχή από την Κρήτη στον βράχο, που έλαβε μορφή κινήματος εντός Κρήτης αλλά και εκτός Ελλάδας από τους τουρίστες που είχαν επισκεφτεί κάποτε το μέρος, ενώ μια σειρά αποκαλυπτικών δημοσιευμάτων από το neakriti.gr αποκάλυψαν άγνωστες πτυχές για την επένδυση, τις παλινωδίες από πλευράς Δήμου Αγίου Βασιλείου, καθώς και το γεγονός ότι υπήρχε προβλεπόμενη διαδικασία από τον νόμο που δεν ελήφθη υπ’ όψιν αρμοδίως και εκδόθηκε η οικοδομική άδεια. Η υπόθεση έγινε μείζον θέμα στη Βουλή, μετά τα έγγραφα που έφερε στο φως το neakriti.gr, και ουσιαστικά άνοιξε ο δρόμος ώστε ο Δήμος Αγίου Βασιλείου να αναθέσει στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης μελέτη τεκμηρίωσης για την κήρυξη της προστασίας του Παλίγκρεμνου, που πέρασε από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης και το Περιφερειακό Συμβούλιο, ώστε να καταλήξει στο ΥΠ.ΕΝ. και να εκδοθεί στις 9 Μαΐου 2023, δηλαδή χθες, η απόφαση που βάζει οριστικά τέλος στο υπόσκαφο ξενοδοχείο. Ταυτόχρονα, είχε μεσολαβήσει και ένα δικαστικό “θρίλερ” με τον Δήμο Αγίου Βασιλείου να προσφεύγει στο Ειρηνοδικείο Ρεθύμνου με ασφαλιστικά μέτρα, τα οποία έχασε για λόγους κακής τεκμηρίωσης, ενώ οι φορείς του Ρεθύμνου, αλλά και από όλη την Κρήτη κατέφυγαν στο Διοικητικό Εφετείο Χανίων και πριν από λίγες ημέρες πέτυχαν την ακύρωση της οικοδομικής άδειας του ξενοδοχείου. Σήμερα, έρχεται η απόφαση του ΥΠ.ΕΝ. για προστασία του βράχου ως φυσικού σχηματισμού να επισφραγίσει ότι το υπόσκαφο ξενοδοχείο που είχε σχεδιαστεί με μεγάλη λεπτομέρεια και πολλή προσοχή δεν πρόκειται να ανεγερθεί!
Τι προβλέπει η απόφαση προστασίας
Η απόφαση του ΥΠ.ΕΝ., που φέρνει σήμερα στο φως το neakriti.gr, χρειάζεται να δημοσιευτεί στη “Διαύγεια” και εν συνεχεία για να ισχύσει να δημοσιευτεί από την Εφημερίδα της Κυβέρνησως και να λάβει ΦΕΚ, που αναμένεται να γίνει εντός των ημερών. Ωστόσο, απαιτείται να υπάρξει η απόφαση υπουργού για τους ειδικούς όρους και περιορισμούς.
Η απόφαση του ΥΠ.ΕΝ., μεταξύ άλλων, «χαρακτηρίζει ως προστατευόμενο τοπίο την περιοχή Παλίγκρεμνος και το ακρωτήρι Ψαρέλας του δήμου Αγίου Βασιλείου Ρεθύμνου. Σκοπός της παρούσας απόφασης είναι η αποτελεσματική προστασία των στοιχείων της φύσης που έχουν ιδιαίτερη γεωμορφολογική, οικολογική, επιστημονική, αισθητική και πολιτισμική αξία και συμβάλλουν στη διατήρηση των φυσικών διεργασιών και στην προστασία φυσικών πόρων της ευρύτερης περιοχής του Παλίγκρεμνου και του ακρωτηρίου Ψαρέλας του δήμου Αγίου Βασιλείου Ρεθύμνου με τον χαρακτηρισμό της περιοχής ως προστατευόμενου τοπίου.
Ειδικότερα, επιδιώκεται η διατήρηση των ιδιαίτερων στοιχείων και αξιών που χαρακτηρίζουν την επιφάνεια του Παλίγκρεμνου, καθώς και του συνόλου της ευρύτερης περιοχής μέχρι και το ακρωτήριο Ψαρέλας, που συνθέτουν οι επιμέρους γεωμορφολογικοί και γεωλογικοί σχηματισμοί, οι ενεργές και δυναμικές φυσικές διεργασίες που τους επηρεάζουν, και η διατήρηση των ειδών χλωρίδας και πανίδας και των ενδιαιτημάτων τους.
Η περιοχή που χαρακτηρίζεται περιλαμβάνει όλα τα χερσαία βόρεια και δυτικά πρανή του λόφου των Αγίων Σαράντα, από την περιοχή του Παλίγκρεμνου στα ανατολικά μέχρι τις δύο άκρες του ακρωτηρίου Ψαρέλας στα δυτικά και στη συνέχεια την κορυφογραμμή του λόφου, όπως τα όριά της φαίνονται με άσπρη συνεχή γραμμή στον χάρτη (κλίμακα 1:2.000), ο οποίος θεωρήθηκε από τον προϊστάμενο της Διεύθυνσης Τοπογραφικών Εφαρμογών και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της παρούσας. Τα όρια της περιοχής προστασίας αναφέρονται στο συνημμένο Παράρτημα Ι, το οποίο αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της παρούσας απόφασης. 2. Οι συντεταγμένες των ορίων της προστατευόμενης περιοχής, κατά ΕΓΣΑ ‘87, αναφέρονται στο συνημμένο Παράρτημα ΙΙ, το οποίο αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της παρούσας απόφασης» και καταλήγει: «Οι ειδικοί όροι και οι περιορισμοί στις δραστηριότητες που ασκούνται εντός της περιοχής του άρθρου 2 θα καθοριστούν με απόφαση του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, σύμφωνα με την παρ.7 του άρθρου 21 του Ν. 1650/1986 (Α’ 160), όπως τροποποιήθηκε με την παρ. 2 του άρθρου 178 του Ν. 5037/2023 (Α’ 78)».
“Οι κόκκινες γραμμές”
Σε πρόσφατη δήλωσή του, ο δήμαρχος Αγίου Βασιλείου Γιάννης Ταταράκης είχε τονίσει: «Δεν είμαστε κατά των επενδύσεων, ζητούμε επενδύσεις να έρθουν στην περιοχή μας. Όχι οποιοσδήποτε και άναρχα όπου θέλει να πάει να οικοδομεί και σ’ ένα τέτοιο τοπόσημο, όπως είναι ο Παλίγκρεμνος, όπου πάνω ακριβώς στον βράχο πήγε να γίνει αυτή η επένδυση. Δεν είμαστε, ξαναλέω, κατά των επενδύσεων, αλλά θέλουμε να υπάρχει μια τάξη στην περιοχή μας».
Στο φως όλο το παρασκήνιο - Οι αποκαλύψεις του neakriti.gr
Το neakriti.gr με προηγούμενα δημοσιεύματά της είχε φέρει στη δημοσιότητα την οικοδομική άδεια του υπόσκαφου ξενοδοχείου και είχε αποκαλύψει ότι η επένδυση είναι επιδοτούμενη από ευρωπαϊκά κονδύλια του ΕΣΠΑ και ειδικά του ΕΤΠΑ (Ειδικό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης) με 200.000 ευρώ και άλλα 200.000 ευρώ από τον επενδυτή για τη δημιουργία 7 δωματίων. Η έκταση εμφανίζεται στα 34 στρέμματα και μισθωμένη από τη φερόμενη επενδύτρια, αφού ανήκει σε ναυτιλιακή τεχνική εταιρεία που είχε ιδρύσει ο πολιτικός μηχανικός παππούς της το 1949.
Η αρχική έκταση είχε αγοραστεί 171.000 ευρώ και το συμβόλαιο του 1968, που επίσης έφερε στο φως το neakriti.gr, έκανε λόγο για 160 στρέμματα, με τα σύνορα να φτάνουν από δύο πλευρές στη θάλασσα, δηλαδή μέσα στην ιδιωτική περιουσία ολόκληρος ο βράχος κι ο γκρεμός! Επίσης, είχε αποκαλυφθεί ότι σταδιακά είχαν γίνει κάποιες κινήσεις για αξιοποίηση της έκτασης, όπως το 1993 που έγινε αποχαρακτηρισμός της δασικής έκτασης και το 2019 οριοθέτηση αιγιαλού και παραλίας με επισπεύδουσα τη ναυτιλιακή εταιρεία.
Το neakriti.gr έφερε στο φως και την πλήρη οικοδομική άδεια της επένδυσης, καθώς και όλες τις πληροφορίες για φημολογούμενες διαμεσολαβήσεις που έφταναν μέχρι τα κεντρικά του ΣΑΔΑΣ στην Αθήνα, καθώς και εμπλοκές πολιτικών προσώπων. Ταυτόχρονα, αποκάλυψε τη χρηματοδότηση του ΕΣΠΑ και το συμβόλαιο απόκτησης της περιοχής από τον ιδιώτη που ξεκίνησε από χρησικτησία του πρώτου πωλητή στη δεκαετία του 1950 και εν συνεχεία του 1960.
Σημαντικές ήταν οι αποκαλύψεις για τους λάθος χειρισμούς από πλευράς των τοπικών φορέων και για έγγραφα που δεν έφτασαν ποτέ στον Δήμο Αγίου Βασιλείου και θα άνοιγαν τρία χρόνια πριν τον δρόμο για την προστασία του τοπόσημου.
