Η ανάγκη μετά την τριετία των περιορισμών της πανδημίας να αναβιώσουν το παραδοσιακό Πάσχα στην πόλη και στα χωριά της Ιεράπετρας απελευθέρωσε τις μικρές κοινωνίες των χωριών και των γειτονιών, που με τα μέλη των πολιτιστικών τους Συλλόγων και των τοπικών τους συμβουλίων χρωμάτισαν με τα υπέροχα χρώματα της Λαμπρής όλες τις θρησκευτικές εκδηλώσεις της Ανάστασης του Κυρίου, που είχαν κάπως ξεθωριάσει στο πέρασμα των χρόνων.
Ακόμα και στις γειτονιές της Ιεράπετρας ξύπνησαν μνήμες παλαιότερων χρόνων που τις μέρες της Μεγάλης Εβδομάδας όλα σπίτια μύριζαν καλιτσούνι, τσουρέκι και νερατζόφυλλο.
Μεγαλωμένη στην Πάνω Μερά της Ιεράπετρας στην περιοχή του Ιερού Ναού Παναγίας Ελεούσας, η Χριστίνα Παναγιωτάκη ανέλαβε την πρωτοβουλία να αναβιώσει τα ήθη και τα έθιμα της Ανάστασης των παιδικών και εφηβικών της χρόνων.
«Στην ενορία της Παναγίας Ελεούσας, μερικές δεκαετίες πιο πίσω, συνηθίζαμε όλοι να παίρνουμε το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου το καλάθι μας με τα κόκκινα αυγά τα μοσχομυριστά καλιτσούνια και τις λαμπάδες μας στην εκκλησία. Τα μεσάνυκτα , μόλις έλεγε ο παπάς το Χριστός Ανέστη και αφού παίρναμε το Άγιο Φως από χέρι σε χέρι όλοι οι πιστοί , τσουγκρίζαμε τα αυγά , δίναμε το φιλί της Αγάπης και τρώγαμε αμέσως τα καλιτσούνια που λαχταρούσαμε φυσικά, αφού δεν τα είχαμε δοκιμάσει λόγω της νηστείας. Έχω να πω ένα ακόμη... Ότι θυμάμαι τις λαμαρίνες με τα πασχαλινά τσουρέκια, γαλατερά και καλιτσούνια, που τα πηγαίναμε εμείς οι νέοι της εποχής εκείνης, για ψήσιμο στο φούρνο του αείμνηστου Νίκου Σωμαράκη και δεχόμασταν τα πειράγματα των μεγαλύτερων σε ηλικία γειτόνων μας. Ακόμα θυμάμαι τις μυρωδιές από τα νερατζόφυλλα και την τέλεια γεύση αυτού του γεραπετρίτικου καλιτσουνιού και του ανεβατού τσουρεκιού της συγχωρεμένης θείας Σεβαστής…Αυτά τα παλιά έθιμα φέτος προσπαθήσαμε να τα αναβιώσουμε… Μας άρεσε πάρα πολύ και θα το επαναλάβουμε και του χρόνου», μας είπε η Χριστίνα Παναγιωτάκη.
Στη γραφική Καλαμαύκα αναβίωσε φέτος μετά από τρία χρόνια η περιφορά του Επιταφίου το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής με 200 και πλέον πιστούς να τον ακολουθούν στα σοκάκια του χωριού μέχρι την Αγία Τριάδα.
«Τα μέλη του Πολιτιστικού Συλλόγου Καλαμαύκας όπως έκαναν και τα μέλη του Συλλόγου Ανάπτυξης Αγίου Ιωάννου, φρόντισαν και φέτος να μαζέψουν αρκετά αγκαλιές ξερόκλαδων για το έθιμο της Φουνάρας, όπου έστησαν και έκαψαν το ομοίωμα του Ιούδα του Ισκαριώτη.
Φέτος ο Σύλλογός μας έβαψε και μοίρασε κόκκινα αυγά μαζί με λαμπάδες σε όλους τους πιστούς που ήρθαν το βράδυ της Ανάστασης του Κυρίου στον νεότευκτο Ιερό Ναό της Αγίας Τριάδας», μας είπε ο πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Καλαμαύκας Μανόλης Γαρεφαλάκης.
«Η αναστάσιμη ακολουθία αυτή τη φορά και η παράδοση του Ιούδα στην πυρά (φουνάρα) ήταν εκπληκτική για εμάς που την παρακολουθήσαμε από λίγο πιο ψηλά. Συγχαρητήρια στον Πολιτιστικό Σύλλογο και τους νεολαίους της Καλαμαύκας, που συνεχίζουν χρόνια τώρα αδιαλείπτως τα πατροπαράδοτα έθιμα», έγραψε δημοσιεύοντας πανοραμικές εικόνες από το κάψιμο του Ιούδα ο εκπαιδευτικός και μέλος της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας Μιχάλης Πιτυκάκης.
Το κάψιμο του Ιούδα στη γειτονιά των ψαράδων
Εκτός από τον Μακρύ Γιαλό, τον Άγιο Ιωάννη, τις Μάλλες, το Καβούσι και τη Βαϊνιά το έθιμο της καύσης του ομοιώματος του Ιούδα τηρήθηκε με θορυβώδη λόγω των πυροτεχνημάτων τρόπο και σε άλλες μικρότερες κοινότητες.
Η «μάχη των μαχών» ωστόσο δόθηκε κι εφέτος στη γειτονιά των ψαράδων, καθώς στο λιμάνι της Ιεράπετρας ο Ιερός Ναός του Αφέντη Χριστού συγκεντρώνει πάντα τον περισσότερο κόσμο.
«Η φουνάρα και το κάψιμο του Ιούδα πάνω στο λιμενοβραχίονα, ακριβώς απέναντι από τον Ιερό Ναό του Αφέντη Χριστού, με τις ψαρόβαρκες γύρω γύρω και το υγρό στοιχείο να παρεμβάλλεται, δίνουν μια απίστευτη ομορφιά στην τήρηση του εθίμου που κρατάει χρόνια. Φέτος είχα την τύχη να παρακολουθήσω τα νεαρά παιδιά να στήνουν τον Ιούδα πάνω στις αγκαλιές με τα ξερόκλαδα και είδα με πόσο ζήλο προσπαθούσαν να αναβιώσουν ένα από τα έθιμα που αντέχουν στο χρόνο. Μόλις ακουστεί στις 12 τα μεσάνυκτα το Χριστός Ανέστη από τον παπά της ενορίας, γύρω από το λιμάνι γίνεται πραγματικός πόλεμος, από τα πυροτεχνήματα. Ευτυχώς ούτε φέτος είχαμε κάποιον έστω μικρό τραυματισμό», μας είπε η Φωτεινή Ρηγάκη που τα τελευταία χρόνια προσπαθεί με μεγάλη επιτυχία να αιχμαλωτίσει στο φωτογραφικό της φακό ομορφιές ήθη και έθιμα του τόπου μας.
Σχόλια