Το INSTAP (Ινστιτούτο Μελέτης Προϊστορίας Αιγαίου-Ανατολικής Κρήτης) είναι ένα αμερικανικό ερευνητικό ινστιτούτο εγκατεστημένο στην Παχιά Άμμο Ιεράπετρας, το οποίο συνεργάζεται με την Ελληνική Αρχαιολογική Υπηρεσία, αναλαμβάνοντας αρχαιολογικές ανασκαφές, συντήρηση αρχαιολογικών θέσεων και ευρημάτων, μελέτη και εκπαίδευση νέων φοιτητών Αρχαιολογίας, κυρίως από τα αμερικανικά πανεπιστήμια.
Φέτος συμπληρώνει 25 χρόνια συνεχούς παρουσίας και έντονης δραστηριότητας, έχοντας παρουσιάσει σημαντικότατο ανασκαφικό έργο στη γύρω περιοχή του νομού Λασιθίου, σε συνεργασία με την Εφορία Αρχαιοτήτων του νομού.
Το INSTAP-SCEC ιδρύθηκε το 1997 και ανήκει στο Αρχαιολογικό Ινστιτούτο Προϊστορίας Αιγαίου, που βρίσκεται στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ. Ο κύριος σκοπός του είναι η προαγωγή και η διευκόλυνση της αρχαιολογικής έρευνας στο Αιγαίο, με μια ειδική εστίαση στο ανατολικό μέρος της Κρήτης, όπου υποστηρίζει αμερικανικά και ελληνοαμερικανικά projects.
Το κέντρο μελέτης παρέχει χώρο για τη φύλαξη των ευρημάτων από ανασκαφές στην περιοχή, αλλά και εκτεταμένες εγκαταστάσεις, περιλαμβανομένων εργαστηρίων, για τη μελέτη τους. Επίσης διαθέτει μια από τις πιο σημαντικές βιβλιοθήκες στην Κρήτη, οργανώνει μια τακτική σειρά διαλέξεων και προσφέρει πρακτική άσκηση σε ελπιδοφόρους μελετητές στο πεδίο του. Η συμβολή του στη Μινωική Αρχαιολογία είναι τεράστιας σημασίας. Τα πολλά και σημαντικά αρχαιολογικά έργα στα οποία εμπλέκεται το INSTAP-SCEC περιλαμβάνουν το Μόχλος, την Ψείρα, τον Αζοριά, το Καβούσι και άλλα.
«Το INSTAP εδώ και 25 χρόνια προσφέρει στην πολιτιστική μας ανάπτυξη και στην κοινωνικοοικονομική ζωή της τοπικής μας κοινότητας, καθώς είναι η κινητήρια δύναμη που δίνει ζωή στην Παχιά Άμμο. Συνήθως, κατά την περίοδο των ανασκαφών το καλοκαίρι έρχονται στο χωριό μας 100 με 150 νέοι φοιτητές, Αρχαιολογίας κυρίως, από την Αμερική και από άλλες χώρες, να εκπαιδευτούν, να ανασκάψουν και να μελετήσουν τα αρχαιολογικά μας ευρήματα, και έτσι να προσφέρουν τελικά στον ελληνικό Πολιτισμό, αλλά και στην ανάπτυξη του τόπου μας, καθώς ενοικιάζουν τα σπίτια μας στην Παχιά Άμμο, τρώνε στις ταβέρνες του χωριού, ψωνίζουν από τις τοπικές επιχειρήσεις, αναπτύσσουν σχέσεις με τους ντόπιους και κάποιοι από αυτούς αποφασίζουν να μείνουν μόνιμα και να κάνουν οικογένεια στον τόπο μας.
Έχουν φέρει στο φως πολλούς αρχαιολογικούς θησαυρούς της Μινωικής Περιόδου και έχουν εργαστεί πάρα πολύ στη συντήρηση των αρχαιοτήτων που επισκέπτονται οι Έλληνες και ξένοι επισκέπτες στα Γουρνιά, στον Αζοριά, στο Μόχλος και στη νήσο Χρυσή κυρίως», μας είπε, μεταξύ άλλων, ο πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας Παχιάς Άμμου Γιώργος Ραπάνης.
Η επίσκεψη του δημάρχου - «Σημαντική η συνεισφορά του Ινστιτούτου»
Το Ινστιτούτο Αιγαιακής Προϊστορίας-Κέντρο Μελέτης Ανατολικής Κρήτης στην Παχιά Άμμο επισκέφτηκε πρόσφατα ο δήμαρχος Ιεράπετρας, κ. Θεοδόσης Καλαντζάκης, μαζί με την προϊσταμένη της Εφορίας Αρχαιοτήτων Λασιθίου, κ. Χρύσα Σοφιανού. Ο κ. Καλαντζάκης συνομίλησε με τους αρχαιολόγους και ξεναγήθηκε από τον διευθυντή του Κέντρου Μελέτης, Thomas Brogan, στις εγκαταστάσεις του Ινστιτούτου, στα εργαστήρια και στους χώρους που συντηρούνται, μελετώνται και φυλάσσονται τα αρχαιολογικά ευρήματα από τις ανασκαφές.
Τα αρχαιολογικά έργα στα οποία συμμετέχει το Ινστιτούτο Αιγαιακής Προϊστορίας περιλαμβάνουν το Μόχλος, τη νήσο Χρυσή, τη νήσο Ψείρα, τον Αζοριά, το Καβούσι κ.ά.
«Η συνεισφορά του Ινστιτούτου στην ελληνική Αρχαιολογία γενικά και στην ανάδειξη της τοπικής ιστορίας ειδικά είναι εξαιρετικά σημαντική. Αποδεικνύεται ότι ο πολιτισμός και η ιστορία της Ιεράπετρας εξακολουθούν να υπάρχουν αδιάκοπα έως και σήμερα. Στηρίζουμε το έργο του Ινστιτούτου και ευχαριστούμε τους αρχαιολόγους για την ανάδειξη του αρχαιολογικού πλούτου του Δήμου μας. Επιδιώκουμε από κοινού με την Εφορία Αρχαιοτήτων να ενισχύσουμε την προσπάθεια αυτή, στηρίζοντάς τη με οποιονδήποτε τρόπο μπορούμε.
Θέλω να συγχαρώ τον διευθυντή του Ινστιτούτου, κ. Thomas Brogan, την έφορο Αρχαιοτήτων Λασιθίου κ. Χρύσα Σοφιανού και όλη την επιστημονική ομάδα για το συνολικό ανασκαφικό τους έργο και την αρχαιολογική τους έρευνα, που είναι καθοριστικής σημασίας για την πληρέστερη κατανόηση των ιστορικών καταβολών της περιοχής», είχε δηλώσει μετά την επίσκεψή του στην Παχιά Άμμο ο δήμαρχος Ιεράπετρας Θεοδόσης Καλαντζάκης.
