Η ανάδειξη της νήσου Χρυσής, στα νότια της Ιεράπετρας, για τις εκπληκτικές αρχαιότητές της, εκτός από το μοναδικό φυσικό της κάλλος, είναι ένας εφικτός στόχος τον οποίο έχει βάλει στα σχέδια του τα τελευταία χρόνια ο Δήμος Ιεράπετρας.
Στο πλαίσιο αυτό και με αφορμή τη συνέχιση της ανασκαφικής έρευνας, έγινε το πρωί της περασμένης Πέμπτης επίσκεψη και ξενάγηση του Δημάρχου Ιεράπετρας κ. Θεοδόση Καλαντζάκη στη Χρυσή, από τους αρχαιολόγους που συνεχίζουν τις εργασίες τους στις ανασκαφές οι οποίες έχουν ξεκινήσει εδώ και 8 χρόνια με Αμερικανική χρηματοδότηση από το INSTAP σε συνεργασία με την Εφορία αρχαιοτήτων Λασιθίου.
Στη βορειοδυτική πλευρά της Χρυσής, γύρω από το Φάρο, έχει βρεθεί Μινωικός οικισμός και το μεγαλύτερο εργαστήριο παραγωγής πορφύρας της Μεσογείου.
Μεγάλη είναι η προσπάθεια ανάδειξης του αρχαίου πλούτου της Ιεράπετρας τα τελευταία χρόνια, για το λόγο αυτό ο κ. Καλαντζάκης έδωσε τα συγχαρητήρια του στην ομάδα των αρχαιολόγων που εργάζονται στις ανασκαφές και είναι οι Tomas Brogan, Melissa Eaby, Ariel Pears, Κώστα Χαλικιά, Χρύσα Σοφιανού(προϊσταμένη της Εφορίας Αρχαιοτήτων Λασιθίου) και άλλοι.
«Συνεχίζουμε να στηρίζουμε την προσπάθεια τους. Ο Δήμος Ιεράπετρας ήταν είναι και θα είναι δίπλα τους, μέχρι να ολοκληρώσουν το έργο τους.
Ευχαριστώ το καπετάνιο του σκάφους «Ποσειδών» κ. Μιχάλη Αυγουστινάκη για τη μεταφορά της ομάδας των αρχαιολόγων στη Χρυσή», είπε ο δήμαρχος Ιεράπετρας επιστρέφοντας από τη Χρυσή.
«Το σημαντικό φέτος είναι, ότι αποφασίστηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού, να προχωρήσουμε σε συστηματική ανασκαφική έρευνα στη Χρυσή για άλλα 5 χρόνια. Είχαμε ξεκινήσει πριν 8 χρόνια τη δοκιμαστική έρευνα, έπειτα κάναμε σωστική έρευνα και τώρα ξεκινήσαμε τη συστηματική έρευνα με χρηματοδότηση του Αμερικανικού Ινστιτούτου Μελέτης Προϊστορίας του Αιγαίου (INSTAP) που εδρεύει στην Παχιά Άμμο», μας είπε η προϊσταμένη της Εφορίας Αρχαιοτήτων κ. Χρύσα Σοφιανού υπό τη διεύθυνση και την εποπτεία της οποίας, θα συνεχιστεί η συστηματική ανασκαφική έρευνα, καθώς ο περιφερειάρχης Κρήτης κ. Σταύρος Αρναουτάκης, αλλά και ο Δήμος Ιεράπετρας έχουν δεσμευτεί να υποστηρίξουν οικονομικά τις εργασίες.
«Η συστηματική έρευνα ξεκίνησε φέτος από τις αρχές του περασμένου μήνα και θα συνεχιστεί τον ερχόμενο Σεπτέμβρη όποτε το επιτρέπει ο καιρός.
Συνεχίσαμε την ανασκαφή δυτικά του Φάρου για να δούμε τα όρια του Μινωικού οικισμού που έχουμε φέρει στο φως, ενώ στα ανατολικά τμήματα γύρω από το Φάρο, βρήκαμε πάνω στα Μινωικά ευρήματα, νεότερες εγκαταστάσεις Ελληνιστικής και Ρωμαϊκής περιόδου.
Δεν έχουμε βρει πολύτιμα αντικείμενα παρά μόνο μινωικά λίθινα εργαλεία, όπως σπαστήρες, τριβεία και άλλα που χρησιμοποιούσαν για την παραγωγή της πορφύρας στις βιοτεχνικές εγκαταστάσεις τους και πήλινα αγγεία της καθημερινότητας των ανθρώπων της εποχής εκείνης», πρόσθεσε η κ. Χρύσα Σοφιανού.
Ο Δήμος Ιεράπετρας και η Εφορία Αρχαιοτήτων Λασιθίου, πραγματοποίησαν τα δυο τελευταία χρόνια -μετά το 2015- εργασίες ανάδειξης και προστασίας του μινωικού οικισμού της Χρυσής, που αποτελούσε το μεγαλύτερο και αρτιότερο κέντρο παραγωγής πορφύρας της Μεσογείου κατά τη Μινωική περίοδο, πριν το 16ο αιώνα π.Χ. Στο Κουφονήσι, στη δημοτική ενότητα Λεύκης του δήμου Σητείας, έχουν βρεθεί επίσης εγκαταστάσεις παραγωγής πορφύρας, οι οποίες τοποθετούνται στα ρωμαϊκά χρόνια πριν τον 1ο αιώνα π.Χ.
Οι δοκιμαστικές ανασκαφές είχαν ξεκινήσει αρχικά στη Χρυσή πριν από 8 χρόνια, από την επίτιμη, σήμερα, έφορο αρχαιοτήτων κ. Βίλλη Αποστολάκου. Είχαν βρεθεί τα πρώτα κτίσματα Μινωικής περιόδου κάτω από το Φάρο, κοντά στην παραλία Πελεγκρίνα, όπου βρίσκεται θαμμένος ένας μεγάλος μινωικός οικισμός. Έχουν βρεθεί βέβαια αμέτρητα σπασμένα όστρακα murex από την επεξεργασία των οποίων οι Μινωίτες παρήγαγαν την πορφύρα, με την οποία έβαφαν οι πλούσιοι άρχοντες της εποχής εκείνης τους χιτώνες τους.
Όταν ολοκληρώσουν οι αρχαιολόγοι την έρευνά τους με τα έργα προστασίας που θα κάνουν σε συνεργασία με το Δήμο Ιεράπετρας, αυτές οι αρχαιολογικές θέσεις θα γίνουν επισκέψιμες και η Χρυσή θα προσελκύσει κι άλλους επισκέπτες με αρχαιολογικά ενδιαφέροντα.
Στα πιο σημαντικά ευρήματα των αρχαιολόγων συγκαταλέγεται μια τεχνητή ιχθυοπαγίδα, όπου εγκλώβιζαν τα κοχύλια μέχρι να προχωρήσουν στην επεξεργασία τους. Εκτιμάται ότι, αυτή την εγκατάσταση είναι πιθανόν να τη χρησιμοποιούσαν οι Μινωίτες και σαν ιχθυοδεξαμενή.
Έχουν βρεθεί επίσης μερικά τεράστια κοχύλια που χρησιμοποιούσαν για τη μεταφορά νερού, καθώς και εκατομμύρια σπασμένα μικρά κοχύλια murex από τα οποία έβγαζαν την πολύτιμη και πανάκριβη τα χρόνια εκείνα πορφύρα.
Για να υπάρχει ένα τόσο μεγάλο κέντρο επεξεργασίας της πορφύρας στη βόρεια πλευρά της Χρυσής, εκτιμούν οι αρχαιολόγοι ότι θα πρέπει να υπήρχε στα Μινωικά χρόνια, και ένα μεγάλο διοικητικό κέντρο, απέναντι από αυτόν τον οικισμό, δηλαδή κάπου στην αρχαία Ιεράπυτνα, απ' όπου γινόταν το εμπόριο της πορφύρας σε όλη τη Μεσόγειο. Σε κάποιο μεγάλο κέντρο γινόταν η διαχείριση όλου αυτού του πλούτου, το οποίο δεν έχουν εντοπίσει μέχρι σήμερα.
