Αρχαιολόγοι της Εφορίας Αρχαιοτήτων Λασιθίου εργάζονται αυτήν την περίοδο προετοιμάζοντας ένα νέο κύκλο ανασκαφών, στο Μινωικό οικισμό της νήσου Χρυσής Ιεράπετρας, όπου έχει βρεθεί το μεγαλύτερο εργαστήριο παραγωγής πορφύρας της Μεσογείου.
Οι ανασκαφές που θα ξεκινήσουν τον Μάιο στη Χρυσή θα χρηματοδοτηθούν και φέτος από κονδύλια του Αμερικανικού Ινστιτούτου Μελέτης Προϊστορικού Αιγαίου (INSTAP), το οποίο εδρεύει στην Παχιά Άμμο και έχει διευθυντή, τον γνωστό αρχαιολόγο κ. Tom Brogan.
Ο πρόεδρος της Επιτροπής Ανάδειξης Αρχαιοτήτων κ. Γιάννης Ροβιθάκης και ο αντιδήμαρχος Ιεράπετρας κ. Αργύρης Πανταζής, όταν τον Οκτώβρη του 2015, είχαν επισκεφτεί τη Χρυσή, μαζί με την προϊσταμένη της Εφορίας Αρχαιοτήτων Λασιθίου κ. Χρύσα Σοφιανού, είχαν υποσχεθεί ότι θα φρόντιζαν να μπούν οι κατάλληλες σημάνσεις στον αρχαιολογικό χώρο, ώστε να γνωρίζουν οι επισκέπτες της Χρυσής, τι έχει έρθει στο φως από την αρχαιολογική σκαπάνη.
«Η κ. Σοφιανού μας έχει παραδώσει τα κείμενα που πρέπει να γραφούν πάνω σε αυτές τις πινακίδες και ο Δήμος είναι έτοιμος να τις κατασκευάσει και να τις τοποθετήσει στη Χρυσή αυτήν την περίοδο, αφού δεν μπορούσαν να τοποθετηθούν κατά την διάρκεια του χειμώνα», μας είπε ο κ. Αργύρης Πανταζής.
Οι ανασκαφικές εργασίες στο Μινωικό οικισμό που έχει βρεθεί κάτω από το Φάρο, στην παραλία Μπελεγκρίνα, απέναντι από την πόλη της Ιεράπετρας, συνεχίστηκαν και το περασμένο καλοκαίρι.
Εργαστήρι παραγωγής Πορφύρας
Ο Δήμος Ιεράπετρας και η Εφορία Αρχαιοτήτων Λασιθίου, έχουν κάνει σχέδια ανάδειξης και προστασίας του Μινωικού οικισμού, που αποτελούσε το μεγαλύτερο και αρτιότερο κέντρο παραγωγής πορφύρας της Μεσογείου κατά τη Μινωική περίοδο πριν το 16ο αιώνα π.Χ. Στο Κουφονήσι, στη δημοτική ενότητα Λεύκης του δήμου Σητείας, έχουν βρεθεί επίσης εγκαταστάσεις παραγωγής πορφύρας, οι οποίες τοποθετούνται στα Ρωμαϊκά χρόνια πριν τον 1ο αιώνα π.Χ.
«Οι ανασκαφές ξεκίνησαν στη Χρυσή πριν από 8 χρόνια, από την επίτιμη, σήμερα, έφορο αρχαιοτήτων Λασιθίου κ. Βίλλη Αποστολάκου. Βρέθηκαν μερικά κτίσματα Μινωικής περιόδου κάτω από το Φάρο, όπου πιστεύουμε ότι βρίσκεται θαμμένος ένας μεγάλος μινωικός οικισμός. Έχουν βρεθεί βέβαια αμέτρητα σπασμένα όστρακα murex από την επεξεργασία των οποίων οι Μινωίτες παρήγαγαν την πορφύρα, με την οποία έβαφαν οι πλούσιοι άρχοντες της εποχής, τους χιτώνες τους.
Οι εργασίες που είχαμε προγραμματίσει το καλοκαίρι του 2015 αφορούσαν στον καθαρισμό και τη στερέωση των αρχαιολογικών ευρημάτων του μινωικού οικισμού, τις οποίες ολοκληρώσαμε με τη συνεργασία του Ινστιτούτου Μελέτης Προϊστορικού Αιγαίου, που εδρεύει στην Παχιά Άμμο», μας είπε η έφορος Αρχαιοτήτων Λασιθίου κ. Χρύσα Σοφιανού.
«Ελπίζω ότι θα μπορέσουμε να επεκτείνουμε την ανασκαφική μας έρευνα, αν έχουμε τις σχετικές χρηματοδοτήσεις, προκειμένου να φέρουμε στο φως ολόκληρο το Μινωικό οικισμό, από τον οποίο έχουμε βρει μόνο κάποια κτίσματα. Το σημείο όπου κάναμε τις ανασκαφές μας είναι πάρα πολύ καθαρό, καθώς δεν έχουμε βρει νεότερες εγκαταστάσεις που να έχουν καταστρέψει τα μινωικά ευρήματα. Όταν ολοκληρώσουμε την έρευνά μας, με τα έργα προστασίας που θα κάνουμε σε συνεργασία με το Δήμο Ιεράπετρας, αυτές οι αρχαιότητες θα γίνουν επισκέψιμες και η Χρυσή θα προσελκύσει κι άλλους επισκέπτες με αρχαιολογικά ενδιαφέροντα», είχε πει η κ. Χρύσα Σοφιανού.
Ιχθυοπαγίδα
Στα πιο πρόσφατα ευρήματα των αρχαιολόγων συγκαταλέγεται μια τεχνητή ιχθυοπαγίδα, όπου εγκλώβιζαν τα κοχύλια μέχρι να προχωρήσουν στην επεξεργασία τους. Εκτιμάται ότι αυτή την εγκατάσταση είναι πιθανόν να τη χρησιμοποιούσαν οι Μινωίτες και σαν ιχθυοδεξαμενή.
Έχουν βρεθεί επίσης μερικά τεράστια κοχύλια που χρησιμοποιούσαν για τη μεταφορά νερού, καθώς και εκατομμύρια σπασμένα μικρά κοχύλια murex, από τα οποία έβγαζαν την πολύτιμη και πανάκριβη τα χρόνια εκείνα πορφύρα.
«Για να υπάρχει ένα τόσο μεγάλο κέντρο επεξεργασίας της πορφύρας στη βόρεια πλευρά της Χρυσής, εκτιμώ ότι θα πρέπει να υπήρχε στα Μινωικά χρόνια και ένα μεγάλο διοικητικό κέντρο, απέναντι από αυτόν τον οικισμό, δηλαδή κάπου στην αρχαία Ιεράπυτνα, απ' όπου γινόταν το εμπόριο της πορφύρας σε όλη τη Μεσόγειο. Σε κάποιο μεγάλο κέντρο γινόταν η διαχείριση όλου αυτού του πλούτου. Μένει να το βρούμε», μας είχε πεί με νόημα η κ. Χρύσα Σοφιανού.
Ο Δήμος Ιεράπετρας, με την Επιτροπή Ανάδειξης Αρχαιοτήτων έχει στις προτεραιότητές του, την αξιοποίηση των αρχαιολογικών ανασκαφών στο μινωικό οικισμό της Χρυσής.
«Πραγματικά μένει κανείς με ανοικτό το στόμα, βλέποντας τις Μινωικές εγκαταστάσεις παραγωγής πορφύρας, που αποκάλυψαν οι αρχαιολογικές ανασκαφές, και είμαι σίγουρος ότι, εκτός από τα άλλα έργα υποστήριξης των υποδομών του νησιού που θα κάνουμε, μετά τη σχετική αδειοδότηση, θα τοποθετήσουμε τις κατάλληλες πινακίδες, προκειμένου να γίνει φιλόξενος και επισκέψιμος ο χώρος για τους Έλληνες και ξένους αρχαιόφιλους», μας είχε διαβεβαιώσει ο αντιδήμαρχος κ. Αργύρης Πανταζής.
Εξόχως ενδιαφέρουσα και χρήσιμη χαρακτήρισε την ανασκαφική έρευνα στη Χρυσή, ο πρόεδρος της Επιτροπής Ανάδειξης Αρχαιοτήτων, συνταξιούχος εκπαιδευτικός κ. Γιάννης Ροβιθάκης.
«Ο Δήμος Ιεράπετρας διαθέτει στη Χρυσή 4 καταπληκτικές αρχαιολογικές θέσεις. Το μινωικό οικισμό, την εγκατάσταση επεξεργασίας πορφύρας που ήταν η μεγαλύτερη της Μεσογείου, και χρονολογείται πριν το 1800 π.Χ., τη μινωική πέτρινη ιχθυοπαγίδα, και τις δεξαμενές νερού που χρησιμοποιούσαν στην επεξεργασία των κοχυλιών. Αυτές οι θέσεις αποτελούν το μαγνήτη στην προσέλκυση των ξένων και Ελλήνων επισκεπτών», πρόσθεσε ο κ. Γιάννης Ροβιθάκης.
Ρεπορτάζ: Νίκος Πετάσης
