“Φτωχή” εμφανίζεται σήμερα η Κρήτη ως προς τα κρατικά εργαστήρια ανάλυσης εδαφών, παρά τον “πλούτο” σε αγροτικά προϊόντα, ενώ λόγω της ξηρασίας, αλλά και της οικονομικής αδυναμίας των παραγωγών να κάνουν την αναγκαία χρήση λιπασμάτων, η ανάλυση του εδάφους αποκτάει ακόμα μεγαλύτερη σημασία, για να μπορέσουν οι αγρότες, κάνοντας οικονομία στα λιπάσματα, να έχουν την απόδοση που χρειάζονται μέσα από την ορθολογική χρήση.
Μόνο στον Κατσαμπά του Ηρακλείου και στην έδρα του ΕΛΓΟ “Δήμητρα” στα Χανιά γίνονται κρατικές εδαφοαναλύσεις με μια μικρή επιβάρυνση των αγροτών, αλλά δεν υπάρχει και το ανάλογο ενδιαφέρον των ίδιων των παραγωγών, κάτι που τους οδηγεί σε λανθασμένους δρόμους ως προς την παραγωγική τους διαδικασία!
Οι επιστήμονες δίνουν ιδιαίτερο βάρος στην ελιά και το αμπέλι, τονίζοντας πως σε περιόδους όπως αυτή που διανύουμε, η ανάλυση του εδάφους θα μπορούσε να τους αποτρέψει από αχρείαστες δαπάνες στη λίπανση των καλλιεργειών. Και αντίστροφα θα μπορούσε να τους αποτρέψει και από μειωμένη παραγωγή, λόγω της ελλιπούς ή της καθόλου λίπανσης. Βέβαια, στην ελιά έχει ακόμα μεγαλύτερη σημασία η φυλλοδιαγνωστική, που δε γίνεται όμως στον νομό Ηρακλείου και μπορεί να γίνει μόνο σε κάποια εξειδικευμένα εργαστήρια, που δεν υπάρχουν στο νησί μας.
Βέβαια, υπέρμαχος της εδαφικής ανάλυσης κυρίως δηλώνει στο neakriti.gr ο γεωπόνος του ΕΛΓΟ “Δήμητρα” Στέφανος Λιβέρης.
«Κανονικά η εδαφική ανάλυση για να μπορέσει να σου δώσει ένα αποτέλεσμα δεν είναι ότι “την έκανα μια φορά στην αρχή κι όποτε το ξαναθυμηθώ”... Άρα θα πρέπει να προσέχει (κάτι που είναι και υποχρέωσή τους από την πιστοποίηση) ποιες λιπάνσεις έχει κάνει. Να κάνει και στην αρχή κάθε σεζόν μία εδαφική ανάλυση πριν βάλει τα λιπάσματα. Δηλαδή, ξεκινάς στην αρχή. Έχεις μια ανάλυση. Κάνεις την εκτίμηση, κάνεις μια λίπανση. Καταγράφεις, λοιπόν, τη λίπανση, την παραγωγή που πήρες και αυτό το πράγμα θέλει λίγο να το παρακολουθείς και να αναπροσαρμόζεις τη λίπανσή σου ανάλογα με το τι βλέπεις κάθε φορά σαν ισοζύγιο. Δηλαδή τι βελτιώθηκε, τι λείπει απ’ το χωράφι. Άρα χρειάζεσαι ένα αρχείο», σύμφωνα με όσα λέει στo neakriti.gr ο γεωπόνος του ΕΛΓΟ “Δήμητρα” Στέφανος Λιβέρης.
Σύμφωνα με τον ίδιο, σήμερα αναλύσεις γίνονται από το Περιφερειακό Εργαστήριο Γεωργικών Εφαρμογών και Ανάλυσης Λιπασμάτων Κρήτης (ΠΕΓΕΑΛ) στον Κατσαμπά, ενώ από τον ΕΛΓΟ “Δήμητρα” γίνονται αναλύσεις μόνο στα Χανιά, όπου βρίσκεται η έδρα του ΕΛΓΑ (πρώην ΕΘΙΑΓΕ).
Στο σημείο αυτό, ο Στέφανος Λιβέρης αναφέρεται όχι μόνο στο γεγονός ότι οι ίδιοι οι αγρότες δεν έχουν συνειδητοποιήσει την αναγκαιότητα της ανάλυσης εδάφους, αλλά και στον ρόλο των γεωτεχνικών.
«Τι έλεγε ο νόμος του 2000 για το επάγγελμα των γεωτεχνικών; Ότι ο γεωπόνος δεν είναι σαν τον γιατρό, να τον καλείς όταν θέλεις να σου πει από τι πάσχει η καλλιέργειά σου. Στην πραγματικότητα, ο γεωπόνος θα πρέπει να συνεργάζεται με τον παραγωγό και να τον συμβουλεύει από την αρχή ως προς την καλλιέργεια που θα πρέπει να φυτεύσει και τι φυτά θα πρέπει να καλλιεργήσει. Να δούμε τι έξοδα πρέπει να κάνει ο αγρότης και μέχρι πού είναι το όφελος το οικονομικό κ.λπ. Κανονικά ο γεωπόνος ξεκίνησε σαν μάνατζερ στις φάρμες. Έτσι ξεκίνησε στην Ιταλία και τη Γαλλία. Δηλαδή, να είναι κάποιοι επιστήμονες με γνώσεις, οι οποίοι να διαχειρίζονται τις φάρμες. Και οι φάρμες συνδύαζαν τη φυτική και τη ζωική παραγωγή. Και το πλεόνασμα της φυτικής παραγωγής, που δεν πήγαινε στα ζώα, πήγαινε στο εμπόριο. Και θα πρέπει όλο αυτό κάποιος να έχει γνώσεις μετεωρολογικές, βιολογικές, εδαφολογικές για να μπορεί να το στηρίξει».
Λίπανση καλλιεργειών: «Κανένα έδαφος δεν είναι ίδιο»...
«Κανένα έδαφος δεν είναι ίδιο. Ούτε καν μέσα στο ίδιο το χωράφι», είπε στο neakriti.gr ο Στέφανος Λιβέρης, για να δείξει πόσο μεγάλο βάρος έχει για την επιβίωση ενός αγροτικού νοικοκυριού η ανάλυση εδάφους πριν από κάθε καλλιέργεια ή η ανάλυση εδάφους σε τακτά χρονικά διαστήματα, όταν πρόκειται για πολυετείς καλλιέργειες όπως είναι η ελιά και όπως είναι και το αμπέλι. Και ειδικότερα, φυσικά σήμερα, που στο νησί μας υπάρχει αυτή η παρατεταμένη ανομβρία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη νέα παραγωγή.
«Σταδιακά λοιπόν βλέπεις τι γίνεται. Και αναπροσαρμόζεις. Δεν υπάρχει μια συνταγή που τελείωσε. Να σου πει ο γεωπόνος “αυτά τα λιπάσματα θα βάλεις”», όπως λέει ο γνωστός επιστήμονας.
Όσο για την υπερβολική λίπανση στην Κρήτη, ο Στέφανος Λιβέρης τονίζει: «Αυτό γινόταν παλιότερα. Τώρα οι περισσότεροι κοιτάζουν να περιορίσουν τα λιπάσματα. Αλλά να πούμε και αυτό: Το χημικό το λίπασμα, όταν μπαίνει σε μεγάλες δόσεις, “σκοτώνει” και μικροοργανισμούς του εδάφους, οι οποίοι κανονικά συνεργάζονται με το φυτό και αντικαθιστούν κάποια στοιχεία αφομοιώσιμα. Και έτσι, όταν κάποιος το παράκανε με τα λιπάσματα, έβλεπε στην αρχή να ανεβαίνει η παραγωγή γραμμικά, κάποια στιγμή οριζοντιώνει και κάποια στιγμή αρχίζει μια κάμψη. Αυτό στην αρχή το θεωρούσαν ότι οφείλεται στο γεγονός ότι αυξάνει η αλατότητα του εδάφους και δεν μπορεί να τραβήξει το φυτό. Όπως φάνηκε όμως, δεν έφταιγε μόνο η αλατότητα του εδάφους. Ήταν και γιατί κάποια στιγμή το χημικό λίπασμα σκοτώνει τους μικροοργανισμούς. Σήμερα, μάλιστα, έχουν βγει κάποια προϊόντα, με τα οποία “εμβολιάζει” ο παραγωγός τα εδάφη με αυτούς τους μικροοργανισμούς και στην ουσία χρησιμοποιεί πολύ λιγότερο λίπασμα, για να πετύχει ένα καλό αποτέλεσμα».
Όσο για το διαφυλλικό λίπασμα, ο γεωπόνος του ΕΛΓΟ “Δήμητρα” καταλήγει: «Το διαφυλλικό εγώ προσωπικά το προτείνω για κάποια ιχνοστοιχεία, τα οποία κανονικά χρειάζονται σε πολύ μεγάλη ποσότητα. Αλλά συνήθως πρόκειται για στοιχεία όπως ο χαλκός και το σίδηρο, που μπορεί να τα απορροφήσει το φύλλο της ελιάς. Ενώ αν τα βάλεις στο έδαφος, μπορεί να σου δημιουργήσουν άλλες επιπλοκές. Άρα εκεί μιλάμε για άλλο πράγμα. Δηλαδή, η διαφυλλική λίπανση είναι κυρίως για τα μικροστοιχεία. Τα μακροστοιχεία πρέπει να μπαίνουν στο έδαφος, όπως άζωτο, φώσφορο και κάλλιο. Και σε κάποιες καλλιέργειες ίσως και μαγνήσιο ή ίσως και λίγος βόρακας».
