«Η κατασκευή του “Karteros Beach Sports Center”, στον Καρτερό Ηρακλείου Κρήτης, για τη διοργάνωση του Παγκόσμιου Πρωταθλήματος Beach Handball του 2022 και την προετοιμασία των Παράκτιων Μεσογειακών Αγώνων του 2023, δρομολογήθηκε με αποκλειστική απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού (Γενική Γραμματεία Αθλητισμού), αναφορικά με τον τόπο κατασκευής του έργου αλλά και τη διαδικασία ανάθεσης που επιλέχθηκε.
Το γεγονός ότι στην Ελλάδα δεν υπήρχαν οι κατάλληλες υποδομές για να υποστηρίξουν τη διοργάνωση των αγώνων αυτών δε δικαιολογεί την κυβερνητική επιλογή για fast track ανάθεση του έργου, με το αρμόδιο υπουργείο να αδυνατεί να τεκμηριώσει την επιλογή του αυτή», αναφέρει σε ερώτησή του προς το υπουργείο Πολιτισμού-Αθλητισμού ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Θάνος Μωραΐτης και συνεχίζει: «Πιο συγκεκριμένα, αναφορικά με την προσφυγή στη διαδικασία ανάθεσης αυτής της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση, για τη διοργάνωση των Παράκτιων Μεσογειακών Αγώνων του 2023, η κυβέρνηση της Ν.Δ., κατά την προσφιλή πρακτική της, νομοθέτησε το άρθρο 51 του Ν. 4903 (Α’ 46/5.3.2022). Έτσι, για μελέτες και έργα που αφορούν στην κατασκευή αθλητικών εγκαταστάσεων αλλά και υποστηρικτικές των εγκαταστάσεων αυτών υποδομές μπορούσε να παρεκκλίνει από τα προβλεπόμενα για την ανάθεση δημόσιων συμβάσεων. Κατόπιν, με διαφορά λίγων ημερών, και συγκεκριμένα στις 21/3/2022 τροποποίησε το ως άνω άρθρο, με το άρθρο 90 του Ν. 4914 (Α’ 61), προκειμένου η Γενική Γραμματεία Αθλητισμού να μπορέσει να συμπεριλάβει και τις προμήθειες υλικών και υπηρεσιών συναφών με την κατασκευή των αθλητικών εγκαταστάσεων στη διαδικασία διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση.
Παρότι δηλαδή το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού είχε στη διάθεσή του ενάμιση έτος για να “τρέξει” τη διαγωνιστική διαδικασία για τους αγώνες που θα διεξαχθούν τον Σεπτέμβριο του 2023 αποφάσισε να νομοθετήσει κατά παρέκκλιση. Έτσι, “νομιμοποίησε” τη με αρ. πρωτ. 181252/20.4.2022 απόφαση έγκρισης της διαδικασίας ανάθεσης του έργου αλλά και την υπογραφείσα με αρ. πρωτ. 256952/1.6.2022 σύμβαση εκτέλεσης του έργου προϋπολογισμού ποσού 4.125.896,55 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ.
Αναφορικά με τα παραπάνω, επισημαίνεται ότι η κάθε αναθέτουσα Αρχή θα πρέπει να αξιολογεί κατά πόσον πληρούνται σωρευτικά οι προϋποθέσεις του άρθρου 32.2.γ του Ν. 4412/2016 (Α’ 147), για τη χρήση της “διαδικασίας με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση”, θα πρέπει δηλαδή να ισχύουν σωρευτικά τα ακόλουθα κριτήρια:
α. Γεγονότα τα οποία η υπόψη αναθέτουσα Αρχή δε θα μπορούσε να προβλέψει,
β. Ο κατεπείγων χαρακτήρας της κατάστασης καθιστά αδύνατη τη συμμόρφωση με τις γενικές προθεσμίες,
γ. Αιτιώδης συνάφεια μεταξύ του απρόβλεπτου συμβάντος και του κατεπείγοντος χαρακτήρα και
δ. Χρήση μόνο για την κάλυψη του κενού έως ότου βρεθούν πιο σταθερές λύσεις.
Η ρητή αυτή ρύθμιση του άρθρου 32.2.γ του Ν. 4412/2016 (Α’ 147) εφαρμόζεται ανεξαρτήτως εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης. Βέβαια, και παρότι ετέθη το συγκεκριμένο ερώτημα του κατά πόσο πληρούνται σωρευτικά οι προϋποθέσεις του 32.2.γ του Ν. 4412/2016 με τη με αρ. πρωτ. 1246/62/6.12.2022 ερώτηση και ΑΚΕ το με αρ. πρωτ. 15334/12.01.2023 απαντητικό έγγραφο, αρκείται στη γενική αναφορά: Λόγω του κατεπείγοντος της ανάθεσης του έργου, συντρέχουν οι προβλεπόμενες προϋποθέσεις του Ν. 4412/2016 (ΦΕΚ 147 Α’/8.8.2016), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, και ειδικότερα η παρ. 2γ του άρθρου 32 αυτού για την εφαρμογή της διαδικασίας με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση, καθώς και το άρθρο 32Α αυτού (που προστέθηκε με τον Ν. 4605/2019, άρθρο 43, παρ. 1). Βέβαια, κατά πάγια νομολογία, τόσο το πρωτογενές δίκαιο των συνθηκών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όσο και το παράγωγο ενωσιακό δίκαιο (Κανονισμοί, Οδηγίες, Αποφάσεις, Συστάσεις) υπερισχύουν των αντίστοιχων εθνικών δικαίων. Άρα, ως παρέκκλιση από τις κείμενες διατάξεις περί δημοσίων συμβάσεων, μπορεί να νοηθεί μόνο η παρέκκλιση από εθνικές διατάξεις που δεν αποτελούν διατάξεις μεταφοράς ενωσιακού δικαίου.
Εκτός από το παραπάνω ουσιαστικό μεν, αναπάντητο δε ερώτημα, από πρόσφατο δημοσίευμα της 21ης Ιανουαρίου 2023 στη “Νέα Κρήτη” προκύπτουν και ερωτηματικά αναφορικά με τις κατασκευαστικές εργασίες. Πιο συγκεκριμένα, στο δημοσίευμα γίνεται αναφορά σε εργασίες ασφαλτόστρωσης πέριξ των αθλητικών εγκαταστάσεων του Καρτερού που έλαβαν χώρα τα τελευταία εικοσιτετράωρα από συνεργεία του Δήμου Ηρακλείου, με τον υφυπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού να δημοσιεύει ανακοίνωση ως εάν τα έργα να εκτελούνται από τη Γ.Γ. Αθλητισμού. Στον προϋπολογισμό του έργου ανάθεσης της Γ.Γ. Αθλητισμού, στην ομάδα Β’ εργασιών, παρουσιάζεται η περιγραφή εργασιών για ασφαλτικά με αύξοντες αριθμούς 18, 19 και 20. Έτσι, τα ποσά ανά είδος εργασίας ανέρχονται σε 19.630,35 ευρώ για “Ασφαλτικές συνδετικές (ισοπεδωτικές) στρώσεις συμπυκνωμένου πάχους 0,05 μ.”, 21.128,85 ευρώ για “Ασφαλτική στρώση κυκλοφορίας συμπυκνωμένου πάχους 0,05 μ. με χρήση κοινής ασφάλτου” και 2.160 ευρώ για “Διαγράμμιση οδοστρώματος με θερμοπλαστικά και ψυχροπλαστικά υλικά”.
Πέραν των ασφαλτικών, το δημοσίευμα στηλιτεύει μια σειρά άλλων εργασιών που περιλαμβάνονται στις Α’, Β’ και Δ’ ομάδες του προϋπολογισμού από τις οποίες προκύπτουν εύλογα ερωτηματικά. Πιο συγκεκριμένα, στην ομάδα Α’ για τις εργασίες με α.α. 1. “Γενικές εκσκαφές σε έδαφος γαιώδες-ημιβραχώδες για τη δημιουργία υπογείων κ.λπ. χώρων”, 22.980 κυβικών και τιμή μονάδας 7,25 ευρώ το κυβικό και μερική δαπάνη 166.605 ευρώ και 3. “Εξυγιαντικές στρώσεις με κατάλληλα προϊόντα εκσκαφών” 4.601,40 κυβικών μέτρων με τιμή μονάδας 18,75 ευρώ και μερική δαπάνη 86.276,25 ευρώ, το δημοσίευμα αναφέρει ότι “για να δικαιολογηθεί ένα τέτοιο ποσό και σε τέτοια έκταση εργασίες, σημειωτέον, σε αμμώδη περιοχή, θα έπρεπε να γίνουν εργασίες είτε σε 22 στρέμματα και σε βάθος 1 μέτρου, δηλαδή περίπου 44 γήπεδα, είτε σε 220 στρέμματα σε βάθος 10 πόντων” και ότι “θα έπρεπε να τοποθετηθεί θραυστό υλικό και αυτό θα έπρεπε να τοποθετηθεί πάνω από την άμμο και από πάνω τάπητες”.
Αντίστοιχα, στην ομάδα Β’ για τις εργασίες με α.α. 10. “Προμήθεια, μεταφορά επιτόπου, διάστρωση και συμπύκνωση σκυροδέματος με χρήση αντλίας ή πυργογερανού, για κατασκευές από σκυρόδεμα κατηγορίας C20/25”, 1.290 κυβικών έναντι 85 ευρώ ανά τιμή μονάδας και μερική δαπάνη 109.650 ευρώ, 15. “Χαλύβδινοι οπλισμοί κατηγορίας Β500C (S500s)”, ποσότητας 67,38 τόνων, με τιμή μονάδας 0,95 ευρώ, ήτοι 64.014,80 ευρώ, και 16. “Δομικά πλέγματα Β500C (S500s)” 20 τόνων έναντι 0,9 ευρώ ο τόνος”, ήτοι 18.000 ευρώ, το δημοσίευμα αναφέρει ότι “μια τέτοια ποσότητα αρκεί για να σηκωθεί πενταώροφη πολυκατοικία με υπόγειο” και ότι “χάλυβας και πλέγμα δικαιολογούν το οπλισμένο σκυρόδεμα των 1.290 κυβικών μέτρων. Όμως είναι απορίας άξιο αν οι ποσότητες αυτές δικαιολογούνται από την κατασκευή του περιμετρικού τοιχίου”. Τέλος, στην Ομάδα Δ’ για τις εργασίες με α.α. 45 έως 56 αναφέρεται ότι “εγγράφτηκαν 200.000 ευρώ για εργασίες σε συγκεκριμένη επιφάνεια, στην οποία εμφανίζεται η κατασκευή 17 συνολικά γηπέδων. Στην πράξη όμως υπάρχουν 4 γήπεδα, που αλλάζουν χρήση, και ο εργολάβος εμφανίζεται να πληρώνεται 10 φορές!”. Σημειώνεται ότι στα ως άνω ποσά δεν περιλαμβάνεται το εργολαβικό όφελος και ο ΦΠΑ».
Τα 7 ερωτήματα που χρήζουν απάντησης
«Με δεδομένα τα παραπάνω και σε συνδυασμό με το ότι η διαχείριση των οικονομικών της Γενικής Κυβέρνησης πρέπει να διέπεται από τις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, της υπευθυνότητας και της λογοδοσίας, της διαφάνειας και της ειλικρίνειας, ερωτάται η αρμόδια κ. υπουργός:
- Γιατί η κυβέρνηση, παρά το ότι κατά πάγια νομολογία τόσο το πρωτογενές δίκαιο των συνθηκών της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και το παράγωγο ενωσιακό δίκαιο (Κανονισμοί, Οδηγίες, Αποφάσεις, Συστάσεις) υπερισχύουν των αντίστοιχων εθνικών δικαίων, επέλεξε να παρακάμψει τις διατάξεις του N. 4412/2016 (Α’ 147) περί δημοσίων συμβάσεων οι οποίες αποτελούν ενσωμάτωση ενωσιακού δικαίου και να νομοθετήσει την απευθείας ανάθεση του έργου για τη διοργάνωση των Παράκτιων Μεσογειακών Αγώνων του 2023;
- Πώς τεκμηριώνεται αναλυτικά ότι πληρούνται σωρευτικά οι τέσσερεις προϋποθέσεις του άρθρου 32.2.γ του Ν. 4412/2016 (Α’ 147) για την πρόκριση ως διαδικασίας ανάθεσης αυτής της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση, ειδικά κατά το μέρος που αφορά τη δημιουργία παράκτιων αθλητικών εγκαταστάσεων που θα εξυπηρετήσουν τους Παράκτιους Μεσογειακούς Αγώνες του 2023;
- Οι ασφαλτικές εργασίες που έλαβαν χώρα τον Ιανουάριο του 2023 πέριξ των αθλητικών εγκαταστάσεων του Καρτερού αφορούν στις περιγραφόμενες στον προϋπολογισμό του έργου εργασίες με α.α. 18, 19 και 20;
- Κατά τη σύνταξη του προϋπολογισμού του έργου ποια στοιχεία ελήφθησαν υπόψη που να τεκμηριώνουν ότι απαιτούνται 22.980 κυβικών μέτρων για γενικές εκσκαφές σε έδαφος γαιώδες-ημιβραχώδες για τη δημιουργία υπογείων κ.λπ. χώρων;
- Για τις “Εξυγιαντικές στρώσεις με κατάλληλα προϊόντα εκσκαφών” έχει τοποθετηθεί θραυστό υλικό και πάνω από την άμμο και άνωθεν αυτού έχουν τοποθετηθεί τάπητες; Ποιο είναι το πρωτόκολλο παραλαβής που επιβεβαιώνει τις εργασίες αυτές;
- Για τις με α.α. 10, 15 και 16 εργασίες της Ομάδας Β’ του προϋπολογισμού του έργου πώς τεκμηριώνονται οι προϋπολογισθείσες ποσότητες;
- Πόσα γήπεδα εντέλει κατασκευάστηκαν ή και θα κατασκευαστούν για να εξυπηρετήσουν το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Beach Handball του 2022 και τους Παράκτιους Μεσογειακούς Αγώνες του 2023;», καταλήγει το κείμενο της ερώτησης.
