Ένα αναλυτικό υπόμνημα, με συγκεκριμένες, εξειδικευμένες προτάσεις και με βασικότερο αίτημα να συμπεριληφθούν στη ρύθμιση και τα δημοτικά ακίνητα, απέστειλε ο Δήμος Ηρακλείου στην κυβέρνηση, σε μια προσπάθεια το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο για τις καταπατημένες εκτάσεις του Δημοσίου να “κουμπώσει” πάνω στις ιδιαιτερότητες του Ηρακλείου και να δώσει πραγματική λύση σε ένα “γόρδιο δεσμό” δεκαετιών που αφορά σε 550 περιπτώσεις θεωρούμενων καταπατημένων δημοτικών ακινήτων... Ακινήτων, τα περισσότερα εκ των οποίων καταγράφονται στην περιοχή της Νέας Αλικαρνασσού, και δευτερευόντως σε περιοχές όπως ο Μασταμπάς, η Χρυσοπηγή αλλά και σε περιοχές της ενδοχώρας του δήμου όπως ο Προφήτης Ηλίας, ο Άγιος Σίλας και ο Άγιος Βλάσης.
Ας τα δούμε όμως αναλυτικά... Μετά από μακρά αναμονή, έφτασε, καταπώς φαίνεται, το πλήρωμα του χρόνου για να λυθεί σε πανελλαδικό επίπεδο το πρόβλημα, καθώς η κυβέρνηση έθεσε σε δημόσια διαβούλευση (με ημερομηνία ολοκλήρωσης μάλιστα τη σημερινή ημέρα) και αναμένεται να φέρει σε ψηφοφορία εντός του Φεβρουαρίου ειδική νομοθετική ρύθμιση που προσφέρει (όχι βεβαίως με το αζημίωτο, αλλά με ευνοϊκή εξαγορά σε χαμηλές τιμές και αποπληρωμή σε δόσεις) τίτλους ιδιοκτησίας στα θεωρούμενα καταπατημένα ακίνητα του Δημοσίου.
Με την εν λόγω ρύθμιση, που αναμενόταν εδώ και πολλά χρόνια, πολλές χιλιάδες ιδιώτες με ακίνητα τα οποία διεκδικούνται ως καταπατημένα από το Δημόσιο μπορούν να αποκτήσουν τίτλους ιδιοκτησίας με καταβολή ποσών που μπορεί να περιορίζονται ακόμα και στο 20% της αντικειμενικής αξίας, με δόσεις που ξεκινούν από 100 ευρώ τον μήνα.
Η διαδικασία απόκτησης οριστικών τίτλων κυριότητας εκτιμάται, μάλιστα, ότι θα “τρέξει” το τελευταίο τρίμηνο του έτους με την υποβολή αιτήσεων.
Η ρύθμιση αναμένεται να λύσει τα χέρια για πολλούς αγροτοκτηνοτρόφους στην Κρήτη αλλά την ίδια ώρα δε δίνει λύση για τα 550 καταπατημένα δημοτικά ακίνητα στο Ηράκλειο, με επίκεντρο την περιοχή της Νέας Αλικαρνασσού.
Αυτό που “καίει” εύλογα τον Δήμο Ηρακλείου είναι η νομοθετική ρύθμιση να μην περάσει “ξώφαλτσα” για το Ηράκλειο, αλλά να εναρμονιστεί στις τοπικές ιδιαιτερότητες και ανάγκες.
Για να γίνει αυτό όμως, θα πρέπει απαραιτήτως να υιοθετηθούν και να ενσωματωθούν συγκεκριμένες νομικές-θεσμικές προβλέψεις στο νομοσχέδιο, όπως είχαν αποφασιστεί πριν από μερικούς μήνες στο Δημοτικό Συμβούλιο και εστάλησαν εκ νέου προς την κυβέρνηση, από τον αρμόδιο αντιδήμαρχο Δημοτικής Περιουσίας Μανόλη Βασιλάκη.
Οι προβλέψεις, μεταξύ άλλων, έχουν δύο καίρια σημεία αναφοράς:
- Την αναγκαιότητα να θεσπιστεί ρητώς ότι η ρύθμιση θα αφορά και δημοτικές εκτάσεις, μιας και για τέτοιες περιπτώσεις μιλάμε εδώ στη Νέα Αλικαρνασσό και σε άλλες περιοχές του δήμου, αφού ξεκαθαρίσθηκε στο δικαστικό πεδίο, μετά από μακρόχρονη διαμάχη, ότι οι επίμαχες εκτάσεις ανήκουν στον Δήμο και όχι στο Δημόσιο.
- Και κατά δεύτερον, την αναγκαιότητα η νομοθετική ρύθμιση να περιλαμβάνει και περιπτώσεις που αφορούν σε αυτόχθονες καταπατητές (πέραν των προσφύγων), μιας και υπάρχουν αρκετές τέτοιες περιπτώσεις και εδώ στον δήμο Ηρακλείου.
- Κάνοντας μια σύνοψη των προτάσεων-αιτημάτων, ο Δήμος Ηρακλείου ζητά μέσω της νομοθετικής ρύθμισης να δοθεί λύση:
- Γι’ αυτούς που έλαβαν ακίνητα για οικογενειακή στέγαση.
- Γι’ αυτούς που αγόρασαν ακίνητα από το Δημόσιο.
- Για καταπατητές που εντάχθηκαν το 1995 στους τότε ισχύσαντες νόμους για την εξαγορά καταπατηθέντων ακινήτων και πρόλαβαν ή δεν πρόλαβαν να εξοφλήσουν το τίμημα.
- Για καταπατηθέντα ακίνητα, στα οποία προσκυρώνονται τμήματα δημοτικών ακινήτων λόγω εφαρμογής του σχεδίου πόλης ή τα οποία καταλαμβάνουν μικρή έκταση κοινόχρηστου χώρου.
- Για ακίνητα που παραχώρησε το Ελληνικό Δημόσιο, ενώ δεν του ανήκαν, σε υπηρεσίες και οργανισμούς.
Αν δεν υιοθετηθούν όσα προτείνονται στο υπόμνημα του Δήμου, η νομοθετική ρύθμιση για τα καταπατημένα θα αποδειχτεί, όπως σχολίασε με νόημα στη “Ν.Κ.” ο κ. Βασιλάκης, “δώρον-άδωρον” για το Ηράκλειο, που θα συνεχίζει να ζει με τον “γόρδιο δεσμό”, περιμένοντας αναγκαστικά κάποια νέα ανάλογη νομοθετική ρύθμιση στο μέλλον...
Εισαγωγική επεξήγηση του υπομνήματος
«Εντός των διοικητικών ορίων της κοινότητας Νέας Αλικαρνασσού, αλλά και σε άλλες περιοχές του δήμου Ηρακλείου, εμφανίζεται να κατέχονται τμήματα δημοτικών εκτάσεων από ιδιώτες, αλλά και φορείς του Δημοσίου. Το μεγαλύτερο μέρος των καταπατητών κατέλαβε αυθαίρετα τα τμήματα αυτά προκειμένου να ανεγείρει σε αυτά κατοικίες ή να τα καλλιεργήσει. Σε κάποιες περιπτώσεις οι κάτοχοι των εκτάσεων αυτών επικαλούνται τίτλους κυριότητας με πωλητή το Ελληνικό Δημόσιο, το οποίο, όμως, κατά τον χρόνο σύνταξης των σχετικών πωλητηρίων δεν είχε την κυριότητα των εκτάσεων που εκποιήθηκαν.
Προκειμένου το Δημοτικό Συμβούλιο και στη συνέχεια οι κρατικοί φορείς να ενημερωθούν ώστε να δρομολογηθούν λύσεις στα προβλήματα που συνεπάγονται της αδυναμίας του Δήμου να εκποιήσει τμήματα των καταπατημένων εκτάσεών του, συντάχθηκε έκθεση η οποία εγκρίθηκε από το Δημοτικό Συμβούλιο Ηρακλείου την 20ή Ιουνίου του 2022 με τη με αρ. 144 απόφασή του.
Στα πλαίσια των διαδικασιών διαβούλευσης που λαμβάνουν χώρα την τρέχουσα περίοδο σχετικά με το σχέδιο νόμου “Ρυθμίσεις για τα κατεχόμενα ακίνητα και άλλες διατάξεις για την ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου”, σας αποστέλλουμε συνημμένα τη με αρ. 144/2022 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου και τη σχετική έκθεση με θέμα “Έκθεση περί ιδιοκτησιακού καθεστώτος σχετικά με δημοτικά ακίνητα και καταπατήσεις στην κοινότητα Νέας Αλικαρνασσού δήμου Ηρακλείου” με τα συνημμένα αυτής, προκειμένου να μεριμνήσετε ώστε να δοθεί η δυνατότητα εκποίησης όχι μόνο δημόσιων, αλλά και δημοτικών κατεχόμενων εκτάσεων, λαμβάνοντας υπόψη και τις ιδιαίτερες περιπτώσεις που απαντώνται στην περιοχή μας», επεξηγείται εισαγωγικά στο υπόμνημα που εστάλη από τη Λότζια στην κυβέρνηση με βάση την προ μηνών απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου...
Η ιδιαίτερη περίπτωση με τις διπλές διανομές γης
Στο υπόμνημα του Δήμου Ηρακλείου παρατίθεται εξειδικευμένα και η ιδιαίτερη περίπτωση με τις προσφυγικές εκτάσεις στη Νέα Αλικαρνασσό, όπου πριν από αρκετές δεκαετίες είχαμε ουσιαστικά διπλή διανομή των ίδιων ακινήτων.
«Το 1932, με το από 17/12/1932 πρακτικό της Επιτροπής Τακτοποίησης Αγροκτήματος Νέας Αλικαρνασσού, παραχωρήθηκαν στην κοινότητα Νέας Αλικαρνασσού και σε ιδιώτες εδαφικές εκτάσεις (κληροτεμάχια).
Τα έτη 1955-1956, το υπουργείο Γεωργίας, μη λαμβάνοντας υπόψη την αρχική διανομή, προχώρησε αυθαίρετα σε νέα διανομή και διένειμε τμήματα των κληροτεμαχίων της κοινότητας στο Δημόσιο, σε άλλους φορείς και ιδιώτες.
Μετά από πολύχρονους δικαστικούς αγώνες μεταξύ της Νέας Αλικαρνασσού και του Ελληνικού Δημοσίου, με τις με αρ. 507/88 απόφαση του Αρείου Πάγου και 31/1990 απόφαση του Ανώτατου Ειδικού Δικαστηρίου αναγνωρίστηκε η συγκυριότητα του Δήμου κατά 11/30 στο κληροτεμάχιο 307 & 317 και η κυριότητα των 2, 3, 4, 34, 230, 247, 272, 306, 311, 312, 18, 7, 6, 25, 27, 28, 46, 67 και 321. Μέχρι την περίοδο εκείνη, σημειώθηκαν πολλές καταπατήσεις τόσο από ιδιώτες όσο και από κρατικούς φορείς.
Το 1996 ο Δήμος προχώρησε στη μελέτη “Εκκαθάριση ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων και επανασύνταξη του Δημοτικού Κτηματολογίου του Δήμου Νέας Αλικαρνασσού”, προκειμένου να αποτυπωθεί η περιοχή και να εφαρμοστούν, επί της αποτύπωσης, τα όρια των δημοτικών κληροτεμαχίων. Συντάχθηκαν δε κτηματολογικοί πίνακες στους οποίους αποτυπώνονται οι εκτάσεις του Δήμου που κατείχαν δημόσιες υπηρεσίες και ιδιώτες. Ο Δήμος, διεκδικώντας τα δικαιώματά του, προχώρησε σε πληθώρα αγωγών, με αποτέλεσμα να έχουν εκδοθεί πολλές δικαστικές αποφάσεις που αναγνωρίζουν την κυριότητα του Δήμου και για τις εκτάσεις για τις οποίες υπάρχει τίτλος ιδιοκτησίας από άλλο δημόσιο φορέα. Σε όλες τις περιπτώσεις που ο Δήμος ή οι κατέχοντες τίτλους ιδιοκτησίας από άλλους φορείς ή ιδιώτες στράφηκαν στο δικαστήριο για την αναγνώριση της κυριότητάς τους, αναγνωρίστηκε η κυριότητα του Δήμου και διατάχθηκε η αποβολή των κατεχόντων. Σε αρκετές περιπτώσεις, μετά την έκδοση τελεσίδικων αποφάσεων, ο Δήμος έχει επανακτήσει τα δικαιώματά του, ενώ σε άλλες (σε εκτάσεις που περιέχουν κατοικίες ιδιωτών) οι αποφάσεις δεν έχουν ακόμη εκτελεστεί. Στην τελευταία περίπτωση, και εφόσον εκδοθεί σχετική νομοθετική ρύθμιση για απευθείας εκποίηση των εδαφικών τμημάτων όπου έχουν ανεγείρει τις κατοικίες, θα πρέπει να προβλεφθεί εάν θα δίνεται η δυνατότητα (για λόγους ισονομίας) σε αυτούς να εξαγοράσουν τα εδαφικά τμήματα επί των οποίων έχουν κατασκευάσει σπίτια, αποδίδοντας την υπόλοιπη εδαφική έκταση στον Δήμο. Δεδομένου ότι τα ακίνητα είναι δημοτικά, το τίμημα της αγοράς τους θα πρέπει να μπορεί να καθοριστεί από το Δημοτικό Συμβούλιο, λαμβάνοντας υπόψη και κοινωνικά κριτήρια».
