Επτά στους 10 Ηρακλειώτες μισθωτούς παλεύουν με το σύνδρομο της επαγγελματικής εξουθένωσης (burn out), με τη “μερίδα του λέοντος” να βρίσκεται στους εργαζόμενους του επισιτισμού, του κατασκευαστικού τομέα και του ιδιωτικού τομέα. Μικρότερα ποσοστά σωματικής και ψυχολογικής εξουθένωσης ως απότοκο της εργασίας βρίσκονται στον δημόσιο τομέα, με εξαίρεση τους επαγγελματίες Υγείας και τους εργαζόμενους σε δημόσιες υπηρεσίες, όπως οι εφορίες. Η πίεση είναι αφόρητη, με τους εκπροσώπους των εργαζομένων να τονίζουν την ανάγκη να δημιουργηθεί ένα θεσμικό πλαίσιο που θα τους σέβεται ως εργαζομένους.
Ειδικότερα, μία από τις μεγαλύτερες κοινωνικές μάστιγες της εποχής μας είναι η επαγγελματική εξουθένωση ή αλλιώς burn out. Είναι το σύνδρομο της υπερφόρτωσης εργασίας, όπου οι σωματικές και ψυχολογικές επιπτώσεις είναι τόσο έντονες και μεγάλες που το άτομο αισθάνεται ταλαιπωρημένο. Οι προεκτάσεις είναι ποικίλες, ενώ σε μακροπρόθεσμο επίπεδο το άτομο απαλλοτριώνεται.
Στο πλαίσιο αυτό, το neakriti.gr πραγματοποίησε έρευνα, ρωτώντας εκπροσώπους εργασιακών κλάδων και προέδρους εργατικών σωματείων σε τι είδους ποσοστό υπάρχει στον κλάδο τους στον ν. Ηρακλείου. Όπως θα διαπιστώσουν οι αναγνώστες, το ποσοστό είναι αρκετά μεγάλο. Μάλιστα, σε πολλές περιπτώσεις, οι εργαζόμενοι όχι μόνο δε δουλεύουν το τυπικό 35ωρο ή 40ωρο εβδομαδιαίως, αλλά εργάζονται πολύ παραπάνω...
Δεν υπάρχει προσωπικός χρόνος
Κραυγή αγωνίας υπάρχει και στον χώρο των υπαλλήλων του εμπορίου, σύμφωνα με το μέλος της Ένωσης του Εργατικού Κέντρου Ηρακλείου και τέως προέδρου της Ένωσης Ιδιωτικών Υπαλλήλων, Δημόκριτο Σαλούστρο. Σύμφωνα με τον ίδιο, η υπερεντατικοποίηση έχει χτυπήσει “κόκκινο” στους υπαλλήλους των εμπορικών επιχειρήσεων και των σούπερ-μάρκετ, ενώ φαίνεται πως ιδιαίτερα ευάλωτη κρίνεται η φυλετική ομάδα των γυναικών, όπου επικρατεί υψηλή υπερεντατικοποίηση.
«Υπάρχει σοβαρή υπερεντατικοποίηση στο εμπόριο. Ειδικά στον ν. Ηρακλείου, ένα ποσοστό της τάξης του 60% των εργαζομένων στα σούπερ-μάρκετ και 8 στους 10 υπαλλήλους άλλων μικρότερων εμπορικών επιχειρήσεων υποφέρουν από επαγγελματική εξουθένωση. Η εντατικοποίηση είναι τρομερή και φαίνεται πως οι γυναίκες είναι ιδιαίτερα εξουθενωμένες, με τη μεγάλη πλειοψηφία των γυναικών στον ν. Ηρακλείου στον εμποροϋπάλληλο τομέα να υποφέρουν εργασιακά και επαγγελματικά. Και, δυστυχώς, η επαγγελματική εξουθένωση διαμορφώνει συνθήκες μη αναπαραγωγής της εργασιακής δύναμης. Έτσι κι αλλιώς, αυτή είναι η πάγια επιδίωξη του κεφαλαίου. Εμείς απαιτούμε άμεσα τη διασφάλισης της κλαδικής σύμβασης και να υπάρχει ένας ενιαίος χώρος συναίνεσης, όπου ο εργαζόμενος θα απολαμβάνει την εργασία του και δε θα είναι όμηρος στην ίδια του τη δουλειά», ανέφερε ο κ. Σαλούστρος.
Δύο νοσηλευτές για 40 ασθενείς
Σχεδόν οι μισοί επαγγελματίες υγείας υποφέρουν από το σύνδρομο της επαγγελματικής εξουθένωσης, με 6 στους 10 νοσηλευτές σε επίπεδο Ηρακλείου να βρίσκονται σε καθεστώς εργασιακής εξάντλησης. Είναι ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό, που σε συνδυασμό με τα χρόνια προβλήματα του Εθνικού Συστήματος Υγείας κάνουν επιτακτικότερη και αμεσότερη την ανάγκη προσλήψεων. Είναι ενδεικτικό, όπως ανέφερε στο neakriti.gr, ο πρόεδρος του Συλλόγου Εργαζομένων ΠΑΓΝΗ Δημήτριος Βρύσαλης, πως στο ΠΑΓΝΗ υπάρχουν 400 κενές οργανικές θέσεις, πράγμα που σημαίνει 2 νοσηλευτές για 40 ασθενείς.
«Το 40-45%των επαγγελματιών υγείας υποφέρει από το σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης (burn out syndrome) στα δημόσια νοσοκομεία της χώρας, οι εργαζόμενοι που εμφανίζουν burn out έχουν κατά 84% μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν διαβήτη και κατά 41% μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν στεφανιαία νόσο, από αυτούς που δεν πάσχουν από το σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης. Το πρόβλημα εμφανίζεται εντονότερα στους νοσηλευτές από οποιαδήποτε άλλη ειδικότητα των επαγγελματιών υγείας. Το σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης στους νοσηλευτές ειδικά αγγίζει περίπου το 60%», τόνισε ο κ. Βρύσαλης, ενώ συνέχισε: «Το Εθνικό Σύστημα Υγείας μαστίζεται από σοβαρή έλλειψη νοσηλευτικού προσωπικού, που οδηγεί σε μεγάλα ποσοστά burnout, που στα ελληνικά νοσοκομεία κυμαίνονται από 40-55%. Οι κενές οργανικές θέσεις αυτή τη στιγμή είναι 30.000. Στο ΠΑΓΝΗ οι κενές οργανικές θέσεις είναι πάνω από 400, πράγμα που σημαίνει ότι ένας με δύο νοσηλευτές αντιστοιχεί σε 30 με 40 ασθενείς στη βάρδια, ένας μεταφορέας για 4 με 5 κλινικές, μία καθαρίστρια για ένα κτήριο. Το νοσηλευτικό προσωπικό τρέχει πανικόβλητο να κάνει νοσηλεία και να εξυπηρετήσει τις ανάγκες του κόσμου. Το αποτέλεσμα είναι όχι μόνο να εργάζονται χωρίς να μπορούν να κάνουν ούτε ένα μικρό διάλειμμα, αλλά και να μην τηρούνται αυτά που προβλέπουν οι εργατικοί νόμοι του κράτους και οι κοινοτικές οδηγίες που έχουν κυρωθεί. Δηλαδή δωδεκάωρη ανάπαυση μεταξύ των βαρδιών, δύο ρεπό την εβδομάδα και στο νοσηλευτικό προσωπικό αυτή τη στιγμή οφείλονται χιλιάδες μέρες άδεια και ρεπό, αλλά επίσης υποχρεώνονται να κάνουν πολλές φορές πάνω από 8 νύχτες τον μήνα, ενώ δουλεύουν πρωί-νύχτα συνεχόμενα.
Για τους λόγους αυτούς έχουμε ζητήσει να προσληφθεί το απαραίτητο νοσηλευτικό προσωπικό. Απαιτείται άμεσα η κάλυψη των κενών οργανικών θέσεων. Να τηρείται η όποια εργασιακή νομοθεσία υπάρχει».
Ζόρια... και στο Δημόσιο
Σοβαρή εργασιακή εξουθένωση παρουσιάζει και ο δημόσιος τομέας, με το ποσοστό να ανέρχεται σε 4 στους 10 στον νομό Ηρακλείου, με τα υψηλότερα ποσοστά εξουθένωσης να παρατηρούνται σε μεγάλες δημόσιες υπηρεσίες, όπως είναι η εφορία και τα δημόσια νοσοκομεία. Αυτό υποστήριξε ο πρόεδρος του Νομαρχιακού Τμήματος Ηρακλείου της ΑΔΕΔΥ Γρηγόρης Κοκοβάκης, ενώ έκανε σαφές πως η Πολιτεία πρέπει να λάβει τα απαραίτητα μέτρα, ώστε να υπάρξει άρση του συγκεκριμένου κοινωνικού φαινομένου.
«Και ο δημόσιος τομέας υποφέρει εξαιτίας της εξουθένωσης. Η επαγγελματική εξουθένωση αγγίζει το 40% των εργαζομένων του δημόσιου τομέα. Υπάρχει πίεση και τη συναντούμε στις μεγάλες δημόσιες υπηρεσίες, όπου η γραφειοκρατία είναι πολύ μεγάλη, όπως συμβαίνει στις εφορίες. Επίσης, υπάρχει τρομερή εξουθένωση στο εργασιακό προσωπικό των νοσοκομείων. Υπάρχει μεγάλη πίεση. Το είδαμε την περίοδο της υγειονομικής κρίσης. Το βλέπουμε και σήμερα. Πέραν της πίεσης, υπάρχει σοβαρή υποστελέχωση στα νοσοκομεία. Υπάρχουν νοσηλευτές και γιατροί που δουλεύουν εβδομαδιαίως αρκετές ώρες χωρίς σταθερό ωράριο.
Τα προβλήματα είναι σταθερά και καλούμε την κυβέρνηση να αλλάξει τα εργασιακά πράγματα τουλάχιστον στα νοσοκομεία και στις μεγάλες δημόσιες δομές. Και οι γιατροί και οι νοσηλευτές είναι άνθρωποι και δικαιούνται να έχουν πρόσβαση στον προσωπικό και ελεύθερο χρόνο», είπε ο κ. Κοκοβάκης.
Τα κατάλοιπα της πανδημίας
Αυξητικά είναι τα ποσοστά του burn out των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα στον ν. Ηρακλείου, και συγκεκριμένα 8 στους 10. Όπως υποστήριξε το μέλος της διοίκησης του Εργατικού Κέντρου και αντιπρόεδρος της Επιτροπής του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ κ. Αναστάσιος Ξενάκης, η υγειονομική κρίση άφησε εργασιακά κατάλοιπα και πιο συγκεκριμένα υπήρξε και συνεχίζει να υπάρχει πίεση εργοδοτών προς εργαζομένους για περισσότερο κέρδος. Το αποτέλεσμα είναι να υπάρχει έντονη επαγγελματική εξουθένωση.
«Θεωρώ πως ο ιδιωτικός τομέας υποφέρει περισσότερο από τον δημόσιο τομέα σε επίπεδο εξουθένωσης. Και αυτό οφείλεται στο γεγονός πως το εργασιακό προσωπικό του δημόσιου τομέα ασκεί διοικητικά καθήκοντα. Αυτό δε συμβαίνει στον ιδιωτικό τομέα, όπου υπάρχει ένα ποσοστό εργαζομένων που ασκεί σωματικές εργασίες, αλλά υπάρχουν και εργαζόμενοι που ασκούν διοικητικά καθήκοντα. Τα ποσοστά επαγγελματικής εξουθένωσης είναι μεγάλα, με αποτέλεσμα στον ν. Ηρακλείου 8 στους 10 να παλεύουν με το σύνδρομο του burn out. Θεωρώ πως την περίοδο της υγειονομικής κρίσης υπήρξε πίεση για περισσότερο κέρδος από τους εργοδότες προς τους εργαζομένους. Και δυστυχώς, αυτή η λογική πέρασε στην περίοδο της μετα-υγειονομικής κρίσης. Υπάρχει πίεση και, δυστυχώς, υπάρχουν εργοδότες που δε σέβονται ούτε την προσωπική ζωή των εργαζομένων», σημείωσε ο κ. Ξενάκης.
Συγκοινωνούντα δοχεία...
Την ανάγκη να δοθεί απάντηση στο πρόβλημα της ανεργίας τονίζει ο πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Ηρακλείου Στέλιος Βοργιάς, καθώς σ’ ένα καθεστώς παρατεταμένης ανεργίας, η αποδυνάμωση των εργασιακών σχέσεων είναι ένα απτό δεδομένο.
«Δυστυχώς, βλέπουμε τα τελευταία χρόνια να υπάρχουν σε χώρους εργασίας τρομακτικά φαινόμενα, όπως ο εργασιακός εκφοβισμός, η υπερεντατικοποίηση της εργασίας, ενώ αυξάνονται ραγδαία τα ατυχήματα. Ένα παρόμοιο φαινόμενο είναι και η λεγόμενη επαγγελματική εξουθένωση που λαμβάνει υψηλά ποσοστά. Θεωρώ πως το πρόβλημα θα λυθεί μόνο εφόσον αντιμετωπιστεί η ανεργία. Δυστυχώς, τα υψηλά ποσοστά ανεργίας σηματοδοτούν παράλληλα και καταβαράθρωση των εργασιακών σχέσεων. Είναι συγκοινωνούντα δοχεία. Και βλέπουμε πως το εργασιακό προσωπικό ζορίζεται με μια πρόσφατη έρευνα να καταδεικνύει πως το 15% των εργαζομένων λάμβανε ισχυρή φαρμακευτική αγωγή την περίοδο της καραντίνας. Πρέπει να γίνει μια επανεκκίνηση της εργασιακής δραστηριότητας με περιορισμό της ανεργίας, με μισθολογικές αυξήσεις. Έτσι θα απαντηθεί το πρόβλημα», είπε.
Στο γιαπί 70 ώρες την εβδομάδα! - Ατελείωτα ωράρια και στην εστίαση
Οχτώ στους 10 οικοδόμους του νομού Ηρακλείου παλεύουν με την υπερεντατικοποίηση της εργασίας τη χρονική περίοδο από τον Οκτώβριο μέχρι και τον Απρίλιο. Το γεγονός ότι ο ν. Ηρακλείου είναι μια άκρως τουριστική περιοχή έχει ως άμεση συνέπεια ο κατασκευαστικός κλάδος να βιώνει έντονη επαγγελματική εξουθένωση το χρονικό διάστημα από τον Οκτώβριο μέχρι τον Απρίλιο. Τα ξενοδοχεία πιέζουν τους οικοδόμους ώστε να ξεκινήσουν άμεσα τις διαδικασίες ανεγέρσεων, με άμεση συνέπεια ο φόρτος εργασίας να ξεπερνάει τις 70 ώρες εργασία την εβδομάδα.
Το μέλος του Εργατικού Κέντρου Ηρακλείου και επικεφαλής των οικοδόμων της ΔΗΣΥΕ Γιώργος Τσιγγένης υποστήριξε: «Στον δικό μας κλάδο, η υπερεντατικοποίηση είναι πολύ μεγάλη. Αρκεί να αναλογιστούμε πως 8 στους 10 οικοδόμους βρίσκονται σε καθεστώς εργασιακής ομηρίας στον ν. Ηρακλείου από την περίοδο του Οκτωβρίου μέχρι και τον Απρίλιο. Μόλις κλείσουν οι ξενοδοχειακές μονάδες, κατευθείαν ετοιμάζονται για ανακαινίσεις. Το πρόβλημα είναι πως ο εργασιακός κόσμος δουλεύει 40 ώρες την εβδομάδα, ενώ εμείς ξεπερνάμε τις 70 ώρες. Αυτή είναι η κατάσταση και, δυστυχώς, ελάχιστοι εργάζονται κάτω από 10 ή 12 ώρες. Αυτή είναι η τραγική κατάσταση που επικρατεί. Όπως επίσης, αναγκαζόμαστε να δουλέψουμε Σάββατα και Κυριακές. Μπορεί οι εργοδότες να μας βάζουν την προσαύξηση του ενσήμου κατά 20%, εμείς όμως αναγκαζόμαστε να εργαστούμε τα σαββατοκύριακα».
Το ίδιο ακριβώς ποσοστό υπάρχει στον επισιτισμό και στην εστίαση, με τον πρόεδρο του Συνδικάτου Εργαζομένων στον Επισιτισμό και στην Εστίαση, Μιχάλη Ριζικιανάκη, να κάνει σαφές πως αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα είναι μια τραγική ειρωνεία. Άλλες χώρες βρίσκονται σε μεταβατικό στάδιο, με σκοπό το εργατοϋπαλληλικό προσωπικό να απολαμβάνει περισσότερο ποιοτικό χρόνο, ενώ στην Ελλάδα υπάρχουν εργαζόμενοι, όπως του επισιτισμού, που δουλεύουν 70 ώρες την εβδομάδα.
«Ο φόρτος της εργασίας είναι μεγάλος. Ο κλάδος της εστίασης είναι από τους εργασιακούς κλάδους όπου το προσωπικό υποφέρει. Μάλιστα, η εξουθένωση φτάνει σε απροχώρητα στάδια, με αποτέλεσμα να υπάρχει μετά το τέλος της δουλειάς μια γενικότερη απροθυμία για οποιαδήποτε κοινωνική δραστηριότητα. Αυτή τη στιγμή, 8 στους 10 υπαλλήλους του επισιτισμού και της εστίασης του ν. Ηρακλείου βρίσκονται σε αυτήν την κατάσταση. Το πρόβλημα είναι πως δεν υπάρχει γενικότερα στην Ελλάδα ένα θεσμικό πλαίσιο που να κατοχυρώνει ποιοτικό χρόνο εν ώρα εργασίας στον εργαζόμενο. Άλλες χώρες προτιμούν να περιορίσουν το ποσοστό ωρών που δουλεύει ο εργαζόμενος, αλλά στην Ελλάδα ο εργαζόμενος του επισιτισμού δουλεύει για σχεδόν 70 ώρες εβδομαδιαίως», τόνισε.
Χωρίς ρεπό για μία ολόκληρη σεζόν
Το 10% των ξενοδοχοϋπαλλήλων του ν. Ηρακλείου δεν παίρνει ρεπό κατά τη διάρκεια της τουριστικής σεζόν, ενώ από εργασιακή εξουθένωση, σύμφωνα με τον πρόεδρο του Σωματείου Ξενοδοχοϋπαλλήλων ν. Ηρακλείου Νίκο Κοκολάκη, υποφέρουν 7 στους 10 εργαζομένους.
«Το επάγγελμα του ξενοδοχοϋπαλλήλου είναι δύσκολο. Το γνωρίζει η κοινωνία. Το γνωρίζουμε κι εμείς που είμαστε αρκετά χρόνια στον χώρο. Απαιτεί έντονη σωματική δραστηριότητα, ενώ η ψυχολογική εξουθένωση είναι αρκετά μεγάλη. Ο ξενοδοχοϋπάλληλος σε πολλές περιπτώσεις εργάζεται πάνω από 8 ώρες ημερησίως, ενώ έχει ένα ρεπό την εβδομάδα. Δυστυχώς, δεν τηρείται το ωράριο του ξενοδοχοϋπαλλήλου, που είναι 6 ώρες και 40 λεπτά. Επίσης υπάρχουν πολλοί ξενοδοχοϋπάλληλοι που θα υποφέρουν από πολλά σωματικά προβλήματα. Όπως είναι οι καμαριέρες. Το επάγγελμα απαιτεί αρκετή εργασία, σωματική και ψυχολογική», ανέφερε ο κ. Κοκολάκης, ενώ συνέχισε: «Σε επίπεδο Ηρακλείου, το λεγόμενο burn out αγγίζει 7 στους 10 ξενοδοχοϋπαλλήλους. 7 στους 10 ξενοδοχοϋπαλλήλους εργάζονται αρκετά, με αποτέλεσμα η πίεση να είναι τόσο έντονη και να μην μπορούν να ανταποκριθούν σε άλλες κοινωνικές δραστηριότητες.
Την ίδια στιγμή, υπάρχει ένα ποσοστό 10% των εργαζομένων που δε θα πάρουν ούτε μία μέρα ρεπό καθ’ όλη τη διάρκεια της τουριστικής χρονιάς».
