Την Τρίτη 8 Νοεμβρίου 2022 διοργανώθηκε στο Εκπαιδευτήριο «ΤΟ ΠΑΓΚΡΗΤΙΟΝ» η «Ημέρα Γραμμάτων και Τεχνών», η οποία ήταν φέτος αφιερωμένη στα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή και είχε τον τίτλο «Χαμένες πατρίδες, 100 χρόνια μετά (1922-2022)».
Κεντρικός ομιλητής της εκδήλωσης ήταν ο ιστορικός Γιάννης Χαραλαμπίδης, ο οποίος πρόθυμα ανταποκρίθηκε στη σχετική πρόσκληση να παρουσιάσει σε μαθητές και καθηγητές του Γυμνασίου και του Λυκείου του Εκπαιδευτηρίου τα ιστορικά γεγονότα εκείνης της περιόδου, καθώς και να αναφερθεί στην εγκατάσταση και ενσωμάτωση των προσφύγων στη νέα τους πατρίδα. Μετά το καλωσόρισμα του κοινού και την παρουσίαση του βιογραφικού του ομιλητή, ο συντονιστής της εκδήλωσης, ο γυμνασιάρχης κ. Σήφης Κασσάκης, έδωσε αμέσως τον λόγο στον ιστορικό.
Ο Γιάννης Χαραλαμπίδης έχει σπουδάσει Φιλοσοφία και Ιστορία της Επιστήμης στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Ιστορία και Αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και ολοκληρώνει τις μεταπτυχιακές του σπουδές στο Πανεπιστήμιο Κρήτης στη «Σύγχρονη Ελληνική και Ευρωπαϊκή Ιστορία».
Έχει υπάρξει συνιδρυτής και υπεύθυνος συγγραφής σεναρίων και ιστορικής τεκμηρίωσης της ψηφιακής πλατφόρμας Greek History Files. Επίσης, είναι συνεργάτης της εφημερίδας «Τα Νέα», έχει αρθρογραφήσει στις εφημερίδες «Η Καθημερινή» και «Πατρίς», ενώ κείμενά του για τη βυζαντινή και νεότερη ιστορία έχουν δημοσιευθεί σε περιοδικά και ιστοσελίδες. Επιπλέον, έχει συμμετάσχει στο ραδιοφωνικό ντοκιμαντέρ του ΣΚΑΙ «Ύμνος εις την ελευθερίαν» και επί δύο χρόνια ήταν ραδιοφωνικός παραγωγός στον ΣΚΑΙ Κρήτης παρουσιάζοντας εκπομπή πολιτικού, ιστορικού και πολιτιστικού περιεχομένου. Τέλος, έχει συμμετάσχει στον συλλογικό τόμο για τις διεθνείς πολιτικές διαστάσεις του Μικρασιατικού Πολέμου, που θα κυκλοφορήσει στα τέλη του 2022 από το Ίδρυμα Ιστορικών Μελετών, συγγράφοντας ένα από τα κεφάλαια.
Στο πρώτο μέρος της ομιλίας του στην «Ημέρα Γραμμάτων και Τεχνών», παρουσίασε την ιστορική πορεία της Ελλάδος, από την Επανάσταση του 1821 και τη δημιουργία του πρώτου ελληνικού κράτους έως την επέκτασή του τα επόμενα 90 χρόνια σε ένα ισχυρό και υπολογίσιμο κράτος (1912-1914). Εν συνεχεία ο κ. Χαραλαμπίδης αναφέρθηκε στα ιστορικά γεγονότα από το 1919 με την απόβαση του ελληνικού στρατού στη Σμύρνη και τον Μικρασιατικό Πόλεμο έως τη Μικρασιατική Καταστροφή το 1922.
Στο δεύτερο μέρος της ομιλίας έκανε λόγο για τις δυσκολίες εγκατάστασης, αλλά και ενσωμάτωσης των προσφύγων της Μικρασίας στην Ελλάδα, καθώς και στην πόλη μας, το Ηράκλειο. Την ίδια ώρα κέντρισε το ενδιαφέρον μαθητών και καθηγητών με την αμεσότητα και τη ζωντάνια του λόγου του.
Στο τρίτο μέρος της ημερίδας μαθήτριες της Γ΄ Γυμνασίου διάβασαν αποσπάσματα λογοτεχνικών κειμένων, καταξιωμένων Ελλήνων και Ελληνίδων συγγραφέων, με κεντρικό θέμα τη Μικρασιατική Καταστροφή και τον ξεριζωμό των Ελλήνων. «Έρχεται μια τραγική στιγμή στη ζωή του ανθρώπου, που το θεωρεί τύχη να μπορέσει να παρατήσει το έχει του, την πατρίδα του, το παρελθόν του και να φύγει λαχανιασμένος αποζητώντας αλλού τη σιγουριά» (Διδώ Σωτηρίου, Οι νεκροί περιμένουν). Οι μαθήτριες με τον συγκινητικό και, συγχρόνως, παραστατικό τρόπο ανάγνωσης κατάφεραν να συνεπάρουν το ακροατήριο. Οι αναγνώσεις των λογοτεχνικών κειμένων από τις μαθήτριες της Γ΄ Γυμνασίου συνοδεύτηκαν από βίντεο με μαρτυρίες προσφύγων από τη Μικρασία, αλλά και από τους μαθητές της μουσικής ομάδας του Παγκρητίου Εκπαιδευτηρίου, οι οποίοι με την καθοδήγηση του μουσικού κ. Λεωνίδα Πεπονάκη, τραγούδησαν για τη Μικρασία.
Αξίζει να σημειωθεί πως η αίθουσα όπου διοργανώθηκε η ημερίδα ήταν διακοσμημένη με ζωγραφικά έργα μαθητών της Α΄ και της Β΄ Γυμνασίου. Οι μαθητές, μέσω του εικαστικού εργαστηρίου της κ. Αθανασίας Σκληρού, επιμελήτριας του Μουσείου Ελληνικής Παιδικής Τέχνης, είχαν αποτυπώσει τη Μικρασία του 1922, με αφορμή τους πίνακες του εικαστικού Δημήτρη Τζάνη και την παρουσίασή τους στο Εκπαιδευτήριό μας από την ιστορικό Τέχνης κ. Λουίζα Καραπιδάκη.
Η «Ημέρα Γραμμάτων και Τεχνών» ολοκληρώθηκε με την απαγγελία ενός ποιήματος για τη Σμύρνη από μαθήτριες της Γ΄ Γυμνασίου. Ήταν μια εκδήλωση μοναδική και ξεχωριστή, που ξύπνησε μνήμες, γέννησε προβληματισμούς, προκάλεσε βαθιά συγκίνηση και θα μείνει χαραγμένη στην ψυχή και στο μυαλό όλων των μαθητών του Εκπαιδευτηρίου «ΤΟ ΠΑΓΚΡΗΤΙΟΝ».
