Ορκωτοί εκτιμητές έχουν εγκατασταθεί στη Λότζια, προκειμένου να ελέγξουν σε βάθος 25ετίας τα έσοδα και τα έξοδα από τη διαχείριση των 86 ακινήτων του κληροδοτήματος του Πανανείου, που πέρασε πριν από 35 χρόνια με πράξη παραχώρησης σε ΦΕΚ στον Δήμο Ηρακλείου. Δυστυχώς, τα ακίνητα αυτά, εκ των οποίων αρκετά αξιόλογα εντός της πόλης (αστικά), αλλά ως επί το πλείστον αγροτικά, παραμένουν αναξιοποίητα από τον Δήμο Ηρακλείου, που μάλλον περισσότερα βάζει από την τσέπη του για τη συντήρησή τους παρά τα όσα εισπράττει. Και το τραγικότερο; Ο όρος της παραχώρησής του έλεγε ότι θα έπρεπε να έχει γίνει ίδρυμα ως το 1988. Έκτοτε περάσαν 35 χρόνια και ακόμη τίποτε.
Το «χρυσό» κληροδότημα του Πανανείου, που αποτελείται από τα ακίνητα που άφησε ο αείμνηστος ευεργέτης Πανανός Θεοδουλάκης και άλλοι διαθέτες τα επόμενα χρόνια με διαθήκες και δωρεές, δεν έχει αποδειχτεί και τόσο χρυσοφόρο για τον Δήμο Ηρακλείου, που πληρώνει ΕΝΦΙΑ και άλλα έξοδα για μερικές χιλιάδες ευρώ ετησίως από εισπράξεις μικρών ενοικίων 400 και 500 ευρώ. Την ίδια ώρα που η ομάδα των ορκωτών εκτιμητών, με επικεφαλής τον Ιωάννη Σωφρόνη, ανέλαβε μέσω σύμβασης ενός έτους και με αμοιβή περίπου 23.000 ευρώ να ξεκαθαρίσει την υπόθεση των ακινήτων, προκειμένου να προχωρήσει η διαδικασία για τη δημιουργία ιδρύματος που θα διαχειρίζεται τα ακίνητα, ο Δήμος Ηρακλείου βρίσκεται αντιμέτωπος με το μεγάλο «αγκάθι» των όρων των διαθηκών και των δωρεών από τους διαθέτες προς το Πανάνειο.
Σύμφωνα με πληροφορίες, σε περισσότερες από 25 διαθήκες και δωρεές εμπεριέχουν όρους οι οποίοι είναι δεσμευτικοί για το πώς μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα ακίνητα αυτά, αφού άλλος δωρητής ορίζει ότι απαιτεί να δημιουργηθεί μια αίθουσα με το όνομά του, άλλος να διατεθεί το ακίνητό του προκειμένου να δημιουργηθεί κάποια ιατρική δομή και άλλοι να αξιοποιηθούν τα ακίνητα, και τα έσοδα από αυτά να δίδονται για σίτιση στο Λοιμωδών.
Σύμφωνα με τον αντιδήμαρχο Δημοτικής Περιουσίας Μανόλη Βασιλάκη, παράλληλα με την καταγραφή και ανάλυση της οικονομικής κατάστασης κάθε δωρεάς έχουν αποσταλεί στη Διεύθυνση Κοινωφελών Περιουσιών (Συμβούλιο Κληροδοτημάτων) της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης, που είναι η εποπτεύουσα Αρχή, όλες οι διαθήκες και δωρεές που έχουν ενσωματωθεί στο περίφημο κληροδότημα του Πανανείου, που πέρασε το 1986-1987 από το Βενιζέλειο στον Δήμο Ηρακλείου, προκειμένου να εποπτευθούν από το αρμόδιο τμήμα. Παράλληλα με τον έλεγχο της οικονομικής κατάστασης γίνεται και έλεγχος των όρων των διαθηκών, ώστε όταν ο Δήμος Ηρακλείου κάνει τα επόμενα βήματα, όπως να συντάξει τα τοπογραφικά όλων των ακινήτων και να επιλύσει με δικηγόρους προβλήματα με το Κτηματολόγιο, να μπορέσει να προχωρήσει στη σύσταση ιδρύματος για τη διαχείριση των ακινήτων αυτών.
Πρώτο βήμα
Όπως επισημαίνει μιλώντας στη «ΝΚ» ο αρμόδιος αντιδήμαρχος Μανόλης Βασιλάκης, όλες αυτές οι ενέργειες που τώρα γίνονται με την οικονομική κατάσταση των 86 ακινήτων και το «ξεσκόνισμα» των διαθηκών, ώστε να βρεθεί φόρμουλα να ικανοποιηθούν οι όροι των διαθετών, αποτελούν τα πρώτα βήματα για τη σύσταση ιδρύματος. Ωστόσο, ο δρόμος είναι ακόμη μακρύς και με πολλά προβλήματα που θα πρέπει να ξεπεραστούν. Όπως για παράδειγμα ένα από αυτά αποτελεί, το κυριότερο όλων, ο σκοπός του ιδρύματος.
Σκοπός η κοινωνική πολιτική
Μια πρώτη σκέψη για την περιγραφή του σκοπού του ιδρύματος είναι η διάθεση των εσόδων από την εκμετάλλευση των 86 ακινήτων του κληροδοτήματος του Πανανείου σε δράσεις κοινωνικής πολιτικής με την ευρεία έννοια, ικανοποιώντας έτσι όρους όπως η ιατρική χρήση ακινήτων ή η κάλυψη εξόδων για τη σίτιση τροφίμων του Λοιμωδών.
Σημειώνεται ότι περίπου πριν από 13 χρόνια ο Δήμος Ηρακλείου είχε προχωρήσει όλες τις διαδικασίες και είχε ολοκληρώσει ακόμη και το καταστατικό του ιδρύματος, ωστόσο η αρμόδια Αρχή απέρριψε την ίδρυση καθώς «σκόνταψε» στον σκοπό. Στο τότε καταστατικό που είχε συνταχθεί είχε περιγραφεί ως σκοπός η διάθεση εσόδων από την αξιοποίηση των 86 ακινήτων για πολιτιστικές δράσεις και ειδικότερα για την ενίσχυση του Πολιτιστικού Συνεδριακού Κέντρου Ηρακλείου. Ο σκοπός αυτός ήρθε «κόντρα» με τους όρους διαθηκών και διαθετών, με αποτέλεσμα να απορριφθεί από τη Διεύθυνση Κοινωφελών Περιουσιών και το Ίδρυμα να μη δημιουργηθεί ποτέ μέχρι σήμερα.
Στα χρόνια που ακολούθησαν, ο Δήμος Ηρακλείου δεν προχώρησε ποτέ άλλοτε σε μια οργανωμένη κίνηση για τη διαχείριση των ακινήτων, που πολλά από αυτά βρίσκονται σε μαρασμό λόγω αχρηστίας, όπως κάποια αστικά και τα περισσότερα αγροτικά που μένουν ακαλλιέργητα. Στο μεσοδιάστημα και εν μέσω βαθέων περικοπών χρηματοδοτήσεων των νοσοκομείων λόγω μνημονίων, η διοίκηση του Βενιζελείου είχε την ιδέα ότι θα μπορούσε να πάρει πίσω την παραχώρηση των ακινήτων από τον Δήμο Ηρακλείου, για να τα διαχειριστεί προς όφελος του νοσοκομείου, όμως ούτε αυτό προχώρησε.
Η αλλαγή ηγεσίας στον Δήμο Ηρακλείου από το 2014 ως σήμερα δεν είχε κάνει κάποιο σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της αξιοποίησης και είναι η πρώτη φορά ύστερα από 13 χρόνια που ο αντιδήμαρχος Δημοτικής Περιουσίας Μανόλης Βασιλάκης οδηγεί προς την κατεύθυνση δημιουργίας ιδρύματος για την αμύθητη περιουσία που έχει ο Δήμος Ηρακλείου, αλλά δεν μπορεί να αξιοποιήσει. Ωστόσο, ο Νόμος 4182/2013 δίνει το δικαίωμα μέχρι τη σύσταση του ιδρύματος να γίνονται ενέργειες αξιοποίησης των ακινήτων. Τα έσοδα από αυτή την αξιοποίηση πηγαίνουν σε ειδικό λογαριασμό του Πανανείου, ώστε μελλοντικά να χρησιμοποιούνται για τους σκοπούς που θα εξυπηρετήσει το ίδρυμα.
Αυτά είναι τα ακίνητα
Το κληροδότημα συμπεριλαμβάνει πολλά αγροτικά ακίνητα σε Ρέθυμνο, Βιάννο και Δήμο Μινώα Πεδιάδας, σύμφωνα με όσα καταγράφονται στην κοινή απόφαση Δήμου Ηρακλείου και Βενιζελείου και δημοσιεύονται στο ΦΕΚ 47 του 1985. Σημαντικά αστικά ακίνητα είναι 7 καταστήματα στις οδούς Αργυράκη, δύο στην οδό Ίδης, τρία στην Καλοκαιρινού, στην Κόσμων και την οδό 1866, αλλά και ένα ισόγειο στα Λιοντάρια. Επίσης, συμπεριλαμβάνονται διώροφο κτίσμα στην Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, διώροφο με δύο ισόγεια μαγαζιά στη 1866, κατοικία με κεραμίδια στην οδό Γιαμαλάκη, οικόπεδο στη Βουρβάχων, άλλο έναν στην οδό Παλμέτη, στην οδό Ευαγγελιστρίας διώροφο, επί της 25ης Αυγούστου οικόπεδο 460 τ.μ. με διώροφη οικοδομή, τριώροφο στη συμβολή 25ης Αυγούστου και Κορωναίου, στην Ανδρόγεω, μαγαζί στη Μεγάλου Κωνσταντίνου, οικόπεδο 4,5 στρεμμάτων στις Πατέλες, οικία στην οδό Μονής Καρδιωτίσσης, όπως επίσης στην οδό Σμύρνης και Γιαννιτσών, και ένα οικόπεδο σε Πλαστήρα και Ρωμανού.
Από τον Δήμο Ηρακλείου - Ο όρος που δεν τηρήθηκε ποτέ
Η επιστροφή των ακινήτων του Πανανείου στον Δήμο Ηρακλείου θεσμοθετήθηκε με νόμο που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 217, το πρώτο τεύχος του 1965. Ανάμεσα σε άλλα αναφέρεται ρητώς ο όρος ότι εντός μίας τριετίας θα πρέπει να έχει δημιουργηθεί ίδρυμα για τη διαχείριση των αρχικώς 76 ακινήτων που παραχωρήθηκαν αργότερα το 1987. Βεβαίως ο όρος αυτός δεν τηρήθηκε ποτέ, ούτε τώρα που έχουν περάσει 35 χρόνια από την πρώτη παρτίδα παραχωρήσεων, καθώς ακολούθησε και άλλη παραχώρηση 5-10 ακινήτων, ώστε να συμπληρωθεί ο αριθμός των περίπου 86 ακινήτων, εκ των οποίων κάποια έχουν ήδη εκποιηθεί επί Καρέλλη.
Σύμφωνα με το άρθρο 23 παράγραφο 3 του συγκεκριμένου ΦΕΚ, «ο Δήμος Ηρακλείου υποχρεώνεται, μέσα σε τρία χρόνια το αργότερο από τη δημοσίευση του παρόντος νόμου, να διαθέτει ολόκληρη την περιουσία που η κυριότητά της επανήλθε σ' αυτόν, σύμφωνα με τα παραπάνω, για τη σύσταση κοινωφελών ιδρυμάτων».
