Μυστικά βαθιά κρυμμένα στο γενετικό μας κώδικα, που θα είναι σε θέση να αποκαλύψουν τις απαντήσεις για τη γένεση και την αντιμετώπιση πολλών ασθενειών ετοιμάζεται να «ξεκλειδώσει» το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας, το ΙΤΕ με το 10ο «παιδί» της μεγάλης οικογένειας του, το Ελληνικό Ινστιτούτο Γονιδιωματικής του Ανθρώπου, η εξαγγελία για την ίδρυση του οποίου έγινε στη Βουλή από τον υφυπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων, αρμόδιο για την Έρευνα και Τεχνολογία, Δρ. Χρίστο Δήμα.
Αυτό είναι μόνο η απαρχή μιας νέας συναρπαστικής περιπέτειας που ξεκινάει και θα δώσει νέα ώθηση στην έρευνα και το διεθνές κύρος του ΙΤΕ και της χώρας. Και αυτό γιατί η έρευνα δεν θα περιοριστεί μόνο στη μελέτη των βασικών μηχανισμών που έχουν σαν σημείο αναφοράς το γονιδίωμα μας, αλλά και στην κατανόηση και πρακτική αξιοποίηση αυτής της γνώσης, με ότι αυτό συνεπάγεται.
Το νέο Ινστιτούτο είναι πρωτοποριακό, καθώς είναι το πρώτο και μοναδικό στη χώρα, που δραστηριοποιείται στον ραγδαία αναπτυσσόμενο τομέα της της Γενετικής και Γονιδιωματικής Έρευνας.
Ο ρόλος του θα είναι κομβικός καθώς όπως μας εξήγησε ο πρόεδρος του του ΙΤΕ, καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης, αντιπρόεδρος του Επιστημονικού Συμβουλίου του European Research Council (ERC), πρόεδρος του European Institute of Innovation & Technology (EIT) και ακαδημαϊκός (μέλος της Ακαδημίας Αθηνών), Νεκτάριος Ταβερναράκης θα διεξάγει διεθνώς ανταγωνιστική έρευνα με στόχο την κατανόηση των βασικών λειτουργιών που σχετίζονται με τη γενετική ποικιλομορφία. Μεταξύ άλλων, θα εστιάσει στο πως τα γονίδια επηρεάζουν την συμπεριφορά του κάθε ανθρώπου, τα χαρακτηριστικά και κυρίως την υγεία του.
Το δεύτερο σκέλος της δράσης του νέου Ινστιτούτου Γονιδιωματικής του Ανθρώπου, του ΙΤΕ θα εστιάσει στην «μετάφραση» των δεδομένων που προκύπτουν από τη βασική έρευνα και την αξιοποίηση των ευρημάτων αυτών προς όφελος της κλινικής έρευνας. Πρακτικά, θα επιχειρηθεί να δοθούν απαντήσεις σε ερωτήματα όπως ποια είναι η γενετική αιτία πολλών ασθενειών, ποια γονίδια ευθύνονται, ποιος ο μηχανισμός με τον οποίο προκαλείται μια ασθένεια, και κατά συνέπεια πως αυτή μπορεί να αντιμετωπιστεί.
Σε πρακτικό πλέον επίπεδο, η αξιοποίηση αυτής της γνώσης θα μπορεί να διοχετευτεί μέσω κλινικών υπηρεσιών εξατομικευμένης ιατρικής, ιατρικής ακριβείας, προσαρμοσμένης δηλαδή στις γενετικές ιδιαιτερότητες κάθε ανθρώπου. Με απλά λόγια, με μια ανάλυση δειγμάτων, ο ασθενής θα είναι σε θέση να λάβει μια εξειδικευμένη, προσαρμοσμένη σε αυτόν θεραπεία, με οφέλη που αλλάζουν ριζικά τον τρόπο με τον οποίο θα γίνεται τόσο η διάγνωση όσο και η θεραπευτική αγωγή.
Για το λόγο αυτό, η επιλογή της Αθήνας ως έδρας του νέου Ινστιτούτου θεωρείται καθοριστικής σημασίας, καθώς επιτρέπει την άμεση πρόσβαση σε μεγάλα νοσοκομεία και βιοτράπεζες γενετικού υλικού, και σε άλλες ερευνητικές υποδομές, ενώ ανοίγει το δρόμο για πολλά υποσχόμενες συνεργασίες με άλλα μεγάλα ακαδημαϊκά και ερευνητικά ιδρύματα.
Παράλληλα, με τον τρόπο αυτό το ΙΤΕ για πρώτη φορά αποκτά παρουσία στην πρωτεύουσα, έχοντας ήδη ενεργή δράση εκτός από το Ηράκλειο, τα Χανιά και το Ρέθυμνο, στην Πάτρα και τα Ιωάννινα. Μια που η έρευνα αιχμής που περιλαμβάνεται στις δράσεις του νέου ινστιτούτου Γονιδιωματικής Ανθρώπου προϋποθέτει διεπιστημονικές συνεργασίες, η δημιουργία του εναρμονίζεται με τις δράσεις των εννέα υφιστάμενων ινστιτούτων του ΙΤΕ, καθώς δημιουργούνται ευκαιρίες συνεργασίας μεταξύ των βιοϊατρικών επιστημών και άλλων ερευνητικών πεδίων όπως η φυσική, η χημεία, τα μαθηματικά, η βιοχημεία, η επιστήμη των υπολογιστών, ακόμα και η αρχαιολογία.
Για παράδειγμα, μέσω του δραστήριου Εργαστηρίου ανάλυσης αρχαίου DNA του ΙΤΕ, και αξιοποιώντας τις δυνατότητες που προσφέρει η αρχαιογενετική, μπορούν να δοθούν απαντήσεις σε κρίσιμα ερωτήματα όπως για παράδειγμα η σχέση αρχαίων ασθενειών που προκάλεσαν πανδημίες με σύγχρονες, με τα αυτονόητα διδάγματα που μπορεί να προκύψουν. Παράλληλα, σύμφωνα με τον κ. Ταβερναράκη δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για καινοτόμες συνεργασίες με το εξωτερικό, σε ένα τόσο επίκαιρο και κρίσιμο τομέα.
Η ίδρυση του νέου Ινστιτούτου θα είναι καθοριστικής σημασίας και για την ανάπτυξη της χώρας, καθώς θα συμβάλει στην επιστροφή στην Ελλάδα κορυφαίων επιστημόνων, κάτι που έχει ήδη δρομολογηθεί μέσω της στήριξης επιφανών Ελλήνων ερευνητών της διασποράς που έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον και έχουν ενισχύσει την προσπάθεια αυτή, που απαίτησε, σύμφωνα με τον κ. Ταβερναράκη, αρκετό χρόνο και ενέργεια, έχοντας τη στήριξη από την πρώτη στιγμή του αρμόδιου υφυπουργού κ. Δήμα.
Το νέο Ινστιτούτο θα προσελκύσει κεφάλαια στη χώρα, κυρίως από Ευρωπαϊκές πηγές, καθώς οι δράσεις του σχετίζονται με έρευνα αιχμής που ενδιαφέρει ιδιαίτερα την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, νέες θέσεις εργασίας, νέες προοπτικές, επιπλέον κύρος για την έρευνα, και όλα αυτά υπό την αιγίδα του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας που έχει κατακτήσει μια κορυφαία θέση στο παγκόσμιο επιστημονικό στερέωμα.
