Με μέτρα προστασίας για τον κορονοϊό, αποστάσεις και μάσκες πραγματοποιήθηκε σήμερα, Πέμπτη, 6 Ιανουαρίου, η ρίψη του Τίμιου Σταυρού και ο Αγιασμός των υδάτων στο Ενετικό Λιμάνι του Ηρακλέιου.
Σημειώνεται πως με αποφάσεις οικείων Μητροπόλεων σε αρκετές περιοχές δεν πραγματοποιήθηκε η ρίψη του Τιμίου Σταυρού εκτός των ναών, λόγω της πανδημίας.
Της κατάδυσης του Σταυρού, προηγήθηκε η Θεία Λειτουργία που τελέσθηκε στον Ιερό Ναό του Αγίου Τίτου για τα Θεοφάνεια, καθώς και ο Όρθρος, η Πανηγυρική Αρχιερατική Θεία Λειτουργία και η Ακολουθία του Μεγάλου Αγιασμού στον Ιερό Ναό του Αγίου Μηνά στο Ηράκλειο.
«Τα Θεοφάνεια αποτελούν κορυφαία εορτή της Χριστιανοσύνης. Ειδικά φέτος, εν μέσω της ανασφάλειας που εξακολουθεί να προκαλεί στην ελληνική κοινωνία η πανδημία, ας είναι αυτό το μήνυμα των Φώτων: η αλληλεγγύη , η υπευθυνότητα και η επιστήμη μας δείχνουν το δρόμο για να βγούμε από τη στενωπό και να αντικρίσουμε το μέλλον με περισσότερη αισιοδοξία. Εύχομαι Καλή Φώτιση σε όλους μας ώστε να πράττουμε το σωστό», δήλωσε αμέσως μετά από τον Αγιασμό των υδάτων, ο Δήμαρχος Ηρακλείου, Βασίλης Λαμπρινός.
Σε αυτό το διαφορετικό κλίμα εορτασμού των Θεοφανίων η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου βρέθηκε στην Γαύδο για να παραστεί στην Τελετή Αγιασμού των Υδάτων για τον εορτασμό των Θεοφανίων.
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης θα παραστεί στην τελετή Αγιασμού των Υδάτων στον Άγιο Ευστράτιο και στη συνέχεια θα επισκεφθεί τη Λήμνο. Η επιλογή του πρωθυπουργού να πάει στον Άη Στράτη για τα Θεοφάνια , είναι μια επιλογή η οποία έχει πολλούς συμβολισμούς, χωρίς αμφιβολία, ανέφερε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γ.Οικονόμου.
Ο πρόεδρος του ΚΙΝΑΛ, Νίκος Ανδρουλάκης επίσης θα παραστεί στην τελετή του Αγιασμού των Υδάτων στη Λήμνο.
Στο Φανάρι η Πατριαρχική και Συνοδική Θεία Λειτουργία των Θεοφανείων θα πραγματοποιηθεί στον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου.
Ο εορτασμός των Θεοφανείων ή Φώτων
Θεοφάνεια ή Φώτα. Από τις μεγάλες γιορτές του ελληνορθόδοξου εορτολογίου. Χαρούμενα, θριαμβευτικά και ελπιδοφόρα, κλείνουν το Δωδεκαήμερο, που «άνοιξε» την παραμονή των Χριστουγέννων.
Στα πρώτα χριστιανικά χρόνια η γιορτή «κάλυπτε» μαζί τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά.
Καθ' όλη τη διάρκεια του τριημέρου των Φώτων (Αγιασμού, Θεοφάνεια, Αγίου Ιωάννη) γιορτάζεται και μία υπολανθάνουσα λατρεία προς το νερό. Τα νερά θεωρούνται παντού αγιασμένα. Κανείς πια δεισιδαιμονικός φόβος από τις νύχτες και τα ξωτικά του χειμώνα δεν υπάρχει.
Κατά τα Θεοφάνεια φανερώθηκε η τριαδικότητα του Θεού, η Αγία Τριάδα. Λέγονται όμως και «Φώτα», γιατί κατά τα πρώτα χριστιανικά χρόνια, την παραμονή των Θεοφανείων βαπτίζονταν οι οπαδοί της νέας θρησκείας. Η αναζήτηση της καθάρσεως από τον άνθρωπο αντικατοπτρίζεται ακόμη και στις αρχαίες θρησκείες.
Το τριήμερο ξεκινά με τον εκκλησιασμό των χριστιανών το πρωί της παραμονής των Θεοφανείων. Στους Ιερούς ναούς ψάλλεται η ακολουθία των «Μεγάλων Ωρών» και κατόπιν λαμβάνει χώρα ο «Μεγάλος Αγιασμός» που την ημέρα αυτή τελείται μέσα στον ναό. Οι πιστοί, αφού πάρουν αγιασμό και αντίδωρο, θα γυρίσουν στα σπίτια τους. Εκεί, οι νοικοκυρές θα ετοιμάσουν το νηστίσιμο φαγητό για το μεσημέρι και τα παιδιά θα ξεχυθούν στα σπίτια για να ψάλουν τα κάλαντα των Θεοφανείων:
«Σήμερα τα φώτα κι ο φωτισμός,
η χαρά μεγάλη κι ο αγιασμός.
Κάτω στον Ιορδάνη τον ποταμό,
κάθετ' η κυρά μας η Παναγιά.
Όργανο βαστάει, κερί κρατεί,
και τον Αϊ-Γιάννη παρακαλεί.
Αϊ-Γιάννη αφέντη και βαπτιστή,
βάπτισε κι εμένα Θεού παιδί.
Ν' ανεβώ επάνω στον ουρανό,
να μαζέψω ρόδα και λίβανο».
Τα έθιμα και οι παραδόσεις
Τα έθιμα της ημέρας τελειώνουν αργά το βράδυ και τα μεσάνυχτα πιστεύεται ότι ανοίγουν οι ουρανοί. Την ώρα εκείνη, λέει η παράδοση, όποιος ευχηθεί κάτι με όλη του την καρδιά, θα πραγματοποιηθεί.
Η μέρα των Θεοφανείων ξεκινά με τον εκκλησιασμό των πιστών. Στους ναούς ψάλλεται, όπως και την προηγουμένη, η ακολουθία των «Μεγάλων Ωρών». Ακολούθως, ο Ιερέας και οι πιστοί θα βγουν από τον ναό και θα κατευθυνθούν στο σημείο, όπου θα γίνει η «κατάδυση του Σταυρού». Το σημείο αυτό είναι κάποιο λιμάνι, ποτάμι, πηγάδι, δεξαμενή ή απλά μια εξέδρα στο προαύλιο της εκκλησίας πάνω στην οποία, σε ειδικό σκεύος, θα γίνει η τελετή. Οι καμπάνες σημαίνουν χαρμόσυνα και ο Ιερέας ρίχνοντας τον σταυρό στο νερό ψάλλει το «Εν Ιορδάνη βαπτιζομένου σου, Κύριε».
Λευκά περιστέρια ελευθερώνονται και πετούν στον ουρανό, ενώ, όπου υπάρχει αυτή η δυνατότητα, πέφτουν στα νερά οι «βουτηχτάδες» για να πιάσουν τον σταυρό. Το έθιμο ονομάζεται «πιάσιμο του σταυρού» και εκείνος που θα βρει και θα πιάσει πρώτος τον σταυρό, θεωρείται τυχερός και ευλογημένος.
Το τριήμερο ολοκληρώνεται στις 7 Ιανουαρίου με τον εορτασμό του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου και Βαπτιστού, καθώς αυτός αξιώθηκε να βαπτίσει τον Ιησού Χριστό. Ο Τίμιος Πρόδρομος υπήρξε ο Όρθρος που ανήγγειλε τον ερχομό της Ημέρας του Κυρίου. Ο Όρθρος που προηγήθηκε της ανατολής του Ηλίου της δικαιοσύνης.
