Λίγα λάδια, λίγα σταφύλια, σχετικά ικανοποιητικές οι τιμές για τους παραγωγούς που είχαν ποσότητες να παραδώσουν. Κάπως έτσι μπορεί κανείς να βάλει έναν γενικό “τίτλο” στην αγροτική επικαιρότητα του 2021, αφού η χρονιά χαρακτηρίστηκε από τις αρνητικές καιρικές συνθήκες, που προκάλεσαν πτώση της παραγωγής, τόσο στα αμπελουργικά προϊόντα όσο και στο ελαιόλαδο.
Την ίδια ώρα, οι δασικοί χάρτες, οι περικοπές των επιδοτήσεων και οι διαμαρτυρίες των αγροτών και των κτηνοτρόφων της Κρήτης, που πραγματοποίησαν απόβαση και στην Αθήνα μέχρι την πλατεία Βάθη, ήταν χαρακτηριστικά γεγονότα του 2021, χωρίς να έχουν ξεκαθαρίσει μέχρι και το τέλος της χρονιάς όλα αυτά τα ζητήματα που πρέπει να ξεκαθαρίσουν, στην κατεύθυνση που επικαλούνται το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και ο ΟΠΕΚΕΠΕ, δηλαδή του “νοικοκυρέματος των επιδοτήσεων”!
Λιομάζωμα - Λίγο το λάδι, καλές οι τιμές
Με τις καιρικές συνθήκες που επικράτησαν από την αρχή της χρονιάς, η παραγωγή του ελαιολάδου στην Κρήτη ήταν πολύ μειωμένη σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Ωστόσο, η μειωμένη παραγωγή ήταν το κύριο χαρακτηριστικό και της παγκόσμιας παραγωγής, κάτι που σηματοδότησε καλύτερες τιμές εκκίνησης για το εξαιρετικό παρθένο προϊόν της Κρήτης. Δηλαδή, μία μέση τιμή που δεν έπεσε στο ξεκίνημα κάτω από τα 3,30 ευρώ το κιλό, ενώ δόθηκαν και τιμές στην αρχή της ελαιοκομικής και εμπορικής περιόδου που έφτασαν στα 3,50 ευρώ το κιλό.
Ο αφανισμός του δάκου - Τα καλά... του καύσωνα
Σε αντίθεση με τη χρονιά του 2019 αλλά εν μέρει και του 2020, το 2021 χαρακτηρίστηκε από την... εξόντωση του δάκου, όχι όμως τόσο λόγω της δακοκτονίας... Συγκεκριμένα, ενώ μέχρι και τον Ιούλιο ο δάκος έδειχνε πως είχε ξεκινήσει πάλι μεγάλο “φαγοπότι” στο νησί μας, ήρθαν οι απανωτοί καύσωνες και κυριολεκτικά τον εξόντωσαν. Τέλη Ιουλίου με αρχές Αυγούστου αλλά και κατά διαστήματα μέσα στον Αύγουστο επικρατούσαν τόσο υψηλές θερμοκρασίες, που στις περισσότερες ελαιοπαραγωγικές περιοχές της Κρήτης οι παραγωγοί παρατηρούσαν στις παγίδες τους δακοπληθυσμό από μειωμένο μέχρι κα ανύπαρκτο.
Όταν πλέον γύρω στον Οκτώβριο με Νοέμβριο είχε αρχίσει να εμφανίζεται πάλι ο δάκος, ήταν πια για τον ίδιο αργά προκειμένου να προλάβει να προκαλέσει αξιόλογες ζημιές στη σοδειά της Κρήτης. Έτσι, το ελαιόλαδο παραγωγής 2021, εκτός από μειωμένο, χαρακτηρίζεται και ως εξαιρετικής ποιότητας, αφού ο ελαιόκαρπος είναι απαλλαγμένος από τον αιώνιο εχθρό των ελαιοπαραγωγών, δηλαδή τον δάκο της ελιάς.
ΑΕΣ ΚΡΗΤΩΝ ΕΝΩΣΙΣ Α.Ε - Οριστικοποιήθηκε ο πρώτος φορέας
Μέσα στον Σεπτέμβριο οριστικοποιήθηκε ο πρώτος παγκρήτιος συνεταιριστικός φορέας για την τυποποίηση και τη διακίνηση του προϊόντος, με την επωνυμία “ΑΕΣ Κρητών Ένωσις Α.Ε.”.
Το 9μελές προσωρινό Διοικητικό Συμβούλιο του φορέα συνεδρίασε στα γραφεία της Ένωσης Ηρακλείου, όπου και υπεγράφη το καταστατικό του νέου φορέα. Αναμένεται μέσα στο νέο έτος να είναι σημαντικός ο ρόλος του φορέα για την προστασία του κρητικού ελαιολάδου και τη στήριξη του εισοδήματος των ελαιοπαραγωγών της Κρήτης.
Πληγή για τους αμπελουργού – «Ο καύσωνας “έβρασε” τα αμπέλια»
Οι καύσωνες επέδρασαν αρνητικά στα αμπέλια της Κρήτης, αλλά θετικά ως προς τα φυτοπαράσιτα του κρητικού αμπελώνα, τα οποία, σε αντίθεση με άλλα χρόνια, είχαν μια ομαλή εξέλιξη.
Συγκεκριμένα, ως προς τα συμπεράσματα του Περιφερειακού Κέντρου Προστασίας Φυτών Ποιοτικού και Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου Ηρακλείου, η ευδεμίδα και το ωίδιο, που κάθε χρόνο μονοπωλούν το ενδιαφέρον στη φυτοπροστασία του αμπελιού, γενικά αντιμετωπίστηκαν και φέτος ικανοποιητικά από τους επαγγελματίες αμπελουργούς, λιγότερο ή περισσότερο εύκολα. Τα τζιτζικάκια, από αρχές του καλοκαιριού, ανέπτυξαν δυναμικούς πληθυσμούς κατά θέσεις, ενώ ο περονόσπορος πέρασε απαρατήρητος. Τη χρονιά χαρακτήρισαν οι καύσωνες με μεγάλη χρονική διάρκεια και η παρατεταμένη ανομβρία μετά την έναρξη της βλάστησης, συνθήκες που επέδρασαν αρνητικά στα αμπέλια.
Αναφορικά με την ξηρή περίοδο, το Περιφερειακό Κέντρο Προστασίας Φυτών Ποιοτικού και Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου Ηρακλείου σημειώνει ότι «από την έκπτυξη της βλάστησης έως την ωρίμαση των σταφυλιών (Μάρτιος-Αύγουστος) το ύψος των βροχοπτώσεων που καταγράφεται είναι χαμηλό (10-15% του ετησίου). Η ξηρή περίοδος εμφανίζεται παρατεταμένη και διαρκεί τουλάχιστον έξι μήνες (από τον Απρίλιο μέχρι τον Οκτώβριο) στις περισσότερες περιοχές του νησιού και ιδιαίτερα στις νότιες».
Ως προς τη βλάστηση, μεταξύ άλλων, αναφέρει ότι «η έναρξή της στην ποικιλία “σουλτανίνα” της παραλιακής ζώνης παρατηρήθηκε στα τέλη του Φεβρουαρίου με αρχές Μαρτίου. Ο δροσερός μήνας Μάρτιος αρχικά επιβράδυνε την εξέλιξη της βλάστησης, ενώ στη συνέχεια οι ξηροθερμικές συνθήκες που επικράτησαν την επιτάχυναν σημαντικά. Η άνθιση στις πρώιμες-παραλιακές περιοχές αρχίζει μέσα στο πρώτο δεκαήμερο του Μαΐου, το γυάλισμα στο τέλος Ιουνίου, ενώ η ωρίμαση ολοκληρώνεται τέλη Ιουλίου με αρχές Αυγούστου. Στις όψιμες περιοχές τα αντίστοιχα στάδια καταγράφονται δύο-τρεις εβδομάδες μετά σε σχέση με τις πρώιμες. Το 2021 ο χρόνος ωρίμασης ήταν πρωιμότερος κατά 10 ημέρες σε σχέση με το 2020, αλλά οψιμότερος κατά μία εβδομάδα σε σύγκριση με μια πολύ πρώιμη χρονιά (2018).
Οι υψηλές θερμοκρασίες με παρατεταμένη διάρκεια χαρακτηρίζουν τη χρονιά. Επέδρασαν αρνητικά στα αμπέλια και προκάλεσαν ζημιές στα σταφύλια. Σημειώθηκαν δύο ισχυρά κύματα καύσωνα: το πρώτο στα τέλη Ιουνίου με αρχές Ιουλίου και το δεύτερο στα τέλη Ιουλίου με αρχές Αυγούστου»...
Ξέφρενη κούρσα για τις τιμές - Η έλλειψη λιπασμάτων “απειλή” για τα τρόφιμα
Από 30% έως και 250%, μέσα σε λίγους μήνες, κυμαίνονται οι αυξήσεις στις τιμές των λιπασμάτων στην Κρήτη και στην υπόλοιπη χώρα, σε σχέση με το 2020. Μεγάλες είναι οι αυξήσεις και σε ζιζανιοκτόνα που παράγονται στην Κίνα, με το μεταφορικό τους κόστος να εκτοξεύεται ήδη στο... 700%. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η ξέφρενη κούρσα των τιμών του φυσικού αερίου έχει αρχίσει να απειλεί σοβαρά τη διατροφική επάρκεια των ανθρώπων, ενώ, εκτός από τα αγροτικά προϊόντα, πλήττει και την κτηνοτροφία, κάνοντας δραματικά πιο δύσκολη, σε σχέση με το προηγούμενο διάστημα, την καλλιέργεια των κτηνοτροφικών φυτών για την παραγωγή ζωοτροφών.
Μέσα στους επόμενους μήνες του 2022 αναμένεται οι αγρότες της Κρήτης να βρεθούν αντιμέτωποι με τις ελλείψεις στα λιπάσματα, αφού στην Ευρωπαϊκή Ένωση, κάτω από αυτή την κατάσταση, ολόκληρα εργοστάσια αναγκάστηκαν να βάλουν “λουκέτο”, σταματώντας να τροφοδοτούν την αγορά!
Ελιές και αμπέλια στο νησί φαίνεται πως φέτος περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη χρονική περίοδο, σε ένα μεγάλο ποσοστό τους, θα μείνουν χωρίς λίπασμα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την παραγωγή ελαιολάδου και σταφυλιών μέσα στα επόμενα χρόνια. Στα οπωροκηπευτικά, όμως, οι αγρότες θα αναγκαστούν να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη για να παράγουν προϊόντα, αφού χωρίς λίπασμα δεν υπάρχει αποτέλεσμα. Αλλά αυτό για να γίνει θα πρέπει οι παραγωγοί να πληρωθούν και σε ανάλογα υψηλές τιμές τον κόπο τους ή να τα παράγουν χωρίς να μπορούν να επιβιώσουν, με συνέπεια να τα εγκαταλείψουν στη συνέχεια. Ή, αν πληρωθούν στις τιμές άνω του κόστους παραγωγής, τότε θα υπάρξουν αναπόφευκτες ανατιμήσεις στην τσέπη του καταναλωτή.
“Μπάχαλο” στις επιδοτήσεις - Απόβαση στην Αθήνα και κατάληψη του ΟΠΕΚΕΠΕ
Εκατοντάδες αγροτοκτηνοτρόφοι στις 5 Νοεμβρίου πραγματοποίησαν απόβαση στην Αθήνα. Έφτασαν στο λιμάνι του Πειραιά, στις 6 το πρωί και κατευθύνθηκαν στην πλατεία Βάθη, πραγματοποιώντας συγκέντρωση διαμαρτυρίας έξω από το υπουργείο, διεκδικώντας να τους επιστραφούν τα κομμένα ποσά των επιδοτήσεων, να υπάρξουν μέτρα στήριξης για τη μείωση του κόστους παραγωγής και να διορθωθούν οι δασικοί χάρτες.
Η κινητοποίηση έληξε με ειρηνικό τρόπο, όταν η Παγκρήτια Συντονιστική είχε συνάντηση με τον αρμόδιο υφυπουργό Σίμο Κεδίκογλου, όπου οι Κρητικοί συνδικαλιστές και συνεταιριστές τον φίλεψαν με κρητικά προϊόντα, του προσέφεραν κρητικό μαχαίρι και του φόρεσαν κρητικό μαντίλι.
Ακολούθησε νέο ταξίδι στην Αθήνα μελών της Συντονιστικής Επιτροπής, που σηματοδότησε την προσωρινή λήξη των καταλήψεων του ΟΠΕΚΕΠΕ σε Ηράκλειο και Χανιά. Οι πληρωμές των Χριστουγέννων θεωρούνται κρίσιμες για την τακτική του αγροτικού κόσμου με την έλευση του νέου έτους.
“Επιχείρηση νοικοκύρεμα” Ποιοι θα κληθούν να επιστρέψουν επιδοτήσεις
Σε εξέλιξη βρίσκεται η επιχείρηση “νοικοκύρεμα επιδοτήσεων” που ευαγγελίζεται η κυβέρνηση, αφού την Τρίτη 23 Νοεμβρίου έκανε πράξη η διοίκηση του ΟΠΕΚΕΠΕ άλλη μία απόφαση που είχε ανακοινώσει ο Σπήλιος Λιβανός στους Κρήτες αγροτοσυνδικαλιστές στην Αθήνα, για την ανάκληση των Δικαιωμάτων Βασικής Ενίσχυσης από το Εθνικό Απόθεμα 2020, με υπογραφή νέας εγκυκλίου που φέρει τον τίτλο “Ρήτρα καταστρατήγησης για την απόκτηση Δικαιωμάτων Βασικής Ενίσχυσης από το Εθνικό Απόθεμα”.
Η “καμπάνα χτυπά”, συγκεκριμένα, για όλους εκείνους τους αιτούντες για να λάβουν νέα δικαιώματα από το Εθνικό Απόθεμα που, κατά τον ΟΠΕΚΕΠΕ, αποδείχτηκε πως δεν τα δικαιούνταν γιατί εμφάνισαν στοιχεία παραπλανητικά πως είναι αγρότες και πληρούν τις σχετικές προϋποθέσεις.
Συγκεκριμένα, ο ΟΠΕΚΕΠΕ υποστηρίζει πως τα χρήματα αυτά δε θα τα χρησιμοποιούσαν για να δουλέψουν στην ύπαιθρο ως γεωργοί ή ως κτηνοτρόφοι. Μάλιστα, ξεκαθαρίζεται ρητά και κατηγορηματικά ότι οι άνθρωποι αυτοί που εμφανίζονται σαν δικαιούχοι αλλά δεν είναι και έχουν προλάβει μέχρι σήμερα να πάρουν χρήματα του Εθνικού Αποθέματος 2020 μέσα από τη διαδικασία των μεταβιβάσεων, θα κληθούν να τα επιστρέψουν μέχρι του τελευταίου ευρώ, ως αχρεωστήτως καταβληθέντα.
Υπενθυμίζεται ο όρος “Εθνικό Απόθεμα”, δηλαδή η μεγάλη “δεξαμενή” δικαιωμάτων, που το κράτος-μέλος καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο αυτή τροφοδοτείται, αλλά και στη συνέχεια τροφοδοτεί τους νεοεισερχόμενους γεωργούς. Στο Εθνικό Απόθεμα, πέρα από το ποσοστό του 3% που προβλέπεται να παρακρατείται κάθε χρόνο για τον σκοπό αυτό, και το οποίο κατά περιόδους αναπροσαρμόζεται, μπαίνουν όλα τα δικαιώματα κάτω των 250 ευρώ από τη μια, και από την άλλη δικαιώματα που για πολλούς και διαφόρους λόγους χάνουν οι παραγωγοί.
Πιο αυστηροί έλεγχοι - “Πόλεμος” στις ελληνοποιήσεις
Τον Μάκη Βορίδη στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων υποδέχεται μέσα στο 2021 ο Σπήλιος Λιβανός. Εκτός από την ξεκάθαρη δήλωσή του ότι θα «βάλει τάξη στις αγροτικές επιδοτήσεις», ο κ. Λιβανός “πετά το γάντι” και στα κυκλώματα των ελληνοποιήσεων.
Συγκεκριμένα, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Σπήλιος Λιβανός, έδωσε στη δημοσιότητα το ξεκάθαρο μήνυμα της ενίσχυσης των ελέγχων στην αγορά, προειδοποιώντας όλους εκείνους που πιθανόν θα τολμήσουν να διαπράξουν το αδίκημα της παραπλάνησης των καταναλωτών, ότι δε θα καταφέρουν να το πράξουν χωρίς να πέσουν στην “τσιμπίδα” του κρατικού μηχανισμού.
