Κανονικά και με τον νόμο αναμένεται να ισχύσει τελικά από την 1η Ιανουαρίου, παρά τα σχετικά αιτήματα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, το πολυσυζητημένο τέλος ταφής απορριμμάτων, όπως προκύπτει τουλάχιστον με βάση σχετική εγκύκλιο που έστειλε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας στους εμπλεκόμενους φορείς.
Στη διευκρινιστική εγκύκλιο ο υπουργός ξεκαθαρίζει ότι από την 1η Ιανουαρίου 2022 θα επιβάλλεται τέλος ταφής, ύψους 20 ευρώ ανά τόνο, με αυξητική χρέωση για κάθε χρονιά που θα ακολουθεί, για τις ποσότητες ανεπεξέργαστων αστικών αποβλήτων που θα διατίθενται σε Χώρους Υγειονομικής Ταφής (ΧΥΤ), καθώς και για τα υπολείμματα επεξεργασίας αστικών αποβλήτων που θα προκύπτουν από μονάδες επεξεργασίας αστικών αποβλήτων. Μάλιστα, στην εγκύκλιο κρούεται «καμπανάκι» προς τους εμπλεκόμενους φορείς διαχείρισης απορριμμάτων να σπεύσουν να συμμορφωθούν, συμπεριλαμβάνοντας το τέλος ταφής στα στοιχεία τιμολόγησης των ποσών που καλούνται να τους καταβάλουν οι Δήμοι ώστε και οι ΦΟΔΣΑ να καταβάλουν από τη δική τους πλευρά τα οφειλόμενα ποσά στον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης.
Η εξέλιξη έρχεται ως «ψυχρολουσία» για την Κρήτη, όπου η ΠΕΔ μάλιστα είχε πρωτοστατήσει στις αντιδράσεις και πιέσεις πανελλαδικά για να μετατεθεί η εφαρμογή του τέλους απορριμμάτων για το 2024, ώστε να ολοκληρωθούν εγκαίρως τα έργα επεξεργασίας αποβλήτων και να περιοριστούν δραστικά οι ποσότητες αποβλήτων που καταλήγουν σε Χώρους Υγειονομικής Ταφής.
Στον «αέρα» η απόφαση για τα νέα τέλη;
Σε πρακτικό επίπεδο, η διαφαινόμενη οριστική εφαρμογή του τέλους ταφής αποβλήτων (δεδομένου ότι η κυβέρνηση εμφανίζεται αποφασισμένη να μην υιοθετήσει τα αιτήματα παράτασης του μέτρου), με την έναρξη της νέας χρονιάς, αφορά και επηρεάζει άρδην τον οικονομικό προγραμματισμό των Δήμων και εδώ στην Κρήτη.
Ιδιαίτερος προβληματισμός και ανησυχία γεννάται μάλιστα για τον Δήμο Ηρακλείου, όπου, μετά από πρόταση της αντιπολίτευσης που ψηφίστηκε πρόσφατα στο Δημοτικό Συμβούλιο, τα ανταποδοτικά δημοτικά τέλη (καθαριότητας-ηλεκτροφωτισμού) του 2022 καθορίστηκαν χωρίς να ληφθεί υπόψη το τέλος ταφής.
Αυτό σημαίνει ότι ένα ποσό ύψους περί το 1 εκατ. ευρώ δε συμπεριλήφθηκε στις δαπάνες για τη νέα χρονιά και μένει να δούμε το προσεχές διάστημα αν αυτό σηματοδοτεί μια «τρύπα» που καθιστά μη ισοσκελισμένα τα ανταποδοτικά δημοτικά τέλη της νέας χρονιάς. Και φυσικά μένει να δούμε αν επηρεάζεται και αν τίθεται εν αμφιβόλω η ισχύς και εφαρμογή της απόφασης που έχει παρθεί για τα τέλη καθαριότητας-ηλεκτροφωτισμού. Θυμίζουμε ότι η απόφαση έτυχε της υποδοχής από την τοπική κοινωνία με ανακούφιση, διότι προβλέπει πολύ μικρότερες αυξήσεις στις διάφορες κατηγορίες των δημοτικών τελών συγκριτικά με την εισήγηση της δημοτικής Αρχής (η οποία καταψηφίστηκε από το Σώμα) και η οποία εισήγηση, επειδή, μεταξύ άλλων, είχε συνυπολογίσει και το κόστος για το τέλος ταφής, προέβλεπε πολύ μεγαλύτερες αυξήσεις στα δημοτικά τέλη της νέας χρονιάς.
Το αίτημα της ΠΕΔ Κρήτης
Η αναστολή του τέλους ταφής απορριμμάτων για μετά το 2023 αποτελούσε και αποτελεί αίτημα του αυτοδιοικητικού κόσμου εδώ στο νησί μας, και είχε αποτυπωθεί και θεσμικά διά της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Κρήτης. Το αίτημα το είχε θέσει επιτακτικά ο πρόεδρος της ΠΕΔ, Γιάννης Κουράκης, στην παρέμβαση που είχε κάνει στο ετήσιο συνέδριο της ΚΕΔΕ στη Θεσσαλονίκη στις 14 με 16 Οκτωβρίου. Η πρόταση έγινε αποδεκτή από τη Γενική Συνέλευση του συνεδρίου της ΚΕΔΕ και συμπεριλήφθηκε στο κείμενο συμπερασμάτων. Ακολούθησε η επιστολή της ηγεσίας της ΠΕΔ Κρήτης προς τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Κώστα Σκρέκα, σχετικά με το θέμα.
«Οι εμπλεκόμενοι Φορείς Διαχείρισης στην Κρήτη έχουν έγκαιρα αναλάβει τις απαιτούμενες πρωτοβουλίες για την ωρίμανση των έργων και την εξασφάλιση της χρηματοδότησής τους. Δυστυχώς, οι γνωστές καθυστερήσεις στις διαδικασίες δημοπράτησης, σε συνδυασμό με τις δυσλειτουργίες που προέκυψαν από την πανδημία, δεν επέτρεψαν την ολοκλήρωση των έργων στον χρόνο που είχε αρχικά προβλεφθεί. Στις συνθήκες αυτές η επιβολή του τέλους δεν εξυπηρετεί καμιά περιβαλλοντική ή κοινωνική ανάγκη, αλλά αντίθετα λειτουργεί τιμωρητικά για την Τοπική Αυτοδιοίκηση και τους πολίτες», ανέφερε στην επιστολή της προς τον υπουργό Περιβάλλοντος για το θέμα του τέλους ταφής απορριμμάτων η ΠΕΔ Κρήτης, καταλήγοντας:
«Κύριε υπουργέ, θεωρούμε αναγκαίο, υπό τις παρούσες συνθήκες οικονομικής και λειτουργικής αβεβαιότητας που έχουν προκληθεί από την πανδημία και την ενεργειακή κρίση, να μετατοπιστεί η επιβολή του τέλους ταφής για μετά το 2023, έτσι ώστε να δοθεί η ευκαιρία στους φορείς να ολοκληρώσουν έγκαιρα τα έργα επεξεργασίας».
Η εγκύκλιος
Παρά λοιπόν τις εκκλήσεις των αυτοδιοικητικών, παρά τα αιτήματα και τις πιέσεις μέσω της ΚΕΔΕ, η κυβέρνηση εμφανίζεται ανυποχώρητη ως προς την εφαρμογή του τέλους ταφής απορριμμάτων, τέλους - η αλήθεια είναι - το οποίο είχε θεσπιστεί σχεδόν προ δεκαετίας και ήταν αρχικώς να τεθεί σε ισχύ το 2014. Έκτοτε πήρε διαδοχικές παρατάσεις η εφαρμογή του μέτρου, παρατάσεις που όπως όλα δείχνουν σταματούν εδώ.
Αυτό προκύπτει τουλάχιστον από τη σχετική εγκύκλιο που απέστειλε στους Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων και στους Δήμους ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας.
Στην εγκύκλιο επισημαίνεται ότι από την 1η Ιανουαρίου 2022 θα επιβάλλεται τέλος ταφής για τις ποσότητες ανεπεξέργαστων αστικών αποβλήτων που θα διατίθενται σε Χώρους Υγειονομικής Ταφής (ΧΥΤ), καθώς και για τα υπολείμματα επεξεργασίας αστικών αποβλήτων που θα προκύπτουν από μονάδες επεξεργασίας αστικών αποβλήτων [Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ), Μονάδες Επεξεργασίας Βιολογικών Αποβλήτων (ΜΕΒΑ), Μονάδες Μηχανικής Βιολογικής Επεξεργασίας (ΜΕΑ), και μονάδες αποτέφρωσης αστικών αποβλήτων] που επίσης θα καταλήγουν σε ΧΥΤ.
Υπόχρεοι καταβολής του τέλους ταφής είναι οι ΦοΔΣΑ και οι Δήμοι ή τα νομικά πρόσωπα που ανήκουν στους ΟΤΑ και ασκούν τις αρμοδιότητες των ΦοΔΣΑ. Το τέλος ταφής ορίζεται σε 20 ευρώ ανά τόνο αποβλήτων από 1/1/2022 και αυξάνεται ετησίως κατά 5 ευρώ ανά τόνο και έως την τιμή των 35 ευρώ ανά τόνο. Από την 1η Ιανουαρίου 2026 το τέλος ταφής ορίζεται σε 45 ευρώ ανά τόνο αποβλήτων και αυξάνεται στην τιμή των 55 ευρώ ανά τόνο από την 1η Ιανουαρίου 2027, τιμή που θα παραμένει σταθερή για τα επόμενα έτη.
Το τέλος ταφής θα υπολογίζεται ανά εξάμηνο με βάση τις πραγματικές ποσότητες αποβλήτων που διατέθηκαν στους ΧΥΤ και θα αποδίδεται σε ειδικό λογαριασμό που τηρεί ο Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ). Οι υπόχρεοι θα πρέπει να υποβάλλουν στον ΕΟΑΝ κάθε χρόνο στοιχεία σχετικά με τον υπολογισμό του τέλους ταφής για το πρώτο εξάμηνο έως τις 30 Σεπτεμβρίου και για το δεύτερο εξάμηνο έως τις 31 Μαρτίου του επόμενου έτους και θα αποδίδουν τα οφειλόμενα ποσά έναν μήνα μετά τις συγκεκριμένες ημερομηνίες.
Όπως σημειώνεται στην εγκύκλιο, το 2022 τα στοιχεία για τον υπολογισμό ταφής του πρώτου εξαμήνου θα πρέπει να υποβληθούν έως τις 30/9/2022 και το οφειλόμενο ποσό θα πρέπει να αποδοθεί έως τις 30/10/2022 στον ειδικό λογαριασμό του ΕΟΑΝ. Τα στοιχεία του δεύτερου εξάμηνου του 2022 θα υποβληθούν έως τις 31/3/2023 και τα χρήματα θα καταβληθούν έως τις 30/4/2023.
Κυρώσεις και προσαυξήσεις - Η απειλή προστίμων για τη μη έγκαιρη απόδοση του τέλους
Όπως υπογραμμίζεται στην εγκύκλιο που έστειλε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το τέλος ταφής συνυπολογίζεται κατά την κατάρτιση του κανονισμού τιμολόγησης των ΦοΔΣΑ, συμπεριλαμβάνεται στο ετήσιο κόστος διαχείρισής τους και κατανέμεται στο σύνολο των Δήμων. Οι ΦοΔΣΑ όφειλαν να έχουν ήδη συνυπολογίσει το τέλος ταφής κατά την κατάρτιση κανονισμού τιμολόγησης και να έχουν εντάξει στον προϋπολογισμό τους το αντίστοιχο ποσό.
Παρ’ όλα τα παραπάνω όμως, διαπιστώθηκε από τη διαβίβαση κανονισμών τιμολόγησης η παράλειψη ένταξης του τέλους ταφής τόσο στον κανονισμό όσο και στον προϋπολογισμό των ΦοΔΣΑ. Όσοι φορείς δεν το έχουν πράξει θα πρέπει άμεσα να συμμορφωθούν, προχωρώντας σε αναθεώρηση του προϋπολογισμού και της τιμολογιακής πολιτικής και ενημερώνοντας παράλληλα τη Γενική Γραμματεία Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων. Διαφορετικά προβλέπονται κυρώσεις και προσαυξήσεις για τη μη έγκαιρη απόδοση του τέλους ταφής.
