«Να κάνω σταφίδα, αλλά υπόγραψέ μου κι εσύ πόση ποσότητα θα μου πάρεις και σε τι τιμές»... Αυτά μέσα από τη λεγόμενη συμβολαιακή γεωργία θα πρέπει να μπορούν οι σταφιδοπαραγωγοί να επιτυγχάνουν από τώρα, ερχόμενοι σε επαφή με τους τυποποιητές και τους εξαγωγείς του προϊόντος, πριν μπουν στ’ αμπέλια να τρυγήσουν, αφού ακόμα μέχρι σήμερα δεν έχουν καταφέρει να εμπορευτούν το σύνολο της περυσινής παραγωγής τους.
Τι κι αν πέρυσι ξεπέρασαν τους 2.500 τόνους στον νομό Ηρακλείου, κάνοντας, ουσιαστικά, ένα νέο ξεκίνημα για το άλλοτε χρυσοφόρο προϊόν; Ενώ, συγκεκριμένα, μόνο η εγχώρια κατανάλωση “ζητάει” από 5-7 χιλιάδες τόνους ετησίως, υπάρχουν μέχρι σήμερα περυσινές απούλητες σταφίδες στις αποθήκες των παραγωγών, αφού κάποιοι ανά την Ελλάδα προτίμησαν... να εισάγουν τουρκική σταφίδα, για να δαπανήσουν έτσι πολύ μικρότερα ποσά, με συνέπεια μέρος της κρητικής σουλτανίνας να μένει στα αζήτητα!
Τα στοιχεία αυτά, τονίζοντας πως η συμβολαιακή γεωργία στη σταφίδα από σήμερα κιόλας αποτελεί μονόδρομο, παρουσίασε στη “Νέα Κρήτη” χθες ο παλαίμαχος αγροτοσυνεταιριστής και παλιό αγροτικό στέλεχος της Κρήτης Στάθης Φραγκιαδάκης, που προσωπικά έχει μια μόνιμη και σε βάθος ενασχόληση με την αμπελουργία, τόσο στη σταφίδα όσο και στα προϊόντα του σταφυλιού και της ρακής.
«Πέρυσι βγάλαμε πάνω από 2.500 τόνους σταφίδας. Και ένα μέρος της περυσινής σταφίδας παραμένει απούλητη στα σπίτια των παραγωγών και δε βλέπω “φως” για να πουληθεί από τώρα και μετά. Αυτό οφείλεται στο ότι σταμάτησε ξαφνικά η ζήτηση προς το τέλος του Νοέμβρη. Σταμάτησε τελείως η αγοραπωλησία της. Κινήθηκε λίγο πριν το Πάσχα και πουλήθηκε μια ποσότητα. Αλλά ένα 15% είναι ακόμα στις αποθήκες των παραγωγών», τονίζει στη “Νέα Κρήτη” ο Στάθης Φραγκιαδάκης.
«Και από τη στιγμή που σε δύο μήνες θα έχουμε τη νέα σοδειά, δεν υπάρχει περίπτωση να πουληθεί. Όλο αυτό είναι συνέπεια της καραντίνας γιατί πολλά προϊόντα δε διακινήθηκαν. Αλλά είναι και μια συνέπεια του ανταγωνισμού. Δηλαδή, το ό,τι έχουν φτηνή σταφίδα στις τρίτες χώρες. Εμείς δεν μπορούμε να τις ανταγωνιστούμε στο εξωτερικό. Και στο εσωτερικό, η ζήτηση καλύπτεται από τις εισαγωγές. Σταφίδα ήρθε μπόλικη, γιατί είναι φτηνότερη. Στην Ελλάδα, πάντα. Τώρα για την Κρήτη, δεν ξέρω. Αλλά η Κρήτη στα γλυκά δεν καταναλώνει πολλή σταφίδα. Εκτός από τη σταφίδα που τρώει ο κόσμος, η μεγαλύτερη ποσότητα πάει στα γλυκά. Η Κρήτη δεν καταναλώνει τόσο, λοιπόν. Και έτσι ζήτηση δεν υπάρχει»!
Στο μεταξύ, όπως μας είπε ο κ. Φραγκιαδάκης, η ΚΣΟΣ μέσω του προηγούμενου υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Μάκη Βορίδη έκανε μια παρέμβαση για την απορρόφηση της πλεονασματικής ποσότητας σουλτανίνας στον Ελληνικό Στρατό. Αλλά αυτή η προσπάθεια, τελικά, δεν απέδωσε καρπούς.
«Αν αυτό γινόταν, αυτό το 15% δε θα υπήρχε σήμερα. Αλλά δεν ξέρω γιατί δεν προχώρησε. Δεν πιστεύω να πρόκειται για πάνω από 200 τόνους σταφίδας σε όλο τον νομό Ηρακλείου. Και δεν μπορεί ούτε να αποζημιωθεί. Εκτός και αν βγάλει κάποιο πρόγραμμα το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, επειδή είναι μικρή η ποσότητα, αλλά το θεωρώ ως κάτι δύσκολο», σύμφωνα με τον Στάθη Φραγκιαδάκη.
«Μονόδρομος η συμβολαιακή γεωργία»
Και στο ερώτημά μας αν ο ίδιος είναι αισιόδοξος για το μέλλον της σταφίδας, η απάντησή του έχει ως εξής: «Όχι, δεν είμαι καθόλου αισιόδοξος. Και με αυτό το στοκάρισμα το οποίο υπάρχει στους παραγωγούς υπάρχει μια γενικευμένη απογοήτευση. Ξέρετε πως αυτό κυκλοφορεί από στόμα σε στόμα και από χωριό σε χωριό. Δηλαδή, είναι ένας στατικός παράγοντας, που δεν αφήνει κάποιον να σταφιδοποιήσει εύκολα. Αν δεν υπάρξουν προγραμματισμένες πωλήσεις, που να μπορεί ο παραγωγός να κλείνει συμβόλαια, δε βλέπω μέλλον. Δηλαδή, προγραμματισμένα, να βγαίνουν η ΚΣΟΣ και οι ιδιώτες και να λένε: “Εγώ θέλω 200 τόνους ή 1.000 τόνους κ.λπ.”, η ΚΣΟΣ ή ο Περδικογιάννης ή ο Τοσκούδης και όλοι όσοι διαχειρίζονται το προϊόν, ώστε να μπορούν να κλείνουν συμβόλαια με τους παραγωγούς, δε θα έχει κανένα μέλλον η σταφίδα. Και ιδιαίτερα φέτος, όταν σε κάθε χωριό υπάρχει ένας ή και δύο παραγωγοί που έχουν απούλητη ακόμα τη σταφίδα τους στην αποθήκη. Και πέρυσι είχαμε στα λόγια τις ελπίδες του κόσμου, αλλά στην πραγματικότητα ελπίδες δεν είχαμε. Διότι, όταν βγάζει ο νομός 2.500 τόνους σταφίδα και δεν μπορεί να τη διαθέσει, ενώ η χώρα μας απορροφά για τις δικές της ανάγκες από 5 έως 7 χιλιάδες τόνους κάθε χρόνο... Οπότε, εάν δεν υπάρχει κάτι συγκεκριμένο με συμβόλαιο... Αν υπάρχει συμβόλαιο, θα μπορώ κι εγώ να κάνω κάποιες υποδομές, ώστε να προστατεύω τη σταφίδα μου από τις βροχές και τις υγρασίες. Αλλά για να γίνουν τα συμβόλαια, θα πρέπει να υπάρχει πρώτα απ’ όλα μία βοήθεια από το κράτος, να φτάσει στον παραγωγό μια τέτοια δυνατότητα. Εκεί μόνο μπορούμε να πάμε. Στη χύμα διάθεση, η σταφίδα θα σβήσει τελείως. Και θα λέμε μόνο ιστορίες και θα την έχουμε στο σπίτι μας μόνο για να την κερνούμε»...
Οι τιμές πέρυσι
Αναφορικά με τις περυσινές τιμές της σταφίδας, ο Στάθης Φραγκιαδάκης μάς λέει: «Οι τιμές ξεκίνησαν πάνω-κάτω από το ενάμισι ευρώ στην καλή ποιότητα. Κατέβηκαν στο 1,20. Κατέβηκαν στο 1,10. Και αυτές που πουλήθηκαν τελευταία, τώρα το Πάσχα, πουλήθηκαν κάτω από το ευρώ, μέχρι και 70 λεπτά το κιλό. Μα, όταν ο παραγωγός δίνει το σταφύλι στο οινοποιείο της ΕΑΣΗ για οινοποίηση με 30 λεπτά το κιλό. Και θέλει 4-5 κιλά σταφύλια για να κάνει ένα κιλό σταφίδας και να πάρει 70 λεπτά το κιλό, αν υπολογίσουμε και το καλλιεργητικό κόστος και το κόστος σταφιδοποίησης, θα καταλάβουμε ότι δε θα καλύψει ούτε τα έξοδα του τρυγητού. Πώς λοιπόν να ξαναπαράξει στο εξής αυτός ο άνθρωπος;».
ΤΩ ΚΑΙΡΩ... ΕΚΕΙΝΩ
Περασμένα μεγαλεία για την “ξανθιά γόησσα”...
Σταφίδα. Η λεγόμενα “ξανθιά γόησσα”... Ο Στάθης Φραγκιαδάκης θυμάται και αναπολεί... «Το 1983 μόνο στον νομό Ηρακλείου φτάσαμε στους 105.000 τόνους. Και από ’κει και μετά, βγάζαμε γύρω στους 75 μέχρι και 90 χιλιάδες τόνους μέχρι και το 1987, που η φυλλοξήρα τα ισοπέδωσε όλα. Και από το 1987 και μετά άρχισε η πτώση. Το 1991 δε βγάλαμε ούτε 5.000 τόνους στην Κρήτη, γιατί εκτός τη φυλλοξήρα το 1990-1991, είχαμε και μια πρωτοφανή ξηρασία που βοήθησε και τη φυλλοξήρα να ισοπεδώσει τα πάντα. Αλλά και αυτά που υπήρχαν δεν μπορούσαν να σταφιδοποιηθούν. Ήταν μία πρωτοφανής ξηρασία για δύο χρόνια και έτσι μετά μηδενίσαμε, βγάζαμε 1.000 και 1.500 τόνους μέχρι το 1994 που άρχισαν τα νέα αμπέλια να μπαίνουν στην παραγωγή, αλλά ήδη είχαμε χάσει τις αγορές της σταφίδας. Όταν λείπεις από τις αγορές δύο και τρία χρόνια, τις χάνεις αναπόφευκτα»...
Μάλιστα, το 1980 μέχρι και το 1990 είχαν καταγραφεί στον νομό Ηρακλείου 320.000 στρέμματα αμπελώνα σταφιδοποίησης, χωρίς τα οινάμπελα και τα επιτραπέζια. Και σήμερα καταγράφονται όχι πάνω από 50-60 χιλιάδες στρέμματα σταφιδοποίησης και πολύ σύντομα μπορεί να παρουσιαστεί ένας χάρτης που να μη δείχνει πάνω από 20.000 στρέμματα.
«Ο μεγάλος καλπασμός έγινε το 1965 μέχρι και το 1975, οπότε και φυτεύτηκαν τεράστιες εκτάσεις», λέει ο συνεταιριστής. Καταλήγοντας, ο Στάθης Φραγκιαδάκης υπενθυμίζει και τον κανονισμό σταφίδας του 1991, που ξεσήκωσε τους αμπελουργούς της Κρήτης και είχαμε στις 30 Σεπτεμβρίου τα γεγονότα που οδήγησαν στο κάψιμο του κτηρίου της Νομαρχίας Ηρακλείου.
«Καταργήθηκε η συγκέντρωση της σταφίδας με τη βοήθεια της Πολιτείας. Και έφεραν στην κατάλληλη στιγμή αυτόν τον κανονισμό, όταν ήδη δεν υπήρχε σταφίδα, για να αποτρέψει από τότε και μετά την παραγωγή του προϊόντος»... Εκείνος ο κανονισμός έφερνε και το περίφημο πλαφόν στρεμματικής ενίσχυσης σταφίδας. Και όταν το 2004 το πλαφόν καταργήθηκε, η κατάσταση χειροτέρευσε ακόμα περισσότερο...
«Από το 2004 και μετά, ο κόσμος άρχισε να εγκαταλείπει τα αμπέλια και να στρέφεται στην ελαιοκαλλιέργεια ή σε άλλες καλλιέργειες. Αν σήμερα όλα αυτά δεν τα δούμε κατάματα, σε μερικά χρόνια θα καταργηθεί τελείως ο αμπελώνας του νομού Ηρακλείου, που ήταν κάποτε ο μεγαλύτερος της Ελλάδας»...
