Την ώρα που η χώρα μας συγκλονίζεται από υποθέσεις σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών, η ελληνική πολιτεία, στέκεται κατώτερη των περιστάσεων αγνοώντας το πρόβλημα και υποβάλλοντας ουσιαστικά σ’ ένα ατέρμονο μαρτύριο τα θύματα.
Στη Ελλάδα σύμφωνα με τα στοιχεία 1 στα 6 παιδιά θα δεχθεί κάποια μορφή σεξουαλικής βίας στη ζωή του, 1 στα 13 θα έχει και σωματική επαφή με τους δράστες και 1 στα 30 θα έχει μια εμπειρία βιασμού ή απόπειρας βιασμού.
Είναι νωπές οι μνήμες ακόμα από την υπόθεση της μικρής Μαρκέλλας στη Θεσσαλονίκη, της 11χρονης (όταν τελέστηκε ο βιασμός της) αθλήτριας της ιστιοπλοΐας και φυσικά η Κρήτη δεν πρόκειται να ξεχάσει ποτέ την υπόθεση Σειραγάκη.
Παιδιά που βρήκαν το θάρρος και κατήγγειλαν τον τύραννό τους…. κι ο εφιάλτης συνεχίστηκε... Προανάκριση, κύρια ανάκριση, ιατροδικαστική εξέταση, πραγματογνωμοσύνη, ακροαματική διαδικασία…
Όπως δείχνουν τα στοιχεία, τα παιδιά - θύματα ή μάρτυρες κακοποίησης - αναγκάζονται να σταθούν απέναντι σε στους εξεταστές τους έως και 14 φορές, γεγονός που σημαίνει πως τα παιδιά θυματοποιούνται διαρκώς με τις επιπτώσεις στις ήδη λαβωμένες ψυχούλες τους να είναι ανεπανόρθωτες.
Το 2017 η πολιτεία προχωρώντας σε μια τομή στο πεδίο της προστασίας της ανηλικότητας έφερε και στη χώρα μας το θεσμό των Σπιτιών του παιδιού (Child Advocacy Centers). Πρόκειται για αυτοτελή Γραφεία εντός της Υπηρεσίας Επιμελητών Ανηλίκων και Κοινωνικής Αρωγής του Υπουργείου Δικαιοσύνης, τα οποία - σύμφωνα με το σχεδιασμό - διαθέτουν ειδικούς χώρους (σύστημα βιντεοσκόπησης της κατάθεσης, σύστημα ενδοεπικοινωνίας μεταξύ του δικαστικού λειτουργού και του παιδοψυχολόγου που θα διενεργεί τη συνέντευξη, κτλ) και εξειδικευμένο προσωπικό (παιδοψυχίατρο, παιδοψυχολόγο, κοινωνικό λειτουργό), το οποίο θα εξετάζει τα παιδιά θύματα ή μάρτυρες σεξουαλικών εγκλημάτων. Η κατάθεση αυτή των παιδιών, η οποία θα έχει καταγραφεί, θα χρησιμοποιείται καθολη τη διάρκεια της δικαστικής εξέλιξης της υπόθεσης.
Και μη νομίζεται πως πρόκειται για καμιά φοβερή καινοτομία. Σπίτια του παιδιού λειτουργούν εδώ και χρόνια σε χώρες αναπτυγμένες και μη. Στην Αμερική αυτές οι δομές λειτουργούν από το 1985. Στην Ευρώπη υπάρχουν σχεδόν σε όλα τα κράτη.. η Βουλγαρία διαθέτει 20 (!) τέτοιες δομές. Κάμποσες λειτουργούν και στη Τουρκία
Τα «Σπίτια του Παιδιού» θα λειτουργούσαν αρχικά σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα και Ηράκλειο ενώ στη συνέχεια ο θεσμός θα επεκτείνονταν και σε άλλες περιοχές της χώρας. Ωστόσο από το 2017 μέχρι σήμερα … καμία πόρτα καμιάς τέτοιας δομής δεν άνοιξε. Κι αν αναρωτιέστε τι φταίει και τα σπίτια του παιδιού μένουν κλειστά, η απάντηση κρύβεται στις χρόνιες παθογένειες ενός συστήματος που κανένα μνημόνιο δεν άγγιξε: Γραφειοκρατία κι έλλειψη ουσιαστικής πολιτικής βούλησης.
Το πόρισμα καταπέλτης
Το πόρισμα άλλωστε του Συνηγόρου του Πολίτη είναι καταπέλτης:
«Η καθυστέρηση ανταπόκρισης στις επιταγές της διεθνούς και εθνικής νομοθεσίας, καθώς και υιοθέτησης των βασικών αρχών της φιλικής προς τα παιδιά δικαιοσύνης και πρακτικών που πλέον έχουν καθιερωθεί και εφαρμόζονται στο σύνολο των αναπτυγμένων χωρών, έχουν ως επακόλουθο διαρκείς και σοβαρές παραβιάσεις των δικαιωμάτων των παιδιών θυμάτων σεξουαλικής κακοποίησης, οι οποίες πέραν των άλλων εκθέτουν τη χώρα μας διεθνώς. Υπενθυμίζεται, σε σχέση με αυτό, ότι η Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Παιδιού του ΟΗΕ, σε συνέχεια της υποβολής από την Ελλάδα των περιοδικών εκθέσεων (κατά το άρθρο 44 της ΔΣΔΠ),έχει ζητήσει ειδικότερη ενημέρωση και διευκρινίσεις σχετικά με την λειτουργία “Σπιτιών του Παιδιού” για την αντιμετώπιση της σεξουαλικής κακοποίησης των παιδιών και την φιλική προς τα παιδιά δικαιοσύνη. Από την διερεύνηση του Συνηγόρου του Πολίτη προκύπτουν σοβαρές καθυστερήσεις στη διεκπεραίωση διοικητικών διαδικασιών, αδράνεια και παραλήψεις των αρμοδίων υπηρεσιών από το 2017 μέχρι σήμερα, με συνέπεια να μην λειτουργεί ούτε ένα από τα προβλεπόμενα 5 Αυτοτελή Γραφεία Προστασίας Ανήλικων Θυμάτων “Σπίτι του Παιδιού”», αναφέρεται στο πόρισμα.
Το σπίτι του παιδιού στο Ηράκλειο είχε δρομολογηθεί. Το κτίριο βρέθηκε και μισθώθηκε, η κ. Μαρία Παναγιωτάκη αποσπάστηκε σε αυτό κι εκπαιδεύτηκε Με χορηγία του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος στο καλύτερο διεθνές κέντρο εκπαίδευσης σε θέματα δικανικής εξέτασης στις ΗΠΑ. Κι ενώ όλα έμοιαζαν να έχουν μπει σε σειρά το σπίτι δεν άνοιξε ποτέ. Όπως επισημαίνει το πόρισμα του Συνηγόρου του Πολίτη, "η μοναδική ψυχολόγος είχε επωμιστεί εξ’ ολοκλήρου τη διεκπεραίωση των διοικητικών διαδικασιών για την επίλυση των προβλημάτων στέγασης και εξοπλισμού της δομής, αναλώνοντας ολόκληρο τον χρόνο της απόσπασής της σε προσπάθειες κινητοποίησης των αρμοδίων υπηρεσιών για την επίλυση των σχετικών προβλημάτων"! Μάλιστα η απόσπασή της κ. Παναγιωτάκη δεν ανανεώθηκε και ουσιαστικά στο σχέδιο μπήκε ταφόπλακα…
Το πόρισμα του Συνηγόρου δόθηκε στη δημοσιότητα τον περασμένο Σεπτέμβριο. Στους τέσσερεις μήνες που ακολούθησαν… δεν άλλαξε τίποτα... Αξίζει να σημειωθεί πως ο Συνήγορος αναφέρει επίσης: «Ζητείται η διερεύνηση των παραπάνω αναφερόμενων διοικητικών παραλήψεων και λαθών που οδήγησαν στην παρούσα κατάσταση, καθώς και ενδεχόμενων πειθαρχικών ευθυνών».
