Πολύ «ψωμί» από πλευράς διαδικασιών και χρόνου έχει ακόμα η υπόθεση της καύσης νεκρών για να πάρει «σάρκα και οστά» στο Ηράκλειο, αφού το πρώτο σημαντικό βήμα που επιχειρήθηκε από πλευράς Δήμου Ηρακλείου για την ανάθεση μελέτης με σκοπό τη δημιουργία αποτεφρωτηρίου δεν είχε αίσια τροπή, με το όλο εγχείρημα να πηγαίνει πια... πίσω!
Πριν από ένα περίπου χρόνο, συγκεκριμένα στην εκπνοή του 2019, ο Δήμος Ηρακλείου είχε προκηρύξει ανοιχτό διαγωνισμό για την ανάθεση μελέτης ύψους 373.706 ευρώ, με αντικείμενο την κατασκευή Κέντρου Αποτέφρωσης Νεκρών (ΚΑΝ) σε μια δημοτική έκταση 45 στρεμμάτων νοτιοανατολικά της Νέας Αλικαρνασσού, η οποία έχει επιλεγεί για τη χωροθέτηση του ΚΑΝ.
Στο πλαίσιο του διαγωνισμού κατατέθηκαν δύο προσφορές από ενώσεις-συμπράξεις οικονομικών φορέων. Ωστόσο και οι δύο προσφορές κρίθηκαν μη αποδεκτές από την επιτροπή διαγωνισμού, για ζητήματα τυπικών προσόντων, όπως το κομμάτι της ειδικής εμπειρίας που ζητήθηκε στους όρους της προκήρυξης, ενώ το πρακτικό της επιτροπής διαγωνισμού επικυρώθηκε τις προάλλες από την Οικονομική Επιτροπή του Δήμου. Συγκεκριμένα, η Οικονομική Επιτροπή του Δήμου Ηρακλείου αποφάσισε ομόφωνα κατά την πρόσφατη συνεδρίασή της με τηλεδιάσκεψη τα εξής: «Επικυρώνει το με χρονολογία 9/11/2020 πρακτικό αξιολόγησης προσφορών του διαγωνισμού για την ανάθεση εκτέλεσης της μελέτης με τίτλο «Μελέτη ανέγερσης αποτεφρωτηρίου», σύμφωνα με το οποίο αποκλείονται και οι δύο συμμετέχουσες ενώσεις οικονομικών φορέων, διότι οι υποβληθείσες προσφορές τους δεν πληρούν τους όρους της διακήρυξης, όπως αναφέρεται αναλυτικά στο εν λόγω πρακτικό».
Κατά της εν λόγω απόφασής της, όπως σημειώνει η Οικονομική Επιτροπή, χωρεί προδικαστική προσφυγή. Μετά την απόρριψη των δύο προσφορών που κατατέθηκαν, πρακτικά είναι μη γενόμενος ο διαγωνισμός που δημοπρατήθηκε από τον Δήμο Ηρακλείου με αντικείμενο την ανάθεση μελέτης για την ανέγερση Κέντρου Καύσης Νεκρών. Ως εκ τούτου θα πρέπει να επαναληφθεί ο διαγωνισμός, κάτι που απαιτεί ασφαλώς αρκετό χρόνο και σημαίνει ότι πηγαίνει αρκετά πίσω το όλο εγχείρημα δημιουργίας αποτεφρωτηρίου στο Ηράκλειο.
Άλλωστε αυτός ο διαγωνισμός που αφορά στην εκπόνηση της μελέτης είναι ουσιαστικά το πρώτο μόλις βήμα σε μια μακρά διαδικασία... Ο όποιος ανάδοχος μελετητής που θα προκύψει μέσα από τον νέο διαγωνισμό που θα απαιτηθεί, μετά την απόρριψη και των δύο προσφορών στον τρέχοντα διαγωνισμό, θα κληθεί να εκπονήσει τη μελέτη σε ένα διάστημα 13 μηνών από την υπογραφή της σχετικής σύμβασης.
Όταν μιλάμε βεβαίως για μελέτη ανέγερσης του αποτεφρωτηρίου, μιλάμε για ένα μελετητικό πακέτο ωρίμανσης του έργου, κάτι που περικλείει μια σειρά μελετών.
Η μελέτη χωρίζεται σε 3 στάδια (προμελέτη, οριστική, εφαρμογής). Ο ανάδοχος καλείται να είναι σε συχνή επαφή με την υπηρεσία κατά την ολοκλήρωση όλων των σταδίων μελέτης. Όλες οι μελέτες θα παραδίδονται σε ψηφιακή-επεξεργάσιμη μορφή.
Οι μελέτες που θα εκπονηθούν από τον όποιο ανάδοχο μελετητή προκύψει είναι:
* Αρχιτεκτονική μελέτη,
* Ειδική αρχιτεκτονική μελέτη,
* Στατική μελέτη,
* Ηλεκτρομηχανολογική μελέτη διαμόρφωσης κοινοχρήστων χώρων,
* Γεωτεχνική μελέτη,
* Μελέτη τοπογραφικής αποτύπωσης,
* Περιβαλλοντική μελέτη,
* Σύνταξη τευχών δημοπράτησης και
* Μελέτη σύνταξης ΣΑΥ-ΦΑΥ.
Στην καλύτερη των περιπτώσεων, η μελέτη ανέγερσης αποτεφρωτηρίου θα είναι έτοιμη σε δύο με 2,5 χρόνια, ενώ μετά θα πρέπει να ακολουθήσει ο διαγωνισμός για το “κυρίως πιάτο”, αυτός δηλαδή για την κατασκευή πια του έργου.
Αυτό σημαίνει ότι θα περάσουν χρόνια μέχρι να δούμε (αν θα δούμε) το κέντρο αποτέφρωσης στο Ηράκλειο να λειτουργεί, δίνοντας τη δυνατότητα της καύσης των νεκρών σε όσους πολίτες το επιθυμούν.
Ένα κέντρο αποτέφρωσης το οποίο - θυμίζουμε - βρίσκεται στο τραπέζι των συζητήσεων εδώ και αρκετά χρόνια, και το οποίο η δημοτική Αρχή Ηρακλείου έχει διαμηνύσει σε πολιτικό επίπεδο πως θέλει να το φτιάξει, παρά τις αντιδράσεις είτε της Εκκλησίας της Κρήτης, είτε μερίδας του κόσμου και παρά τις επιφυλάξεις ακόμα και ως προς τις οικονομικές πτυχές τού όλου εγχειρήματος...
Η σκοπιμότητα
Σύμφωνα με τον Δήμο Ηρακλείου, η σκοπιμότητα δημιουργίας και λειτουργίας Κέντρου Αποτέφρωσης Νεκρών στο Ηράκλειο αποτελεί προτεραιότητα του Δήμου σήμερα γιατί:
- Παρέχεται πλέον η σχετική νομική δυνατότητα στους ΟΤΑ.
- Ικανοποιείται μερίδα πολιτών που επιλέγει αυτόν τον τρόπο διάθεσης του σώματος των μετά θάνατον, ως συνταγματικά έχουν το δικαίωμα.
- Υπάρχει σημαντικό περιβαλλοντικό όφελος.
- Είναι οικονομικά και κοινωνικά συμφέρων τρόπος διάθεσης του σώματος μετά θάνατον λόγω και του κορεσμού των νεκροταφείων, ιδίως στις μεγάλες πόλεις.
Η επιλογή χωροθέτησης
Η πρώτη βασική πτυχή που έπρεπε να διευθετηθεί αναφορικά με το εγχείρημα δημιουργίας αποτεφρωτηρίου στο Ηράκλειο ήταν η επιλογή της χωροθέτησης.
Διενεργήθηκε έρευνα στα ακίνητα του Δήμου Ηρακλείου, τα οποία βρίσκονται εντός των διοικητικών ορίων του, από στελέχη του Τμήματος Δημοτικής Περιουσίας, σε συνεργασία με στελέχη της Πολεοδομίας. Στο πλαίσιο της σχετικής έρευνας εξετάστηκαν εναλλακτικά διάφοροι χώροι εντός υφιστάμενων κοιμητηρίων, δημοτικά ακίνητα στα οποία προβλέπεται η χωροθέτηση κοιμητηρίων.
Στο πλαίσιο της συγκριτικής αξιολόγησης, κρίθηκε ότι δεν προκύπτει άλλο ακίνητο καταλληλότερο για τη χωροθέτηση του αποτεφρωτηρίου από αυτό της τέως Κοινότητας Νέας Αλικαρνασσού, εμβαδού μεγαλύτερου των 45 στρεμμάτων, το οποίο ανήκει στον Δήμο Ηρακλείου. Επίσης, το γεγονός ότι υπάρχει πολεοδομική κάλυψη διευκολύνει αποφασιστικά το έργο του Δήμου σε ό,τι αφορά την έκδοση των αδειοδοτήσεων, που μπορούν να “τρέξουν” με ταχύτερες διαδικασίες. Ο συγκεκριμένος χώρος είχε επιλεγεί από τον παλαιό (“καποδιστριακό”) Δήμο Νέας Αλικαρνασσού για τη δημιουργία νεκροταφείου και είχαν γίνει και μια σειρά από συνοδευτικές μελέτες στην κατεύθυνση αυτή, προκειμένου να ελεγχθεί υδρογεωλογικά. Στο οικοδομήσιμο τμήμα του ακινήτου επιτρέπονται οι χρήσεις Κέντρου Αποτέφρωσης Νεκρών και αναψυκτηρίου έως 100 καθισμάτων.
Σύμφωνα με τον Δήμο Ηρακλείου, η όλη εγκατάσταση θα είναι χαμηλής όχλησης δραστηριότητα και δε θα λειτουργεί επιβαρυντικά στο περιβάλλον, ενώ θα τηρηθούν και όλες οι προδιαγραφές που ο νόμος ορίζει σε σχέση με την τριπλή δεντροφύτευση περιμετρικά του αποτεφρωτηρίου, ώστε να υπάρχει και ένα φυσικό κάλυμμα και σε σχέση με την αισθητική διαμόρφωση του χώρου.
Το αποτεφρωτήριο θα αναπτυχθεί σε μια έκταση 1.000 τ.μ. Θα διαμορφωθεί ένας χώρος συνάθροισης κοινού, που θα βρίσκεται κοντά στον χώρο της καύσης, ενώ παράλληλα προβλέπεται ότι θα κατασκευαστούν και μια σειρά από συνοδά καταστήματα που θα υποστηρίζουν τη λειτουργία του.
Ανάλυση κόστους
Η οικονομοτεχνική μελέτη έβαλε προβληματισμούς
Αφού λοιπόν διευθετήθηκε το ζήτημα της χωροθέτησης και επιλέχτηκε μια μεγάλη ιδιόκτητη δημοτική έκταση στην τέως Κοινότητα Νέας Αλικαρνασσού, εμβαδού άνω των 45 στρεμμάτων, η οποία έχει χαρακτηριστεί από το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο ως χώρος νέου νεκροταφείου, η δημοτική Αρχή Ηρακλείου έβαλε στο “μικροσκόπιο” το οικονομικό κομμάτι του εγχειρήματος. Η εκπόνηση ειδικής οικονομοτεχνικής μελέτης κρίθηκε αναγκαία, ακόμα περισσότερο μετά τη διαπίστωση που έκαναν στη δημοτική Αρχή ότι είχαν πέσει έξω στην αρχική εκτίμηση κόστους, σύμφωνα με την οποία μια υποδομή καύσης νεκρών θα κόστιζε περί το 1,5 εκατ. ευρώ ή λίγο παραπάνω.
Τελικά, στον Δήμο αντιλήφθηκαν πως θα απαιτηθεί μεγαλύτερο κόστος, πάνω ακόμα και από τα 3 εκατ. ευρώ, για ένα αποτεφρωτήριο που δε θα περιοριστεί στα στενά πλαίσια του Δήμου Ηρακλείου, αλλά θα καλύπτει τις ανάγκες της Κρήτης, των νησιών και γενικά των νότιων περιοχών της χώρας.
Σε επίπεδο κόστους, αυτό ανέρχεται συνολικά, σύμφωνα με την οικονομοτεχνική μελέτη, στα 3.050.000 ευρώ. Πώς προκύπτει ο αριθμός; Για τις κτηριακές υποδομές, το κόστος ανέρχεται σε 1.054.000 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ). Για τους κλιβάνους, όπου θα γίνεται η καύση, το κόστος είναι 1.600.000 ευρώ. Θα απαιτηθεί, επίσης, ένα ποσό 62.000 ευρώ για λοιπούς εξοπλισμούς, ένα ποσό 62.000 ευρώ επίσης για δαπάνες συμβούλων, έκδοσης αδειών κ.λπ. Το κόστος για τη διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου εκτιμάται στα 248.000 ευρώ, ενώ υπάρχει και ένα επιμέρους κόστος 24.809 ευρώ για λοιπές δαπάνες εγκατάστασης.
