Υπάρχει όντως χώρος στην περιοχή του αεροδρομίου «Ν. Καζαντζάκης» για την ανάδειξη ενός νέου πόλου καινοτομίας ή ενός νέου εκθεσιακού κέντρου που θα ανταγωνίζεται το κοντινό εκθεσιακό κέντρο στην πρώην Βάση Γουρνών και το Πολιτιστικό-Συνεδριακό Κέντρο Ηρακλείου;
Έχει μελετηθεί εις βάθος το ζήτημα του τουριστικού κορεσμού στο βόρειο μέτωπο και οι πραγματικές προοπτικές τουριστικής ανάπτυξης στον συγκεκριμένο χώρο; Έχει διερευνηθεί η προοπτική δημιουργίας υποδομών για την ανάπτυξη ηπιότερων μέσων αερομεταφορών, όπως είναι τα ελικοδρόμια και τα υδατοδρόμια;
Αυτές είναι μερικές μόνο από τις ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις και τους προβληματισμούς που βάζει στο τραπέζι του διαλόγου η παράταξη “Open TEE” του ΤΕΕ/ΤΑΚ, στο πλαίσιο της γενικότερης συζήτησης γύρω από τη μελλοντική αξιοποίηση της έκτασης του αεροδρομίου Ηρακλείου, δεδομένου ότι αναμένεται να κλείσει σε μια 5ετία, όταν και θα ξεκινήσει να λειτουργεί - καλώς εχόντων των πραγμάτων - το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι.
Η συζήτηση βρίσκεται στο προσκήνιο, στο πλαίσιο της διαβούλευσης γύρω από την α’ φάση της Τεχνικής Έκθεσης που παρουσιάστηκε πριν λίγο καιρό από τον Δήμο Ηρακλείου για την προέγκριση του Ειδικού Χωρικού Σχεδίου Δ.Ε. Αλικαρνασσού. Έκθεση, ως γνωστόν, η οποία εκπονείται προκειμένου να εκτιμηθούν οι επιπτώσεις και οι αναπτυξιακές δυνατότητες από την επικείμενη απομάκρυνση του Διεθνούς Αερολιμένα “Ν. Καζαντζάκης”.
Η παράταξη “ANOIKTO TEE - #openTEE” προχώρησε σε μια δημόσια παρέμβαση, μέσω σχετικής εισήγησης για συζήτηση στην αντιπροσωπία στου ΤΕΕ/ΤΑΚ. Στην εισήγηση, που κατατέθηκε από τον επικεφαλής και αντιπρόεδρο της Δ.Ε. του ΤΕΕ/ΤΑΚ Γιώργο Ταβερναράκη, η παράταξη παραθέτει τις παρατηρήσεις της σε σχέση με την τεχνική έκθεση που παρουσιάστηκε, αλλά και το γενικότερο σκεπτικό της ως προς το τι πρέπει να γίνει σε επίπεδο αξιοποίησης της έκτασης του αερολιμένα “Ν. Καζαντζάκης”.
Όπως μάλιστα σημειώνει, «κρίνουμε σκόπιμο να παρέμβουμε αυτή τη χρονική στιγμή, που το εγχείρημα βρίσκεται ακόμη στα πρώτα στάδια σχεδιασμού και οριστικοποίησης της προέγκρισης του ΕΠΣ και να συνεισφέρουμε στον όποιο προβληματισμό αναπτύσσεται ΤΩΡΑ (και όχι εκ των υστέρων, που η κριτική θα είναι εύκολη), καταθέτοντας το ακόλουθο κείμενο συζήτησης-απόφασης στην “Αντιπροσωπία” του ΤΕΕ ΤΑΚ».
Η εισήγηση της παράταξης “Οpen TEE”
Οι κατευθύνσεις που έδωσε ο Δήμος προς τη μελετητική ομάδα - όπως φαίνεται στην παρουσίαση που έγινε στις 19 Οκτώβρη - είναι προς συγκεκριμένες αρχές αξιοποίησης του χώρου, ειδικότερα τις εξής 6:
- Ένας διεθνής προορισμός καινοτομίας,
- Μία βιώσιμη επέκταση της πόλης, που δίνει την ευκαιρία για διπλή ανάπλαση,
- Ένα νέο εκτεταμένο δίκτυο πρασίνου και πολιτισμού,
- Περιβαλλοντικός σχεδιασμός με χαμηλό ενεργειακό αποτύπωμα,
- Μία νέα προσέγγιση στη μετακίνηση στην πόλη,
- Αγροτοδιατροφικός χαρακτήρας ανάπτυξης.
Από το Α’ στάδιο της έκθεσης για την προέγκριση του ΕΧΣ, διαπιστώνουμε ότι έχουν αποφασιστεί οι βασικές αρχές ανάπτυξης του χώρου, οι οποίες ακολουθούν τις κατευθύνσεις του υπερκείμενου σχεδιασμού.
Ειδικότερα, αξιολογώντας τον υπερκείμενο αναφέρονται τα κάτωθι:
- Προτείνονται παραγωγικές δραστηριότητες εθνικής και περιφερειακής εμβέλειας του τριτογενούς τομέα, με χρήσεις συνεδριακών/ερευνητικών/πολυθεματικών κέντρων, με ελεύθερους Κ.Χ. και πολυθεματικά πάρκα αθλητισμού και τουρισμού &
- «Ευρεία ζώνη ανάπτυξης αστικών δραστηριοτήτων»: κατάρτιση προγραμμάτων για ποιοτικές παρεμβάσεις αναπλάσεων και αναβάθμισης του αστικού και του περιαστικού χώρου.
Και μάλιστα η έκθεση παρουσιάζει δύο πιθανά σενάρια αξιοποίησης, τα οποία περιλαμβάνουν σε μείγμα διαφορετικών ποσοστών 5 βασικές χρήσεις, ήτοι εμπορική ανάπτυξη και εκθέσεις, ζώνη καινοτομίας - τεχνολογικό πάρκο, τουριστικές κατοικίες, διπλή ανάπλαση και πράσινο.
Από την πλευρά μας, ως “παρατηρητές” της διαδικασίας είναι απόλυτα κατανοητό γιατί “μελετητικά” προκρίνεται αυτό το μείγμα χρήσεων, μιας και με αυτούς τους όρους είναι σχεδόν δεδομένη η θετική απάντηση του ΥΠ.ΕΝ. στο μελλοντικό αίτημα προέγκρισης του ΕΧΣ Αλικαρνασσού.
Όμως, ο ρόλος του τεχνικού κόσμου δεν είναι αυτός του “παρατηρητή”, πόσω μάλλον όταν αφορά ένα θέμα που, εκτός των κοινωνικών και οικονομικών διαστάσεων, έχει και τεχνικό αντικείμενο», υπογραμμίζει η παράταξη “Open TΕΕ”.
ΕΥΛΟΓΕΣ ΑΠΟΡΙΕΣ
«Ευκαιρία μετεξέλιξης της ποιότητας ζωής»
«Λαμβάνοντας υπόψη ότι πρόκειται για τη μοναδική μελλοντικά αξιοποιήσιμη ελεύθερη επιφάνεια ολόκληρου του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Ηρακλείου (ΠΣΗ), θέλουμε να θέσουμε στη συζήτηση τους παρακάτω προβληματισμούς.
Για αρχή άξιο απορίας είναι εάν έχουν εξεταστεί από τους προτείνοντες οι ανταγωνισμοί με τις ανάλογου χαρακτήρα υφιστάμενες δραστηριότητες στο υπόλοιπο ΠΣΗ και ο ρόλος του ΕΧΣ σε μελλοντική υποβάθμιση του δυναμικά εξελισσόμενου τεχνολογικού πάρκου στην άλλη πλευρά της πόλης (ΙΤΕ - Τεχν. Πάρκο); Και αν ναι, είναι επιλογή τους η πρόταση αυτή; Με άλλα λόγια, αυτό που θέλουμε να πούμε είναι ότι:
- Το Ηράκλειο αποτελεί ήδη έναν διεθνή προορισμό καινοτομίας με χωροθετημένες εγκαταστάσεις και προγραμματιζόμενες επεκτάσεις τους ή στρατηγικές ενίσχυσής τους, καθώς και έχει ήδη επενδύσει σημαντικά τόσο σε οικονομικά μεγέθη όσο και με ανθρώπινους πόρους, γεγονός που θα πρέπει να αξιολογηθεί πριν την ανάπτυξη ενός νέου πόλου με ανάλογα χαρακτηριστικά, αλλά χωρίς χωρική γειτνίαση με τον ήδη υφιστάμενο. Χρειάζεται λοιπόν η πόλη έναν δεύτερο ανάλογο πόλο στα δυτικά της, όταν ο πρώτος δεν έχει αναπτυχθεί στην ολότητά του και προγραμματίζονται ήδη με ορίζοντα 20ετίας ανάλογες κινήσεις προσέλκυσης επιχειρήσεων καινοτομίας, δημιουργία φοιτητικών εστιών με πρόβλεψη και για επισκέπτες και παραμένει σε εκκρεμότητα η πολεοδόμηση των περιοχών Εσταυρωμένου, που θα μπορούσαν στην ουσία να “τακτοποιήσουν” και απορροφήσουν την υφιστάμενη ζήτηση;
- Στην ευρύτερη περιοχή υπάρχει ήδη ένα μεγάλο Εκθεσιακό Κέντρο εντός του συγκροτήματος της αμερικανικής Βάσης, στον γειτονικό μας δήμο, και ετοιμάζεται για λειτουργία το Πολιτιστικό-Συνεδριακό Κέντρο του Δήμου Ηρακλείου. Μάλιστα, η επιρροή του πρώτου είναι τέτοια που σχεδόν “εξαφάνισε” τον ανταγωνισμό (θυμίζουμε ότι παρόμοια κέντρα σταμάτησαν να λειτουργούν την τελευταία δεκαετία). Είναι λοιπόν αναγκαία η χωροθέτηση ενός νέου χώρου;
- Έχουν αξιολογηθεί αφενός το τουριστικά κορεσμένο βόρειο μέτωπο που ανήκει στη ζώνη Α1 σύμφωνα με το ΕΠΧΣΑΑ Τουρισμού, και αφετέρου οι κατευθύνσεις του υπερκείμενου σχεδιασμού που ζητούν “ανάληψη δράσεων αποφόρτισης και προστασίας των φυσικών και ανθρωπογενών πόρων που δέχονται υψηλές πιέσεις”;
- Έχει αξιολογηθεί ότι το “κενό” στις μεταφορές που θα δημιουργήσει η μεταφορά του αεροδρομίου μπορεί να δημιουργεί μια ευκαιρία για ανάπτυξη πιο ήπιων μέσων μεταφοράς (ελικοδρόμιο, υδατοδρόμιο, κ.τ.λ.), οι οποίες μάλιστα θα καλύπτουν και έκτακτες ανάγκες πολιτικής προστασίας;
- Έχει αξιολογηθεί η διατήρηση και αναβάθμιση του υφιστάμενου κτηριακού αποθέματος για υποδοχή δημοτικών και δημόσιων υπηρεσιών, με στόχο τη μείωση λειτουργικών εξόδων τους;
Στη συνέχεια δεν μπορούμε παρά να αναρωτηθούμε εάν έχουν αξιολογηθεί οι υφιστάμενες οικιστικές πιέσεις στο κορεσμένο ΠΣΗ και στις ανάγκες που οδηγούν σε ολοένα αυξανόμενη εκτός σχεδίου δόμηση ή και κατάργηση του δικαιώματος δόμησης σε πυκνοδομημένες περιοχές; Για παράδειγμα αναρωτιόμαστε:
- Εάν θα μπορούσε η περιοχή να αποτελέσει έναν κρίσιμο οικιστικό υποδοχέα αξιοποιώντας το εργαλείο της μεταφοράς συντελεστή δόμησης, αμβλύνοντας κοινωνικές ανισότητες αντί δημιουργώντας νέες;
- Εάν στο Ηράκλειο - που το πράσινο που αναλογεί σε κάθε πολίτη είναι μικρότερο των 2,5 τ.μ./κάτοικο - δε θα έπρεπε να κατευθυνόμαστε προς ουσιαστική ενίσχυση του πρασίνου με έναν νέο ισχυρό μητροπολιτικό πόλο;
- Εάν στην τόσο επιβαρυμένη και χρόνιο υποδοχέα οχλουσών δραστηριοτήτων περιοχή της Ν. Αλικαρνασσού δε θα πρέπει ανταποδοτικά να δοθούν οφέλη που αντιστοιχούν σε ουσιαστική αναβάθμιση του αστικού τοπίου και της ενίσχυσης της κοινωνικότητας, τα οποία τόσα χρόνια στερήθηκαν από τους κατοίκους της;
Τέλος, δεν μπορεί παρά να μας προβληματίζει η ως σήμερα “απουσία” από τη διαβούλευση των όμορων ΟΤΑ και της Περιφέρειας Κρήτης. Είναι πλέον του σίγουρου ότι με τη δημιουργία ενός νέου, πολύ μεγάλου σε μέγεθος, “οργανωμένου” υποδοχέα χρήσεων, θα επηρεαστούν λειτουργούσες αλλά και προγραμματισμένες δραστηριότητες και δομές σε μια ευρύτερη περιφέρεια (πιθανά και σε επίπεδο νομού). Ο χώρος του “Ν. Καζαντζάκης” θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με ιδιαίτερη βαρύτητα ως η μόνη ευκαιρία μετεξέλιξης της ποιότητας ζωής στο Ηράκλειο. Δεν πρέπει να αντιμετωπιστεί ως ένα “φιλέτο” που πρέπει να “δείξουμε” ότι αξιοποιούμε και να προσπαθήσουμε να “χωρέσουμε” όλες τις “εύηχες” δραστηριότητες», καταλήγει η παράταξη με επικεφαλής τον Γιώργο Ταβερναράκη.
