Χώρους πρασίνου, τουριστικές κατοικίες, τεχνολογικά επιχειρηματικά πάρκα, εμπορικές εκθέσεις και ζώνες οικιστικής δραστηριότητας προβλέπει συνδυαστικά ως αξιοποίηση για το “φιλέτο” του αεροδρομίου Ηρακλείου η α' φάση της μελέτης του ειδικού χωρικού σχεδίου Νέας Αλικαρνασσού.
Η μελέτη - για την ακρίβεια έκθεση - που παρουσιάστηκε χθες στη Λότζια, περιλαμβάνει επίσης και διπλή ανάπλαση, στο πλαίσιο της οποίας τίθεται μάλιστα στο τραπέζι πρόταση για τη μεταφορά του γηπέδου του ΟΦΗ από τα Καμίνια στην Αλικαρνασσό...
Χωρίς να προχωρά επί του παρόντος σε πιο εξειδικευμένες προτάσεις, η α' αυτή φάση της μελέτης προκρίνει για τον χώρο του αεροδρομίου “Ν. Καζαντζάκης” ένα σενάριο αξιοποίησης σε δύο εναλλακτικές εκδοχές.
Και στις δύο εκδοχές προβλέπεται το ίδιο “πακέτο” αξιοποίησης που προβλέπει: 30% χώρο πρασίνου, 20% διπλή ανάπλαση η οποία θα αφορά και ιδιωτικά ακίνητα, αλλά και υποδομές όπως ενδεικτικά το γήπεδο του ΟΦΗ στα Καμίνια, 20% τουριστική ανάπτυξη με τη δημιουργία τουριστικών κατοικιών, 15% ζώνη καινοτομίας και τεχνολογικό πάρκο και 15% εμπορική ανάπτυξη και εκθέσεις.
Αυτό στο οποίο διαφέρουν οι δύο εναλλακτικές εκδοχές έχει να κάνει με τη χωροθέτηση-γεωγραφική κατεύθυνση. Στη μία εκδοχή οι προτεινόμενες αναπτυξιακές ζώνες χωροθετούνται οριζόντια, παράλληλα δηλαδή με το παραλιακό μέτωπο και τη θάλασσα. Στην άλλη εκδοχή οι ζώνες χωροθετούνται κάθετα, όχι δηλαδή με γνώμονα το παραλιακό μέτωπο, αλλά ακολουθώντας τη φυσική πορεία του εδάφους, των ρεμάτων κ.τ.λ.
Ως προς την πρόταση-έκπληξη για το γήπεδο του ΟΦΗ, αυτή έπεσε χθες στο τραπέζι ως ιδέα από τους μελετητές, οι οποίοι τυγχάνει να είναι οι ίδιοι που έχουν αναλάβει την πολεοδομική μελέτη αναθεώρησης για τα Καμίνια, περιοχή στην οποία εδρεύει το γήπεδο του ΟΦΗ, το γνωστό σε όλους “Γεντί Κουλέ”.
Ένα σκέλος της προτεινόμενης αξιοποίησης του ακινήτου του αεροδρομίου Ηρακλείου περιλαμβάνει τη λεγόμενη διπλή ανάπλαση με αντίστοιχο πράσινο για το Ηράκλειο.
Ουσιαστικά, προτείνεται να επιδιωχθεί συμφωνία με ιδιοκτήτες ακινήτων στο Ηράκλειο να παραχωρήσουν τα ακίνητά τους στο κράτος για να γίνουν χώροι πρασίνου και οι ίδιοι να ανταμειφθούν με εκτάσεις στον χώρο του αεροδρομίου.
Πέρα από τα ακίνητα ιδιωτών, οι μελετητές έριξαν χθες την ιδέα για μια τέτοια συμφωνία και με την πλευρά του ΟΦΗ, για την ακρίβεια του Ερασιτέχνη ΟΦΗ, με αντικείμενο τη μεταφορά του γηπέδου.
Αν και δεν μπήκαν σε λεπτομέρειες, είναι προφανές ότι η ιδέα “πάτησε” πάνω στη γνωστή πρόταση διπλής ανάπλασης του Παναθηναϊκού με Βοτανικό και λεωφόρο Αλεξάνδρας.
Προτείνεται κάτι ανάλογο: Δηλαδή ο ΟΦΗ να παραχωρήσει το σημερινό γήπεδο στην Πολιτεία ώστε να το διαμορφώσει ως χώρο πρασίνου, ενώ ως αντάλλαγμα για το “Γεντί Κουλέ” θα αποκτήσει νέο γήπεδο εντός της έκτασης του αεροδρομίου Ηρακλείου.
Εδώ βεβαίως υπάρχουν κρίσιμα ερωτήματα σε σχέση με την αντιδιαστολή της αξίας γης και φυσικά σε σχέση με το ποιος θα αναλάβει τη δαπάνη για την οικοδόμηση του νέου γηπέδου του ΟΦΗ στη Νέα Αλικαρνασσό.
Όλα αυτά βεβαίως θα πρέπει να μπουν αναλυτικά στο “μικροσκόπιο” το επόμενο διάστημα, με τη δημοτική Αρχή πάντως, όπως ανέφερε στη “Ν.Κ.” ο αρμόδιος εντεταλμένος σύμβουλος Δημοτικής Περιουσίας Μανόλης Βασιλάκης, να βλέπει θετικά την πρόταση που έπεσε στο τραπέζι από τους μελετητές. Ο ίδιος μάλιστα υπενθύμισε πως στο παρελθόν, επί δημαρχίας Μανόλη Καρέλλη, είχε ληφθεί απόφαση από το Δημοτικό Συμβούλιο για τη μεταφορά του γηπέδου του ΟΦΗ.
ΤΙ ΘΕΛΟΥΝ ΟΙ ΤΟΠΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ
Σήμα εκκίνησης διαδικασιών και διαλόγου
Ουσιαστικά χθες δόθηκε το σήμα εκκίνησης των διαδικασιών προετοιμασίας μιας μελέτης-πρότασης εκ μέρους του Δήμου Ηρακλείου και των τοπικών φορέων προς τα συναρμόδια υπουργεία και το κεντρικό κράτος ως προς το τι πρέπει, ή για την ακρίβεια τι θέλουν οι τοπικοί φορείς να γίνει στο κομβικό μέτωπο της αξιοποίησης του αεροδρομίου “Ν. Καζαντζάκης” όταν αυτό θα κλείσει σε μια 5ετία χοντρικά από σήμερα, με την έναρξη λειτουργίας του νέου διεθνούς αεροδρομίου στο Καστέλι.
Φυσικά, η αξιοποίηση της περιοχής θα δρομολογηθεί μέσω ειδικού χωροταξικού σχεδιασμού, κάτι για το οποίο αρμόδιο είναι το κεντρικό κράτος και τα υπουργεία, και όχι οι ΟΤΑ.
Όμως, όπως έχουμε γράψει, ισχύει το περίφημον “ιδού πεδίο δόξης λαμπρόν” για τον Δήμο να ετοιμάσει και να παρουσιάσει στο ΥΠΕΚΑ και στα άλλα αρμόδια υπουργεία μελέτη χωροταξικού σχεδιασμού που θα σκιαγραφεί τα “θέλω” των τοπικών φορέων για μια οργανωμένη, συνολική αξιοποίηση του “φιλέτου” του αεροδρομίου μαζί με τα υπόλοιπα κρυφά “φιλέτα” που υπάρχουν στην ευρύτερη περιοχή του αεροδρομίου. Μην ξεχνάμε πως μαζί με τις φυλακές που ο Δήμος πρέπει να πιέσει να κλείσουν, μαζί με τον χώρο των πρώην σφαγείων, μαζί με τα ανενεργά στρατόπεδα, προκύπτει ένα συνολικά “παζλ” αξιοποίησης με τεράστια δυναμική και προοπτική για το ανατολικό κομμάτι του Ηρακλείου...
Στην κατεύθυνση αυτή λοιπόν, έστω και με καθυστέρηση, έχει δρομολογηθεί η μελέτη ειδικού χωρικού σχεδίου της Δημοτικής Ενότητας Νέας Αλικαρνασσού.
Η μελέτη δεν είναι ακόμα ολοκληρωμένη . Ετοιμάστηκε και παρουσιάστηκε όμως χθες το πρωί η πρώτη φάση της, που αποτελεί και έναν πρώτο βασικό “μπούσουλα” ως προς τη μελλοντική αξιοποίηση του “φιλέτου” των 2.800 στρεμμάτων.
Τους βασικούς άξονες της έκθεσης, η οποία συντάχθηκε προκειμένου να εκτιμηθούν οι επιπτώσεις και οι αναπτυξιακές δυνατότητες από την επικείμενη απομάκρυνση του διεθνούς αερολιμένα “Ν. Καζαντζάκη”, ανέπτυξαν οι μελετητές που τη συνέταξαν, παρουσία του δημάρχου Ηρακλείου Βασίλη Λαμπρινού, του βουλευτή Ηρακλείου ΣΥΡΙΖΑ Νίκου Ηγουμενίδη, στελεχών της δημοτικής Αρχής, επικεφαλής δημοτικών παρατάξεων και εκπροσώπων φορέων του Ηρακλείου.
Όπως διευκρίνισαν ο δήμαρχος Βασίλης Λαμπρινός και ο αντιδήμαρχος Πολεοδομίας Γιώργος Καραντινός, θα ακολουθήσει διαβούλευση πάνω στη συγκεκριμένη έκθεση, στο πλαίσιο της οποίας θα κληθούν να καταθέσουν προτάσεις οι τοπικοί φορείς, τα Πανεπιστήμια, τα Επιμελητήρια, ο Εμπορικός Σύλλογος κ.τ.λ. Κατόπιν θα διαμορφωθεί η τελική πρόταση που θα περάσει από το Δημοτικό Συμβούλιο και η οποία εν συνεχεία θα κατατεθεί στο υπουργείο Περιβάλλοντος για να εγκριθεί, ώστε να ανατεθεί μετά η εκπόνηση του Ειδικού Χωρικού Σχεδίου.
ΝΙΚΟΣ ΗΓΟΥΜΕΝΙΔΗΣ
«Θετικό ότι ξεκινά ο διάλογος»
Παρών στην παρουσίαση της πρώτης φάσης της έκθεσης προέγκρισης του Ειδικού Χωρικού Σχεδίου Δ.Ε. Αλικαρνασσού ήταν και ο βουλευτής Ηρακλείου του ΣΥΡΙΖΑ Νίκος Ηγουμενίδης, ο οποίος τόνισε ότι «είναι σημαντικό ότι εισερχόμαστε σήμερα με ουσιαστικό τρόπο στη συζήτηση και ανοίγει δημόσια η διαβούλευση για την αξιοποίηση της κομβικής για το μέλλον της πόλης έκτασης του σημερινού αεροδρομίου», ενώ εξέφρασε τη σημασία να έχει ουσιαστικό λόγο σε αυτή τη διαδικασία που ανοίγει η τοπική κοινωνία: «Θα είναι κρίσιμο το επόμενο διάστημα και να επιζητηθούν αλλά και να ληφθούν σοβαρά υπόψη οι παρατηρήσεις όλων των αρμόδιων φορέων. Η τοπική κοινωνία πρέπει με ουσιαστικό τρόπο να έχει λόγο και ρόλο στο κρίσιμο ζήτημα της αξιοποίησης της έκτασης που θα απελευθερωθεί όταν κλείσει το σημερινό αεροδρόμιο», σημείωσε ο βουλευτής του νομού Ηρακλείου.
Η μελέτη
Κατά την α’ αυτή φάση της έκθεσης του Ειδικού Χωρικού Σχεδίου Δ.Ε. Αλικαρνασσού, που αφορά στις βασικές προτάσεις της μελλοντικής αξιοποίησης της έκτασης του αεροδρομίου “Νίκος Καζαντζάκης”, οι μελετητές “πάτησαν” πάνω στο Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού που κινείται στις εξής κατευθύνσεις:
* Ενίσχυση ανώτατης εκπαίδευσης, έρευνας-τεχνολογίας, αθλητισμού και υγείας.
* Ανάδειξη της περιοχής σε κέντρο ανάπτυξης: α) του τουρισμού (συνδυαστικά με φυσικούς και πολιτισμικούς πόρους), β) του πρωτογενούς τομέα (παραγωγή με βιολογικές μεθόδους, ονομασίας προέλευσης κ.ά.), γ) της μεταποίησης και της διακίνησης προϊόντων, και δ) των μεταφορών.
- Τομεακά Χωροταξικά Σχέδια (ΕΠΧΣΑΑ Τουρισμού και Βιομηχανίας):
* Ενίσχυση των ειδικών/εναλλακτικών μορφών τουρισμού (αγροτουρισμός, συνεδριακός-ερευνητικός, αστικός) και έλεγχος του μαζικού τουρισμού.
* Συνδυασμός του τουριστικού προϊόντος με τη γεωργία και τον πολιτισμό.
* Ενδυνάμωση των μεταποιητικών δραστηριοτήτων.
* Παροχή κινήτρων για αναπλάσεις ιδιωτικών χώρων (Περιοχή Ενεργητικής Παρέμβασης και Ανάπλασης) και αύξηση χώρων πρασίνου.
* Βελτίωση ασφάλειας πεζών και ενίσχυση “ήπιων” μορφών μετακίνησης.
- Περιφερειακό Πλαίσιο Κρήτης (ΠΠΧΣΑΑ Κρήτης):
* Υποστήριξη ερευνητικής-τεχνολογικής δραστηριότητας.
* Σύνδεση της παραγωγής, της τυποποίησης και της μεταποίησης γεωργο-περιβαλλοντικών προϊόντων υψηλής διατροφικής αξίας, του ποιοτικού τουρισμού και των αξιών του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος.
* Αεροδρόμιο “Ν. Καζαντζάκης”:
Βασικό γνώμονα αποτέλεσαν οι κατευθύνσεις των ισχυόντων θεσμικών πλαισίων, στο πλαίσιο των οποίων:
- Προτείνονται παραγωγικές δραστηριότητες εθνικής και περιφερειακής εμβέλειας του τριτογενούς τομέα, με χρήσεις συνεδριακών/ερευνητικών/πολυθεματικών κέντρων, με ελεύθερους κοινόχρηστους χώρους και πολυθεματικά πάρκα αθλητισμού και τουρισμού.
- Ευρεία ζώνη ανάπτυξης αστικών δραστηριοτήτων: Κατάρτιση προγραμμάτων για ποιοτικές παρεμβάσεις αναπλάσεων και αναβάθμισης του αστικού και του περιαστικού χώρου.
Οι προτάσεις που κατατέθηκαν είναι οι παρακάτω:
1) Ένας διεθνής προορισμός καινοτομίας.
2) Ένα νέο εκτεταμένο δίκτυο πρασίνου και πολιτισμού.
3) Μια νέα προσέγγιση στη μετακίνηση μέσα στην πόλη.
4) Αγροτοδιατροφικός χαρακτήρας ανάπτυξης.
5) Περιβαλλοντικός σχεδιασμός με χαμηλό ενεργειακό αποτύπωμα.
6) Μια βιώσιμη επέκταση της πόλης που δίνει την ευκαιρία για διπλή ανάπλαση.
Το μοντέλο αξιοποίησης
Με γνώμονα όλα τα παραπάνω, οι μελετητές κατέληξαν στην α’ φάση της έκθεσης σε ένα συγκεκριμένο μοντέλο αξιοποίησης το οποίο προβλέπει συνδυαστική αξιοποίηση, η οποία κατανέμεται ως εξής: 30% χώρος πρασίνου, 20% διπλή ανάπλαση η οποία θα αφορά και ιδιωτικά ακίνητα αλλά και υποδομές όπως ενδεικτικά το γήπεδο του ΟΦΗ στα Καμίνια, 20% τουριστική ανάπτυξη με τη δημιουργία τουριστικών κατοικιών, 15% ζώνη καινοτομίας και τεχνολογικό πάρκο και 15% εμπορική ανάπτυξη και εκθέσεις.
Παραδείγματα αεροδρομίων που έκλεισαν
Στην α' φάση της μελέτης που παρουσιάστηκε χθες, παρατίθενται κάποια ενδεικτικά παραδείγματα ως προς το τι σχεδιάζεται για άλλα αεροδρόμια σε Ελλάδα και εξωτερικό που σταμάτησαν να λειτουργούν.
Ένα ενδεικτικό παράδειγμα είναι το αεροδρόμιο του Tempelhof στο Βερολίνο, που εγκαταλείφθηκε οριστικά το 2008. Έχει εμβαδό 3.615 στρέμματα και περίμετρο 8.640 μέτρα. Πλέον φιλοξενεί φεστιβάλ και συναυλίες, αθλητικά δρώμενα καθώς και ένα city park. Μετά τη διακοπή της λειτουργίας, οι κάτοικοι του Βερολίνου ψήφισαν το 2014 για την έκταση των 3,5 στρ. του αεροδρομίου, στον πυρήνα της πόλης, να μετατραπεί σε δημόσιο πάρκο. Το 2019 το εμβληματικό αεροδρόμιο υπέστη μία ακόμη μεταμόρφωση. Η πόλη επένδυσε 100 εκατομμύρια ευρώ για να μετατρέψει το Tempelhof στη νεότερη δημιουργική περιοχή του Βερολίνου και ένα σημαντικό τουριστικό αξιοθέατο.
Άλλο ενδεικτικό παράδειγμα το πρώην αεροδρόμιο της Αθήνας στο Ελληνικό. Το αεροδρόμιο του Ελληνικού έχει έκταση 6.200 στρέμματα και ήταν το διεθνές αεροδρόμιο της Αθήνας μέχρι τον Μάρτιο του 2001, οπότε και έκλεισε οριστικά. Η κύρια νέα χρήση του θα είναι αυτή ενός υπερτοπικού πόλου με χρήσεις μητροπολιτικού πάρκου έκτασης 2.000 στρεμμάτων, που θα περιλαμβάνει επίσης σύμπλεγμα αθλητικών δραστηριοτήτων, ζώνες κατοικίας, ζώνες ανάπτυξης, εμβληματικά ψηλά κτήρια, μαρίνα και καζίνο. Επιπλέον, κτήρια ιστορικής σημασίας θα μετατραπούν σε κτήρια πολιτιστικού ενδιαφέροντος (εκθεσιακό κέντρο, μουσεία), ενώ θα αναδειχθεί το παραλιακό μέτωπο με ελεύθερη πρόσβαση σ’ αυτό για όλους.
