«Οχυρό» για τα ρήγματα στο Ηράκλειο

Ηράκλειο
«Οχυρό» για τα ρήγματα στο Ηράκλειο

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Σεισμολόγοι βάζουν «στο μικροσκόπιο» τα ρήγματα του Ηρακλείου

Δύο περιοχές του Ηρακλείου θα βρεθούν από Δευτέρα στο “μικροσκόπιο” των σεισμολόγων, οι οποίοι θα επιχειρήσουν να διαπιστώσουν αν τα καταγεγραμμένα ρήγματα που βρίσκονται στην πόλη παραμένουν δυνητικά ενεργά ή όχι, διαλύοντας τις όποιες αμφιβολίες είχε η επιστημονική κοινότητα για τις συγκεκριμένες αυτές ζώνες.

Το κλιμάκιο του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, με επικεφαλής τον διευθυντή του κ. Άκη Τσελέντη, θα κατέβει στην Κρήτη για να “ακτινογραφήσει” το υπέδαφος του Ηρακλείου και να πιάσει τον “παλμό” του Εγκέλαδου, μεταφέροντας σημαντικό εξοπλισμό που θα οδηγήσει στην περαιτέρω οχύρωση της πόλης από τον πάντα σταθερό και απρόβλεπτο “μουσαφίρη” του νησιού, με τις άγνωστες βουλές του.

Πρόκειται για μια πρωτοβουλία καίριας σημασίας για το Ηράκλειο, που υλοποιείται σε συνεργασία με τον Δήμο, η οποία εστιάζει σε δύο περιοχές της πόλης ώστε να διερευνηθεί η δυναμική ρηγμάτων και η πιθανή επικινδυνότητά τους και θα ολοκληρωθεί σε διάστημα έξι μηνών. Όπως μας εξήγησε ο διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών κ. Άκης Τσελέντης, «εδώ και καιρό μια άστοχη μελέτη είχε αναδείξει κάποιες περιοχές στο Ηράκλειο ως γεμάτες από ρήγματα», γεγονός που εύλογα προκαλούσε προβληματισμό και έβαζε “φρένο” στην πολεοδομική δραστηριότητα.

Οι σεισμολόγοι, στα πλαίσια ενός ερευνητικού προγράμματος, εξέτασαν αυτά τα ρήγματα, βρίσκοντας ότι μόνο δύο από εκείνα θα μπορούσαν δυνητικά να είναι ενεργά. Προκειμένου να διαλυθούν οι όποιες “σκιές” και αμφιβολίες γι’ αυτά, οι σεισμολόγοι θα επιχειρήσουν να ξεκαθαρίσουν το σκηνικό, βάζοντας στο “μικροσκόπιο” τις δύο από τις περιοχές για τις οποίες απαιτείται πιο ξεκάθαρη εικόνα για να εξαχθούν τα όποια συμπεράσματα. Έτσι, από τις αρχές της εβδομάδας το κλιμάκιο του Εθνικού Γεωδυναμικού Ινστιτούτου του Αστεροσκοπείου Αθηνών θα βρεθεί στο Ηράκλειο, μεταφέροντας, όπως μας εξήγησε ο κ. Τσελέντης, εξοπλισμό υψηλής ακρίβειας και νέας τεχνολογίας, για επίγεια και υπέργεια παρατήρηση, όπως έξι σεισμογράφους που θα αποτελέσουν ένα δίκτυο που θα καταγράφει τον “σφυγμό” στα έγκατα της γης. Παράλληλα, θα μεταφερθεί και θα εγκατασταθεί στο Ηράκλειο για τους σκοπούς του ερευνητικού προγράμματος εξοπλισμός για δορυφορική παρακολούθηση που θα επιτρέψει την ολοκληρωμένη μελέτη των δύο αυτών περιοχών του Ηρακλείου.

Η τεχνολογία αιχμής θα επιτρέψει στους επιστήμονες να διερευνήσουν το υπέδαφος του Ηρακλείου με τις μετρήσεις που θα ακολουθήσουν τους επόμενους έξι μήνες και την επεξεργασία των σχετικών στοιχείων, προσφέροντας ένα πολύτιμο εργαλείο στους αρμόδιους και κατ’ επέκταση τους Ηρακλειώτες, τόσο σε επίπεδο αντισεισμικής προστασίας όσο βεβαίως και πολεοδομικής δραστηριότητας, καθώς αν διαπιστωθεί ότι τα ρήγματα στις δύο αυτές περιοχές είναι ανενεργά, θα φύγει ένα σημαντικό βάρος πάνω από την πόλη.

Η πρωτοβουλία καθίσταται εξαιρετικά σημαντική για έναν επιπλέον λόγο: Το Ηράκλειο είναι μια περιοχή με γνωστό σεισμικό παρελθόν και αρκετές πολεοδομικές “αμαρτίες” στην πλάτη εδώ και δεκαετίες, οι οποίες συνεχίζουν να “στοιχειώνουν” την πόλη, και μια περιοχή από εκείνες στις οποίες δεν έχει ακόμα υλοποιηθεί μια μελέτη σεισμικού σεναρίου, η αναγκαιότητα για την οποία έχει επισημανθεί αρκετές φορές. Πρόκειται για ένα εργαλείο που έχει εφαρμοστεί με επιτυχία σε αρκετές άλλες πόλεις της Ελλάδας, όχι όμως της Κρήτης, και βεβαίως όχι στο Ηράκλειο, και δίνει μια σαφή εικόνα για τη συμπεριφορά του πολεοδομικού ιστού σε περίπτωση ενός σεισμού. Πρόκειται επί της ουσίας για προσομοίωση ενός σεισμικού γεγονότος σε υπολογιστή, όπου τοποθετούνται όλα τα πολεοδομικά δεδομένα, η πυκνότητα δόμησης, τα χαρακτηριστικά των σπιτιών κ.λπ., και εικονικά διεγείρονται τα κοντινά ρήγματα. Με τον τρόπο αυτό, εξειδικευμένα υπολογιστικά προγράμματα τα οποία έχει “τρέξει” με επιτυχία το Γεωδυναμικό Ινστιτούτου του Αστεροσκοπείου Αθηνών, το οποίο ως γνωστόν θεωρείται “κορυφή” στον εν λόγω ερευνητικό τομέα, σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας με επικίνδυνη σεισμική προϊστορία, είναι σε θέση να διαπιστώσουν πώς θα συμπεριφερθούν τα κτήρια σε έναν ενδεχόμενο σεισμό.

Τα εν λόγω σενάρια μπορούν να μοντελοποιήσουν τις συνέπειες ενός σεισμού ανάλογα με το πιθανό μέγεθός του, το εστιακό βάθος και βεβαίως το ρήγμα το οποίο μπορεί να τον γεννήσει. Αυτό αποτελεί μια προτεραιότητα για το Ηράκλειο, που επανέρχεται στο προσκήνιο με αφορμή την ερευνητική δουλειά που ξεκινάει στο Ηράκλειο το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο. Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον ότι αντίστοιχα σενάρια “έτρεξαν” από το Γεωδυναμικό στην περίπτωση του προγράμματος “Ασπίδα”, το οποίο ωστόσο αφορούσε σε μνημεία και εν προκειμένω για το Ηράκλειο τον “μικρό” Άγιο Μηνά.

Μια “Ασπίδα” για το Ηράκλειο

Υπενθυμίζεται ότι το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών αλλά και προσωπικά ο επικεφαλής του κ. Τσελέντης έχουν δείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το Ηράκλειο, το οποίο μέσω του παλιού ιστορικού ναού του λεγόμενου “μικρού” Αγίου Μηνά συμμετείχε στο επίσης επιτυχημένο πρόγραμμα “Ασπίδα”, που ολοκληρώθηκε σχετικά πρόσφατα. Το πρόγραμμα αυτό σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε εξαρχής με σημείο αναφοράς τα μνημεία, ώστε να εντοπιστούν τα προβλήματα και με βάση πια τα πραγματικά δεδομένα να δημιουργηθεί ένα νέο ψηφιακό εργαλείο, το οποίο θα μπορεί να αξιοποιηθεί για την αντισεισμική θωράκισή τους.

Το πρόγραμμα εστίασε σε τρία μνημεία της χώρας, τον “μικρό” Άγιο Μηνά στο Ηράκλειο, τον ναό του Αγίου Νικολάου στο Πλατάνι της Αχαΐας, που χρονολογείται στον 12ο αιώνα, και τον Ιερό Ναό Αγίων Θεοδώρων στο χωριό Κάμπος του νομού Μεσσηνίας. Οι επιστήμονες από πολλές ειδικότητες εξέτασαν τα μνημεία για να διαπιστώσουν τη σεισμική τους απόκριση ως προς τα δυσχερέστερα σενάρια, και τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά. Η δουλειά ξεκίνησε με τον εντοπισμό και την ταξινόμηση των μνημείων και των αρχαιολογικών χώρων στην επικράτεια, έργο καθόλου εύκολο, αφού ουσιαστικά οι επιστήμονες αναγκάστηκαν να δημιουργήσουν μια νέα λίστα από διάφορες πηγές, ώστε να συμπληρωθούν τα κενά και να δημιουργηθεί ένας πλήρης χάρτης.

Στη συνέχεια τα ενεργά σεισμικά ρήγματα μοντελοποιήθηκαν, ώστε να είναι δυνατός ο υπολογισμός της σεισμικής επιτάχυνσης πρακτικά, δηλαδή η δύναμη που θα δεχτούν τα υπό μελέτη μνημεία από την ενεργοποίηση κάποιου ρήγματος που θα δώσει έναν ισχυρό σεισμό. Η ομάδα κατάφερε να συνδέσει τα μνημεία με τα ενεργά ρήγματα που τα απειλούν και να δημιουργήσει ψηφιακούς σεισμούς για τα τελευταία, ώστε να εξετάσει τη δυνατότητα απόκρισης των συγκεκριμένων ναών στον Εγκέλαδο. Με τον τρόπο αυτό, εντοπίζοντας επακριβώς τις αδυναμίες, η όποια παρέμβαση κρινόταν απαραίτητη θα είχε στοχευμένο και άρα πιο αποτελεσματικό χαρακτήρα. Για την ιστορία, όσον αφορά στον “μικρό” Άγιο Μηνά διαπιστώθηκε με ενδελεχή μακροσκοπική έρευνα στα πλαίσια του “Ασπίδα” ότι το μνημείο βρίσκεται σε καλή κατάσταση και δεν εντοπίστηκε από τους μηχανικούς του προγράμματος κανένα σημείο ή περιοχή που να οδηγεί έστω και σε κάποιες υποψίες σχετικά με ενδεχόμενη δομική βλάβη.

ΤΑ ΝΕΑ του neakriti.gr στο Google News