Οι Δημοτικές Επιχειρήσεις μπορεί να δημιουργήθηκαν με σκοπό να γίνουν μοχλός στην απέραντη γραφειοκρατία του ελληνικού Δημοσίου, όμως στην πράξη φαίνεται ότι είναι κάπως διαφορετικός ο ρόλος τους.
Από ένα χρήσιμο εργαλείο μετατρέπονται σε “λεπίδα” για τους αιρετούς, αλλά μέχρι και σε “πλυντήριο” για τους Δήμους! Ό,τι ισχύει και με ένα από τα νομοθετικά όπλα για τη θωράκιση και τη λειτουργία των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ), όπως για παράδειγμα οι Δημοτικές Επιχειρήσεις.
Και όμως, στον Δήμο Ηρακλείου η διακίνηση χρηματικών ποσών και αναθέσεων για την παραγωγή δημοτικού έργου τείνει να ξεπεράσει την παραγωγικότητα ολόκληρου του Δήμου, που διοικείται από τους αιρετούς. Συνοπτικά και για μια δεδομένη περίοδο εντοπίζεται ότι οι πέντε Δημοτικές Επιχειρήσεις ανέθεσαν σε ιδιώτες γύρω στα 19 εκατ. ευρώ, που φαίνονται στη “Διαύγεια”. Πολλά όμως είναι τα ποσά που δεν έχουν καταχωριστεί στη “Διαύγεια” και χωρίς κανείς να λογοδοτεί.
Το παραπάνω ποσό των 19 εκατ. μπορεί και να ξεπερνά τα 25 εκατ. ευρώ, αν υποτεθεί ότι ίσως υπάρχουν δαπάνες που δεν έχουν καν αναρτηθεί στη “Διαύγεια”. Ο επίτροπος κάνει ή δεν κάνει τη δουλειά του; Όταν κάνει πως δε βλέπει ότι καμία Δημοτική Επιχείρηση δε δημοσίευσε τον ισολογισμό της στη “Διαύγεια”, όπως θα όφειλε. Όταν βλέπει ότι δεν έχουν εγκριθεί οι ισολογισμοί τους από το Δημοτικό Συμβούλιο... Επίσης, το ίδιο ευθύνονται και τα άλλα ελεγκτικά όργανα, η Αποκεντρωμένη Διοίκηση και το Σώμα Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης.
Από τους ισολογισμούς μπορεί ο πολίτης να βγάλει τα συμπεράσματά του, ιδίως με τη συνολική διακίνηση των χρημάτων και από πού αυτά προέρχονται. Όμως σκοπίμως - τι μπορεί να πει κάποιος - δε δημοσιεύονται γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο. Και ο δήμαρχος Ηρακλείου, γνωστός νομικός, ξέχασε αυτή τη βασική του υποχρέωση: Να επιβάλλει τη νομιμότητα παντού, η οποία δε θα αργήσει να έλθει, συμβατικά τουλάχιστον, όταν είναι γνωστό ότι οι επόμενοι δημοτικοί παράγοντες, οι οποίοι θα ψάξουν το παραμικρό, όπως και έγινε με τους νυν. Και τότε πολλοί θα μετανιώνουν για την έλλειψη νόμιμων διαδικασιών και μεθόδων, προκειμένου το δημόσιο χρήμα να προστατεύεται.
Είναι γνωστό στους πάντες ότι αυτοί οι ελεγκτικοί μηχανισμοί αργούν πολύ να επιτελέσουν το έργο τους και πολλές φορές επιλαμβάνονται όταν οι δημοτικοί άρχοντες δεν είναι πλέον στις θέσεις τους. Αυτό είναι το παράδοξο, ότι, αντί να επιβάλλουν τη νομιμότητα άμεσα, υπάρχει καθυστέρηση, άλλα και καταλογισμοί μετά από πολλά χρόνια.
Ο πραγματικός λόγος της δημιουργίας των Δημοτικών Επιχειρήσεων ήταν η ευελιξία που παρέχουν στο βαρύ γραφειοκρατικό όχημα των Δήμων να προχωρά σε προμήθειες ή ενέργειες που θα ήταν εξαιρετικά χρονοβόρες σε άλλη περίπτωση.
Και φυσικά σκοπός είναι η κάθε Επιχείρηση να ενεργεί με διαφάνεια, χωρίς να γίνεται υπερεκμετάλλευση των δυνατοτήτων που παρέχει ο νόμος, αφού η διαδικασία της απευθείας ανάθεσης έργων μέσω Επιχειρήσεων δείχνει ότι τελικά η δυνατότητα δεν εξυπηρετεί καταστάσεις, αλλά οι δημοτικοί άρχοντες υπερ-εκμεταλλεύονται τη δυνατότητα, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται, με σχεδόν καχύποπτο τρόπο, σκέψεις και ιδέες γύρω από μια απολύτως νόμιμη οδό!
Εκείνο όμως που προκαλεί ακόμη μεγαλύτερο προβληματισμό είναι το γεγονός ότι οι ενέργειες αυτές μέσω των Δημοτικών Επιχειρήσεων γίνονται με σχεδόν ανεξέλεγκτο τρόπο. Και αυτό συμβαίνει αν λάβει κάποιος υπόψη ότι για ποσά μέχρι 5.000 ευρώ δεν υπάρχει υποχρέωση ελέγχου από τον επίτροπο, ενώ για ποσά ως 20.000 ευρώ μπορούν να γίνονται απευθείας αναθέσεις και από εκεί και πάνω γίνονται συνήθως συνοπτικοί διαγωνισμοί. Πάντως, μέχρι τώρα πολλές πράξεις δεν έφταναν στον επίτροπο Ελεγκτικού Συνεδρίου για να πάρουν την έγκρισή του, όπως π.χ. συμβαίνει στις Α.Ε. εταιρείες και για δαπάνες κάτω των 5.000 ευρώ από τις Μονομετοχικές και τις Κοινωφελείς.
Από την πρακτική των δήμων
Καλλιεργείται η αίσθηση καχυποψίας
Φυσικά θα πρέπει να γίνει γνωστό εξαρχής ότι δε μιλάμε για παρανομίες όσον αφορά στα ποσά, τους αναδόχους ή τους αναγκαίους στόχους των έργων ή των υπηρεσιών.
Οι εύλογες απορίες εστιάζονται στο μέγεθος και τις διαδικασίες αναθέσεων, των αποκρύψεων από τη “Διαύγεια” και του τρόπου χειρισμού από τις ελεγκτικές κρατικές Αρχές.
Εκείνο βεβαίως που κάποιος θεωρεί ότι είναι αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι ανάμεσα στις συμβάσεις αυτές, κυρίως των απευθείας αναθέσεων, θα παρατηρήσει κάποιος ότι είναι δυνατόν να επαναλαμβάνεται ο ίδιος ανάδοχος πολλές φορές, δηλαδή να έχει επιλεγεί ακόμη και χωρίς διαγωνιστική διαδικασία για την ανάληψη ενός ή και περισσότερων έργων από την ίδια Δημοτική Επιχείρηση, που με την πρακτική της «απευθείας ανάθεσης» αφενός νοθεύεται ο ανταγωνισμός στην αγορά, και αφετέρου το χρήμα οδηγείται σε συγκεκριμένους διαύλους και κατευθύνεται σε συγκεκριμένα πρόσωπα. Εκτός κι αν δεν υπάρχουν άλλοι επαγγελματίες στην αγορά που μπορούν να παρέχουν το ίδιο έργο, στην ίδια ή και χαμηλότερη τιμή και με την ίδια ποιότητα!
Αυτό βέβαια θα προϋπέθετε διαγωνισμό ή έστω κάποια δημοσιότητα, κάτι που αφενός θα καθυστερούσε τη διαδικασία, και αφετέρου θα μπορούσε να υποβάλει προσφορά ο οποιοσδήποτε. Στην ουσία, χωρίς να υπάρχει κάτι παράνομο ή παράτυπο, η αίσθηση που δημιουργείται με τη “φάμπρικα” των Δημοτικών Επιχειρήσεων είναι ότι τουλάχιστον ως προς το ηθικό κομμάτι... οι Επιχειρήσεις μετατρέπονται μερικές φορές σε “πλυντήρια” των Δήμων!
Η αίσθηση της καχυποψίας ενισχύεται από το γεγονός ότι ο ελεγκτικός μηχανισμός είναι ανύπαρκτος και αυτή η έλλειψη ελέγχου προκαλεί τουλάχιστον την αμφιβολία, γεγονός εξάλλου που έχει οδηγήσει πολλές φορές τους πολίτες να πιστεύουν ότι ζουν σε ένα διεφθαρμένο κράτος.
ΕΡΕΥΝΑ ΤΗΣ “Ν.Κ.”
Οι συμβάσεις των Επιχειρήσεων
Η εφημερίδα “Νέα Κρήτη”, εγκαινιάζοντας μια σειρά δημοσιευμάτων, παρουσιάζει σήμερα τα συνολικά στοιχεία των Δημοτικών Επιχειρήσεων του Ηρακλείου από Ιούνιο 2017 ως τις 6 Νοεμβρίου 2018, ενώ ειδικότερα στο σημερινό δημοσίευμα θα παρουσιαστούν τα στοιχεία συμβάσεων, ποσών και αναδόχων για τη ΔΕΠΑΝΑΛ και την ΑΑΗ Α.Ε. ΟΤΑ (Ανάπτυξη Αθλητισμού Ηρακλείου Α.Ε.), για συμβάσεις που πραγματοποιήθηκαν το ίδιο διάστημα και αναρτήθηκαν στη “Διαύγεια”.
Θα ακολουθήσουν τις επόμενες ημέρες καταστάσεις για όλους τους Δήμους της Κρήτης, την Περιφέρεια, τις αντιδημαρχίες κ.λπ. Ο αναγνώστης και ο κάθε ενδιαφερόμενος θα βγάλει τα συμπεράσματά του από μόνος του διαβάζοντας με προσοχή το αντικείμενο των αναθέσεων, αλλά και τους αναδόχους και τον τρόπο ανάθεσής τους.
Στις καταστάσεις που θα ακολουθήσουν για τις επόμενες ημέρες έγινε μια δημοσιογραφική έρευνα και όχι λογιστική και οικονομική. Έτσι μπορεί κάποια κονδύλια να έχουν τροποποιηθεί ή ελάχιστα να έχουν ματαιωθεί. Και σε αυτό ακόμη υπάρχει πρόβλημα ενημέρωσης στη “Διαύγεια”, αφού δε λαμβάνεται πρόνοια από τους υπαλλήλους καταχώρισης να είναι απολύτως υπεύθυνοι... Με τις όποιες οικονομικές παραλείψεις δε θα αλλάξει τίποτα.
Το “κόλπο” με τη διαφήμιση!
Δείτε το σχετικό πίνακα πατώντας εδώ.
Δείτε το σχετικό πίνακα πατώντας εδώ.
Με μια γρήγορη παρατήρηση στις συμβάσεις της ΔΕΠΑΝΑΛ και της ΑΑΗ Α.Ε. ΟΤΑ (Ανάπτυξη Αθλητισμού Ηρακλείου Α.Ε. ΟΤΑ) θα παρατηρήσει κάποιος ότι η πρώτη έχει 40 συμβάσεις, εκ των οποίων οι 24 αφορούν σε ποσά μικρότερα των 5.000 ευρώ, γεγονός που σημαίνει ότι δεν εστάλησαν ποτέ στον επίτροπο για έλεγχο.
Η αναλογία αυτή μεταφράζεται σε ποσοστό 60%. Δηλαδή, το 60% των συμβάσεων της ΔΕΠΑΝΑΛ από τον Ιούνιο του 2017 ως τις 5 Νοεμβρίου 2018 δεν πέρασαν από έλεγχο στον επίτροπο, ενώ 11 από αυτές είχαν προϋπολογισμό κάτω από 20.000 ευρώ και συνεπώς υπήρχε απευθείας ανάθεση, ενώ 5 από αυτές είναι συμβάσεις από 38.000 έως 60.000 ευρώ χωρίς ΦΠΑ.
Οι συμβάσεις της ΔΕΠΑΝΑΛ από τον Ιούλιο 2017 ως τον Νοέμβριο του 2018 ανέρχονται συνολικά στο ποσό των 527.000 ευρώ με ΦΠΑ. Για παράδειγμα, για το Δημοσκόπιο η ΔΕΠΑΝΑΛ υπέγραψε δύο συμβάσεις, η μια για εγκατάσταση συνεδριακού-τεχνολογικού εξοπλισμού με την εταιρεία “KERNEL Εφαρμογές Πληροφορικής ΙΚΕ”, ύψους 56.907 ευρώ, και άλλη μια για την επίπλωση του Δημοσκοπίου σε χώρο στη λ. Ικάρου, ύψους επίσης 57.608 ευρώ, από την εταιρεία Camelino. Δηλαδή, το Δημοσκόπιο για να εξοπλιστεί κόστισε στον δημότη Ηρακλείου 114.515 ευρώ. Δηλαδή, το 1/5 των δαπανών μέσω συμβάσεων της ΔΕΠΑΝΑΛ έχει πάει για το Δημοσκόπιο, που ξεκίνησε με υπεύθυνο... άλλον αξιοποιημένο δημοτικό σύμβουλο, ο οποίος όμως ως αντιδήμαρχος δε θα μπορούσε να επιπλώσει τον... θεσμό!
Εντύπωση μεταξύ των συμβάσεων αποτελεί και το γεγονός ότι η ΔΕΠΑΝΑΛ βρήκε τρόπο να στείλει χρήματα και στη ΔΕΠΤΑΗ, αφού η μια Δημοτική Επιχείρηση δεν έχει δικαίωμα να επιχορηγεί την άλλη. Υπάρχει λοιπόν μια σύμβαση με το διακριτικό τίτλο “Διαφήμιση και προβολή της ΔΕΠΑΝΑΛ Α.Ε.”. Η σύμβαση αυτή είναι ύψους 14.999 ευρώ και ανάδοχος είναι η ΔΕΠΤΑΗ. Σύμφωνα με τους όρους της σύμβασης, η ΔΕΠΤΑΗ θα φιλοξενήσει υλικό (τρίπτυχο, μπάνερς και αφίσες) της ΔΕΠΑΝΑΛ στα καταστήματα: “Μαρίνα”, κυλικείο ΚΤΕΛ Ηρακλείου-Λασιθίου, παραλία Καρτερού, “Γερο-Πλάτανο”, “Όαση”, πάρκινγκ Λαχαναγοράς και πάρκινγκ ΠΣΚΗ.
Άλλη σύμβαση που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι το λεγόμενο ιδιωτικό συμφωνητικό που έγινε από τη ΔΕΠΑΝΑΛ προς την εταιρεία “Intermedia Ανάπτυξη Συστημάτων Πληροφορικής-Ανώνυμη Εμπορική Τεχνική Εταιρεία” έναντι 22.940 ευρώ με ΦΠΑ και με αντικείμενο “Υπηρεσίες καταγραφής, ψηφιοποίησης, αποθήκευσης και διαχείρισης εγγράφων της εταιρείας ΔΕΠΑΝΑΛ Α.Ε.”, για την ψηφιοποίηση εγγράφων, την ανάπτυξη συστήματος διαχείρισης εγγράφων, υπηρεσίες αρχείου, εκπαίδευση χρηστών, και τεχνική υποστήριξη.
Λείπουν, επίσης, από την καταχώριση στη “Διαύγεια” πολλά ποσά κάτω από 5.000 ευρώ, που είναι επιχορηγήσεις και δωρεές σε σωματεία και συλλόγους, όπως π.χ. μικροποσά που μοιράστηκαν την περίοδο των εκλογών της ΕΠΣΗ. Επιβάλλεται να γίνει αναφορά και στο γεγονός ότι το Δ.Σ. της ΔΕΠΑΝΑΛ αποφάσισε να συνάψει σύμβαση - άγνωστο αν αυτή συνάφθηκε αφού δεν εμφανίζεται στη “Διαύγεια” - με ασφαλιστική εταιρεία για τη νομική κάλυψη των μελών της Επιχείρησης σε περίπτωση που μελλοντικά υπάρξει κάποιος έλεγχος που αποδείξει παραλείψεις ή λάθη και καταλογιστούν τους αιρετούς οι δαπάνες.
Οι συμβάσεις της ΑΑΗ Α.Ε. ΟΤΑ
Οι δημοσιευμένες συμβάσεις από την Ανάπτυξη Αθλητισμού Ηρακλείου (ΑΑΗ Α.Ε. ΟΤΑ) το ίδιο διάστημα, από 22 Μαΐου 2017 ως 5 Νοεμβρίου 2018, είναι 25, εκ των οποίων 8 είναι κάτω των 5.000 ευρώ και άλλες 8 πάνω από 20 χιλιάδες ευρώ, για τις οποίες απαιτείται διαγωνιστική διαδικασία.
Αν παρατηρήσει κάποιος τα ονόματα των αναδόχων, θα διαπιστώσει ότι κάποια επαναλαμβάνονται, δηλαδή έχουν αναλάβει περισσότερα του ενός έργα από την ΑΑΗ Α.Ε. ΟΤΑ. Όπως για παράδειγμα ανάδοχος με 6 περιγραφόμενες συμβάσεις για συντήρηση των ΔΑΚΗ: η 1η για συντήρηση και λειτουργία του ΔΑΚΗ για 20.047 ευρώ με ΦΠΑ, η 2η για τεχνική διαχείριση ΔΑΚΗ για 48.499 ευρώ, η 3η για ανάθεση έργου με 8.083 ευρώ, η 4η για υπηρεσίες συντήρησης και λειτουργίας ΔΑΚΗ για 48.500 ευρώ, η 5η για 8.083 ευρώ, και άλλη μία για το ίδιο ποσό με απευθείας ανάθεση.
Εντυπωσιακό στοιχείο είναι ότι για υπηρεσίες φύλαξη ΔΑΚΗ υπάρχουν τέσσερις συμβάσεις: η 1η για 26.908 ευρώ, η 2η για 26.982 ευρώ, η 3η για 67.456 ευρώ και η 4η για 22.502 ευρώ. Δηλαδή, σε 1,5 χρόνο, για υπηρεσίες φύλαξης ΔΑΚΗ η ΑΑΗ Α.Ε. ΟΤΑ έχει πληρώσει 143.848, ήτοι το 1/3 του συνολικού ποσού των συμβάσεων της “Διαύγειας”, που είναι 464.907 ευρώ.
Επίσης, η ΑΑΗ Α.Ε. ΟΤΑ αγόρασε έναν πίνακα παρακολούθησης αποτελεσμάτων μπάσκετ αξίας 57.660 ευρώ, προκειμένου να γίνουν οι πολυδιαφημισμένοι αγώνες μπάσκετ, καθώς επίσης πληρώθηκαν από άλλες Δημοτικές Επιχειρήσεις τα έξοδα διαμονής κάποιων ομάδων. Πολλές δεκάδες χιλιάδες ευρώ στοίχισαν αυτοί οι αγώνες, που πληρώθηκαν από τους Ηρακλειώτες, με στόχο την προβολή ενός αντιδημάρχου και όχι του Δήμου Ηρακλείου συνολικά ως πόλη ή ως πολιτικό προσωπικό.
Παρά το ότι δεν επιβάλλεται έλεγχος από τον επίτροπο λόγω του ότι είναι Α.Ε., ελάχιστες συμβάσεις έχουν αναρτηθεί. Μόνο 25 σε διάστημα περίπου 15 μηνών.
Στις μέχρι τώρα αναρτημένες συμβάσεις της ΑΑΗ Α.Ε. ΟΤΑ στη “Διαύγεια” δεν είναι αναρτημένη η σύμβαση ανάθεσης στο μπάσκετ του ΟΦΗ για τη χρήση του γηπέδου στα Δύο Αοράκια, ούτε άλλη σύμβαση χρήσης του γηπέδου σε αυτούς που το χρησιμοποίησαν.
Κανείς δε γνωρίζει, ούτε το Δημοτικό Συμβούλιο βεβαίως, πόσο και με τι προϋποθέσεις κρίθηκε από τον αντιδήμαρχο ως συμφέρον για την πόλη η παραχώρηση π.χ. σε κάποιον φίλο ή γνωστό. Όμως οι δαπάνες “τρέχουν”.
Πάντως, τα περισσότερα γίνονται υπό καθεστώς αν όχι κρυψίνοιας, που θα έλεγε ένας καχύποπτος, τουλάχιστον υπό καθεστώς έλλειψης δημοσιότητας, γεγονός που αφήνει ερωτηματικά για τη διαφάνεια. Και αυτό επιτείνεται από το γεγονός ότι τα Διοικητικά Συμβούλια δεν έχουν νομική υποχρέωση, τουλάχιστον για τις Α.Ε., να λογοδοτούν στο Δημοτικό Συμβούλιο.
Εδώ φυσικά έχει ευθύνη και η αντιπολίτευση. Ακόμη και η αντιπολίτευση σιωπά, αφού είτε τα μέλη του Δ.Σ. που την εκπροσωπούν κάπου έχουν βολευτεί, είτε γιατί δεν υπάρχει ενδιαφέρον και ευθύνη για τον ρόλο της.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Τις επόμενες ημέρες θα δημοσιευτούν και τα στοιχεία των άλλων Δημοτικών Επιχειρήσεων, ενώ ακολουθούν και άλλα που αφορούν συνολικά τους ΟΤΑ της Κρήτης.
