Κάτω από την έντονη ζωή του Πλατανιά Χανίων, με εκτεταμένη τουριστική δραστηριότητα, κρύβεται μια ολόκληρη ιστορία που χάραξε τις ζωές των Κρητικών και έγινε σημείο αναφοράς για τις επόμενες γενιές.
Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, για τις ανάγκες του Β Παγκόσμιου Πολέμου, επέβαλαν οι Γερμανοί στους κατοίκους της περιοχής, να κατασκευάσουν κάτω από το ναό του Αγίου Δημητρίου το «λημέρι των κατακτητών» ή διαφορετικά το καταφύγιο του Πλατανιά.
Όταν οι Γερμανοί κατέλαβαν την Κρήτη, λόγω της στρατηγικής θέσης που είχε το χωριό Πλατανιάς, εγκατέστησαν σε αυτό πεζικό και πυροβολικό. Επέταξαν τα καλύτερα σπίτια για τους αξιωματικούς, έχτισαν στρατώνες και καταυλισμούς για τους στρατιώτες, ενώ σε διάφορα σημεία της περιοχής, κατασκεύασαν υπόγεια τούνελ για τη φύλαξη των πυρομαχικών και άλλων εφοδίων.
Η σπουδαιότερη από αυτές τις σήραγγες είναι αυτή που βρίσκεται κάτω από την εκκλησία του Αγίου Δημητρίου και έχει μήκος περίπου 170 μέτρα. Η επιλογή του συγκεκριμένου σημείου έγινε γιατί η ύπαρξη του ναού το προστάτευε από επιθέσεις ενώ το σπάνιο μαλακό πέτρωμα επέτρεπε την γρήγορη εκσκαφή η οποία πραγματοποιήθηκε από ντόπιους επιταγμένους εργάτες. Εσωτερικά του καταφυγίου κατασκευάστηκαν 10 τυφλοί θάλαμοι και δύο έξοδοι οι οποίες συνδέονται εξωτερικά με χαρακώματα.
Έξω από το καταφύγιο υπάρχει μια ελιά δίπλα στην οποία κατά την διάρκεια της κατοχής οι ντόπιοι έθαψαν κρυφά ένα Γερμανό που σκότωσαν. Στο σημείο αυτό, αργότερα, οι Γερμανοί επέλεξαν να ξεκινήσουν το σκάψιμο για τις στοές του καταφυγίου.
Μπροστά στον κίνδυνο να ξεκινήσει το σκάψιμο εκεί και να έρθει στο φως ο θαμμένος Γερμανός, ο τότε επίτροπος της εκκλησίας του Πλατανιά Μιχάλης Σταματάκης έπεισε τους Γερμανούς να μην σκάψουν εκεί αλλά τρία μέτρα παρακάτω με την δικαιολογία ότι το λάδι αυτής της ελιάς είναι ιερό καθότι χρησιμοποιείται σε θρησκευτικές τελετές. Ήταν τόσο πειστικός με αποτέλεσμα το σκάψιμο να ξεκινήσει πιο κάτω και να μην αποκαλυφτεί ποτέ το μυστικό… και να γλιτώσουν οι ντόπιοι από τα αντίποινα των Γερμανών.
Το καταφύγιο του Αγίου Δημητρίου είναι το μεγαλύτερο της περιοχής και το μόνο που είναι ανοικτό στο κοινό. Στο χώρο εκτίθενται ενδιαφέροντα αντικείμενα από την περίοδο της Κατοχής και σημαντικό φωτογραφικό υλικό από την Μάχη της Κρήτης.
