Να καταστραφούν κινδυνεύουν πολύτιμα χειρόγραφα και άλλα τεκμήρια του Ιστορικού Αρχείου Κρήτης στα Χανιά, που εδώ και χρόνια βρίσκονται στοιβαγμένα σε κούτες στο υπόγειο του κτηρίου που αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα διάβρωσης. Σε ημερίδα που οργάνωσε χθες ο Σύλλογος Φίλων του Ιστορικού Αρχείου Κρήτης, με θέμα τις “Προσεγγίσεις στον ρόλο των αρχείων σήμερα”, τονίστηκε η ανάγκη ψηφιοποίησης των αρχείων που βρίσκονται ακόμη σε καλή κατάσταση, ωστόσο εκφράστηκαν φόβοι πως ήδη σημαντικό μέρος αυτών έχει αλλοιωθεί από τη μούχλα και την υγρασία.
Παρά το γεγονός ότι οι άθλιες συνθήκες φύλαξης των πολύτιμων εγγράφων περασμένων αιώνων έχουν αναδειχτεί επανειλημμένως, το μόνο που άλλαξε είναι η φθορά που πλέον έχει επεκταθεί σε βαθμό τέτοιο, που η συντήρηση και ψηφιοποίηση κάποιων αρχείων είναι αδύνατη.
Η κ. Ντίνα Αδαμοπούλου, προϊσταμένη των Γενικών Αρχείων του Κράτους και υπεύθυνη του Μουσείου της Ύδρας, επισήμανε ότι «το κτήριο είναι σε κακή κατάστασή και εδώ πρέπει να παρέμβουν οι υπηρεσίες του κράτους γιατί είναι κρίμα. Υπάρχουν πολύτιμες μαρτυρίες, πολύτιμα τεκμήρια τα οποία θα αρχίσουν να σαπίζουν σε λίγο μέσα στην υγρασία και σε αυτό το δράμα του κτηρίου».
Η προϊσταμένη του Ιστορικού Αρχείου Κρήτης, κ. Μαρίνα Αρετάκη, εξέφρασε τις αμφιβολίες της για τις πιθανότητες αποτελεσματικότητας σε μια ενδεχόμενη παρέμβαση συντήρησης στα αρχεία του υπογείου. «Δεν μπορούμε καν να επέμβουμε στο υπόγειο, μιας και υπάρχει ενεργή μούχλα. Γι’ αυτό και δε γνωρίζουμε κατά πόσο μπορούμε να σώσουμε τα αρχεία που υπάρχουν εκεί», σημείωσε χαρακτηριστικά. Στο περιθώριο της ημερίδας τονίστηκε ότι οι ελλείψεις σε προσωπικό δεν επιτρέπουν τη συντήρηση των αρχείων. Με μόλις μία μόνιμη υπάλληλο, με μια προϊσταμένη που υπηρετεί με απόσπαση στο Ιστορικό Αρχείο Κρήτης και με τις αρμόδιες υπηρεσίες να αδρανούν, το δύσκολο αυτό έργο δεν μπορεί να προχωρήσει. Η κ. Ελένη Κωβαίου, υπεύθυνη των Κλειστών Συλλογών Βιβλιοθήκης Πανεπιστημίου Κρήτης, εκτίμησε ότι «το έργο που πρέπει να γίνει, τόσο της συντήρησης όσο και της ψηφιοποίησης, είναι τεράστιο, γι’ αυτό θα πρέπει να βρεθεί κόσμος ώστε να είναι υλοποιήσιμο». Εξάλλου η κ. Κωβαίου εξήγησε ότι, «πριν να ψηφιοποιηθούν τα αρχεία, θα πρέπει να συντηρηθούν .Ο άνθρωπος που θα τα ψηφιοποιήσει, όμως, κινδυνεύει αν έρθει σε επαφή με την ενεργή μούχλα».
Οξύ στεγαστικό
Την ίδια στιγμή, το κτηριακό πρόβλημα του Ιστορικού Αρχείου οξύνεται. Εκτός από το υπόγειο, μια αίθουσα γραφείου και η αίθουσα του Οθωμανικού Αρχείου εμφανίζουν σοβαρό θέμα διάβρωσης. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τη στενότητα του χώρου δεν επέτρεψαν στην προηγούμενη διεύθυνση του Ιστορικού Αρχείου να κρατήσει για φύλαξη τα αρχεία των ιστορικών φυλακών του Ιτζεδίν, τα οποία είχαν βρεθεί στις φυλακές Αλικαρνασσού και σήμερα φυλάσσονται στη αγροτική φυλακή Χανίων.
Να ψηφιοποιηθούν τα αρχεία του Ιτζεδίν
Η προϊσταμένη του Ιστορικού Αρχείου Κρήτης, κ. Αρετάκη, εξέφρασε την πρόθεσή της να υποβάλει αίτημα στη Διεύθυνση της φυλακής για ψηφιοποίηση των αρχείων των εγκληματικών φυλακών του Ιτζεδίν, από μηχάνημα που έχει στη διάθεσή του το Ιστορικό Αρχείο. Όπως διευκρίνισε, το υλικό θα μπορεί να παραμείνει στη συνέχεια στη φυλακή, μιας και έχει γίνει γνωστή από το υπουργείο Δικαιοσύνης η απόφαση για δημιουργία μουσειακού χώρου εντός του σωφρονιστικού καταστήματος στον οποίο θα φυλάσσονται τα αρχεία. Ο Σύλλογος Φίλων Ιστορικού Αρχείου Κρήτης έχει ζητήσει από τις τοπικές Αρχές τη διάθεση ενός κτηρίου στο κέντρο της παλιάς πόλης για τη μεταφορά του αρχειακού υλικού και την αναστήλωση του υπάρχοντος κτηρίου, προτείνοντας να λειτουργήσει σαν μουσείο. «Το όραμά μας είναι να μοιάσουμε επιτέλους κάποια στιγμή στο Ιστορικό Αρχείο Ύδρας, στον τρόπο που προβάλλει και αξιοποιεί όλο αυτό το αρχειακό και μουσειακό υλικό, έτσι που αποτελεί ένα στολίδι για την Ύδρα», υπογράμμισε ο πρόεδρος του Συλλόγου κ. Γιάννης Πλατσιδάκης. Στην ημερίδα για την προσέγγιση στον ρόλο των ιστορικών αρχείων έγινε γνωστό ότι η Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κρήτης υποστηρίζει την “Ανέμη”, μια από τις μεγαλύτερες ψηφιακές συλλογές της χώρας που επικεντρώνεται στην προβολή του νεοελληνικού πολιτισμού, δημιουργώντας παράλληλα μια ειδική ψηφιακή βάση για την Κρητική Επανάσταση. Οργανώνει δε τη συγκέντρωση όλων των ιστορικών χειρογράφων που βρίσκονται στην Κρήτη.
