Μια συνέντευξη προκειμένου να μάθει ο κόσμος τα καλώς αλλά και τα κακώς κείμενα γύρω από τα όσα έχουν γίνει ή μένει να γίνουν με στόχο την αναβάθμιση της ποιότητας της ζωής των ανθρώπων με τύφλωση μάς παραχώρησε ο Βαγγέλης Αυγουλάς, όντας και αυτός άτομο με ολική τύφλωση.
Έχει διατελέσει ειδικός σύμβουλος του κ. Κουρουμπλή στα υπουργεία Υγείας και Εσωτερικών. Ο κ. Αυγουλάς είναι δικηγόρος, πρόεδρος του Οίκου Ναύτου, δημοτικός σύμβουλος στο Ίλιον Αττικής, έχοντας διατελέσει και αντιδήμαρχος της πόλης, ενώ σήμερα διατελεί, μεταξύ άλλων, τακτικός εκπρόσωπος στην Ελλάδα της Διεθνούς Οργάνωσης VIEWS για νέους με προβλήματα όρασης, αναπλ. γενικός γραμματέας του Πανελλήνιου Συνδέσμου Τυφλών, πάρεδρο μέλος της Επιτροπής Προσβασιμότητας Φοιτητών με Αναπηρία του Πανεπιστημίου Αθηνών - από την ίδρυσή της - μέλος Δ.Σ. του Αθλητικού Νομαρχιακού Σωματείου ΑμεΑ “Τυρταίος” και μέλος της Επιτροπής Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος.
Η συνέντευξη δόθηκε και με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Λευκού Μπαστουνιού για τους τυφλούς, όπως έχει καθιερωθεί να εορτάζεται η 15η Οκτωβρίου, αποτελώντας ημέρα αναφοράς στο λευκό μπαστούνι που στηρίζει, οδηγεί και ανοίγει τον δρόμο στα τυφλά άτομα και στα άτομα με προβλήματα όρασης.
Το λευκό μπαστούνι αποτελεί σήμα κατατεθέν της τυφλότητας και δίνει το αίσθημα της αυτονομίας και της μη εξάρτησης από φυσικό συνοδό. Σηματοδοτεί το ενδιαφέρον που πρέπει να επιδείξει η Πολιτεία και η κοινωνία απέναντι στα άτομα που στερούνται την πολυτιμότερη αίσθηση που είναι η όραση.
Ο κ. Αυγουλάς είναι επίσης εμπνευστής του κοινωνικού ενημερωτικού portal meallamatia.gr, πολύ ενεργός στα social media, πραγματοποιεί εκπαιδευτικές ομιλίες εξοικείωσης των μαθητών με την αναπηρία σε όλη την Ελλάδα και συντονίζει πανελλαδικά την πρωτότυπη εκδήλωση “Δείπνο στο Σκοτάδι”.
Μια... “λεπτομέρεια”: Είναι μόλις 30 ετών! Στη συνέντευξή του μας λέει πολλά και σημαντικά γύρω από την καθημερινότητα και τα προβλήματα των ατόμων με τύφλωση, στέλνοντας παράλληλα τα δικά του μηνύματα για τα όσα πρέπει ακόμα να γίνουν προκειμένου οι άνθρωποι αυτή να έχουν έναν καλύτερο τρόπο ζωής στην Ελλάδα.
Πείτε μας λίγα λόγια για σας, οτιδήποτε και... οσοδήποτε προσωπικό θα θέλατε...
«Κατάγομαι από τα Χανιά της Κρήτης και δε χάνω ευκαιρία να τα επισκέπτομαι, αφού έτσι κι αλλιώς μου αρέσουν τα ταξίδια. Όχι όμως μόνο τα ταξίδια. Μου αρέσει να διαβάζω βιβλία. Έτσι, στο Λύκειο είχα μάθει απ’ έξω την “Απολογία του Σωκράτη”, ενώ στο πρώτο έτος της Νομικής λάτρεψα τον Καζαντζάκη. Παθιάζομαι ακόμα με τον Ολυμπιακό, ενώ μου αρέσει να γράφω στίχους σε κάθε συναισθηματική περίοδο της ζωής μου».
Πόσο δύσκολο είναι να σπουδάσει ένας τυφλός άνθρωπος; Ποιες πρακτικές δυσκολίες αντιμετωπίζει;
«Η ελληνική νομοθεσία έχει θεσμοθετήσει κάποια πρόνοια, αλλά δυστυχώς το πλαίσιό της φτάνει μόνο μέχρι την εισαγωγή ενός τυφλού σε κάποια ανώτατη/ανώτερη σχολή. Συνεπώς, οι δυσκολίες είναι πολλές. Με την είσοδο ενός τυφλού σε ένα Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα, παύει να υπάρχει η οποιαδήποτε μέριμνα, ούτε υπάρχει καμία ρύθμιση. Όλα επαφίενται στην καλή πρόθεση και στην τύχη. Αυτό σημαίνει ότι όλα είναι πιθανά, μόνο όμως εφόσον υπάρχει στον τυφλό φοιτητή τόλμη, θέληση, μέχρι και... τσαμπουκάς. Μόνο έτσι όλο και κάτι μπορεί να γίνει.
Ένα παράδειγμα που ίσως σας εκπλήξει με την απιθανότητά του: Έπαιρνα για κάθε εξάμηνο τα συγγράμματα σε “μορφή για βλέποντες”. Και μάλιστα τόσο καθυστερημένα, ώστε να μου χρειάζονται “μαγικά κόλπα” προκειμένου τα κείμενα της ύλης να μετατρέπονται σε προσβάσιμα για τον μη βλέποντα, είτε σε ηλεκτρονική μορφή είτε ηχογραφημένα. Ναι, έχασα εξεταστικές, αλλά μόνο επειδή δεν είχα τα βιβλία μου στην ώρα τους. Όχι επειδή ήμουν αμελής φοιτητής. Κι αυτό με στενοχωρούσε. Ακόμα και τώρα, που είμαι επαγγελματίας, ενεργός δικηγόρος, γελάω κάθε φορά που επισκέπτομαι την ιστοσελίδα του Δικηγορικού Συλλόγου της Αθήνας όπου είμαι μέλος, γιατί... δεν μπορώ να ενημερωθώ, γιατί δεν μπορώ να τη διαβάσω. Δεν είναι προσβάσιμη στους τυφλούς χρήστες του διαδικτύου, αν και έχουμε διαβεβαιώσεις ότι αυτό θα αλλάξει σύντομα. Τρανές αποδείξεις τού ότι οι δυσκολίες ουδέποτε σταματούν. Αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει να υποταχτούμε και να επιτρέψουμε να μας σταματούν και τη ζωή. Έπρεπε να δράσουμε αυτόβουλα. Έτσι πήραμε πρωτοβουλίες και ιδρύσαμε τη Μονάδα Προσβασιμότητας Φοιτητών με Αναπηρία στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, που λειτουργεί εδώ και δέκα χρόνια, ιδρύουμε τώρα μια αντίστοιχη στο Πανεπιστήμιο Πειραιά, και συνεχίζουμε!».
Είναι αντιμετωπίσιμο το θέμα της αναπηρίας; Κι εσείς πώς το αντιμετωπίζετε;
«Ένα μότο που χρησιμοποιούσα και χρησιμοποιώ: Ήμουν άτυχος γιατί μου “έλαχε” μια αναπηρία. Αλλά ήμουν και τυχερός γιατί βρέθηκαν οι κατάλληλοι άνθρωποι γύρω μου και με βοήθησαν. Και πάνω από όλα η οικογένειά μου. Νιώθω λοιπόν ότι έχω και εγώ χρέος να βοηθήσω όσους δεν ήταν εξίσου τυχεροί. Ένας τέτοιος τρόπος είναι το meallamatia.gr, μια πλήρως προσβάσιμη ηλεκτρονική εφημερίδα ενημέρωσης των ΑμεΑ και των οικογενειών τους, με αξιόλογους επιστημονικούς συνεργάτες και δράσεις που συνεχώς επεκτείνονται. Εκεί δημοσιεύουμε πρωτογενή ύλη και δεν αναπαράγουμε πρωτοσέλιδα και πολυπαιγμένα στα ΜΜΕ θέματα, αλλά ειδήσεις, άρθρα και συνεντεύξεις που αξίζουν τη διάδοση. Δυστυχώς, τα θέματα αυτά δεν “πουλάνε”. Γι’ αυτό και τα υπόλοιπα ΜΜΕ δεν τα δημοσιεύουν ή τα περνάνε στα ψιλά γράμματα».
Ποιο βαθμό αυτονομίας μπορεί να επιτύχει ένας τυφλός σήμερα;
«Βιωματικά θα σας πω πως ένας τυφλός μπορεί να ζήσει ανεξάρτητος σήμερα σε πολύ μεγάλο βαθμό. Δεν ωραιοποιώ την κατάσταση, υπάρχουν καθημερινές δυσκολίες που σε ταλαιπωρούν αλλά παράλληλα σε σκληραγωγούν και σε αναγκάζουν να γίνεις καλύτερος. Βοηθά πολύ να λάβει ένας τυφλός την ειδική εκπαίδευση από εξειδικευμένους επιστήμονες, μέσω της Σχολής Τυφλών Αθήνας ή Θεσσαλονίκης ή μέσω του Πανελλήνιου Συνδέσμου Τυφλών, στην κινητικότητα, τον προσανατολισμό και τις δεξιότητες καθημερινής διαβίωσης. Υπάρχει όμως σήμερα έλλειψη προσωπικού που φρενάρει πανελλαδικά τη δυνατότητα αυτονόμησης του τυφλού. Και μην ξεχνάμε ότι υπάρχει ανασφάλεια, φόβος του οικογενειακού περιβάλλοντος και το “τι θα πει ο κόσμος”. Ε, δεν πρέπει να τα αφήσουμε αυτά να μας επιβάλλουν τους δικούς τους κανόνες. Δεν πρέπει να τα αφήσουμε να κυριαρχήσουν στη ζωή ενός τυφλού που θέλει και μπορεί να ζει αυτόνομος».
Τι γίνεται με τις κοινωνικές σχέσεις, την παρέα, τη συντροφικότητα;
«Δεν κάνω φίλους επειδή με λυπούνται που δε βλέπω, ούτε θα κάνω έρωτα με μια κοπέλα που θα το δει ως μια καλή πράξη. Απέναντι στους άλλους συστήνομαι όχι ως ανάπηρος, αλλά ως άνθρωπος με τα συν και τα πλην μου. Σε άλλους αρέσω, σε άλλους δεν κάνω. Είναι θέμα χημείας. Έχω ισχυρές φιλίες στη ζωή μου, έχω ζήσει δυνατούς έρωτες και φυσικά έχω γευτεί και απογοητεύσεις».
Ένα μότο που χρησιμοποιούσα και χρησιμοποιώ: Ήμουν άτυχος γιατί μου “έλαχε” μια αναπηρία. Αλλά ήμουν και τυχερός γιατί βρέθηκαν οι κατάλληλοι άνθρωποι γύρω μου και με βοήθησαν. Και πάνω από όλα η οικογένειά μου. Νιώθω λοιπόν ότι έχω και εγώ χρέος να βοηθήσω όσους δεν ήταν εξίσου τυχεροί
Ποια είναι τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζετε;
«Αν ανέλυα όλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζει κάθε ανάπηρος στην Ελλάδα τού σήμερα, θα έπρεπε να δημοσιεύσετε βιβλίο! Όχι να δημοσιεύσετε μια συνέντευξη. Ενδεικτικά καταθέτω: τις μη προσβάσιμες ιστοσελίδες ακόμη και βασικών φορέων του Δημοσίου, τα πολλά εμπόδια προσβασιμότητας στον δομημένο χώρο (π.χ. τα πεζοδρόμια), την τεράστια έλλειψη ευκαιριών στην αγορά εργασίας για τα ΑμεΑ λόγω προκαταλήψεων και έλλειψης κρατικού σχεδιασμού, το ότι όπου και να πάω για να αγοράσω οτιδήποτε οι τιμοκατάλογοι, οι ημερομηνίες λήξης και οι οδηγίες χρήσης δεν είναι ηχογραφημένα ή ανάγλυφα στη γραφή Braille των τυφλών, τα εκπαιδευτικά συγγράμματα και ο ειδικός εξοπλισμός δε βρίσκονται κάθε χρόνο στην ώρα τους στα χέρια όλων των παιδιών με αναπηρία όπως θα έπρεπε, ενώ δεν μπορώ να χαρώ σχεδόν τίποτα από τα κομψοτεχνήματα του ελληνικού μας πολιτισμού γιατί είναι όλα κλεισμένα σε προθήκες και δεν μπορώ να τα αγγίξω».
Ήσασταν σύμβουλος σε υπουργείο και παραμένετε προσωπικός συνεργάτης του κ. Κουρουμπλή. Πόσο μπορείτε από αυτές τις θέσεις να επηρεάσετε θετικά, προς όφελος των ανθρώπων με αναπηρία;
«Ήμουν ειδικός σύμβουλος του κ. Κουρουμπλή στα υπουργεία Υγείας και Εσωτερικών και σήμερα πρόεδρος στο μοναδικό ασφαλιστικό Ταμείο των ναυτικών για τις κοινωνικές τους παροχές. Από τις θέσεις μου αυτές, είτε μόνος μου είτε συλλογικά, έχω καταφέρει να “σώσω” πολλές καταστάσεις για το αναπηρικό κίνημα ή για ομάδες ΑμεΑ, στις οποίες - καταστάσεις - δεν πρέπει να δοθεί δημοσιότητα. Επίσης, τόσο ο κ. Κουρουπλής όσο κι εγώ αποτελούμε καθημερινούς διαύλους επικοινωνίας και παράλληλα παρεμβαίνουμε σε όλα τα επίπεδα της κυβέρνησης για καθημερινά πολύ σοβαρά ζητήματα, σε συνεννόηση με το αναπηρικό κίνημα, τους χρονίως πάσχοντες, πολλούς συλλόγους ασθενών, τις τρίτεκνες οικογένειες, τα ειδικά σχολεία και πολλά σωματεία εργαζομένων.
Η χάραξη της πολιτικής δεν είναι σήμερα δική μου δουλειά. Η καθημερινότητα των πολιτών και των ευπαθών κοινωνικά ομάδων, όμως, είναι. Και τη δουλειά μου προσπαθώ κάθε μέρα, κόντρα στις δυσκολίες και με τις μικρές μου δυνάμεις, να την κάνω καλά. Δεν είμαι γραμμένος σε κόμμα. Στο παρελθόν έχω υπάρξει επιστημονικός συνεργάτης βουλευτών ή και υπουργών και σε άλλα κόμματα πλην του ΣΥΡΙΖΑ. Κατά καιρούς διαφωνώ δημόσια με κυβερνητικούς χειρισμούς σε κοινωνικά θέματα. Δε με νοιάζει να θυσιάσω έναν μισθό από μια κυβερνητική θέση για να υπερασπιστώ τα όσα πιστεύω».
Αν κάνετε έναν γρήγορο απολογισμό, ποια ήταν τα λάθη σας και ποιες οι πιο σωστές αποφάσεις σας και γιατί;
«Λάθος μου ήταν σίγουρα που στη Γ’ Λυκείου δεν έστειλα έκθεση διεκδικώντας να συμμετάσχω στην τότε σύνοδο της Βουλής των Εφήβων. Στις πιο σωστές αποφάσεις μου κατατάσσω όλες εκείνες που έχω πάρει για εθελοντικές δράσεις για παιδιά που έχουν ανάγκες, πανελλαδικά».
Είστε νεαρός αλλά με πολλές εμπειρίες και διακρίσεις. Έχετε σχεδιάσει τις επόμενες ενέργειες και επιδιώξεις σας ή το αφήνετε στην τύχη;
«Όσο θα έχω την υγεία μου, δε θα πάψω να οραματίζομαι και δε θα αφήνω τίποτα στην τύχη. Και συνήθως, με τη βοήθεια και του Θεού, τα περισσότερα σχέδιά μου πάνε καλά μέχρι τώρα. Ίσως γιατί δε στοχεύουν αποκλειστικά στο προσωπικό μου όφελος. Σε προσωπικό επίπεδο, θέλω να κάνω οικογένεια, αλλά όχι άμεσα. Κατά τα λοιπά, δεδομένου ότι πλησιάζουν οι αυτοδιοικητικές εκλογές, νιώθω έτοιμος και ότι οφείλω να δηλώσω “παρών” με κάθε δημιουργικό τρόπο».
Ποιο μήνυμα στέλνετε στους ανθρώπους που αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα;
«Οι δυσκολίες σε κάνουν δυνατότερο. Πρέπει να βλέπουμε πάντα το ποτήρι μισογεμάτο και όχι μισοάδειο, γιατί γύρω μας σίγουρα υπάρχουν και χειρότερα. Η ζωή, ό,τι και να γίνει, θα συνεχίζεται. Είναι δική μας επιλογή αν θα συνεχιστεί για εμάς ή χωρίς εμάς. Υπομονή και επιμονή. Και ενότητα για να έρθουν καλύτερες μέρες για όλους μας».
