Νέα σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα ήρθαν στο φως στη διάρκεια των εργασιών για τον συνδετήριο δρόμο του νέου αεροδρομίου Καστελίου με τον ΒΟΑΚ στη Χερσόνησο, επιβεβαιώνοντας την παράμετρο που είχε θέσει εμφατικά ήδη από τον περασμένο Σεπτέμβριο το neakriti.gr, όταν και δημοσιεύσαμε αποκαλυπτικές φωτογραφίες με τα αρχαία που εντοπίστηκαν στον δρόμο.
Η παράμετρος δεν ήταν άλλη από την ανάγκη αλλαγής πλεύσης του υπουργείου Υποδομών σε εναλλακτική χάραξη του δρόμου και στην κατασκευή ενός τούνελ, που θα έδινε διέξοδο στο ζήτημα των αρχαιολογικών ανακαλύψεων και των αναπόφευκτων καθυστερήσεων που αυτές φέρνουν στην πρόοδο του έργου.
«Στη βόρεια οδική σύνδεση του νέου αεροδρομίου, δηλαδή στο λεγόμενο βασικό συνδετήριο οδικό άξονα μέχρι τη Χερσόνησο, μήκους 18 χιλιομέτρων, εντοπίζονται σε μια έκταση περίπου 4 χιλιομέτρων τα σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα, που μόλις ανακαλύφθηκαν. Κάθε φορά που εντοπίζονται αρχαιολογικά ευρήματα, τότε γίνονται οι ανασκαφές και οι αρχαιολογικές υπηρεσίες εισηγούνται τροποποίηση της χάραξης για να μη “θιγούν” τα αρχαία. Οι διαδικασίες αυτές είναι χρονοβόρες, καθώς οι αρχαιολόγοι αποκαλύπτουν τα ευρήματα με το πινελάκι, και από την άλλη οι τροποποιήσεις απαιτούν χρόνο αφού θέλουν από την αρχή τα νέα σχέδια εγκρίσεις, μικρές απαλλοτριώσεις και άλλα γραφειοκρατικά.
Οι θέσεις αρχαιοτήτων θεωρούνται διάσπαρτες και μια ιδανική λύση θα ήταν να γίνει σήραγγα, ώστε να συνεχιστεί το ανασκαφικό έργο με πολυτέλεια χρόνου. Από την άλλη, η σήραγγα θα έλυνε προβλήματα οχλήσεων που δημιουργούνται ήδη στην κυκλοφορία. Βεβαίως, ένα τέτοιο αίτημα για σήραγγα που πήγε στο υπουργείο Υποδομών από το Περιφερειακό Συμβούλιο Κρήτης απορρίφθηκε λόγω κόστους», είχαμε επισημάνει χαρακτηριστικά στο αποκαλυπτικό μας δημοσίευμα στις 5 Σεπτεμβρίου, χτυπώντας “καμπανάκι” για την ανάγκη αλλαγής σχεδιασμού από πλευράς υπουργείου, υπό την προοπτική συνεχιζόμενων αρχαιολογικών ανακαλύψεων κατά τη διάρκεια των οδικών εργασιών. Και να που τα γεγονότα μάς επιβεβαιώνουν, καθώς τα έργα στον συνδετήριο δρόμο του νέου αεροδρομίου με τον ΒΟΑΚ αποκάλυψαν τμήμα του αγωγού μεταφοράς νερού από το ρωμαϊκό υδραγωγείο της Χερσονήσου.
Η ανακοίνωση του Μανόλη Μακράκη
Στο γεγονός αναφέρεται με μακροσκελή ανάρτησή του ο προϊστάμενος της Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Λασιθίου Μανόλης Μακράκης, ο οποίος παραθέτει και ένα απόσπασμα από το βιβλίο του “Ιστορία της Κρήτης”.
Αναφέρει πιο συγκεκριμένα: «“Ρωμαϊκό υδραγωγείο Χερσονήσου - Στο φως ο αρχαίος αγωγός μεταφοράς νερού”
Αγαπητοί μου φίλοι, καλό μήνα! Με μεγάλη χαρά σάς παρουσιάζω σήμερα το νεο-αποκαλειφθέντα από την Αρχαιολογική Υπηρεσία αγωγό. Το τμήμα του αγωγού βρίσκεται 500 περ. μ. νότια του εθνικού κόμβου Χερσονήσου και ήρθε στο φως στα πλαίσια των εργασιών για τη διάνοιξη του δρόμου που θα συνδέει τον ΒΟΑΚ με το αεροδρόμιο Καστελίου. Ο αγωγός μετέφερε από το Καλό Χωριό και το Κράσι το νερό στη Χερσόνησο. Αποτελείται από δύο τμήματα, έναν ανοικτό (αυλάκι) πλάτους περ. 40 εκ., και από ένα πήλινο (κλειστό) διαμέτρου περίπου 25 εκ. Περισσότερες πληροφορίες αναμένουμε από την Αρχαιολογική Υπηρεσία. Στη συνέχεια σας παραθέτω ένα απόσπασμα από το βιβλίο μου “Ιστορία της Κρήτης” για το υδραγωγείο της Χερσονήσου, τμήμα του οποίου υπήρξε ο αγωγός».
Το υδραγωγείο της Χερσονήσου
«Το υδραγωγείο της Χερσονήσου ήταν ένα σπουδαίο έργο της Ρωμαϊκής Εποχής. Οι Ρωμαίοι υπήρξαν κορυφαίοι σε παρόμοια έργα. Επειδή η μορφολογία του εδάφους αποτελείται από ανηφοριές και κατηφοριές, έφτιαξαν τα απαραίτητα έργα με τις υδατογέφυρες για να κυλά απρόσκοπτα στο αυλάκι πάνω από τις γέφυρες το νερό. Σε πολλά σημεία το αυλάκι αυτό υποβασταζόταν από τοιχοκατασκευές.
Το μήκος του ήταν 14 χλμ., έπαιρνε τα νερά από δύο πηγές που βρίσκονται σε μακρινές αποστάσεις μεταξύ τους. Η πρώτη πηγή βρισκόταν στη θέση “Λεοντάρι” στο Κράσι, ενώ η δεύτερη 3 μέτρα νότια της στρόφιγγας της κοινοτικής δεξαμενής του Καλού Χωριού Πεδιάδος. Στη συνέχεια, οι δύο αγωγοί ενώνονταν σε έναν που κατέληγε στη Χερσόνησο. Η μεταφορική ικανότητα του αγωγού ήταν διπλάσια από εκείνη της Λύκτου. Ο αγωγός περνούσε μέσα από λαγκάδια, χαράδρες και απότομες (επικλινείς) πλαγιές, μέσα από τις ανώμαλες επιφάνειες των βουνών, και κατέληγε στη Χερσόνησο. Το νερό του αγωγού συγκεντρωνόταν σε μια πολύ μεγάλη δεξαμενή, που βρισκόταν σε ύψωμα νότια του Λιμένος Χερσονήσου, στη θέση “Παλάτια”. Η σκεπαστή αυτή θολωτή δεξαμενή ήταν διαστάσεων μήκους 58 μ., πλάτους 22 μ. και βάθους 5,5 μ.
Το υπόγειο τμήμα της 4,5 μ. ήταν λαξευμένο σε φυσικό βράχο. Το πάχος του δυτικού τοίχους 1,60 μ. Υπήρχε μεσότοιχος με καμάρες (όπως της Άπτερας) για να μειώνει την πίεση και να συγκρατεί τους θόλους. Σώζονται σχεδόν ακέραιες. Από τη δεξαμενή αυτή το νερό έφτανε στη Χερσόνησο με πήλινους αγωγούς. Στην αρχαία Χερσόνησο, όπου έφτανε το νερό, ξεδιψούσε τους κατοίκους και ομόρφαινε την πόλη, πέφτοντας από μαρμάρινους μικρούς καταρράκτες, στα ωραία αναβρυτήρια με τα μωσαϊκά που στόλιζαν την πόλη. Ερείπια δύο μεγάλων υδατογεφυρών του υδραγωγείου εκείνου βλέπουμε σήμερα βορειοδυτικά του χωριού Ποταμιές, στη θέση που λέγεται Ξεροκαμάρες, καθώς και στη διαδρομή Καστελίου-Χερσονήσου, στη θέση επίσης Ξεροκαμάρες. Λέγονταν Ξεροκαμάρες από τα ερείπια της υδατογέφυρας (Ξερές Καμάρες = Καμάρες, δηλ. γέφυρες χωρίς νερό), ερειπωμένες, έχουν χαλάσει, γκρεμιστεί κατά συνέπεια και το αυλάκι στην κορυφή τους που μετέφερε το νερό», αναφέρει ο κ. Μανόλης Μακράκης στο βιβλίο του.
Πιέζουν για το τούνελ Περιφέρεια και ΤΕΕ/ΤΑΚ
Όπως είχαμε γράψει σε αναλυτικό μας πρωτοσέλιδο ρεπορτάζ τις προάλλες, οι τοπικοί φορείς, Περιφέρεια Κρήτης και ΤΕΕ/ΤΑΚ, επανέρχονται δριμύτεροι υπέρ της πρότασης για αλλαγή της χάραξης του συνδετήριου άξονα του νέου αεροδρομίου μέσω της κατασκευής σήραγγας μήκους 2,5 km του τμήματος από τον οικισμό Άγνος, έως την εκκλησία του Αγίου Πνεύματος στη θέση Ξεροκαμάρες, μετατοπίζοντας με αυτόν τον τρόπο τη χάραξη στον ορεινό όγκο προς τα δυτικά.
Μάλιστα, όπως επισημαίνουν, με τον υφιστάμενο σχεδιασμό του υπουργείου Υποδομών γεννάται ένας μεγάλος κύκλος ταλαιπωρίας, καθώς ο σημερινός δρόμος από τη Χερσόνησο αναμένεται να κλείσει για περίπου μια 2ετία. Κάτι που θα αναγκάσει πολλούς πολίτες να διέρχονται από μια εναλλακτική διαδρομή 25 χιλιομέτρων, έναντι των σημερινών 4-5 χιλιομέτρων.
