Καθώς η ημερομηνία των εκλογών του Μαΐου έρχεται κάθε μέρα εγγύτερα, οι υποψήφιοι βουλευτές όλων των κομμάτων σχεδιάζουν την προεκλογική τους παρουσία και προγραμματίζουν όλες τις ενέργειες στις οποίες θα προβούν, στο πλαίσιο της προεκλογικής τους εκστρατείας, προκειμένου η παρουσία τους να καταγραφεί με όσο πιο ευκρινή και εντυπωσιακό τρόπο, για να περάσουν το μήνυμά τους στους δυνάμει ψηφοφόρους τους και να “μπουν στον χάρτη”.
Στο πλαίσιο αυτών των ενεργειών, περιλαμβάνονται και κινήσεις, όπως η παρουσία τους σε τηλεοπτικά πάνελ, σε ραδιοφωνικές εκπομπές, στις στήλες των εφημερίδων, στα sites και βεβαίως και η “μοδάτη” παρουσία στα social media - η τελευταία φοβούμαστε ότι κυρίως δυσφορία και εκνευρισμό προκαλεί, ιδίως μάλιστα στους νέους ψηφοφόρους. Και βεβαίως, από την άλλη, επιβάλλεται η παρουσία τους σε συγκεντρώσεις, ομιλίες, τραπέζια, επισκέψεις και άλλες προσωπικές επαφές. Συμπεριλαμβανομένων βεβαίως και των “παραδοσιακών” κινήσεων, δηλαδή όλοι οι υποψήφιοι τρέχουν γύρω-γύρω σε γάμους, βαπτίσεις, κηδείες, μνημόσυνα, τρέχουν από χωριό σε χωριό κι από κοινότητα σε κοινότητα και ένα σωρό άλλα.
Βεβαίως εδώ και καιρό όλοι έχουν στελεχώσει τα γραφεία τους με προσωπικό και τα έχουν εξοπλίσει με υπολογιστές, ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων και ό,τι άλλο χρειαστεί. Βεβαίως οι “παλιές καραβάνες” ξέρουν καλύτερα τι χρειάζεται να κάνουν, είναι έμπειροι στα προεκλογικά και έχουν το αβαντάζ.
Κάποιοι από αυτούς, κυβερνητικοί, χρησιμοποιούν την εξουσία τους σαν υπουργοί και υφυπουργοί και δε διστάζουν ακόμη και να εκμεταλλευτούν τη διαχείριση δημόσιου χρήματος για να πέτυχουν τον σκοπό τους.
Είναι εμφανώς σε πλεονεκτική θέση έναντι των νέων ή άλλων που δεν έχουν πρόσβαση στα δημόσια ταμεία. Το πόσο θεμιτό ή αθέμιτο είναι αυτό ας το κρίνει ο κόσμος που θα τους ψηφίσει (ή δε θα τους ψηφίσει).
Πέρα από την “προσωπική επικοινωνία”, στο προεκλογικό παιχνίδι - είναι γενικώς αποδεκτό - ότι τον κυρίαρχο ρόλο στην πολιτική επικοινωνία τον παίζουν τα τηλεοπτικά Μέσα. Γι’ αυτό το βάρος πέφτει πάνω στην τηλεόραση, με έμμεσο αποτέλεσμα να εμφανίζονται και περίεργα φαινόμενα χρηματισμών και “μαύρων” διαδρομών. Ειδικότερη αναφορά θα κάνουμε στα ραδιοτηλεοπτικά δρώμενα. Τι ισχύει και τι όχι, τι είναι νόμιμο και τι παράνομο και πώς θα πρέπει να κινούμαστε.
Τι θα πρέπει να προσέξουμε
Οι υποχρεώσεις των ραδιοτηλεοπτικών ΜΜΕ, μεταξύ των οποίων και των περιφερειακών, κατά την προεκλογική περίοδο ενόψει γενικών βουλευτικών εκλογών, προσδιορίζονται κατά βάση από τον Ν. 3023/2002, όπως αυτός έχει τροποποιηθεί με τον Ν. 4304/2014 και ισχύει και από το Π.Δ. 351/2003.
Καταρχήν πρέπει να επισημανθεί ότι η προεκλογική περίοδος για τις βουλευτικές εκλογές ξεκινάει από την ημέρα δημοσίευσης του Διατάγματος διάλυσης της Βουλής, κάτι το οποίο δεν έχει ακόμη γίνει.
Οι βασικές ρυθμίσεις του νόμου, που αφορούν (και) την περιφερειακή τηλεόραση αλλά και το ραδιόφωνο και πρέπει να προσεχθούν, είναι οι εξής:
«1. Οι τηλεοπτικοί σταθμοί έχουν υποχρέωση μετάδοσης μηνυμάτων των κομμάτων σε διάρκεια που θα καθοριστεί με ΚΥΑ των υπουργών Εσωτερικών και Ψηφιακής Πολιτικής μετά από γνώμη (όχι κατ’ ανάγκην σύμφωνη) του ΕΣΡ και της Διακομματικής Επιτροπής Εκλογών. Με την ίδια ΚΥΑ θα κατανεμηθεί και ο διατιθέμενος χρόνος μεταξύ των κομμάτων. Αυτή η μετάδοση γίνεται δωρεάν και απαλλάσσεται από κάθε τέλος.
- Με την ίδια ΚΥΑ θα καθοριστεί, επίσης, και ο χρόνος που θα πρέπει να διατεθεί στα Δελτία Ειδήσεων για την προβολή της προεκλογικής δραστηριότητας των κομμάτων.
- Κανένα μήνυμα και καμιά δραστηριότητα δεν προβάλλεται την παραμονή και την ημέρα των εκλογών.
- Κατά την προεκλογική περίοδο απαγορεύεται η μετάδοση μηνυμάτων κοινωνικού περιεχομένου, εφόσον με αυτά προβάλλεται καθ’ οιονδήποτε τρόπο, αμέσως ή εμμέσως, πολιτικό κόμμα.
- Απαγορεύεται η μετάδοση εκπομπών που παρουσιάζονται αμέσως ή εμμέσως από υποψήφιους βουλευτές.
- Απαγορεύεται η προβολή διαφημιστικών μηνυμάτων των υποψήφιων βουλευτών.
- Για κάθε υποψήφιο βουλευτή επιτρέπεται η εμφάνιση σε κάθε περιφερειακό τηλεοπτικό σταθμό, μέχρι δύο (2) φορές.
- Ως εμφανίσεις, όπως ίσχυσε και στις πρόσφατες ευρωεκλογές και τις αυτοδιοικητικές εκλογές, θεωρούνται οι προσωπικές συνεντεύξεις των υποψηφίων, η συμμετοχή τους σε οργανωμένες συζητήσεις, συμπεριλαμβανομένων και αυτών που γίνονται στα Δελτία Ειδήσεων, καθώς και η κάλυψη, κατόπιν αιτήματός του της προεκλογικής του δραστηριότητας.
- Οι πρόεδροι, οι αρχηγοί των κομμάτων και οι υποψήφιοι βουλευτές Επικρατείας εξαιρούνται από τους περιορισμούς αυτούς.
- Η παραβίαση των διατάξεων αυτών από τους τηλεοπτικούς σταθμούς θεωρείται παραβίαση της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας και επιβάλλονται οι διοικητικές κυρώσεις που προβλέπονται από τον Ν. 2328/95 και τον Ν. 2644/98, ενώ απειλούνται και ποινικές κυρώσεις (φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους)».
Η κατάσταση στην Κρήτη - Αλισβερίσι... κάτω από το τραπέζι
Αυτές είναι οι προβλέψεις του νομοθέτη, που έχουν ως κύριο στόχο να γίνεται επί ίσοις όροις ο προεκλογικός αγώνας και να μην έχουν αποφασιστικό πλεονέκτημα οι υποψήφιοι με τις πιο... “βαθιές τσέπες”. Ας δούμε όμως αν αυτά... τηρούνται στην Κρήτη.
Πληροφορίες βάσιμες μας λένε ότι αυτό που γίνεται... είναι ακριβώς το αντίθετο: Ένα ατέλειωτο “πάρτι” με προτάσεις σε υποψήφιους από ραδιοτηλεοπτικά μέσα για “ασήμωμα” και μάλιστα αδρά, προκειμένου να προβάλλουν υποψηφίους μέσα από τις τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές συχνότητες.
Όμως αυτό ρητά ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ. Όποιος το κάνει παραβαίνει κατάφορα τον νόμο, αλλά και την ηθική και παρεμβαίνει στην εκλογική διαδικασία με τρόπο νομικά και ηθικά απαράδεκτο. Ακούμε, μάλιστα, ότι ζητούν χιλιάδες ευρώ για να εμφανιστεί κάποιος σε τηλεοπτική ή ραδιοφωνική εκπομπή. Ως “μπροστινοί” λειτουργούν κάποιοι δημοσιογράφοι που μεταφέρουν τις προτάσεις για εμφανίσεις επ' αμοιβή. Παράδειγμα ενός δήθεν δημοσιογράφου με τηλεοπτική εκπομπή, που πριν... αλλάξει μετερίζι, ζητούσε από υποψήφιους διαφόρων κομμάτων 5 και 10 χιλιάδες ευρώ “ταρίφα” για να τους... προωθήσει. Υπάρχουν σαφείς μαρτυρίες, όπως και τον Μανoλιό με τα παπούτσια Hogan, αν και υπάλληλος έχει ξεσαλώσει με τέτοιου είδους ενέργειες. Η κατάσταση δεν είναι αυτή μόνο στο Ηράκλειο, ακριβώς το ίδιο συμβαίνει και σε άλλους νομούς της Κρήτης με εκεί τοπικούς δήθεν επικοινωνιακούς παράγοντες.
Να επαναλάβουμε ότι αυτό είναι απαράδεκτο και ανήθικο.
Να πληροφορήσουμε και τους υποψηφίους, εκείνους που έχουν και... δίνουν, ότι δεν επιτρέπεται να δώσουν ούτε ένα ευρώ σε ραδιοτηλεοπτικά Μέσα. Είναι παράνομο και αντιδεοντολογικό και καταδικαστέο. Φυσικά όλο αυτό το αλισβερίσι, που μόνο στον νομό Ηρακλείου κινείται... σε νούμερα εκατοντάδων χιλιάδων συνολικά, γίνεται “κάτω από το τραπέζι” και “μαύρα”. Τα χρήματα αυτά δεν καταγράφονται κάπου και αλλάζουν χέρια στα μουλωχτά.
Να το ξαναπούμε: Οι νόμοι της Πολιτείας και οι αποφάσεις του ΕΣΡ σαφέστατα διευκρινίζουν ότι οποιαδήποτε παρουσία σε (τηλεοπτική ή ραδιοφωνική) εκπομπή επ’ αμοιβή είναι παράνομη.
Ρωτήσαμε στελέχη της “ΚΡΗΤΗ TV” και φυσικά μας επιβεβαίωσαν ότι απαγορεύονται τέτοιες συναλλαγές και καλό θα ήταν να καταγγέλλονται. Το τηλέφωνο του ΕΣΡ είναι γνωστό (και όποιος δεν το γνωρίζει μπορεί να βρει πανεύκολα) και εκεί μπορεί να καταγγέλλονται αυτές οι παράνομες συναλλαγές.
Το μόνο που επιτρέπεται στους υποψηφίους είναι απλές καταχωρίσεις σε εφημερίδες ή sites, και αυτό με περιορισμούς σύμφωνα με το όριο νόμιμων προεκλογικών δαπανών. Ούτε εδώ όμως επιτρέπεται (νομικά ή ηθικά) πληρωμένες συνεντεύξεις και “γκρίζα” διαφήμιση.
Δυστυχώς, οι υποψήφιοι και ιδίως οι νέοι “τσιμπάνε” στις απαιτήσεις των παραγοντίσκων και ενδίδουν πολλές φορές σε τέτοιες ανώμαλες καταστάσεις. Βεβαίως, όλες τις φορές το μετανιώνουν στη συνέχεια, ωστόσο... κατόπιν εορτής.
Να εφιστήσουμε, λοιπόν, την προσοχή των υποψηφίων. Αποδεχόμενοι και συμμετέχοντας σε τέτοιου είδους συναλλαγές, όχι μόνο θα κλαίνε τα λεφτά τους, αλλά λαμβάνουν μέρος σε παράνομες και ανήθικες πράξεις, οι οποίες στο κάτω-κάτω αποβαίνουν σε βάρος όλων εκείνων που δε συμμετέχουν σε τέτοια αλισβερίσια, και από τις οποίες κερδίζει μια χούφτα αχρείων εκβιαστών εκπροσώπων ραδιοτηλεοπτικών μέσων ή άλλων φορέων.
