Τρεις στους 10 εργαζόμενους του νομού Ηρακλείου δεν έχουν να πληρώσουν για το σαρακοστιανό τραπέζι, με τον κίνδυνο φτωχοποίησης όχι απλά να είναι πιθανός, αλλά πλέον να είναι υπαρκτός. Δεν μπορούν να πληρώσουν 40-50 ευρώ που κοστίζει ένα σαρακοστιανό τραπέζι για τον μέσο οικογενειάρχη, πράγμα που καταδεικνύει με τον πλέον εμφατικό τρόπο πως η ακρίβεια έχει “γονατίσει” τα νοικοκυριά.
Ειδικότερα, σε μερικές μέρες μπαίνουμε στη Σαρακοστή, που είναι η περίοδος νηστείας λίγο πριν τη μεγαλύτερη εορτή της Χριστιανοσύνης, που είναι το Πάσχα. Φαίνεται όμως πως δε θα μπούμε με το δεξί, αλλά με το αριστερό. Και ο λόγος έχει να κάνει με τις χαμηλές μισθολογικές απολαβές που λαμβάνει ο μέσος μισθωτός. Όχι απλά δεν μπορεί να ικανοποιήσει το σύνολο των καταναλωτικών του αναγκών, αλλά δεν μπορεί να ανταποκριθεί ούτε στο σαρακοστιανό τραπέζι. Το κόστος για το σαρακοστιανό τραπέζι με πρόχειρους υπολογισμούς για μια μέση τετραμελή οικογένεια αγγίζει τα 40-50 ευρώ. Οι αυξήσεις των τιμών, σε συνδυασμό με τις μέσες απαιτήσεις που έχει ένα νοικοκυριό (πληρωμή λογαριασμών, φροντιστηρίων κ.λπ.), έχουν ως άμεση συνέπεια το σαρακοστιανό τραπέζι να περνάει σε δεύτερη μοίρα.
Υπάρχει, ωστόσο, και η άλλη όψη, και πιο συγκεκριμένα γίνεται σαφές πως στον νομό Ηρακλείου υπάρχει ένα ποσοστό πολιτών της τάξης του 30% που όχι απλά βρίσκεται σε διαδικασία φτωχοποίησης, αλλά είναι ήδη φτωχό. Και εύλογα συνάγεται το ερώτημα «πώς έχει προκύψει η οικονομική ανάκαμψη, όταν 3 στους 10 εργαζόμενους δεν μπορούν να ξοδέψουν 40-50 ευρώ;».
Εκπρόσωποι του Εργατικού Κέντρου Ηρακλείου μίλησαν στη “Νέα Κρήτη”, όπου έκαναν σαφές πως το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα μεγάλο για αρκετές οικογένειες.
Ο γενικός γραμματέας του Εργατικού Κέντρου Ηρακλείου κ. Νεκτάριος Μωυσάκης, μιλώντας στη “Ν.Κ.”, είπε: «Αυτή τη στιγμή, 3 στους 10 εργαζόμενους του ν. Ηρακλείου δε θα βγουν την Καθαρά Δευτέρα ή δε θα πάρουν βασικά προϊόντα για το σαρακοστιανό τραπέζι, γιατί τα χρήματα αυτά θα προτιμήσουν να τα δώσουν σε άλλες ανάγκες, όπως την αποπληρωμή λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος ή καυσίμων. Δε θα πάνε διακοπές το τριήμερο και γενικότερα δε βλέπω κάτι αισιόδοξο. Ακόμη και εάν ενσωματωθούν τα λεγόμενα σαρακοστιανά καλάθια, θεωρώ πως το πρόβλημα δε θα λυθεί. Και γενικότερα πολιτικές τύπου “καλάθι της νοικοκυράς”, fuel pass κ.λπ. δε βοηθούν».
«Το γεγονός πως μια σημαντική μερίδα εργαζομένων δε θα απολαύσει την πρώτη ημέρα της Σαρακοστής σχετίζεται άμεσα με τις κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες που έχει φέρει η ακρίβεια. Η αισχροκέρδεια “καλπάζει” και οι μισθοί μένουν παγωμένοι. Σύμφωνα με τελευταίες αναλύσεις, τα τρόφιμα ευρείας κατανάλωσης έχουν αυξηθεί από 70% έως 140% μέσα σε ενάμιση χρόνο. Και δυστυχώς, θύμα της συνολικής κατάστασης είναι ο εργαζόμενος. Η απαισιοδοξία είναι διάχυτη», υποστήριξε από την πλευρά του το μέλος της διοίκησης του Εργατικού Κέντρου και αντιπρόεδρος στην Επιτροπή του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ κ. Αναστάσιος Ξενάκης.
«Θεωρώ πως το ποσοστό των εργαζομένων που δε θα καλύψει τις ανάγκες του σαρακοστιανού τραπεζιού θα είναι μεγαλύτερο. Από εκεί και πέρα, η φτωχοποίηση είναι παρούσα και δε βλέπω προοπτικές αισιοδοξίας. Το 2023 θα είναι ένα αρκετά δύσκολο έτος. Δε θεωρώ πως τα επιδόματα θα φέρουν “ανάσες” στην τσέπη του καταναλωτή-εργαζομένου. Τα μεροκάματα είναι αρκετά χαμηλά και πρέπει να τονωθούν. Το γεγονός, επίσης, πως θα βρισκόμαστε για μεγάλο διάστημα σε προεκλογική περίοδο σημαίνει ταυτόχρονα πως διαμορφώνονται συνθήκες στασιμότητας», υπογράμμισε ο πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων στην καθαριότητα του Δήμου Ηρακλείου, Μιχάλης Καρασάββας.
Πρεμιέρα για το σαρακοστιανό καλάθι
Είναι άξιο αναφοράς πως χθες έκανε πρεμιέρα στα σούπερ-μάρκετ το “καλάθι της Σαρακοστής”, που θα περιλαμβάνει νηστίσιμα προϊόντα για το σαρακοστιανό τραπέζι. Οι πολίτες θα αγοράζουν πιο οικονομικά τον χαλβά, τις νηστίσιμες σαλάτες με τη μορφή αλοιφής, όπως ταραμοσαλάτες και μελιτζανοσαλάτες, και κατεψυγμένα θαλασσινά, από τα οποία οι επιχειρήσεις θα πρέπει να προσθέσουν τουλάχιστον δύο είδη για όσο διαρκεί η Σαρακοστή. Ωστόσο, στο “καλάθι της Σαρακοστής” δεν περιλαμβάνονται οι λαγάνες, καθώς είναι ένα είδος που πωλείται στα αρτοποιεία.
Παράλληλα, αυξάνονται οι σταθερές κατηγορίες στο “καλάθι του νοικοκυριού” με νέα προϊόντα. Έτσι, στην κατηγορία του κρέατος προστίθεται το νωπό μοσχάρι, ενώ το κοτόπουλο, που ήδη υπάρχει, διακρίνεται σε δύο κατηγορίες: ολόκληρο και τεμαχισμένο. Στην κατηγορία του γάλακτος μπαίνει επιπλέον και το “γάλα υψηλής παστερίωσης (μακράς διάρκειας), πλήρες” αλλά και με χαμηλά λιπαρά, ενώ στα τυριά προστίθεται το λευκό τυρί.
Στα αλλαντικά, όπου υπήρχε η επιλογή ανάμεσα σε “γαλοπούλα ή/και πάριζα”, θα συμπεριλαμβάνονται πλέον υποχρεωτικά και τα δύο είδη. Τα όσπρια “χωρίζονται” σε τρεις κατηγορίες: ρεβίθια, φακές και φασόλια, ώστε οι κατάλογοι των σούπερ-μάρκετ να συμπεριλαμβάνουν και τα τρία προϊόντα. Επίσης, προστίθεται και η σοκολάτα.
Υπενθυμίζεται ότι το “καλάθι του νοικοκυριού”, με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, εφαρμόζεται έως τις 31 Μαρτίου 2023 και προκειμένου να παραταθεί, θα πρέπει να δοθεί νέα έγκριση από την Επιτροπή Ανταγωνισμού.
Όπως ανέφερε ο υπουργός Ανάπτυξης, Άδωνις Γεωργιάδης, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στο υπουργείο την προηγούμενη εβδομάδα, «πιστεύω και το έχω συζητήσει με την Επιτροπή Ανταγωνισμού πως το “καλάθι” θα πρέπει να πάρει μία παράταση τριών μηνών, να φτάσουμε μέχρι τις αρχές του καλοκαιριού».
Ο κ. Γεωργιάδης εξήγησε ότι το “καλάθι του νοικοκυριού” από την αρχή σχεδιάστηκε για να «ξεπεράσουμε τον δύσκολο χειμώνα», ενώ εξέφρασε την εκτίμηση ότι, όταν «ξεκινήσει γερά ο τουρισμός, θα αρχίσει να κινείται το χρήμα και θα είναι λίγο πιο εύκολο να αντιμετωπίσουμε τις συνέπειες του πληθωρισμού».
Ατμός... μέχρι τις 18 του μήνα το μηνιάτικο
Η πληθωριστική κρίση, σε συνδυασμό με το μόνιμο “πάγωμα” των μισθών, έχουν φέρει τους εργαζομένους σε κατάσταση εξαθλίωσης, με άμεση συνέπεια τα εισοδήματα των νοικοκυριών να φτάνουν μέχρι τις 18 του μήνα. Την ίδια στιγμή, τα μηνύματα του 2023 είναι άκρως αποθαρρυντικά.
Η 11η ετήσια έρευνα του ΙΜΕ-ΓΣΕΒΕΕ για το εισόδημα και τις δαπάνες διαβίωσης αποτυπώνει μια κατάσταση εξαιρετικά δύσκολη για τα νοικοκυριά. Το εισόδημα όχι μόνο δεν επαρκεί για ολόκληρο τον μήνα, αλλά φαίνεται πως ολοκληρώνεται 12 μέρες πριν το τέλος του μήνα. Πιο συγκεκριμένα, πάνω από 1 στα 2 νοικοκυριά (52,4%) δήλωσαν ότι το μηνιαίο εισόδημά τους επαρκεί για 18 ημέρες (μεσοσταθμικά) και συνδέεται με τις αυξήσεις των τιμών τόσο της ηλεκτρικής ενέργειας, όσο και των ειδών διατροφής, οι οποίες αποτελούν για σχεδόν 6 στα 10 νοικοκυριά τις κατηγορίες που έχουν τη μεγαλύτερη αρνητική επίδραση στο εισόδημά τους.
Πρόκειται για μια ιδιαίτερα αρνητική κατάσταση που καταγράφει τη δυσμενή κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει τα ελληνικά νοικοκυριά, τα οποία μπορούν να καλύψουν μόνο τις βασικές βιοτικές τους ανάγκες. Ταυτόχρονα, αναδεικνύεται μια νέα μορφή κρίσης που περιορίζει το βιοτικό επίπεδο και διαμορφώνει νέες κοινωνικές πραγματικότητες.
Το μέλος της διοίκησης του Εργατικού Κέντρου Ηρακλείου, Δημόκριτος Σαλούστρος, μιλώντας στη “Ν.Κ.” υποστήριξε: «Το λαϊκό εισόδημα μπορεί να καλύψει μόνο τις βασικές ανάγκες, όπως ενέργεια, νερό, θέρμανση και ενοίκιο. Η οικογένεια δεν μπορεί να ανταπεξέλθει και η πραγματικότητα είναι αρκετά δύσκολη. Αυτή τη στιγμή, οι μισθοί δεν μπορούν να καλύψουν τον ρόλο τους και την ίδια στιγμή ο μισθωτός, ο ιδιωτικός υπάλληλος, ο εμποροϋπάλληλος δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις. Θα έχουμε ένα αρκετά δύσκολο μέλλον. Η κρίση είναι καθαρά καπιταλιστική και δυστυχώς τα κέρδη που έχουν συσσωρευτεί από την κυβέρνηση, οι ιθύνοντες θέλουν να τα μεταφέρουν σε χώρους όπου δεν υπάρχει ιδιωτικός τομέας. Γι’ αυτό βλέπουμε να ιδιωτικοποιείται σταδιακά ο χώρος της Υγείας και της Παιδείας, με τις συνέπειες να είναι αναπόφευκτες για τους Έλληνες πολίτες».
Χαμηλόμισθοι
Ιδιαίτερη μνεία για τους χαμηλόμισθους έκανε ο πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων Επισιτισμού-Τουρισμού Ν. Ηρακλείου Μιχάλης Ριζικιανάκης. Όπως είπε, τα χαμηλόμισθα νοικοκυριά μετά βίας βγάζουν τη δέκατη μέρα του μήνα, ενώ πρότεινε, μεταξύ άλλων, μέτρα ώστε να αναστραφεί η κατάσταση, όπως η υποχρεωτικότητα των κλαδικών συμβάσεων εργασίας, η αύξηση του κατώτατου μισθού κ.λπ.
«Οι εργαζόμενοι που λαμβάνουν τον χαμηλότερο μισθό μετά βίας βγάζουν τη 10η μέρα. Αυτή είναι η κατάσταση. Προσπαθούν να επιβιώσουν, αλλά δε γίνεται πλέον. Και δεν είναι μόνο τα μεσαία νοικοκυριά ή χαμηλόμισθοι. Είναι και οι εποχικοί εργαζόμενοι, αλλά είναι και εκείνοι οι οποίοι λαμβάνουν επίδομα ανεργίας. Αυτοί οι εργαζόμενοι αναγκάζονται να καλύψουν τις βιοτικές τους ανάγκες μόνο με 400 ευρώ. Η ελληνική οικογένεια έχει έρθει σ’ ένα οικονομικό τέλμα. Και δυστυχώς, με food pass ή market pass των 20-30 ευρώ δεν επιλύεται το οικονομικό πρόβλημα», υποστήριξε ο κ. Ριζικιανάκης.
Ο ίδιος πρότεινε, επίσης, μέτρα για την ανατροπή της υφιστάμενης κοινωνικής και οικονομικής κατάστασης. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Σωματείου Εργαζομένων Επισιτισμού-Τουρισμού Ν. Ηρακλείου, «πρέπει να υπάρξουν ουσιαστικά μέτρα για την αλλαγή της κατάστασης. Τέτοια μέτρα θα πρέπει να είναι η αύξηση του κατώτατου μισθού εργασίας, να γίνουν υποχρεωτικές οι κλαδικές συμβάσεις εργασίας και να υπάρξει γενναία μείωση του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας. Ειδάλλως, ο εργαζόμενος δεν μπορεί να επιβιώσει».
Χαμηλές... προσδοκίες για το 2023
Ιδιαίτερα αρνητικές προσδοκίες καταγράφονται στα νοικοκυριά για το 2023. Συγκεκριμένα, πάνω από 1 στα 2 νοικοκυριά (51,9%) εκτιμούν ότι το 2023 θα χειροτερέψει η οικονομική τους κατάσταση, έναντι μόλις του 15,4% που εκτιμά ότι θα βελτιωθεί και του 29,3% που εκτιμά ότι θα παραμείνει η ίδια.
Η απαισιοδοξία που εκδηλώνουν τα νοικοκυριά ως προς τη μελλοντική οικονομική τους κατάσταση φαίνεται ότι τροφοδοτείται κυρίως από την ακρίβεια, καθώς στο ερώτημα εάν η αύξηση των τιμών έχει επηρεάσει τα νοικοκυριά των ερωτώμενων σε βαθμό να αναγκαστούν να μειώσουν δαπάνες για βασικές ανάγκες, το 56,7% απάντησε «πολύ», το 28,4% «λίγο», ενώ το 14,8% απάντησε πως δεν το έχει επηρεάσει.
Οι αυξήσεις των τιμών τόσο της ηλεκτρικής ενέργειας όσο και των ειδών διατροφής αποτελούν για σχεδόν 6 στα 10 νοικοκυριά τις κατηγορίες που έχουν τη μεγαλύτερη αρνητική επίδραση στο εισόδημά τους και ακολουθούν οι αυξήσεις στη βενζίνη (28,5%) και στο πετρέλαιο θέρμανσης (23,2%).
Αύξηση μισθών και μείωση φόρων
Ως καταλληλότερο μέτρο για την αντιμετώπιση των αρνητικών επιπτώσεων της ακρίβειας το 51,1% των νοικοκυριών θεωρεί πως είναι η αύξηση μισθών και συντάξεων και το 28,6% η μείωση φόρων και τελών στα καύσιμα. Το 41,5% των νοικοκυριών αγοράζει προϊόντα από το “καλάθι του νοικοκυριού”, έναντι του 52% που δεν το αξιοποιεί. Το 61,6% των νοικοκυριών δήλωσε ότι το “καλάθι του νοικοκυριού” δεν έχει ή μάλλον δεν έχει συμβάλει στην αποκλιμάκωση των τιμών, έναντι του 33% που δήλωσε ότι έχει ή μάλλον έχει συμβάλει.
Τέλος, ιδιαιτέρως αρνητικά αξιολόγησαν τα νοικοκυριά κατά τον χρόνο διεξαγωγής της έρευνας γενικά τα μέτρα της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση της ακρίβειας. Ειδικότερα το 47,3% των νοικοκυριών τα αξιολόγησε ως ανεπαρκή, το 23,4% ως μάλλον ανεπαρκή, ενώ μόλις το 17,9% και το 7,9% αξιολόγησαν τα μέτρα ως μάλλον επαρκή και επαρκή αντίστοιχα.
