Κοινωνοί του σημαντικού έργου του σπουδαίου καλλιτέχνη, χαράκτη και ζωγράφου Λάμπρου Ορφανού, που ήταν και ο βασικός χαράκτης των ελληνικών χαρτονομισμάτων και κερμάτων της δραχμής για πολλά χρόνια κατά τις δεκαετίες του 1950 και 1960, όπως και της διακεκριμένης καλλιτέχνιδας, επίσης ζωγράφου, χαράκτριας και ψηφιδογράφου συζύγου του Έλλης Μουρέλου θα γίνουν προσεχώς οι Ηρακλειώτες και οι Κρητικοί.
Χάρη στην ευγενική δωρεά του μοναδικού γιου και κληρονόμου τους Μίνωα Ορφανού, ο Δήμος Ηρακλείου θα αποκτήσει προσεχώς όχι ένα ή δυο, αλλά 20 συνολικά έργα τέχνης του σπουδαίου καλλιτεχνικού ζευγαριού. Η ευγενική δωρεά περιλαμβάνει μια μεγάλη γκάμα έργων, από ξυλογραφίες και μεταξοτυπίες μέχρι σχέδια και χαρακτικά... Τα 20 έργα τέχνης του Λάμπρου Ορφανού και της Έλλης Μουρέλου-Ορφανού θα κοσμούν τη Δημοτική Πινακοθήκη του Ηρακλείου, παρέχοντας στο κοινό μια εξαιρετική... “γνωριμία” με την ξεχωριστή καλλιτεχνική φύση ενός ανθρώπου που άφησε πίσω του εξαιρετικά ενδιαφέροντα καλλιτεχνικά έργα, συνέδεσε άρρηκτα το όνομά του με την ελληνική δραχμή και διακρινόταν, όπως και η σύζυγός του, για τη συνεχή αναζήτηση καλλιτεχνικών ερεθισμάτων και εκφράσεων...
Το χρονικό της δωρεάς
Πριν από ένα περίπου μήνα, συγκεκριμένα στις 13 Ιανουαρίου 2023, ο Μίνως Ορφανός, γιος και μοναδικός κληρονόμος του γνωστού Έλληνα ζωγράφου και χαράκτη της περιόδου 1940-1990, όπως επίσης της Έλλης Μουρέλου-Ορφανού, γνωστής Ελληνίδας ζωγράφου και ψηφιδογράφου, απέστειλε επιστολή στον Δήμο Ηρακλείου, αιτούμενος να προχωρήσει στη μνήμη τους σε δωρεά 20 συνολικά έργων τέχνης στη Δημοτική Πινακοθήκη Ηρακλείου.
Ακολούθως, η Αντιδημαρχία Πολιτισμού έστειλε σχετικό έγγραφο, εισηγούμενη την αποδοχή της σημαντικής δωρεάς. Το θέμα τέθηκε σε πρόσφατη συνεδρίαση της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου Ηρακλείου, η οποία, όπως ήταν εύλογο και αναμενόμενο, αποδέχτηκε ομόθυμα τη δωρεά.
Συγκεκριμένα, με ομόφωνη απόφασή της η Οικονομική Επιτροπή του Δήμου Ηρακλείου: «Εγκρίνει την αποδοχή της δωρεάς 20 έργων τέχνης του κυρίου Μίνωος Ορφανού, υιού και μοναδικού κληρονόμου του γνωστού Έλληνα ζωγράφου και χαράκτη της περιόδου 1940-1990, όπως επίσης της Έλλης Μουρέλου-Ορφανού, γνωστής Ελληνίδας ζωγράφου και ψηφιδογράφου, προς τον Δήμο Ηρακλείου για τη Δημοτική Πινακοθήκη Ηρακλείου. Η δωρεά περιλαμβάνει 2 χειροποίητες μεταξοτυπίες, 5 ξυλογραφίες, 1 τσιγκο-λιθογραφία και 7 χαρακτικά έργα του πατέρα του, Λάμπρου Ορφανού. Επίσης, η δωρεά περιλαμβάνει 1 χαρακτικό έργο και 4 σχέδια της μητέρας του, Έλλης Μουρέλου-Ορφανού».
Ζευγάρι στη ζωή και στην τέχνη
Ποιος ήταν ο Λάμπρος Ορφανός: Ο Λάμπρος Ορφανός γεννήθηκε στην Αθήνα το 1916 και έφυγε από τη ζωή το 1995. Σπούδασε Ζωγραφική στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας (1938-1942), Ιστορία της Τέχνης και Χαρακτική (1943-1947) στο εργαστήρι του Γιάννη Κεφαλληνού, από τον οποίο έμαθε την απαιτητική τεχνική του καλεμιού. Το 1949 προσλήφθηκε από το Νομισματοκοπείο της Τράπεζας της Ελλάδος ως χαράκτης.
Το 1952 έφυγε με υποτροφία για μετεκπαίδευση στο Παρίσι, όπου έμεινε μέχρι το 1955. Στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, στο εργαστήρι του Robert Cami, συνέχισε τις χαρακτικές σπουδές του. Διατήρησε την ειδική σχέση με τον δάσκαλό του και μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα. Παράλληλα, στην École Estienne εξειδικεύτηκε στην τέχνη του βιβλίου και τη χάραξη γραμματοσήμων.
Στο Παρίσι χάραξε στον χαλκό σκηνές της καθημερινής ζωής και άλλα έργα εμπνευσμένα από την προσωπική του ζωή και τα ταξίδια του.
Στην επιστροφή του στην Αθήνα ξανασυνεργάστηκε με το Ίδρυμα Εκτυπώσεως Τραπεζογραμματίων και Αξιών. Δημιούργησε τα κυριότερα χαρτονομίσματα του Ελληνικού Κράτους. Το 1963 σύναψε αποκλειστικό συμβόλαιο χάραξης τραπεζογραμματίων με τη Διεθνή Εκτυπωτική Εταιρεία Χαρτονομισμάτων και Αξιών, De La Rue-R. Giori Company. Τη δεκαετία του 1960 δημιούργησε το λογότυπο του νεοσύστατου Οργανισμού Γεωργικών Ασφαλίσεων (ΟΓΑ) της Αγροτικής Τράπεζας της Ελλάδος, ενώ το 1977 φιλοτέχνησε δύο γραμματόσημα των ΕΛ.ΤΑ.
Ο Λάμπρος Ορφανός σταμάτησε να χαράσσει προσωπικά έργα στο τέλος της δεκαετίας του ’50, επιλέγοντας τη ζωγραφική. Τότε φιλοτέχνησε ελαιογραφίες, ακουαρέλες και παστέλ. Έργα του βρίσκονται σε πολλά μουσεία και συλλογές στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Από το 1935 έργα του εκτέθηκαν σε πολλές εκθέσεις.
Ποια ήταν η Έλλη Μουρέλου-Ορφανού: Η Έλλη Μουρέλου-Ορφανού γεννήθηκε στον Πειραιά το 1922 και απεβίωσε στην Αθήνα το 2011. Σπούδασε ζωγραφική στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας (1940-1947) και του Παρισιού (1952-1955), όπως και την τέχνη της ψηφιδογραφίας, στην École d’Art Italien στο εργαστήριο του Gino Severini. Παντρεύτηκε τον Λάμπρο Ορφανό το 1949. Το καλλιτεχνικό της έργο περιλαμβάνει ζωγραφικά έργα, ψηφιδωτά, σχέδια, κολλάζ και ένα χαρακτικό. Υπήρξε διευθύντρια του τμήματος εικαστικών στο Αμερικάνικο Κολέγιο Θηλέων Αθηνών (Pierce College), όπου και δίδαξε για 30 χρόνια.
