Ως η χαμηλότερη των τελευταίων τουλάχιστον έξι χρόνων - με εξαίρεση την Ελλάδα που σημειώνει ρεκόρ πενταετίας με... υπερβεντέμα - εξελίσσεται η παγκόσμια παραγωγή ελαιολάδου. Οι εκτιμήσεις του Διεθνούς Συμβουλίου Ελιάς (IOC) δείχνουν ότι η νέα καλλιεργητική περίοδος 2022-2023 δε θα ξεπεράσει τα 2,73 εκατομμύρια τόνους. Όμως, η μεγάλη διαφορά φέτος είναι ότι η χώρα μας “φιγουράρει” ως η μόνη στην Ευρώπη που έχει σημαντική αύξηση στην παραγωγή της σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, κάτι που ισχύει και για την Κρήτη, όπου η συγκομιδή βρίσκεται σε εξέλιξη.
Οι τιμές παραγωγού, μάλιστα, συνεχίζουν να έχουν τάσεις ανοδικές, με τη μεγαλύτερη τιμή να φτάνει για μία ακόμη φορά στα 5,20 ευρώ το κιλό (σε νέα δημοπρασία από τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Κριτσάς) και με τις προσδοκίες για τη νέα χρονιά να παραμένουν ευοίωνες, με τους ελαιοπαραγωγούς στο νησί μας να “τρίβουν τα χέρια τους” εξασφαλίζοντας ένα αξιοπρεπές εισόδημα!
Οι οκτώ κύριες χώρες παραγωγής της Ευρωπαϊκής Ένωσης παράγουν μαζί 1,5 εκατομμύριο τόνους ελαιόλαδο, πολύ κάτω από τους 2,27 εκατομμύρια τόνους του περασμένου έτους.
Μεγάλη μείωση σημειώθηκε στην παραγωγή της Ισπανίας, φτάνοντας στους 780.000 τόνους, χαμηλότερα από την “κακή” καλλιεργητική περίοδο του 2012/13.
Στην Ιταλία - παραδοσιακά ο δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός στον κόσμο - η συγκομιδή αναμένεται να μειωθεί στους 235.000 τόνους, τη χαμηλότερη από το 2018/19.
Στην Πορτογαλία, οι αποδόσεις μειώθηκαν από το υψηλό ρεκόρ του προηγούμενου έτους στους 125.000 τόνους. Αν και πολύ μικρότερη σε κλίμακα, η Γαλλία είδε επίσης μείωση της παραγωγής στους 3.600 τόνους.
Μέτρια αύξηση παρουσίασαν οι παραγωγές ελαιολάδου σε Κροατία, Κύπρο και Σλοβενία, αν και σε συνδυασμό παρήγαγαν μόλις 11.200 τόνους ελαιόλαδου, η Αλβανία γνώρισε συγκομιδή-ρεκόρ 15.500 τόνων, ενώ η παραγωγή στο Μαυροβούνιο παρέμεινε σταθερή.
Η Ελλάδα κάνει τη διαφορά
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Διεθνούς Συμβουλίου Ελιάς, προβλέπεται ότι θα είναι η πιο καρποφόρα συγκομιδή από το 2016/17. Οι παραγωγοί αναμένουν να παράγουν 350.000 τόνους ελαιόλαδου, σημαντικά υψηλότερα από τον μέσο όρο της πενταετίας των 262.000 τόνων.
Στην Τουρκία προβλέπεται συγκομιδή-ρεκόρ με 380.000 τόνους, με τους ειδικούς να προβλέπουν αύξηση της παραγωγής τα επόμενα χρόνια, καθώς τα δέντρα που φυτεύτηκαν πριν από μια δεκαετία εισέρχονται στην ωρίμανση.
Ενώ η παραγωγή μειώθηκε στην Τυνησία και το Μαρόκο, και οι δύο χώρες έχουν επενδύσει στον εκσυγχρονισμό των γεωργικών τεχνικών τους και στην καλλιέργεια περισσότερων ελαιόδεντρων.
Εξάλλου, σύμφωνα με τις ίδιες προβλέψεις - όπως δημοσιεύονται από το agrocapital.gr - οι αποδόσεις στην Τυνησία θα υποχωρήσουν στους 180.000 τόνους φέτος, 43% κάτω από τον κυλιόμενο μέσο όρο της πενταετίας, ενώ στο Μαρόκο η παραγωγή θα μειωθεί κατά 8%, φτάνοντας τους 156.000 τόνους.
H Κρήτη δίνει... “ρέστα”
Φέτος η εκτιμηθείσα παραγωγή στην Κρήτη θα ξεπεράσει τους 110.000 με 120.000 τόνους, με πάνω από 60.000 τόνους να παράγονται μόνο από τον νομό Ηρακλείου, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το εισόδημα που θα έχει το νησί μας. Τα στοιχεία αυτά αποκάλυψε στη “Νέα Κρήτη” ο πρόεδρος των ελαιουργών του νομού Ηρακλείου Βαγγέλης Πρωτογεράκης. Τόνισε μάλιστα ότι παγκοσμίως η παραγωγή του ελαιολάδου σε σχέση με πέρυσι θα είναι ελλειμματική κατά περίπου 1 εκατομμύριο τόνους!
Στο μεταξύ, η Μεσαρά βρίσκεται περίπου στο 50% της συγκομιδής της και η Κρήτη συνολικά βρίσκεται γύρω στο 50%, αφού η έλλειψη εργατικών χεριών δε βοηθάει την κατάσταση για να προχωρήσει γρηγορότερα το ράβδισμα της ελιάς.
«Έρχονται ακόμη καλύτερες τιμές»
“Καταπέλτης” ήταν όμως και ο αντιπρόεδρος της ΕΑΣΗ Μύρων Χιλετζάκης, που δηλώνει βέβαιος ότι, όσο και αν προσπαθούν οι Ιταλοί, η παγκόσμια αγορά ελαιολάδου φέτος αντιμετωπίζει μεγάλες ελλείψεις και το “χρυσό” προϊόν του κρητικού ελαιώνα θα συνεχίσει για πολύ καιρό ακόμα να είναι περιζήτητο!
«Εμείς στοκάρουμε λάδι στο Δημοπρατήριο της Ένωσης Ηρακλείου. Και καλούμε τους ελαιουργούς που επιθυμούν να αποθηκεύσουν μεγάλες ποσότητες ελαιολάδου, να μας το φέρουν. Έχουμε χώρους στις εγκαταστάσεις μας. Μετά την Πρωτοχρονιά, θα πετύχουμε δημοπρασίες με πολύ μεγαλύτερες τιμές από τις σημερινές. Για μας οι σημερινές τιμές “δεν υπάρχουν”. Μας αφήνουν παγερά αδιάφορους», είχε ξεκαθαρίσει προ ημερών με νόημα ο αντιπρόεδρος της ΕΑΣ και υπεύθυνος του Δημοπρατηρίου Ελαιολάδου στη ΒΙΠΕΗ και του Παρατηρητηρίου Τιμών Κρητικού Ελαιολάδου της οργάνωσης, Μύρων Χιλετζάκης.
ΣΕΔΗΚ - «Συγχαρητήρια και ενστάσεις»
Με την ευκαιρία του νέου έτους o ΣΕΔΗΚ απέστειλε επιστολή προς τα ελαιοτριβεία της Κρήτης στην οποία αναφέρονται τα εξής: «Μαζί με τις ευχές μας, να είναι χαρούμενο και παραγωγικό το νέο έτος. Επιθυμούμε να διαβιβάσουμε και τα συγχαρητήρια του ΣΕΔΗΚ προς τα συνεταιρικά και ιδιωτικά ελαιοτριβεία που διαθέτουν ελαιόλαδο με διαγωνισμούς, για την πρωτοβουλία τους αυτή να ακολουθούν διαγωνιστικές διαδικασίες για τη διάθεση του ελαιολάδου των παραγωγών-μελών ή συνεργατών τους και να συστήσουμε τη συνέχιση και βελτίωσή της.
Η ενέργεια αυτή είναι επαινετή όχι μόνο γιατί αποτελεί ορθή και διαφανή πρακτική διάθεσης, η οποία για μια σειρά από ευνόητους λόγους επιβάλλεται να τηρείται από όσους διαχειρίζονται τα κοινά, αλλά και διότι συμβάλλει τα μέγιστα στην επίτευξη υψηλότερων τιμών διάθεσης του προϊόντος τόσο για τους ίδιους τους παραγωγούς σας, όσο και για τους παραγωγούς των κοντινών σας περιοχών. Προτρέπουμε, επομένως, τη συνέχιση και τη βελτίωση της διαδικασίας αυτής τηρώντας όσο γίνεται πιστότερα τους βασικούς κανόνες που πρέπει να διέπουν τις διαγωνιστικές διαδικασίες, ώστε να είναι εγκυρότερες και αποτελεσματικότερες.
Μεταξύ αυτών ιδιαίτερη βαρύτητα έχουν: η ευρεία δημοσιότητα της προκήρυξης, η μεσολάβηση ενός ελάχιστου χρονικού ορίου (τουλάχιστον 5 ημερών) από τη δημοσίευση της προκήρυξης μέχρι τον χρόνο λήξης προσφορών, η πλήρης περιγραφή (με παράθεση πιστοποιημένων αναλύσεων) των ποιοτικών χαρακτηριστικών του πωλούμενου προϊόντος, η αναζήτηση τιμής ακριβώς για το πωλούμενο προϊόν και φυσικά οι όροι παραλαβής και πληρωμής του προϊόντος κ.ά.
Όπως ήδη είναι γνωστό, ο ΣΕΔΗΚ, προκειμένου να διευκολύνει την εφαρμογή διαγωνιστικών διαδικασιών, δημοσιεύει δωρεάν και άμεσα τις προσκλήσεις διαγωνιστικών διαδικασιών στην ιστοσελίδα του.
Μόνη υποχρέωση των ελαιοτριβείων-οργανωτών του διαγωνισμού είναι η γνωστοποίηση στο ΣΕΔΗΚ άμεσα και κατά προτεραιότητα των αποτελεσμάτων του διαγωνισμού, ώστε να αναρτώνται στην ίδια ιστοσελίδα που δημοσίευσε την πρόσκληση και να αποφεύγονται προβλήματα ή διενέξεις από ανεξέλεγκτες και ενίοτε λανθασμένες δημοσιεύσεις και ερμηνείες των αποτελεσμάτων.
Ο ΣΕΔΗΚ προς την κατεύθυνση αυτή προετοιμάζει και φέτος, εκτός από τον διαγωνισμό ποιότητας ελαιοτριβείων ο οποίος βρίσκεται σε εξέλιξη, ένα νέο διαγωνισμό διάθεσης, μέσα στα κριτήρια του οποίου ιδιαίτερη βαρύτητα θα έχουν οι διαγωνιστικές διαδικασίες και οι όροι τους.
Ελπίζουμε ότι, κατά την κρίσιμη ελαιοκομική περίοδο που διανύουμε, τα ελαιοτριβεία που ήδη εφαρμόζουν διαγωνιστικές διαδικασίες θα τις βελτιώσουν και θα τις συνεχίσουν, αλλά και τα υπόλοιπα ελαιοτριβεία θα θελήσουν να τις ακολουθήσουν.
Έτσι, η υψηλή και σχετικά καλή ποιοτικά φετινή ελαιοπαραγωγή της Κρήτης θα μπορέσει να αξιοποιήσει, κατά το δυνατόν καλύτερα, την ευνοϊκή για αυτήν εμπορική συγκυρία τής πολύ μειωμένης ελαιοπαραγωγής των βασικών ελαιοπαραγωγικών χωρών».
