Σημαντικά πρόσωπα από τον χώρο της πολιτικής, των τεχνών και των επιστημών άφησαν την τελευταία τους πνοή τη χρονιά που μας αποχαιρετά σε λίγες μέρες, σκορπώντας βαθιά θλίψη και συγκίνηση σε κάθε γωνιά της υφηλίου. Φτωχότερη και η Κρήτη, που το 2022 είπε “αντίο” σε δικά της παιδιά που τίμησαν με το έργο τους το νησί, ενώ και η χώρα “πενθεί” για τον χαμό λαμπρών αστέρων από τον χώρο του θεάματος, της πολιτικής, και όχι μόνο...
Το neakriti.gr θυμάται το έργο τους και τους αποχαιρετά μέσα από τις επόμενες σελίδες.
7 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ Σίντεϊ Πουατιέ
Ο Σίντνεϊ Πουατιέ, ο πρώτος Αφροαμερικανός ηθοποιός που κέρδισε Όσκαρ το 1964 για την ερμηνεία του στην ταινία “Lilies of the field”, φεύγει από τη ζωή την Παρασκευή 7 Ιανουαρίου, σε ηλικία 94 ετών. Μερικά από τα φιλμ στα οποία συμμετείχε ήταν τα κλασικά του Χόλιγουντ “Α raisin in the sun”, “Guess who’ s coming to dinner” και “Uptown Saturday night”. Τιμήθηκε δε πολλές φορές για το έργο του, μεταξύ των οποίων από τον Μπάρακ Ομπάμα με το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας το 2009, και τη βασίλισσα Ελισάβετ ΙΙ, η οποία τον έχρισε ιππότη το 1974 στο Ηνωμένο Βασίλειο.
7 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ Στέλιος Καστρινάκης
Στις 7 Ιανουαρίου φεύγει από τη ζωή, σε ηλικία 85 ετών, ο πρώην πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Ηρακλείου και μετά τη συνταξιοδότησή του επί τιμής πρόεδρος του Συλλόγου, Στέλιος Καστρινάκης. Η είδηση του θανάτου του προκάλεσε θλίψη στην κοινωνία του Ηρακλείου.
Ο Στέλιος Καστρινάκης γεννήθηκε στο Ηράκλειο και σπούδασε Νομικά στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο. Άσκησε τη δικηγορία αρχικά στην Αθήνα και μετά στη γενέθλια πόλη, για σαράντα χρόνια. Υπήρξε ενεργός συνδικαλιστής και διετέλεσε γενικός γραμματέας και πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Ηρακλείου από το 1996 ως το 1999. Είχε επίσης έντονη λογοτεχνική δράση.
16 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ Αλέκος Φασιανός
Στις 16 Ιανουαρίου φεύγει από τη ζωή, σε ηλικία 87 ετών, ο εμβληματικός ζωγράφος Αλέκος Φασιανός. Άφησε την τελευταία του πνοή στο σπίτι του, έχοντας στο πλευρό του τη σύζυγό του Μαρίζα και τα δύο τους παιδιά. Πρόκειται για έναν από τους σημαντικότερους ζωγράφους της χώρας μας.
Ο Αλέκος Φασιανός γεννήθηκε στην Αθήνα το 1935. Σπούδασε βιολί στο Ωδείο Αθηνών και ζωγραφική στην ΑΣΚΤ (1955-1960) με τον Γιάννη Μόραλη. Λίγο μετά την πρώτη του ατομική έκθεση στην Αθήνα (1960, γκαλερί Α23), πήγε στο Παρίσι με υποτροφία της γαλλικής κυβέρνησης. Εκεί παρακολούθησε μαθήματα λιθογραφίας στην Ecole des Beaux-Arts, κοντά στους Clairin και Dayez (1962-64). Τελικά εγκαταστάθηκε πιο μόνιμα στη γαλλική πρωτεύουσα, όπου έζησε επί 35 χρόνια, κρατώντας πάντως μια στενή και τακτική σχέση με την Ελλάδα.
21 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ Meat Loaf
Ο Αμερικανός σταρ της ροκ Meat Loaf, διάσημος για το “Bat out of Hell”, ένα από τα άλμπουμ με τις μεγαλύτερες πωλήσεις όλων των εποχών, πέθανε τον περασμένο Ιανουάριο σε ηλικία 74 ετών. Τραγουδιστής και ηθοποιός, κατά κόσμον Michael Lee Aday, ο Μιτ Λοφ είχε μια καριέρα που απλώνεται σε έξι δεκαετίες και πούλησε περισσότερα από 100 εκατ. άλμπουμ σε όλο τον κόσμο.
Έδωσε νέα πνοή στην καριέρα του το 1993 με την επιτυχία “I'd do anything for love (But Ι won't do that)”, με το οποίο είχε κερδίσει ένα βραβείο Grammy, το αντίστοιχο των Όσκαρ για την αμερικανική μουσική βιομηχανία.
2 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ Μόνικα Βίτι
Μια μεγάλη μορφή του κινηματογράφου, η μούσα του Μικελάντζελο Αντονιόνι, παρτενέρ του γνωστού ηθοποιού Αλμπέρτο Σόρντι, με την ιδιαίτερη, αναγνωρίσιμη βραχνή φωνή, η διάσημη Ιταλίδα ηθοποιός Μόνικα Βίτι, φεύγει από τη ζωή τον περασμένο Φεβρουάριου λόγω νευρολογικής, εκφυλιστικής ασθένειας. Σύμφωνα με την “Corriere Della Sera”, έπασχε από τη νόσο Αλτσχάιμερ τα τελευταία 15 χρόνια.
Η Βίτι είχε παίξει σε πάνω από 50 ταινίες και είχε τιμηθεί από το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βενετίας με “Χρυσό Λέοντα” για το σύνολο της καριέρας της, ενώ είχε λάβει και πέντε βραβεία “Ντάβιντ Ντι Ντονατέλο”, ως καλύτερη Ιταλίδα ηθοποιός.
3 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ Χρήστος Σαρτζετάκης
Την τελευταία του πνοή, σε ηλικία 93 ετών, αφήνει στις 3 Φεβρουαρίου ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Χρήστος Σαρτζετάκης. Ο Χρήστος Σαρτζετάκης, ανώτατος δικαστικός, διετέλεσε Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας την περίοδο 1985-1990. Κέρδισε παγκόσμια καταξίωση όταν επιτέλεσε με παραδειγματική γενναιότητα το έργο του στην υπόθεση της δολοφονίας του βουλευτή της Αριστεράς Γρηγόρη Λαμπράκη. Ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, άσκησε τα καθήκοντά του με εξαιρετική προσήλωση στο Σύνταγμα, ιδιαίτερα κατά την ταραχώδη περίοδο 1989-1990, όταν οι εκλογικές αναμετρήσεις δεν έδωσαν απόλυτη πλειοψηφία σε κανένα κόμμα.
Γεννήθηκε στη Νεάπολη Θεσσαλονίκης το 1929. Ο πατέρας του ήταν αξιωματικός της Χωροφυλακής, καταγόμενος από τα Χανιά. Ήταν πτυχιούχος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και εισήλθε στον δικαστικό κλάδο το 1955. Το 1961 ήταν ανακριτής στο Αγρίνιο, στην ανάκριση του παιδαγωγού Μιχάλη Παπαμαύρου.
Το 1981 προήχθη στον βαθμό του προέδρου Εφετών και το 1982 στον βαθμό του αρεοπαγίτη. Μετά το 1990 είχε αποσυρθεί σε μεγάλο βαθμό από τη δημόσια ζωή.
25 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ Δημήτρης Τσοβόλας
Τον Φεβρουάριο, φεύγει από τη ζωή, σε ηλικία 79 ετών, έπειτα από πολύχρονη μάχη με τον καρκίνο, ο Δημήτρης Τσοβόλας. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος του ΠΑΣΟΚ, ενώ εκλέχτηκε για πρώτη φορά βουλευτής Άρτας με το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα το 1977. Παρέμεινε σταθερά στο υπουργείο Οικονομικών κατά την πρώτη οκταετία της κυβέρνησης του Ανδρέα Παπανδρέου, ως υφυπουργός (1981-1984), αναπληρωτής υπουργός (1984-1985) και υπουργός την περίοδο 1985-1989.
Τον Μάιο του 1991 παραπέμφθηκε στο Ειδικό Δικαστήριο κατηγορούμενος για το σκάνδαλο Κοσκωτά-Καλκάνη και τον Ιανουάριο του 1992 καταδικάστηκε σε δυόμισι χρόνια φυλάκιση με αναστολή και τριετή στέρηση των πολιτικών του δικαιωμάτων, χάνοντας έτσι τη βουλευτική του έδρα. Τον Οκτώβριο του 1995 αποχώρησε από το ΠΑΣΟΚ γιατί διαφώνησε ιδεολογικά και πολιτικά, και στις 20 Δεκεμβρίου του ίδιου χρόνου ίδρυσε το Δημοκρατικό Κοινωνικό Κίνημα (ΔΗΚΚΙ).
Μία από τις πιο ξακουστές φράσεις που βγήκαν από το στόμα του Ανδρέα Παπανδρέου και αφορούσε τον Δημήτρη Τσοβόλα, στις εκλογές του 1989, ήταν το «Τσοβόλα, δωσ’ τα όλα». Τι ακριβώς όμως σήμαινε αυτή η φράση; Όπως είχε πει ο ίδιος, ο λαός φώναζε συνθήματα υπέρ του στη συγκέντρωση στο Περιστέρι και ο Παπανδρέου ανταπέδωσε με τη φράση αυτή από το μπαλκόνι.
27 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ Μαριέττα Γιαννάκου-Κουτσίκου
Στις 27 Φεβρουαρίου φεύγει από τη ζωή, σε ηλικία 71 ετών, η πρώην υπουργός και βουλευτής της Ν.Δ. Μαριέττα Γιαννάκου. Η βουλευτής Επικρατείας της Νέας Δημοκρατίας έδινε μάχη για αρκετές εβδομάδες στη ΜΕΘ του Γενικού Νοσοκομείου Αεροπορίας 251. Είχε διακομιστεί εκτάκτως στο νοσοκομείο μετά από πτώση που είχε με το αναπηρικό αμαξίδιο και τότε χρειάστηκε να υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση, καθώς οι γιατροί διαπίστωσαν ότι είχε αιμάτωμα.
Η κυβερνητική της θητεία ξεκίνησε με τις βουλευτικές εκλογές του 1990, οπότε και έγινε υπουργός Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων την περίοδο 1990-1991. Στις βουλευτικές εκλογές του 1993 εκλέχτηκε βουλευτής Α' Αθηνών της Νέας Δημοκρατίας, ξεκινώντας την κοινοβουλευτική της θητεία.
Το 1999 επανεκλέχτηκε ευρωβουλευτής, ενώ το 2000 επιστρέφει στα έδρανα του ελληνικού Κοινοβουλίου.
Το 2004 επανεκλέχτηκε βουλευτής και διορίζεται υπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων για την περίοδο 2004-2007, στην κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή. Το όνομά της συνδέεται με μια εκτεταμένη απόπειρα μεταρρύθμισης του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος.
4 ΜΑΡΤΙΟΥ Κώστας Γραμματικάκης
Την Παρασκευή 4 Μαρτίου φεύγει από τη ζωή, σε ηλικία 83 ετών, ο Κώστας Γραμματικάκης, ένας από τους τελευταίους παραδοσιακούς εκδότες του Ηρακλείου. Ήταν εκδότης της εφημερίδας “Μεσόγειος”, που για 60 και πλέον χρόνια κυκλοφορούσε στα περίπτερα του Ηρακλείου.
Ο Κώστας Γραμματικάκης αγαπούσε το γράψιμο και το ψάρεμα. Τα άρθρα του στην πρώτη σελίδα της “Μεσογείου”, άλλοτε παρεμβατικά και άλλοτε καυστικά, αποτελούσαν για χρόνια το σήμα κατατεθέν της εφημερίδας. Ήταν αδερφός του πρώην πρύτανη του Πανεπιστημίου Κρήτης και ομότιμου καθηγητή, αλλά και πρώην ευρωβουλευτή με το Ποτάμι από το 2014 ως το 2019, Γιώργου Γραμματικάκη.
Η εφημερίδα “Μεσόγειος” εκδιδόταν για 60 χρόνια, μέχρι που έκλεισε, το 2011, μαζί με πολλά άλλα παραδοσιακά έντυπα, κατά την εκδήλωση της οικονομικής κρίσης της χώρας. Ο Κώστας Γραμματικάκης διετέλεσε και πρόεδρος της Ένωσης Ιδιοκτητών Επαρχιακών Εφημερίδων Ελλάδας, ενώ ανέλαβε ως διευθυντής της εφημερίδας από το 1978. Μετά το κλείσιμο της εφημερίδας περιορίστηκε σε απολαυστικά κείμενα λίγων γραμμών στο Facebook, ενώ έγινε μια απόπειρα αναβίωσης της “Μεσογείου” μερικά χρόνια μετά το κλείσιμό της, επανακυκλοφορώντας την σε ηλεκτρονική μορφή. Το εγχείρημα κράτησε μόνο για λίγους μήνες. Ήταν παντρεμένος με τη Μαρίτα Γαβριλάκη και είχε αποκτήσει δύο παιδιά, τον Αριστοτέλη και τον Γιώργο, από τον οποίο είχε προσφάτως αποκτήσει και εγγόνι. Ο γιος του Αριστοτέλης, σε ηλικία μόλις 38 ετών, είχε “φύγει” το καλοκαίρι του 2014 ύστερα από μακρά μάχη με την επάρατο.
7 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Γιάννης Τζωρτζάκης
Στις 7 Απριλίου φεύγει από τη ζωή ο αρχιμουσικός Γιάννης Τζωρτζάκης, που έχει συνδέσει την καλλιτεχνική του πορεία με τη Φιλαρμονική του Δήμου Ηρακλείου, της οποίας υπήρξε για πολλά χρόνια διευθυντής. Ακολουθώντας τη μουσική οικογενειακή παράδοση, διαδέχτηκε τον πατέρα του Μηνά το 1976 και από τότε εργάστηκε ακούραστα για την ανάπτυξη της Φιλαρμονικής, ενώ το 1996 ίδρυσε τη σχολή της Φιλαρμονικής. Ήταν πάντα παρών σε κάθε εκδήλωση σε κάθε σημαντική στιγμή της πόλης, με την μπαγκέτα του να δίνει τον ρυθμό και το λαμπερό του χαμόγελο να δίνει το στίγμα μιας ευγενικής μορφής, μιας σπάνιας καλλιέργειας.
Ο Γιάννης Τζωρτζάκης προερχόταν από μουσική οικογένεια και τα βήματά του ακολουθεί ο γιος του Λεωνίδας, συνεχίζοντας την παράδοση. Πάντα αγαπητός, σημάδεψε και τα εκπαιδευτικά δρώμενα του τόπου, διδάσκοντας μουσική και μεταλαμπαδεύοντας την αγάπη του στα παιδιά.
17 ΜΑΪΟΥ Βαγγέλης Παπαθανασίου
Θλίψη στο παγκόσμιο καλλιτεχνικό - και όχι μόνο - στερέωμα προκάλεσε τον Μάιο η είδηση του θανάτου του σπουδαίου Έλληνα μουσικοσυνθέτη Βαγγέλη Παπαθανασίου, ο οποίος “έφυγε” στα 79 του χρόνια από κορωνοϊό σε νοσοκομείο της Γαλλίας.
Ο Ευάγγελος Οδυσσέας Παπαθανασίου, όπως ήταν το πλήρες όνομά του, γεννήθηκε στις 29 Μαρτίου 1943 στην Αγριά Βόλου και ξεκίνησε να γράφει μουσική από τεσσάρων ετών. Στα έξι του έδωσε την πρώτη του δημόσια παράσταση.
Τα πολυδιάστατα έργα του αγαπήθηκαν σε ολόκληρο τον πλανήτη.
Το 1979 θα γνωρίσει μεγάλη επιτυχία και στη χώρα μας με τις “Ωδές”, μια σειρά ηλεκτρονικών διασκευών πάνω σε παραδοσιακά ελληνικά τραγούδια που ερμηνεύει η Ειρήνη Παππά. Το καλοκαίρι του 2001 ο Παπαθανασίου παρουσίασε το έργο “Μυθωδία” στους Στύλους του Ολυμπίου Διός. Η μουσική του έργου δημιουργήθηκε ώστε να συνοδεύσει τη διαστημική αποστολή της NASA 2001 “Οδύσσεια στον Άρη”.
Υπέγραψε τα σάουντρακ των ταινιών του Ρίντλεϊ Σκοτ “Blade Runner” (1982) και “1492: Χριστόφορος Κολόμβος” (“1492: The Conquest Of Paradise”, 1992), “Αλέξανδρος” (2004) του Όλιβερ Στόουν και “Ελ Γκρέκο” (2007) του Γιάννη Σμαραγδή. Ανήμερα των γενεθλίων του, το 1982, ο Βαγγέλης Παπαθανασίου δίπλα στα δεκάδες βραβεία και τις εκατοντάδες διακρίσεις του θα τοποθετήσει και το χρυσό αγαλματάκι των Όσκαρ, το οποίο κέρδισε για τη μουσική που έγραψε για την ταινία του Χιου Χάτσον “Οι Δρόμοι της Φωτιάς”, η οποία ακόμα και σήμερα θεωρείται μια από τις κορυφαίες με αθλητικό περιεχόμενο.
29 ΜΑΪΟΥ Δάκης
Θλίψη στον καλλιτεχνικό κόσμο της χώρας προκαλεί στις 29 Μαΐου η είδηση του θανάτου του αγαπητού τραγουδιστή Δάκη, που “έφυγε” σε ηλικία 79 ετών χτυπημένος από τον καρκίνο. Ο Βρασίδας (Δάκης) Χαραλαμπίδης γεννήθηκε στις 26 Αυγούστου του 1943 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Το 1963 ήρθε στην Ελλάδα και σχεδόν ένα χρόνο μετά ξεκίνησε να τραγουδά σε χώρους διασκέδασης και θεαμάτων. Το 1968 ηχογράφησε τον πρώτο του δίσκο στα Ελληνικά με τίτλο “Γεια σου, σ′ ευχαριστώ” με τον συνθέτη Κώστα Ξενάκη, και αμέσως μετά ακολούθησε η πρώτη συνεργασία του με τον Μίμη Πλέσσα και οι διαχρονικές επιτυχίες “Τόσα καλοκαίρια” και “Εκείνο το πρωί στην Κηφισιά”. Συνεργάστηκε με γνωστούς Έλληνες συνθέτες και στιχουργούς, όπως οι Μίμης Πλέσσας, Γιάννης Σπανός, Γιώργος Κατσαρός, Γιώργος Χατζηνάσιος, Κώστας Χατζής, Ρόμπερτ Ουίλιαμς κ.ά.
13 ΙΟΥΝΙΟΥ Μαρίνα Λαμπράκη
Σε ηλικία 83 ετών φεύγει από τη ζωή τα ξημερώματα της 13ης Ιουνίου η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης. Γεννημένη στο Αρκαλοχώρι Ηρακλείου Κρήτης, σπούδασε στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών (1959-1964) και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο ίδιο τμήμα στην Κλασική Αρχαιολογία, με υποτροφία του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών (ΙΚΥ), και με θέμα "Προσωκρατική Φιλοσοφία και Τέχνη".
Η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα ήταν ιστορικός τέχνης, αρχαιολόγος και ομότιμη καθηγήτρια της Ιστορίας της Τέχνης στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, που από το 1992 υπηρέτησε ως διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης-Μουσείο Αλέξανδρου Σούτσου. Επίσης, μεταξύ άλλων, διετέλεσε αναπληρώτρια υπουργός Πολιτισμού-Παιδείας και Θρησκευμάτων της υπηρεσιακής κυβέρνησης με πρωθυπουργό τη Βασιλική Θάνου την περίοδο 28 Αυγούστου με 23 Σεπτεμβρίου 2015.
25 ΙΟΥΝΙΟΥ Κωνσταντίνος Τζούμας
Σε ηλικία 78 ετών πεθαίνει στις 25 Ιουνίου ο ηθοποιός, ραδιοφωνικός παραγωγός και συγγραφέας Κωνσταντίνος Τζούμας, ο οποίος τα τελευταία χρόνια “πάλευε” με τον καρκίνο. Χαρακτηριστική ψιλόλιγνη φιγούρα της Αθήνας, σύχναζε στο “Φίλιον” στο Κολωνάκι, μ' έναν αέρα εστέτ, προκλητικό, σνομπ, πολλαπλασιάζοντας την εικόνα του κοσμοπολίτη που καλλιέργησε. Η πρώτη του εμφάνιση στον κινηματογράφο ήταν στο “Happy Day” του Παντελή Βούλγαρη. Ακολούθησαν κι άλλες ταινίες που έγραψαν ιστορία, όπως και οι ατάκες του στη “Γλυκιά Συμμορία” και “Τα κουρέλια τραγουδάνε ακόμα” του Νίκου Νικολαΐδη, στο “Ακροπόλ” του Παντελή Βούλγαρη, δίπλα στον Λευτέρη Βογιατζή, στο “Ελευθέριος Βενιζέλος 1910-1927” επίσης του Παντελή Βούλγαρη, στον “Δράκουλα των Εξαρχείων” του Νίκου Ζερβού, στους “Απέναντι” του Γιώργου Πανουσόπουλου, στο “Ρεμπέτικο” του Κώστα Φέρρη, “Μια τόσο μακρινή απουσία” του Σταύρου Τσιώλη και στις “Γυναίκες που περάσατε από ’δω”, την τελευταία ταινία της κινηματογραφικής του καριέρας το 2017, όπως τελευταία ταινία και του Σταύρου Τσιώλη. Στο θέατρο έχει πρωταγωνιστήσει σε έργα όπως “Περιμένοντας τον Γκοντό”, “Ο φίλος μου ο Λευτεράκης”, “Εγώ δεν...” και “Κ. Π. Καβάφης αυτοβιογραφούμενος”.
30 ΙΟΥΝΙΟΥ Ηλίας Νικολακόπουλος
Στις 30 Ιουνίου φεύγει από τη ζωή σε ηλικία 75 ετών, έπειτα από ανακοπή, ο γνωστός αναλυτής εκλογικών τάσεων και δημοσκοπήσεων Ηλίας Νικολακόπουλος. Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε Μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στη Λωζάνη. Πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στη Θεωρία των Πιθανοτήτων στο Πανεπιστήμιο του Παρισίου και το 1984 αναγορεύτηκε διδάκτωρ του Τμήματος Νομικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Το 1986 εξελέγη λέκτορας στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών και το 2003 τακτικός καθηγητής. Επί σειρά ετών συνεργαζόταν με τον τηλεοπτικό σταθμό Mega για την παρουσίαση των εκλογικών διαδικασιών. Αρθρογραφούσε τακτικά σε εφημερίδες (“Τα Νέα” κ.λπ.) και διατηρούσε εκπομπή ιστορικού περιεχομένου “Στο Κόκκινο”. Ήταν πρόεδρος των Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ).
3 ΙΟΥΛΙΟΥ Ντίνα Κώνστα
Σε ηλικία 83 ετών αφήνει τον Ιούλιο την τελευταία της πνοή η αγαπημένη ηθοποιός Ντίνα Κώνστα. Αποφοίτησε από τη Δραματική Σχολή Κωστή Μιχαηλίδη, ενώ την ίδια εποχή εργαζόταν σε εταιρεία χρωμάτων για να πληρώσει τις σπουδές της. Σπούδασε υποκριτική κρυφά από τους γονείς της και είχε καθηγήτρια τη Μαίρη Αρώνη. Πρωτοεμφανίστηκε στην Ελεύθερη Σκηνή το 1965. Τις δεκαετίες του ’80 και του ’90 συμμετείχε σε τηλεοπτικές σειρές. Μερικοί από τους πιο χαρακτηριστικούς ρόλους που υποδύθηκε ήταν στις σειρές “Τρεις Χάριτες”, “Δις εξαμαρτείν” και το “Σόι μας”. Τη δεκαετία των ’90s είχε γίνει γνωστή μέσα από τον μυθικό ρόλο της Ντένης Μαρκορά στους “Δύο Ξένους”, ο οποίος ακόμη και σήμερα θεωρείται ρόλος ιδιαίτερα δημοφιλής στην pop κουλτούρα.
22 ΙΟΥΛΙΟΥ Δημήτρης Αποστολάκης
Θλίψη και οδύνη στην Κρήτη αλλά και στον πολιτικό και στρατιωτικό βίο της χώρας σκόρπισε τον Ιούλιο η είδηση του θανάτου του Ηρακλειώτη απόστρατου αξιωματικού της Πολεμικής Αεροπορίας, πρώην υφυπουργού Εθνικής Άμυνας, βουλευτή και ιστορικού στελέχους του ΠΑΣΟΚ Δημήτρη Αποστολάκη, σε ηλικία 88 ετών. Ο ίδιος νοσηλευόταν στο Γενικό Νοσοκομείο Αεροπορίας, αντιμετωπίζοντας σοβαρά προβλήματα υγείας, ενώ άφησε την τελευταία του πνοή στο ΓΝΑ, έπειτα από πολυοργανική ανεπάρκεια που παρουσίασε, βυθίζοντας στο πένθος την οικογένειά του, τους δικούς του ανθρώπους, τον πολιτικό κόσμο και την κοινωνία του Ηρακλείου και της Κρήτης.
Γεννηθείς το 1934, ο Δημήτριος Αποστολάκης, πατέρας δύο παιδιών, είχε μια μακρά επιφανή πορεία και ως στρατιωτικός (υπηρέτησε σε πολλά σημαντικά, υψηλόβαθμα πόστα στην ελληνική Πολεμική Αεροπορία, έχοντας διατελέσει και αρχηγός Γενικού Επιτελείου Αεροπορίας), αλλά και ως πολιτικός, έχοντας διατελέσει βουλευτής για δύο περιόδους και υφυπουργός Εθνικής Άμυνας επί μια 5ετία.
8 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ Βασίλισσα Ελισάβετ
Η “αυλαία” μιας πολυτάραχης εποχής έπεσε στις 8 Σεπτεμβρίου, με τους τίτλους τέλους στην 70χρονη βασιλεία της μακροβιότερης μονάρχη της Γηραιάς Αλβιόνας και από τις πλέον δημοφιλείς ηγετικές μορφές του κόσμου. Ο θάνατος της βασίλισσας Ελισάβετ ΙΙ, σε ηλικία 96 ετών, βύθισε στο πένθος τη Βρετανία, ανοίγοντας ένα νέο κεφάλαιο που καλείται πλέον να διαχειριστεί ο διάδοχος, ο γιος της Κάρολος.
Η Ελισάβετ αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα υγείας που επιδεινώθηκαν μετά τον θάνατο του συζύγου της Φιλίππου, ένα χρόνο πριν. Η τελευταία της δημόσια εμφάνιση, κατά την υποδοχή της νέας πρωθυπουργού της Βρετανίας Λιζ Τρας, παραχώρησε τη θέση της σε μια νέα σειρά από φήμες, που φούντωσαν, με την ανακοίνωση των Ανακτόρων, ότι η μονάρχης βρισκόταν υπό ιατρική παρακολούθηση, και κυρίως όταν έγινε γνωστό ότι έσπευδαν στο κάστρο Μπαλμόραλ της Σκοτίας, όπου διέμενε το τελευταίο διάστημα, όλα τα μέλη της οικογένειάς της.
13 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ Ζαν-Λυκ Γκοντάρ
Ο “νονός” της Νουβέλ Βαγκ, ο απόλυτος κινηματογραφιστής Ζαν-Λυκ Γκοντάρ, έφυγε στις 13 Σεπτεμβρίου από τη ζωή σε ηλικία 91 ετών, αφήνοντας πίσω του μια καριέρα γεμάτη αριστουργήματα και παρεξηγήσεις που τον έκαναν θρύλο κατά τη διάρκεια της ζωής του.
Ο σκηνοθέτης του “Με κομμένη την ανάσα” σκηνοθέτησε συνολικά πάνω από 100 ταινίες. Αιρετικός για την εποχή του, αμφισβήτησε έντονα τις κινηματογραφικές φόρμες του Χόλιγουντ, αλλά και του γαλλικού κινηματογράφου.
Το 1949, o Ζαν-Λυκ Γκοντάρ βρίσκεται στο Παρίσι για να σπουδάσει Εθνολογία στη Σορβόννη. Εκεί θα γνωρίσει και θα συναναστραφεί με τους Κλοντ Σαμπρόλ, Φρανσουά Τριφό, Έρικ Ρομέρ και Ζακ Ριβέτ - τους κινηματογραφιστές δηλαδή που μετέπειτα θα στελεχώσουν το κίνημα της Νουβέλ Βαγκ (Nouvelle Vague).
Το 1950, μαζί με τους Τριφό και Ριβέτ, εκδίδει το περιοδικό “Gazette du Cinema”, γράφει για τον σινεμά και παράλληλα παίζει σε ταινίες των Ριβέτ και Ρομέρ. Από το 1966 ως το 1968, ο σκηνοθέτης δημιουργεί ταινίες έντονα επηρεασμένες από τα πολιτικά γεγονότα της τρέχουσας δεκαετίας και τα κοινωνικοπολιτικά ρεύματα που αναδύθηκαν από τις ταραχές του Μάη του ’68.
13 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ Κώστας Καζάκος
Ένας από τους σπουδαίους Έλληνες ηθοποιούς του θεάτρου αλλά και του κινηματογράφου φεύγει τον Σεπτέμβριο από τη ζωή. Σε ηλικία 87 ετών, αποχαιρέτησε τα εγκόσμια ο μεγάλος Κώστας Καζάκος. Νοσηλευόταν για μήνες στο Νοσοκομείο “Ευαγγελισμός”, όπου είχε εισαχθεί με κορωνοϊό, εξαιτίας του οποίου επιβαρύνθηκαν σημαντικά τα χρόνια αναπνευστικά προβλήματα που αντιμετώπιζε. Στα 18 του εγκαταστάθηκε στην Αθήνα για να σπουδάσει παιδαγωγικά, ωστόσο η αριστερή κληρονομιά τού πατέρα του έγινε λόγος αρνητικής αντιμετώπισής του από το Πανεπιστήμιο. Έτσι αποφάσισε να αλλάξει σταδιοδρομία και φοίτησε στη Σχολή Κινηματογράφου Λυκούργου Σταυράκου και στη Δραματική Σχολή Θεάτρου Τέχνης Καρόλου Κουν.
Ο Κώστας Καζάκος ήταν ένα από τα μεγάλα ταλέντα που πέρασαν το κατώφλι του Θεάτρου Τέχνης. Η πρώτη του εμφάνιση στο θεατρικό σανίδι έγινε το 1957 στο έργο του Μπρεχτ “Ο κύκλος με την κιμωλία”. Τα επόμενα χρόνια έπαιξε σημαντικούς ρόλους σε σπουδαία έργα συγγραφέων. Από το 1968 μέχρι το 1992 υπήρξε παντρεμένος με την ηθοποιό Τζένη Καρέζη και το 1997 παντρεύτηκε με την ηθοποιό Τζένη Κόλλια. Αξίζει να σημειωθεί πως ο Κώστας Καζάκος δώρισε το σώμα του στην Ιατρική Σχολή Αθηνών και τους φοιτητές, με στόχο την εκπαίδευσή τους.
14 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ Ειρήνη Παπά
Λιτή, δωρική μορφή, σύμβολο της ελληνικής ομορφιάς, διάσημη εκπρόσωπος του μεσογειακού πολιτισμού στο εξωτερικό, χαρισματική και δυναμική γυναίκα, η Ειρήνη Παπά φεύγει από τη ζωή τον Σεπτέμβριο σε ηλικία 96 ετών, αφήνοντας πίσω της μια σπουδαία παρακαταθήκη.
Έγινε διεθνώς γνωστή για τις υποκριτικές της ικανότητες και το πνεύμα της. Στη σταδιοδρομία της αναμετρήθηκε με σημαντικούς γυναικείους ρόλους του θεάτρου και του κινηματογράφου, ενσαρκώνοντας πλήρως τη δύναμη τής αρχαίας τραγωδίας. Η Ειρήνη Παπά είχε πάρει μέρος σε περισσότερες από 80 ταινίες, με γυρίσματα σε όλο τον κόσμο (Τσινετσιτά, Χόλιγουντ, Γιουγκοσλαβία, Λίβανος, Μαρόκο, Βραζιλία, Αυστραλία, Πορτογαλία κ.α.), έχοντας στο πλευρό της συμπρωταγωνιστές, μεταξύ άλλων, τους Μάρλον Μπράντο, Ιβ Μοντάν, Γκρέγκορι Πεκ, Άντονι Κουίν, Ρίτσαρντ Μπάρτον, Τζαν Μαρία Βολοντέ και Τζέιμς Κάγκνεϊ. Εκτός από τις επιτυχημένες μεταφορές των τραγωδιών, οι πιο γνωστές ταινίες της είναι η αξέχαστη υπερπαραγωγή του Χόλιγουντ “Τα κανόνια του Ναβαρόνε”, όπου ενσαρκώνει τον ρόλο της αγωνίστριας Μαρίας Παπαδήμου (1961) και ο “Αλέξης Ζορμπάς”, όπου κρατά τον ρόλο της Χήρας (1964).
18 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ Μάρθα Καραγιάννη
Μια από τις πιο δημοφιλείς σταρ της χρυσής εποχής του παλιού ελληνικού κινηματογράφου, η Μάρθα Καραγιάννη, πεθαίνει στις 18 Σεπτεμβρίου σε ηλικία 83 ετών. Η Μάρθα Καραγιάννη γεννήθηκε στις 6 Νοεμβρίου 1939 στην Αθήνα από γονείς ποντιακής καταγωγής και μεγάλωσε στο Κερατσίνι. Σπούδασε χορό και από τα 8 της χρόνια άρχισε να δίνει παραστάσεις στη Λυρική Σκηνή, συμμετέχοντας στο παιδικό μπαλέτο της Λουκίας Σακελλαροπούλου (μαζί με την Ελένη Προκοπίου). Το ντεμπούτο της στον κινηματογράφο το έκανε σε ηλικία 17 ετών (1956), στην ταινία “Η άγνωστος” της “Φίνος Φιλμς”, σε σκηνοθεσία Ορέστη Λάσκου. Το θεατρικό της ντεμπούτο έγινε το 1957 στην επιθεώρηση “Ελέφαντες και ψύλλοι”, εκεί όπου γνωρίστηκε με τον Γιάννη Δαλιανίδη. Προηγουμένως την είχε δει ο Ναπολέων Ελευθερίου να χορεύει στο κέντρο “Σε λα πεν” και της έκανε την πρόταση να παίξει στη συγκεκριμένη επιθεώρηση. Αργότερα συνεργάστηκε με τον επιχειρηματία του μουσικού θεάτρου Βασίλη Μπουρνέλη (Θέατρο “Ακροπόλ”). Στην τηλεόραση εμφανίζεται πρώτη φορά στη σειρά “Ο Δρόμος” (1977), το σενάριο της οποίας υπέγραφε αρχικά και μέχρι τον θάνατό του ο Κώστας Πρετεντέρης. Η κινηματογραφική της καριέρα συνδέθηκε με τα λαμπερά μιούζικαλ και τις κωμωδίες του Γιάννη Δαλιανίδη.
11 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ Μίνα Αδαμάκη
Στις 11 Νοεμβρίου φεύγει από τη ζωή, σε ηλικία 78 ετών, η αγαπητή ηθοποιός Μίνα Αδαμάκη. Την είδηση έκανε γνωστή ο πρόεδρος του Σωματείου Ηθοποιών Σπύρος Μπιμπίλας μέσα από τους λογαριασμούς του σε Facebook και Instagram. Η ηθοποιός αγαπήθηκε πολύ για ρόλους όπως αυτόν της Ειρήνης Χαρίτου στην τηλεοπτική σειρά “Τρεις Χάριτες”, της Μπήλιως στην κινηματογραφική ταινία “Το κλάμα βγήκε απ’ τον παράδεισο” και της Χλόης στην ταινία “Safe Sex”.
Η Μίνα Αδαμάκη γεννήθηκε στον Βόλο. Ήταν απόφοιτος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Σπούδασε στη Δραματική Σχολή του Θεάτρου Τέχνης του Καρόλου Κουν (1966). Σε πιο μικρή ηλικία, σπούδασε στο Λονδίνο κουκλοθέατρο και παντομίμα. Η πρώτη της εμφάνιση έγινε στο θέατρο, όταν ήταν ακόμα μαθήτρια, με το Θέατρο Τέχνης, στο έργο “Η δολοφονία του Ζαν-Πολ Μαρά”. Έχει παίξει σε αρκετές τηλεοπτικές σειρές και ταινίες. Είχε ιδρύσει τον θίασο “Θεατρική Συντεχνία” και υπήρξε ιδρυτικό μέλος της “Ελεύθερης Σκηνής”.
