“Χαμόγελα” στους ελαιοπαραγωγούς, αλλά οργή και αγανάκτηση στους καζανάρηδες και τους αμπελουργούς της Κρήτης “έφερε” το 2022 από τις πρώτες του μέρες. Αυτά τα δύο ζητήματα, δηλαδή η καλή εμπορική περίοδος για το ελαιόλαδο και η απώλεια του ονόματος “τσικουδιά” για τη ρακή της Κρήτης, απασχόλησαν σε γενικές γραμμές ένα μεγάλο μέρος της αγροτικής επικαιρότητας της χρονιάς που πλέον αποχαιρετούμε!
Συγκεκριμένα, σε ό,τι αφορά το ελαιόλαδο, που πλέον κάνει “ρεκόρ” τιμών και παραγόμενων ποσοτήτων στην Κρήτη, με την έναρξη του 2022, είχε φτάσει στην τιμή των 3,70 ευρώ το κιλό, στην πρώτη μεγάλη δημοπρασία του νέου έτους. Πρόκειται για μια τιμή που “έκλεισε” στα 3,6556 ευρώ το κιλό σε δημοπρασία του Αγροτικού Συνεταιρισμού Μολάων-Πακίων στην Πελοπόννησο. Την ίδια ώρα, ελπιδοφόρες ήταν και οι αντίστοιχες δημοπρασίες που προγραμματίζονταν στην Κρήτη, πάλι από συνεταιριστικούς φορείς.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Συνδέσμου Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης, οι τιμές παραγωγού στην οξύτητα 0,3 με ημερομηνία 4 Ιανουαρίου 2022 κυμαίνονταν από τα 3,20 μέχρι και τα 3,40 ευρώ το κιλό στην Κρήτη και από 3,30 μέχρι 3,80 ευρώ σε Πελοπόννησο, νησιά και Κύπρο, ενώ το αγοραστικό κλίμα ενέπνεε αισιοδοξία για παραπέρα άνοδο των τιμών.
Χάσαμε το όνομα “τσικουδιά”
Αρχές Ιανουαρίου του 2022 και... να ξεχάσουμε το πατροπαράδοτο «βάλε μια ρακή» ή «βάλε μια τσικουδιά» μας καλούσε η κυβέρνηση. Από τότε και μετά, εδώ στην Κρήτη όταν θα πηγαίνουμε στα καφενεία, θα “πρέπει” να λέμε στον καφετζή «βάλε ένα... “Προϊόν Απόσταξης Μικρών Αποσταγματοποιών (διήμερων)” να το πιούμε»! Τουλάχιστον, αυτό μας επιβάλλει πλέον το σχέδιο νόμου για το καθεστώς διήμερων μικρών αποσταγματοποιών, που βρισκόταν τότε σε διαβούλευση, αλλά σήμερα πλέον είναι νόμος του κράτους.
Μάλιστα, αυτή η υπόθεση έχει προκαλέσει “πόλεμο” μεταξύ των αποσταγματοποιών σε ολόκληρη τη χώρα. Συγκεκριμένα, στην Κρήτη, υπέρ του νομοσχεδίου τάσσονταν τότε τα προεδρεία των συλλόγων των νομών Ηρακλείου και Χανίων. “Καταπέλτες” ήταν όμως τόσο μεμονωμένα στελέχη των ίδιων διοικήσεων, όσο και η διοίκηση του Συλλόγου Παραδοσιακών Αποσταγματοποιών Τσικουδιάς Ν. Λασιθίου.
Το νομοσχέδιο αυτό φάνηκε ξεκάθαρα από την αρχή ότι στηρίχτηκε όμως και από την Ομοσπονδία Αμβυκούχων και Αμπελοκαλλιεργητών Ελλάδος, που δέχτηκε “πυρά” από μερίδα συνδικαλιστών των καζανάρηδων στην Κρήτη.
Οι κτηνοτρόφοι ακόμα... περιμένουν
Από τον Φεβρουάριο του 2022, η διοίκηση του Συνδέσμου Ελληνικής Κτηνοτροφίας κάνει τις προτάσεις της προς τον νέο, τότε, υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Γιώργο Γεωργαντά. Τα μέτρα που διεκδικούσε ο ΣΕΚ ήταν για όλους τους κλάδους της ελληνικής κτηνοτροφίας. Αλλά ακόμα... περιμένει...
Σήμα κινδύνου, στέλνοντας και το μήνυμα «τώρα που έφυγε ο προηγούμενος υπουργός, ευελπιστούμε ο καινούργιος να δείξει μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τον τομέα της κτηνοτροφίας», εξέπεμψε, τόσο προς τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκης όσο και προς τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Γεώργιο Γεωργαντά, η διοίκηση του Συνδέσμου Ελληνικής Κτηνοτροφίας.
Αναλυτικότερα, ο ΣΕΚ έστειλε τη σχετική επιστολή του στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Γεώργιο Γεωργαντά, τους υφυπουργούς Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Σίμο Κεδίκογλου και Γεώργιο Στύλιο, τον υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα και τον υφυπουργό Οικονομικών Απόστολο Βεσυρόπουλο, σχετικά με τις προτάσεις για άμεσα μέτρα ενίσχυσης κτηνοτρόφων και αγροτών για την αντιμετώπιση της τεράστιας αύξησης του κόστους παραγωγής.
Οι προτάσεις του ΣΕΚ για την αντιμετώπιση του κόστους παραγωγής (ζωοτροφές, ενέργεια, αναλώσιμα κ.λπ.) είναι η καταβολή άμεσων ενισχύσεων στους παραγωγούς:
- 200 ευρώ ανά αγελάδα γαλακτοπαραγωγής και αγελάδα παραγωγής κρέατος.
- 20 ευρώ ανά προβατίνα και γίδα, που οι εκμεταλλεύσεις τους παρέδωσαν το 2021: 5.000 κιλά γάλα σε εγκεκριμένα τυροκομεία, 2.500 κιλά για τις αιγοπροβατοτροφικές εκμεταλλεύσεις των νησιών και για όσες εκμεταλλεύσεις δεν παρέδωσαν γάλα, αλλά παρέδωσαν επαρκή αριθμό αρνο-κατσικών για σφαγή.
- Για τη χοιροτροφία, που δόθηκε κορωνοεπίδομα 12 εκατ. ευρώ, και επειδή πέραν του κόστους παραγωγής έχει υποστεί μεγάλη πίεση στην αγορά, να δοθούν επιπλέον:
- 5 εκατ. ευρώ σε όσους χοιροτρόφους έμειναν χωρίς ενίσχυση.
- 70 ευρώ ανά χοιρομητέρα.
- Να καταργηθεί η ρήτρα αναπροσαρμογής στην ηλεκτρική ενέργεια, καθώς επίσης και η κατάργηση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στο αγροτικό πετρέλαιο για τους κατά κύριο επάγγελμα αγρότες.
Επιπλέον του κόστους παραγωγής, χιλιάδες κτηνοτρόφοι λαμβάνουν καθημερινά εξώδικα και διαταγές πληρωμής για χρέη προς τράπεζες με απειλές πλειστηριασμών και κατασχέσεων κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων. Είναι απαραίτητος ο άμεσος περιορισμός των τραπεζικών χρεών κατά 80% και η ευνοϊκή ρύθμιση των υπολοίπων μετά από μια υπερδεκαετή περίοδο της κρίσης.
Οι άμεσες ενισχύσεις των παραγωγών για την αντιμετώπιση του κόστους παραγωγής και η άμεση ευνοϊκή ρύθμιση των τραπεζικών χρεών είναι απαραίτητη προϋπόθεση αποφυγής κατάστασης ασφυξίας στον πρωτογενή τομέα.
Γεωργαντάς αντί Λιβανού: «Φύγε εσύ, έλα εσύ»
Ήταν αρχές Φεβρουαρίου όταν... Λιβανός τέλος από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων με απόφαση Μητσοτάκη, μετά από βίντεο που “καίει” τόσο τον ίδιο, όσο και τον δήμαρχο Σπάρτης Πέτρο Δούκα, με φόντο τη φονική πυρκαγιά του 2007 στην Ηλεία και τα 2χίλιαρα που μοίρασε τότε η κυβέρνηση Καραμανλή στους πληγέντες. Στη θέση του Σπήλιου Λιβανού ανακοινώθηκε η τοποθέτηση του Γιώργου Γεωργαντά.
Σύμφωνα με ανακοίνωση από το Γραφείο Τύπου του πρωθυπουργού, ο Κυριάκος Μητσοτάκης επικοινώνησε με τον κ. Σπήλιο Λιβανό και του ζήτησε εξηγήσεις για την αντίδρασή του στην απαράδεκτη αναφορά του δημάρχου Σπάρτης κ. Δούκα για τις φονικές πυρκαγιές της Ηλείας το 2007: Σύμφωνα με αυτή την αναφορά, «είχε κατέβει στην Ηλεία με σακούλες λεφτά».
Ο υπουργός παραδέχτηκε ότι θα έπρεπε να έχει αντιδράσει διαφορετικά και έθεσε την παραίτησή του στη διάθεση του πρωθυπουργού. Η παραίτηση του κ. Λιβανού έγινε αποδεκτή από τον πρωθυπουργό.
Νέος υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων αναλαμβάνει ο μέχρι τότε υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, βουλευτής Κιλκίς, Γιώργος Γεωργαντάς, κατόπιν απόφασης του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη.
Η θέση του υφυπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης δεν καλύπτεται.
Οι συνέπειες του πολέμου - Οι ελλείψεις στις ζωοτροφές
Χωρίς ζωοτροφές κινδυνεύει να μείνει η Κρήτη, γράφαμε από τον Μάρτιο του 2022, αφού δεν υπάρχει “φως” στις εισαγωγές πρώτων υλών από την Ουκρανία, η οποία απαγόρευσε τις εξαγωγές των σιτηρών. Μέχρι τότε κάπως “έσωζε” την κατάσταση της κρητικής αιγοπροβατοτροφίας η εναλλακτική λύση των βοσκοτόπων. Αλλά και αυτή δεν είναι η καλύτερη λύση, όπως εξηγούσε στο neakriti.gr, ο πρόεδρος του Παραρτήματος Κρήτης του ΓΕΩΤΕΕ, κτηνίατρος Αλέκος Στεφανάκης.
Απευθυνόμενος σε όλους τους κτηνοτρόφους στο νησί μας, τους κάλεσε όσο μπορούν να φανούν ψύχραιμοι και να κάνουν υπομονή, ενώ εξέφρασε και την προσωπική του ανησυχία, για το ενδεχόμενο, εκτός από τις ελλείψεις στη διατροφή των ζώων, να αντιμετωπίσουμε κι εμείς τις ελλείψεις σε ψωμί για τις ανάγκες του ανθρώπου...
Αντιδράσεις για τη φιέστα Γεωργαντά
Άσχημες εντυπώσεις προκάλεσε τον Απρίλιο του 2022 η αιφνιδιαστική και χωρίς να προηγηθεί καμία συνεννόηση επίσκεψη στο Ηράκλειο του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Γιώργου Γεωργαντά, καθώς μόλις αργά το μεσημέρι της προηγούμενης μέρας άρχισαν οι γραμματείς του να παίρνουν τηλέφωνα αγροτικά στελέχη και να τα καλούν σε συνάντηση στα γραφεία της Περιφέρειας Κρήτης.
Σε μια περίοδο που τα αρνιά της Κρήτης ψοφάνε από ασιτία, όσα δε σφάζονται “εν ριπή οφθαλμού” από τους εξαθλιωμένους κτηνοτρόφους, που αδυνατούν πλέον να τα συντηρήσουν, ο Γιώργος Γεωργαντάς έρχεται για αιφνιδιαστική διήμερη επίσκεψη στην Κρήτη, έχοντας αγνοήσει τα αιτήματα του νησιού, όπως αυτά διατυπώνονται μέσα από επανειλημμένες συσκέψεις στο γραφείο του στην Αθήνα, όπου βρίσκονται και στα... συρτάρια τα υπομνήματα των αγροτικών φορέων.
Αρνητικοί και οι συνεταιριστές
Αντιδράσεις προκαλούν οι χειρισμοί Γεωργαντά και στον αγροτοσυνεταιριστικό χώρο του νομού Ηρακλείου, με την Οργάνωση Αμπελουργών και Ελαιοκαλλιεργητών, όπως και την Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Ηρακλείου να θεωρούν την επίσκεψη του υπουργού ως αιφνιδιαστική, χωρίς την απαραίτητη ενημέρωση των εμπλεκόμενων φορέων. Χαρακτηριστική είναι η δήλωση του αντιπροέδρου της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Ηρακλείου Μύρωνα Χιλετζάκη στο neakriti.gr: «Είναι δυνατόν να ενημερωνόμαστε την τελευταία στιγμή από την Περιφέρεια Κρήτης; Τον υπουργό τον έχουμε ενημερώσει για τα προβλήματά μας. Τα ξέρει πάρα πολύ καλά. Έχουμε συναντηθεί μαζί του, τόσο οι Ενώσεις, όσο και οι εκπρόσωποι των οργανώσεων των κτηνοτρόφων και των κηπευτικών. Κανονικά ερχόμενος θα πρέπει να κάνει ανακοινώσεις. Δεν υπάρχει λόγος για άλλη μία ενημέρωση»...
Εκτός επιδοτήσεων χιλιάδες στρέμματα γεωργικής γης
Από τον Μάιο του 2022, γίνεται και πάλι αισθητή η απώλεια των επιδοτήσεων από τους “διακοσοπενηντάρηδες”. Όπως αποκαλύπτει το neakriti.gr, χιλιάδες στρέμματα γεωργικής γης στην Κρήτη - όπως και στην Ελλάδα γενικότερα - παραμένουν εκτός... ενεργοποίησης δικαιωμάτων.
Όλα αυτά τα στρέμματα έπαψαν να δηλώνονται, με υπουργική απόφαση του 2015, σύμφωνα με την οποία ο παραγωγός που έχει πέσει κάτω από τα 250 ευρώ άμεσων ενισχύσεων χάνει το δικαίωμα της ενεργοποίησης και συνεπώς βγαίνει εκτός επιδοτήσεων. Το ίδιο ίσχυε και ισχύει, μάλιστα, και για τις περιουσίες εκείνες που είναι κάτω από τα τέσσερα στρέμματα γης!
Πού πάνε τα χρήματα;
Αλήθεια όμως... Η Ε.Ε. καταβάλλει κανονικά τα ποσά των επιδοτήσεων... κάτω των 250 ευρώ στους αγρότες... Το ερώτημα είναι, από το 2015 μέχρι και σήμερα πού πάνε τα κομμένα αυτά χρήματα;
Ας δούμε όμως τι ανέφερε η τότε κυβέρνηση κατά την εκκαθάριση των ενισχύσεων τον Δεκέμβριο του 2015: «Δεν καταβάλλονται άμεσες ενισχύσεις κάτω των 250 ευρώ ετησίως ανά εκμετάλλευση, για λόγους που έχουν σχέση με το κόστος λειτουργίας των εκμεταλλεύσεων και το δημοσιονομικό κόστος για τους ελέγχους και τις πληρωμές».
Σύμφωνα με τον οδηγό του ΟΠΕΚΕΠΕ για την ενιαία ενίσχυση 2015 και έως το 2020, αυτό αφορά συνολικά άμεσες ενισχύσεις και όχι μόνο βασική ενίσχυση.
Έτσι από τότε μένουν χωρίς ενίσχυση όσοι έχουν κάτω από 4 στρέμματα καλλιεργήσιμης γης. Επίσης, οι παραγωγοί των μικρών νησιών του Αιγαίου εξαιρέθηκαν από τη ρύθμιση που κόβει τις επιδοτήσεις, σε όσους ελάμβαναν έως 250 ευρώ.
Τότε, μάλιστα, είχαν βρεθεί σε εκκρεμότητα 112.000 αγρότες! Όπως διευκρίνισε ο ΟΠΕΚΕΠΕ, «η πλειονότητα αυτών, περίπου 90.000 παραγωγοί, δικαιούνται ενίσχυση μικρότερη των 250 ευρώ και ο κοινοτικός κανονισμός δεν επιτρέπει την καταβολή της. Οι περισσότεροι δικαιούχοι στον έλεγχο με ΑΦΜ έβλεπαν την ένδειξη “Σύνολο αξίας άμεσων ενισχύσεων <250”...
Τεράστιες οι ζημιές στα σταφύλια
Από την άνοιξη του 2022 και μετά, αλλά ακόμα και μέσα στο καλοκαίρι, κάθε λίγο και λιγάκι έβρεχε, με συνέπεια οι αμπελουργοί να μην μπορούν να καταπολεμήσουν την ευδεμίδα και άλλες ασθένειες που έβαζαν “φουρνέλο” στην παραγωγή των σταφυλιών.
Μάλιστα, ακόμα και μέσα στον Αύγουστο ήρθαν βροχές που ουσιαστικά έδωσαν τη χαριστική βολή, κυρίως στα επιτραπέζια σταφύλια της Κρήτης.
Ο ΕΛΓΑ μέχρι και σήμερα δεν έχει ολοκληρώσει την καταγραφή των ζημιών και οι αποζημιώσεις των αμπελουργών βρίσκονται σε εκκρεμότητα.
ΕΑΣΗ: Δημοπρατήριο Τιμών και Παρατηρητήριο Τιμών στο ελαιόλαδο
Η μεγάλη έκπληξη για τα συμφέροντα των ελαιοπαραγωγών της Κρήτης έρχεται από την πρώτη μέρα του Δεκεμβρίου του 2022. Η ΕΑΣΗ προχωρεί σε δημιουργία και λειτουργία του πρώτου μεγάλου συνεταιριστικού δημοπρατηρίου τιμών παραγωγού ελαιολάδου στη χώρα, στις εγκαταστάσεις της στη Βιομηχανική Περιοχή Ηρακλείου.
Στη ΒΙΠΕΗ για τις ανάγκες λειτουργίας του νέου δημοπρατηρίου υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι 3.000 τόνων! Η εταιρεία φέρει την ονομασία “Δημέλαιο” και πρόεδρός της είναι ο αντιπρόεδρος της ΕΑΣΗ Μύρων Χιλετζάκης.
Την ίδια ώρα, έχει τεθεί σε λειτουργία και η πλατφόρμα της ΕΑΣΗ για το Παρατηρητήριο Τιμών Παραγωγού στο κρητικό ελαιόλαδο. Με την πληκτρολόγηση της διεύθυνσης “times-elaioladou.gr”, οι ελαιοπαραγωγοί μπορούν να πληροφορούνται τις τιμές και τις προσφορές των ελαιουργών εκείνων που δέχονται να απαντήσουν. Όμως, στην πλατφόρμα εμφανίζονται και τα ονόματα όσων δε δέχονται να πουν τι τιμές προσφέρουν και τι παροχές έχουν προς τους παραγωγούς.
Μάλιστα, αυτές οι παρεμβάσεις της ΕΑΣΗ έρχονται σε μια χρονιά που πριν το τέλος της η μέση τιμή παραγωγού του κρητικού ελαιολάδου έφτανε στα 4,50 ευρώ το κιλό και η παραγωγή χαρακτηριζόταν από βεντέμα στο νησί μας και σε ολόκληρη τη χώρα. Αντιθέτως, μεγάλες είναι οι μειώσεις της παραγωγής σε Ιταλία και Ισπανία.
