Με τέσσερες νέες εκδόσεις, η Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη συνεχίζει το εκδοτικό της έργο. Φέτος προστέθηκαν στο ενεργητικό της το περιοδικό “Παλίμψηστον”. Πρόκειται για την ετήσια περιοδική έκδοση της Βιβλιοθήκης, η οποία αριθμεί το 39ο τεύχος. Περιέχει σημαντικότατες εργασίες συνεργατών της και είναι το περιοδικό που χαρακτηρίζει την ανοδική πορεία της Βιβλιοθήκης, εκδιδόμενο από το 1985, όταν διορίστηκε έφορος ο αείμνηστος Νίκος Χ. Γιανναδάκης.
Η πόλη του Ηρακλείου, κυρίως μεταπολεμικά και ειδικότερα κατά τις δεκαετίες του ’50 και του ’60, είχε αρκετούς κινηματογράφους, θέμα το οποίο αναλύει μια από τις νέες εκδόσεις της Βικελαίας.
Η δεύτερη έκδοση αφορά στο ημερολόγιο του 2023. Χαρακτηριστικό το απόσπασμα που ακολουθεί: «Ίσως εκείνο το πέρασμα από τη μία άκρη του Αιγαίου στην άλλη, τη χρονιά του 1922, ήταν το πιο δύσκολο. Δύσκολο και αβέβαιο, σε μεγάλο βαθμό, για τους διωκόμενους και τόσο κατατρεγμένους αδελφούς μας. Πέρασαν από τότε εκατό ολόκληρα χρόνια. Οι μνήμες παραμένουν ακόμα νωπές και τόσο ζωντανές... Η Σμύρνη παραδίδεται στις φλόγες... Εικόνες φρίκης και πανικού... Εικόνες πραγματικού ολέθρου και μεγάλης συμφοράς για τη Ρωμιοσύνη».
Η Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη, τηρώντας πιστά την εκδοτική της προσπάθεια, προχώρησε και φέτος στην έκδοση ενός καλαίσθητου ημερολογίου, αφιερωμένου στη μνήμη του ιστοριοδίφη-τουρκολόγου Νικολάου Σταυρινίδη. Ενός ανθρώπου-ορόσημου για τη Βιβλιοθήκη μας, πολυβραβευμένου από την Ακαδημία Αθηνών το 1976 και από τον Δήμο Ηρακλείου το 1985, ενός ανθρώπου που ανέδειξε με τις μεταφράσεις του το πλούσιο αρχειακό υλικό του Τούρκικου Αρχείου Ηρακλείου, που υπηρέτησε πιστά για δεκαετίες τη Βιβλιοθήκη μας.
Το περιοδικό “Παλίμψηστον” αριθμεί το 39ο τεύχος.
Στο πρόσωπο του Νικολάου Σταυρινίδη η Βικελαία Βιβλιοθήκη τιμά και υποκλίνεται στις μορφές εκείνων των πολύπαθων κυνηγημένων συνανθρώπων μας, που έζησαν από κοντά τον όλεθρο και τη φρίκη. Εκείνων που ήρθαν στον τόπο μας, που είχαν το κουράγιο και τη δύναμη όχι μόνο για ένα νέο ξεκίνημα, αλλά προσέφεραν τόσα πολλά, με αίσθημα προκοπής και δημιουργίας!
Ακολουθεί η αλληλογραφία του Στυλιανού Αλεξίου και του Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλου, η οποία εκτείνεται σε τριάντα χρόνια «μεγάλης φιλίας», αλλά και φιλολογικής εκδοτικής αλληλεγγύης.
Τριάντα έξι χρόνια αλληλογραφούσε ο Αλεξίου και με τον Ζήσιμο Λορεντζάτο, τον άνθρωπο που στάθηκε στον Τριανταφυλλόπουλο σαν πατέρας. Με το όνομά του άρχισε η αλληλογραφία τους. Και καταστάθηκε ως έκφραση που υπερβαίνει την αλληλεγγύη αυτή, καθώς και την όποια ανάγκη επίλυσης εκδοτικών προβλημάτων, ως έκφρασης πολλής, ξεχωριστής, ιδιαίτερης τιμής και μεγάλης φιλίας. Ήρθε ως συνέχεια και πλήρωμα τεσσάρων άλλων αλληλογραφιών που έχουν δει το φως, του Σεφέρη με τον Λορεντζάτο και τον Αλεξίου, του Λορεντζάτου και του Πρεβελάκη με τον Αλεξίου. Άνθρωποι «από τους ελάχιστους που δικαιώνουν ακόμη αυτόν τον τόπο και την ιστορία του».
Για να γνωρίσουμε πληρέστερα το εκδοτικό, κυρίως, έργο του Στυλιανού Αλεξίου και της Μάρθας Αποσκίτη, ανάγκη να γνωρίσομε το αντίστοιχο του Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλου. Εννοείται ότι ισχύει και το αντίστροφο. Την εισαγωγική αυτή ευκαιρία παρέχει η παρούσα αλληλογραφία. Δύο “κραταιοί” φιλόλογοι-επιμελητές νεοελληνικών λογοτεχνικών κειμένων, της Κρητικής λογοτεχνίας και του Σολωμού ο ένας, του παπαδιαμαντικού έργου, κυρίως, ο άλλος, «σορποπατούν» και νοιάζονται, εμπνέουν και εμψυχώνουν, στηρίζουν ιδίως τις δύσκολες στιγμές o ένας τον άλλον. Δημιουργούν και λογοτεχνικό έργο, αλλά αυτό δεν τους εμποδίζει, αντιθέτως μάλιστα, να γίνουν αυτό που πρέπει να είναι οι φιλόλογοι, «διάκονοι των κειμένων».
Έχουν αφήσει κείμενα που αποδεικνύουν τη δημιουργική σχέση τους με τη λογοτεχνία, την ποίηση, τη μετάφραση, την πεζογραφία και το δοκίμιο. Αυτό που αναγνωρίζει ο Τριανταφυλλόπουλος στον Αλεξίου ισχύει και για τον ίδιο, «ότι αυτή τη στιγμή δεν έχουμε καλύτερο νεοελληνιστή από σας, ακριβώς γιατί συνδυάζετε τη φιλολογική κατάρτιση με το χάρισμα να αντιλαμβάνεστε τι είναι ποιητικά δραστικό ή ορθό. Και αυτό δεν είναι του καθενός».
Τέλος, η Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη κλείνει τη μεγάλη της εκδοτική προσπάθεια με το πόνημα που αναφέρεται στον κινηματογράφο στο παλιό Ηράκλειο.
Η πόλη του Ηρακλείου, κυρίως μεταπολεμικά και ειδικότερα κατά τις δεκαετίες του ’50 και ’60, είχε αρκετούς κινηματογράφους. Οι Καστρινοί ήταν ένθερμοι φίλοι της μεγάλης οθόνης, χειμώνα και καλοκαίρι. Πέραν των κλειστών αιθουσών, υπήρχαν και οι θερινοί κινηματογράφοι. Σ’ αυτά τα θερινά σινεμά, παλιότερα οι άνθρωποι ξεχνούσαν τα βάσανά τους. Χώροι με πλούσιο φυσικό διάκοσμο, μ’ αγιόκλημα και γιασεμιά να ευωδιάζουν και στο διάλειμμα ο μικρός πωλητής να διαλαλεί το εμπόρευμά του, πασατέμπο, παγωτό χωνάκι ή γκαζόζα. Πολλές φορές από κάποιο ανυπόμονο θεατή “έφευγε” και κάποια σαΐτα που τη βλέπαμε καρφωμένη στην οθόνη του κινηματογράφου. Στόχος της ήταν η προειδοποίηση προς τους αρμοδίους πως καθυστερούν στην προβολή του έργου.
Στην εποχή της ακμής του για μερικές δεκαετίες του 20ού αιώνα, αυτές οι αίθουσες του κινηματογράφου ήταν πολύ σημαντικοί και πολιτιστικοί παράγοντες. Η τεχνολογία, που συνέβαλε στην ανάδειξη του κινηματογράφου, ήταν αυτή που συντέλεσε και προκάλεσε την άδοξη παρακμή τους σε παγκόσμιο επίπεδο. Πάντως, το σίγουρο είναι ότι έπαιξαν καθοριστικό και πολυδιάστατο ρόλο στα χρόνια που πραγματικά ήκμαζαν!
Στο έργο της - Ευχαριστίες για συνεργάτες και συνοδοιπόρους
Η Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη ευχαριστεί από καρδιάς τους συντελεστές αυτής της μεγάλης εκδοτικής προσπάθειας, αυτούς τους ανθρώπους που έχει πάντα πλάι τους, συνεργάτες και συνοδοιπόρους στο έργο της. Πιο συγκεκριμένα: Την κ. Κλαίρη Μητσοτάκη, που είχε την επιμέλεια του πονήματος με τίτλο “Οι κινηματογράφοι του Ηρακλείου”, τον κ. Λάμπη Καψετάκη που επιμελήθηκε και σχολίασε την Αλληλογραφία Αλεξίου- Τριανταφυλλόπουλου και την κ. Σοφία Γιανναδάκη, έχουσα την τυπογραφική επιμέλεια τόσο του περιοδικού “Παλίμψηστον”. όσο και του ημερολογίου 2023. Φυσικά την υπάλληλο κ. Στεφανία Τερζάκη, που έχει την εκδοτική φροντίδα του όλου έργου της Βικελαίας Βιβλιοθήκης, και όλους τους συνεργάτες αυτής της προσπάθειας.
