Η έλλειψη προσωπικού στα νοσοκομεία, η έλλειψη κλινών στις ΜΕΘ και κυρίως η έλλειψη υποδομών σε επίπεδο δημόσιας υγείας έγιναν εμφανείς με τον πιο τρανταχτό τρόπο την περίοδο της υγειονομικής κρίσης και συνεχίζουν μέχρι και σήμερα να ταλαιπωρούν τους αφανείς ήρωες των νοσοκομείων, που είναι οι γιατροί και οι νοσηλευτές. Ήταν προβλήματα μεγάλα και βαρύνουσας σημασίας που το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό της Κρήτης έπρεπε να τα αντιμετωπίσει σε μια χρονική συγκυρία ιδιαιτέρως δυσοίωνη. Την ίδια στιγμή, το προσωπικό είναι σωματικά και ψυχολογικά εξουθενωμένο, καθότι οι προσλήψεις έγιναν ένα μόνιμο πρόβλημα.
Ειδικότερα, η πανδημία μετράει δυόμισι χρόνια ζωής. Τον πρώτο χρόνο, προσδιορίστηκε ως ένα υγειονομικό γεγονός που μπορούσε να προκαλέσει σε σύντομο χρονικό διάστημα αποσταθεροποίηση του κοινωνικού ιστού. Τα μαγαζιά έκλεισαν, ενώ και τα σχολεία αναγκάστηκαν για πρώτη φορά στα χρονικά να πραγματοποιήσουν τα μαθήματα εξ αποστάσεως. Τον δεύτερο χρόνο της πανδημίας, τα πράγματα ήταν επίσης δύσκολα. Μπορεί το εμβόλιο να αποδείχτηκε αποτελεσματικό ως προς την ανάσχεση των επιπλοκών που μπορεί να φέρει η COVID, ωστόσο για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα ο ελληνικός λαός έμεινε εκ νέου στο σπίτι του, ενώ η οικονομία βρισκόταν σε καθίζηση.
Κρούσματα συνεχίζουν και υπάρχουν, ενώ πλέον κυκλοφορούν επικαιροποιημένα εμβόλια. Και ο ιός, σύμφωνα με τους ειδικούς, έχει καταστεί ενδημικός. Στο πλαίσιο αυτό, η «ΝΚ» πραγματοποίησε έναν ψύχραιμο απολογισμό των δυόμισι ετών. Λαμβάνοντας υπόψη πως ο ιός δεν έχει λήξει και πως θα συνεχίζει να ταλαιπωρεί τους κατοίκους της Ελλάδας και της Ευρώπης, επιχείρησε να απαντήσει και να γνωστοποιήσει στους αναγνώστες της τις επιπτώσεις του κορωνοϊού στο Εθνικό Σύστημα Υγείας. Όταν εννοούμε Εθνικό Σύστημα Υγείας, δεν εννοούμε την αφηρημένη και ενδεχομένως γραφειοκρατική κεντρική δομή υπηρεσιών υγείας που οι Έλληνες πολίτες μπορούν να έχουν δωρεάν ιατροφαρμακευτική κάλυψη. Εννοούμε κυρίως τους ανθρώπους, τις δημόσιες δομές, τις ιατρικές πράξεις που διενεργήθηκαν και διενεργούνται μέχρι και σήμερα, αλλά και τις προσπάθειες που έκανε η κυβέρνηση για να τους στηρίξει.
Συγκεκριμένα, επικοινώνησε με ακαδημαϊκούς, ιατρούς και εκπροσώπους εργαζομένων στα νοσοκομεία ώστε οι πληροφορίες που θα αποκτήσει ο αναγνώστης να είναι όσο τον δυνατόν πιο αντικειμενικές.
«Χωρίς κλίνες οι ΜΕΘ»
«Η πανδημία ανέδειξε τις χρόνιες παθογένειες του Εθνικού Συστήματος Υγείας, όπως ήταν ο αριθμός των κλινών στις ΜΕΘ Ηρακλείου», τόνισε ο ομότιμος καθηγητής Κοινωνικής Ιατρικής-Προγραμματισμού Υγείας του Πανεπιστημίου Κρήτης, Αναστάσιος Φιλαλήθης. Όπως είπε, ήταν μια κατάσταση ορατή για τον ιατρικό κόσμο, ο οποίος εξαρχής είχε κατανοήσει πως σε περίπτωση γενίκευσης της πανδημίας τα προβλήματα θα ήταν αρκετά έντονα. Ο κ. Φιλαλήθης υποστήριξε, μεταξύ άλλων, πως η πανδημία γέννησε την αναγκαιότητα της ύπαρξης του προσωπικού γιατρού.
«Η πανδημία ανέδειξε τα αδύναμα σημεία του Συστήματος Υγείας στο σύνολό του. Θα σταθώ σε τρία κυρίως πράγματα: Ανέδειξε τη χρόνια έλλειψη Μονάδων Εντατικής Θεραπείας στη χώρα. Γνωρίζαμε χρόνια ότι ο αριθμός των κλινών στις ΜΕΘ δεν ήταν επαρκής και έπρεπε μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα να βρεθεί ο εξοπλισμός και το προσωπικό που υπηρετεί σε αυτές τις μονάδες. Η φροντίδα ασθενών στις ΜΕΘ δεν είναι απλό πράγμα. Χρειάζεται εμπειρία και ειδικές γνώσεις. Ωστόσο η χώρα κατάφερε και ανταποκρίθηκε στη νέα πραγματικότητα, με την έννοια πως στήθηκαν καινούργιες κλίνες και χρηματοδοτήθηκε η αγορά εξοπλισμού. Υπήρξαν δωρεές και βρέθηκε προσωπικό από άλλες μονάδες. Σε γενικές γραμμές, το ΕΣΥ κάλυψε την ανάγκη σε προσωπικό», υποστήριξε ο κ. Φιλαλήθης.
«Από τότε που ξεκίνησε το ΕΣΥ υπάρχει μια καθυστέρηση στην καθιέρωση και στην επέκταση του οικογενειακού γιατρού. Οι κυβερνήσεις επανειλημμένως δεν προχωρούσαν τον συγκεκριμένο θεσμό. Στην περίοδο της πανδημίας, ωστόσο, όταν χρειάστηκε να δοθούν οδηγίες στους ασθενείς με COVID χωρίς να έχουν βαριά συμπτώματα, η κατεύθυνση από το υπουργείο Υγείας και τον ΕΟΔΥ ήταν οι Έλληνες να συμβουλεύονται τον προσωπικό τους γιατρό. Η πλειοψηφία των Ελλήνων, όμως, δεν είχε και δεν έχει προσωπικό γιατρό. Έτσι η κυβέρνηση ψήφισε τον νόμο για προσωπικό γιατρό. Με τον νόμο αυτό επεκτείνεται ο προσωπικός γιατρός στον ελληνικό πληθυσμό», ανέφερε ο κ. Φιλαλήθης, ενώ συνέχισε τονίζοντας: «Το τρίτο σημείο είναι η χρόνια έλλειψη και υποβάθμιση των διευθύνσεων Δημόσιας Υγείας των Περιφερειών. Μιλάμε για υπηρεσίες που παλιά υπάγονταν στον νομίατρο. Ο νομίατρος καταργήθηκε και αντικαταστάθηκε από τον διευθυντή Δημόσιας Υγείας. Και δυστυχώς η ιατρική στελέχωση των Περιφερειών με τα χρόνια έχει υποβαθμιστεί. Δεν επαρκεί. Και το υπόλοιπο επιστημονικό προσωπικό δεν είναι επαρκές. Μιλάμε για επισκέπτες Υγείας και επόπτες αλλά κι άλλα επαγγέλματα υγείας. Είναι υπηρεσίες που έχουν ως αποστολή την ευθύνη της οργάνωσης, τον εφοδιασμό των διαγνωστικών ελέγχων κ.τ.λ.».
«Δεν έγιναν προσλήψεις»
Δεν έγιναν προσλήψεις την περίοδο της υγειονομικής κρίσης, ενώ τα υγειονομικά τμήματα COVID καλύφθηκαν από τα υφιστάμενα τμήματα. Δε δημιουργήθηκαν νέα τμήματα, ενώ το προσωπικό (νοσηλευτικό, ιατρικό και διοικητικό) εξουθενώθηκε. Παράλληλα οι ψυχολογικές και σωματικές αντοχές του εξασθένησαν. Τα παραπάνω υποστηρίζει ο διευθυντής ΜΕΘ του Βενιζελείου, Αναστάσιος Κιούλπαλης, ο οποίος μας μίλησε για την κατάσταση που επικράτησε. Ο ίδιος βρισκόταν στην πρώτη γραμμή της μάχης και, μιλώντας για τις επιπτώσεις της πανδημίας στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, υποστήριξε: «Δε δημιουργήθηκαν νέα τμήματα COVID. Αντιθέτως, μειώθηκαν λειτουργικά τμήματα του νοσοκομείου καθώς οι ανάγκες των νοσοκομειακών ιδρυμάτων ήταν πάρα πολλές. Δεν υπήρχε μια σταθερή δομή. Οι όποιες ανάγκες την περίοδο της υγειονομικής λαίλαπας, η οποία μας ταλαιπωρεί μέχρι και σήμερα, καλύφθηκαν από τις υπάρχουσες σε επίπεδο εξοπλισμού και προσωπικού. Προσλήψεις δεν έγιναν, παρά τις όποιες υποσχέσεις έδωσε η κυβέρνηση. Το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό βρέθηκε σε δύσκολη θέση. Και δυστυχώς όλο αυτό έγινε εις βάρος των υπόλοιπων τμημάτων. Επίσης, είναι άξιο αναφοράς πως, εξαιτίας της υπερεντατικοποίησης της εργασίας, πολλοί ιατροί έφυγαν από το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Όχι για λόγους συνταξιοδότησης, αλλά για λόγους κούρασης και καταπόνησης. Το ΕΣΥ εξασθένησε, με αποτέλεσμα να απωλέσει σημαντικό μέρος της αποτελεσματικότητάς του. Ενίσχυση προσώπων δεν υπήρξε και δυστυχώς η κυβέρνηση, αντί να μας στηρίξει, μας άφησε χωρίς προσωπικό. Είναι θεμιτό κάποιος να κάνει μια έρευνα στο άμεσο μέλλον γύρω από την κούραση και την καταπόνηση που δέχτηκε το προσωπικό».
«Να γίνουν μαζικές προσλήψεις»
Ο πρόεδρος του Συλλόγου Εργαζομένων ΠΑΓΝΗ Δημήτρης Βρύσαλης τόνισε από την πλευρά του πως η πανδημία ανέδειξε την ανάγκη να υπάρξει ένας σχεδιασμός δημόσιος και στοχευμένος. Απεναντίας, το Εθνικό Σύστημα Υγείας, παρά τις κοινωνικές του προεκτάσεις και τη συνεισφορά του, έχει χρεωκοπήσει ένεκα της ιδιωτικοποίησης.
Αρχικά, κ. Βρύσαλης τόνισε ότι, «δυόμισι χρόνια μετά τη διάγνωση του πρώτου κρούσματος κορωνοϊού στην Ελλάδα, εξακολουθούμε να μετράμε εκατόμβες νεκρών, ενώ και τα νοσοκομεία είναι σε χειρότερη κατάσταση από ό,τι στην έναρξη της πανδημίας. Ενδεικτικά, σε όλο το νησί πάνω από 10.000 ασθενείς περιμένουν να χειρουργηθούν, οι γιατροί στα νοσοκομεία (όπως σ’ αυτό του Ρεθύμνου) έχουν να χειρουργήσουν τακτικά περιστατικά από το 2019, ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό μετακινείται από νομό σε νομό και από κλινική σε κλινική, στο Λασίθι τις μισές μέρες του μήνα δεν εφημερεύουν γιατροί (λόγω έλλειψής τους), ενώ αντίστοιχα τα ίδια συμβαίνουν και στο Νοσοκομείο Χανίων. Στον νομό μας ήδη υλοποιείται το διαχρονικό σχέδιο όλων των κυβερνήσεων για υποβάθμιση του Βενιζέλειου Νοσοκομείου, για ακόμα μεγαλύτερη εμπορευματοποίηση κλινικών τμημάτων των νοσηλευτικών ιδρυμάτων που αποφέρουν κέρδη στα νοσοκομεία, και από την άλλη γίνεται παράδοση της ψυχικής υγείας και της κατ’ οίκον νοσηλείας στους ιδιώτες μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης. Από την άλλη, έχει πλέον συσσωρευτεί αρκετή πείρα που αποδεικνύει με τραγικό τρόπο ότι η υγεία δεν μπορεί να είναι εμπόρευμα. Οι τραγικές απώλειες σε ανθρώπινες ζωές λόγω COVID σε όλο τον κόσμο, που συνεχίζονται μέχρι σήμερα, δεν ήρθαν ξαφνικά. Είχε προηγηθεί η απαξίωση, η συρρίκνωση του όποιου δημόσιου Συστήματος Υγείας, λόγω δημοσιονομικών επιλογών της Ε.Ε. που συνδιαμόρφωσαν και υλοποίησαν όλες οι κυβερνήσεις.
Η πανδημία άνοιξε σε όλη την έκταση και φανέρωσε στην Ελλάδα και όλο τον κόσμο τη βαθιά αντιλαϊκότητα, αλλά και αναποτελεσματικότητα-χρεωκοπία των Συστημάτων Υγείας, τα οποία, λιγότερο ή περισσότερο, είναι κατ' όνομα “δημόσια”. Στην πραγματικότητα είναι όλα τους εμπορευματοποιημένα. Χιλιάδες ασθενείς αποκλείστηκαν, άλλοι από τις αναγκαίες εξετάσεις, άλλοι από θεραπείες και χειρουργεία, για να αντέξει το Σύστημα την “πίεση” των ασθενών από COVID-19. Οι αντοχές του δημόσιου Συστήματος Υγείας δεν ξεπεράστηκαν δύσκολα επειδή τάχα η πανδημία του κορωνοϊού ήταν μια απρόβλεπτη απειλή, αλλά επειδή τα όριά του καθορίζονται με βάση το κέρδος και όχι τις λαϊκές ανάγκες, με βάση κάθε φορά τις αντοχές της οικονομίας. Αυτός είναι ο λόγος που η πανδημία βρήκε το δημόσιο Σύστημα Υγείας της χώρας μας με τραγικές ελλείψεις, σοβαρά υποστελεχωμένο, σταδιακά και χρόνια υποχρηματοδοτημένο, με κλειστά νοσοκομεία και δομές Υγείας και κυρίως με παντελή απουσία Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας».
Στη συνέχεια ο κ. Βρύσαλης τόνισε εμφατικά... «Τι κι αν η πανδημία απέδειξε τον παρασιτικό χαρακτήρα του ιδιωτικού τομέα Υγείας; Η κυβέρνηση σχεδιάζει συγχωνεύσεις νοσοκομείων και κλινών, όπως στον νόμο Λασιθίου, ενώ επιμένει στις Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), αλλά και στην περαιτέρω λειτουργία του δημόσιου συστήματος με επιχειρηματικά κριτήρια. Τι κι αν αποδείχτηκε ότι η υγεία δεν πρέπει να λογίζεται με βάση την τσέπη του καθενός; Η κυβέρνηση επιμένει στη λογική “ό,τι πληρώνεις παίρνεις”, γι’ αυτό και προχωρά τις αναδιαρθρώσεις για να λειτουργεί ο ΕΟΠΥΥ ως μεγάλη ιδιωτική ασφαλιστική εταιρεία. Για αυτό τα νοσοκομεία ψάχνουν πελάτες και κοστολογούν ιατρικές-νοσηλευτικές πράξεις.
Τι κι αν η υποχρηματοδότηση φάνηκε με δραματικό τρόπο; Η κυβέρνηση συνεχίζει και το 2022 με τη μείωση της κρατικής χρηματοδότησης για τα νοσοκομεία και τα Κέντρα Υγείας κατά 279 εκατ. ευρώ, ενώ αυξήθηκαν οι πληρωμές από τα ασφαλιστικά ταμεία κατά 15,7%. Χαρακτηριστικά το ΠΑΓΝΗ για να βγάλει την οικονομική χρόνια χρειάζεται επιπλέον 20 εκατ. ευρώ».
Μεγάλες οι λίστες - «Πήγαν πίσω χιλιάδες χειρουργεία»
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του Συλλόγου Εργαζομένων Νοσοκομείου Αγίου Νικολάου, Γιώργος Μανουσάκης, υποστήριξε πως το βασικό πρόβλημα που άφησε η πανδημία έχει να κάνει με τα χειρουργεία τα οποία έμειναν πίσω. Όσον αφορά στην εξάντληση του προσωπικού, ο κ. Μανουσάκης έκανε σαφές πως, παρά το γεγονός ότι έχουν περάσει σχεδόν δυόμισι χρόνια από την έναρξη της πανδημίας, υπάρχουν εργαζόμενοι που έχουν 80 ημέρες υπόλοιπο αδειών. Και αυτό ασφαλώς είναι ένας δείκτης που υποδεικνύει πως το προσωπικό στο Νοσοκομείο του Αγίου Νικολάου δεν έχει χαλαρώσει τα δυόμισι αυτά χρόνια.
«Ένα μεγάλο πρόβλημα έχει να κάνει με τα χειρουργεία τα οποία έμειναν πίσω. Αυτό είναι ένα πρόβλημα το οποίο δε λύνεται εύκολα. Δεν υπήρξε προσωπικό, καθώς είχε μεταφερθεί στις κλινικές COVID. Έτσι, οι επεμβάσεις και τα χειρουργεία ανεστάλησαν. Επίσης, δεν υπήρξε μόνιμο προσωπικό. Η κυβέρνηση ουσιαστικά προσέλαβε 1.200 μόνιμους στα νοσοκομεία, και αυτό ήταν μια προκήρυξη που η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ είχε εκδώσει. Το 2021 δεν είχαμε καμία πρόσληψη, ενώ τώρα που βρισκόμαστε άτυπα σε προεκλογική περίοδο έχει βγάλει προκήρυξη για 3.750 άτομα μόνιμο προσωπικό. Επίσης, πρέπει να γίνει σαφές ότι πολλά χειρουργεία έμπαιναν το απόγευμα, καθώς το πρωί υπήρχε αρκετή δουλειά», είπε ο κ. Μανουσάκης, ενώ συνέχισε υποστηρίζοντας πως «ένας καλός δείκτης για να δει κάποιος την κόπωση ή μη είναι να ανατρέξει στα υπόλοιπα αδειών. Αυτή τη στιγμή, υπάρχουν εργαζόμενοι που έχουν 80 ημέρες υπόλοιπο αδειών. Δεν είχαν πάρει άδεια τα προηγούμενα χρόνια. Αυτούς τους ανθρώπους, που στάθηκαν μπροστά στην πανδημία, πρέπει να τους σεβόμαστε. Και δεν είναι μόνο το μόνιμο προσωπικό... Είναι και οι συμβασιούχοι εργαζόμενοι οι οποίοι βρίσκονται σε καθεστώς εργασιακής ανασφάλειας. Κάλυψαν τόσες ανάγκες και τώρα η κυβέρνηση δε γνωρίζει εάν θα τους ανανεώσει τη σύμβαση».
Τι πρέπει να γίνει - Οι προτάσεις και τα αιτήματα των εργαζομένων
Στο πλαίσιο αυτό, ο πρόεδρος του Συλλόγου Εργαζομένων ΠΑΓΝΗ Δημήτρης Βρύσαλης υποστήριξε πως οι παθογένειες θα ξεπεραστούν «εάν η όποια κυβέρνηση δεσμευτεί στα παρακάτω μέτρα, τα οποία είναι:
- Διενέργεια δωρεάν επαναλαμβανόμενων διαγνωστικών τεστ COVID σε όλους, με ευθύνη του ΕΟΔΥ. Όχι στο αίσχος της 5ήμερης καραντίνας και των πρωτοκόλλων της εργοδοσίας.
- Πλήρης και επαρκής κρατική χρηματοδότηση των δημόσιων νοσοκομείων, των Κέντρων Υγείας και των άλλων μονάδων των ΠΕΔΥ από τον κρατικό προϋπολογισμό.
- Μαζικές προσλήψεις μόνιμου προσωπικού, πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης, όλων των κλάδων και ειδικοτήτων στα δημόσια νοσοκομεία, στα Κ.Υ. και τις άλλες μονάδες των ΠΕΔΥ.
- Ενίσχυση του προγράμματος μαζικού εμβολιασμού με πλατιά και οργανωμένη επιστημονική ενημέρωση, με επίκεντρο τους χώρους δουλειάς, τα σχολεία και τα πανεπιστήμια και τις κοινωνικές ομάδες “υψηλού κινδύνου”, με μέτρα προσωποποιημένης ενημέρωσης.
- Εξασφάλιση από το κράτος της δωρεάν, πλήρους και απρόσκοπτης ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και νοσηλείας σε όλους.
- Ούτε σκέψη για συγχωνεύσεις και κλείσιμο κλινών και κλινικών νοσοκομείων, όπως προβλέπει το “νέο ΕΣΥ” της κυβέρνησης. Καμία εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ-εργολάβοι) στις ιατρικές, νοσηλευτικές, εργαστηριακές και υποστηρικτικές υπηρεσίες των δημόσιων νοσοκομείων.
- Ανάπτυξη δημόσιων Κ.Υ. και Περιφερειακών Ιατρείων με σύγχρονο εξοπλισμό και επαρκή στελέχωση σε αριθμό όλων των ειδικοτήτων.
- Ανάπτυξη τμημάτων με διεπιστημονικές ομάδες για την παρακολούθηση των ασθενών που νόσησαν από τον κορωνοϊό. Πλήρης και δωρεάν εξασφάλιση των αναγκαίων υπηρεσιών».
