Ήρθε η ώρα που ο τρόπος διδασκαλίας του μαθήματος των Θρησκευτικών, σύμφωνα με ανακοίνωση που εξέδωσε η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, θα πρέπει να αλλάξει. Σύμφωνα με ανακοίνωσή της, η γνωμοδοτική απόφαση της Επιτροπής κάνει λόγο για απαλλαγή της διδασκαλίας του συγκεκριμένου μαθήματος όχι μόνο για τους μαθητές που πιστεύουν σε διαφορετικό θρήσκευμα, αλλά, όπως αναφέρει, είναι δικαίωμα και των ορθόδοξων χριστιανών μαθητών να απαλλαγούν από αυτό σε περίπτωση που δεν επιθυμούν να το διδαχθούν. Μένει να δούμε εάν το υπουργείο Παιδείας λάβει σοβαρά υπόψη την απόφαση της Αρχής.
Αναλυτικότητα, η Αρχή, με πρόεδρό της τον επίτιμο πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας Κωνσταντίνο Μενουδάκο, γνωμοδότησε ότι λόγοι που θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν την εξαίρεση από το μάθημα δεν είναι μόνο όσοι αναφέρονται στη θρησκευτική συνείδηση των παιδιών και των γονέων ή των κηδεμόνων τους, αλλά οποιοσδήποτε λόγος που ανάγεται σε γενικότερες αντιλήψεις.
Μάλιστα, κρίνεται πως η εξαίρεση δεν είναι συνταγματικά ανεκτή να αφορά μόνο τους μη χριστιανούς ορθοδόξους, αλλά έκρινε ότι το ίδιο δικαίωμα πρέπει να έχουν και οι ορθόδοξοι μαθητές, σε περίπτωση που δε συμφωνούν με το περιεχόμενο του μαθήματος.
Όπως αναφέρει η εφημερίδα «Τα Νέα», η υπόθεση έφτασε ενώπιον της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα μετά από τη διαβίβαση εγγράφου του υπουργείου Παιδείας ενόψει της δημοσίευσης σχετικής εγκυκλίου για την απαλλαγή από τα μαθήματα των Θρησκευτικών, της Μουσικής και της Φυσικής Αγωγής και την υποβολή σχετικών δικαιολογητικών από τους μαθητές και τους γονείς τους.
Ήδη, το Συμβούλιο της Επικρατείας, με την απόφαση 1478/2022, που δημοσιεύτηκε στις 7 Ιουλίου, έκανε δεκτή αίτηση γονέων οι οποίοι ζητούσαν την ακύρωση τής από 28/5/2021 ΚΥΑ κατά το μέρος που ρυθμίζεται η απαλλαγή των μαθητών-μαθητριών από το μάθημα των Θρησκευτικών.
Στη συνέχεια, πριν την έκδοση της ΚΥΑ, η ολομέλεια του ΣτΕ έκρινε πως πρέπει να υπάρχει σχετική γνωμοδότηση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα.
Ένωση Θεολόγων
Την αντίθεσή της εκφράζει η Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων (ΠΕΘ) στη δυνατότητα απαλλαγής από τα Θρησκευτικά και των ορθοδόξων μαθητών, την οποία προτείνει η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα. Η ΠΕΘ χαρακτηρίζει την εισήγηση ως αντισυνταγματική.
Σε ανακοίνωσή της η Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων (ΠΕΘ) κάνει λόγο για «αυθαίρετη παρέμβαση της ΑΠΔΠΧ», ενώ θεωρεί ότι το υπουργείο Παιδείας «προφανώς και οφείλει να μην εφαρμόσει τη γνωμοδότηση, διότι:
α) Είναι αντισυνταγματική, καθώς, με τις συστάσεις που εμπεριέχονται σε αυτήν, καταλύονται ολοφάνερα οι πρόνοιες των άρθρων 3 και 16, παρ. 2 του Συντάγματος του ελληνικού κράτους.
β) Έρχεται σε κατάφωρη αντίθεση με τις πρόσφατες σχετικές με το μάθημα των Θρησκευτικών αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), όπως την 1479/2019, όπου ξεκάθαρα τονίζεται ότι η δήλωση απαλλαγής από το μάθημα των Θρησκευτικών θα πρέπει να έχει το εξής περιεχόμενο: “Λόγοι θρησκευτικής συνείδησης δεν επιτρέπουν τη συμμετοχή μου (ή του παιδιού μου) στο μάθημα των Θρησκευτικών”, η οποία και “δεν παραβιάζει τη διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 13 του Συντάγματος, εφόσον γίνεται χάριν απαλλαγής των μαθητών αυτών από την - επιβαλλόμενη καταρχήν από το Σύνταγμα και τον νόμο - υποχρέωση παρακολουθήσεως του μαθήματος αυτού”».
Η Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων επιτακτικά θέτει τα εξής ερωτήματα:
- «Είναι δυνατόν μια Ανεξάρτητη Αρχή να αποκτά, αφ’ εαυτής, υπερέχουσα θέση του ελληνικού Συντάγματος αλλά και του ΣτΕ, και με τις αποφάσεις της να καταλύει τόσο το Σύνταγμα όσο και τις αποφάσεις του ΣτΕ και του υπουργείου Παιδείας;
- Είναι δυνατόν οι υπόλοιποι θεσμικοί παράγοντες της Ελληνικής Πολιτείας να μένουν απαθείς και να αποδέχονται αδιαμαρτύρητα τέτοιες αυθαιρεσίες μιας Αρχής, οι οποίες σαφώς και εγκυμονούν κινδύνους για την εύρυθμη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος της χώρας;
- Είναι δυνατόν να επιτρέπεται σε μια ευνομούμενη Πολιτεία μια γνωμοδοτική Αρχή να καθορίζει αυτή, αντίθετα από το Σύνταγμα και τους νόμους, το περιεχόμενο της ελληνικής Παιδείας και ποια μαθήματα θα είναι υποχρεωτικά και ποια προαιρετικά;
Συνειδητοποιούμε, άραγε, πού οδηγούνται τα πράγματα, εάν έχει τη δυνατότητα μια Αρχή αποτελούμενη από 5-6 ανθρώπους, τόσο απλά και εύκολα, να αλλάζει το Σύνταγμα, τους νόμους και να μη λαμβάνει υπόψη τις αποφάσεις του ΣτΕ για ένα τόσο πολύ σπουδαίο θέμα του κράτους, όπως είναι η μορφή και το περιεχόμενο της Παιδείας; Πού οδηγείται η δημοκρατική ευρυθμία του κράτους μας;
Το μάθημα των Θρησκευτικών, με βάση το άρθρο 16, 2 του Συντάγματος, είναι υποχρεωτικό, καθώς αποτελεί ουσιαστικό και βασικό στοιχείο της Παιδείας μας, η λειτουργία της οποίας, σύμφωνα με το ως άνω άρθρο “αποτελεί βασική αποστολή του Κράτους και έχει σκοπό την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και φυσική αγωγή των Ελλήνων, την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλασή τους σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες”».
«Η Ορθόδοξη Εκκλησία ποτέ δεν τιμωρεί»
Η «ΝΚ» επικοινώνησε με τον πρόεδρο του Παγκρήτιου Συνδέσμου Θεολόγων και επίκουρο καθηγητή Συμβολικής και Δογματικής Θεολογίας Ιωάννη Λίλη, ο οποίος έκανε σαφές πως η ορθόδοξη χριστιανική θρησκεία δεν τιμωρεί, ενώ ο ίδιος υποστήριξε πως εντός της σχολικής μονάδας το ζήτημα είναι λυμένο.
«Στη γνωμοδότηση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα για την απαλλαγή των μαθητών από το μάθημα των Θρησκευτικών, ενόψει της νέας σχολικής χρονιάς, σημειώνεται πως ένας μαθητής μπορεί να απαλλαγεί από το μάθημα, όχι μόνο για λόγους θρησκευτικής συνειδήσεως, αλλά και για οποιονδήποτε λόγο που ανάγεται σε γενικότερες αντιλήψεις, καθώς, κατά το σκεπτικό της απόφασης, η γενική ελευθερία της συνείδησης δεν αφορά μόνο το θρησκευτικό φαινόμενο, αλλά όλες τις συνειδησιακές πεποιθήσεις του ατόμου, ώστε να εκφράζεται πλήρως η ελευθερία του αυτοκαθορισμού της προσωπικής συνείδησης. Με αυτό το επιχείρημα και οι ορθόδοξοι μαθητές έχουν το δικαίωμα απαλλαγής από το μάθημα των Θρησκευτικών, όχι για λόγους θρησκευτικής συνειδήσεως, αλλά για τους άλλους λόγους, όπως γενικότερες κοσμοθεωρητικές αντιλήψεις, όταν δε συμφωνούν με αντιλήψεις του μαθήματος. Η Αρχή έκρινε πως δεν μπορούν να πάρουν απαλλαγή από το μάθημα όσοι χριστιανοί ορθόδοξοι είναι υποχρεωμένοι να αποποιηθούν τη θρησκεία τους προκειμένου να ασκήσουν το δικαίωμα της απαλλαγής, και για να ισοσταθμίσει τη θρησκευτική συνείδηση με την ατομική πεποίθηση υποστηρίζει πως η απαλλαγή από το μάθημα χρήζει συνταγματικής προστασίας και για τους ορθοδόξους, παρέχοντας και στους ορθοδόξους το δικαίωμα της απαλλαγής» ανέφερε, ενώ συνέχισε: «Έχουμε τη εντύπωση, όμως, πως μέσα στο σημερινό σχολείο το συγκεκριμένο θέμα είναι λυμένο. Η Ορθόδοξη Εκκλησία ποτέ δεν τιμωρεί ή διώχνει κάποιο μέλος της επειδή ζήτησε απαλλαγή από το μάθημα των Θρησκευτικών και το μάθημα των Θρησκευτικών παρουσιάζει το περιεχόμενο της ορθοδόξου πίστεως με πλήρη ελευθερία, χωρίς να υποχρεώνει κανέναν να το ασπαστεί εξαναγκαστικά. Ο νομοθέτης πρέπει να λάβει όλες τις παραμέτρους και να προστατέψει όλους τους πολίτες, όμως το μάθημα των Θρησκευτικών εμπνέεται από τις αρχές της ελευθερίας της Ορθοδόξου Εκκλησίας και έχει δημιουργήσει την ανάλογη πραγματικότητα μέσα στο ελληνικό σχολείο από την αρχή της παρουσίας του στην εκπαιδευτική πράξη».
(φωτογραφία αρχείου shutterstock)
