Μια ισχυρή καταιγίδα και λίγα λεπτά βροχής, αρκούν ορισμένες φορές για να μετατρέψουν μια συνοικία του Ηρακλείου σε «Βενετία».
Παρά το ενδεχόμενο σχήμα υπερβολής, επιστήμονες παγκοσμίως προβλέπουν αύξηση της συχνότητας αλλά και του μεγέθους των πλημμυρών, όπως αντιστοίχως συμβαίνει με τις πυρκαγιές το καλοκαίρι, καθότι τα φαινόμενα εμφανίζονται με μεγαλύτερη σφοδρότητα. Τα νέα δεδομένα, ωστόσο, απαιτούν (ανα)προσαρμογή.
Η έλλειψη ελεύθερων επιφανειών, δίχως τον υπερκορεσμό υποδομών και κτισμάτων τουριστικής εκμετάλλευσης, αποτελεί κύριο λόγο επιδείνωσης της διαχείρισης του φαινομένου, σύμφωνα με τα όσα ανέφερε στο neakriti.gr, ο καθηγητής Γεωλογίας και Διαχείρισης Κρίσεων, Ευθύμιος Λέκκας.
Ειδικότερα, το επίκεντρο του προβλήματος εντοπίζεται στην Κρήτη κατεξοχήν στο βόρειο μέτωπο του νησιού και ιδίως στις περιοχές με έντονο τουριστικό αποτύπωμα. «Σε περιοχές όπως η Χερσόνησος ή η Αμμουδάρα, το νερό ουσιαστικά δεν έχει τρόπο να φθάσει στη θάλασσα», παρατηρεί ο κ. Λέκκας, προσθέτοντας ότι οι υποδομές απορροής έχουν φτιαχτεί με βάση τα δεδομένα παλαιότερων εποχών. Όπου βρίσκονταν αγροκτήματα πλέον έχουν «επικαλυφθεί» από τουριστικές υποδομές. «Στο Ηράκλειο υπήρξαν διευθετήσεις, άλλες πετυχημένες και άλλες λιγότερο πετυχημένες, οι οποίες ενέχουν κινδύνους».
Τι μπορεί να αλλάξει, όμως, από εδώ και στο εξής; «Οι υποδομές απορροής έχουν φτιαχτεί με βάση δεδομένα παλαιότερων εποχών» επισημαίνει ο κ. Λέκκας και συνεχίζει: «Πρέπει να αλλάξουμε την φιλοσοφία γύρω από τη δημόσια διοίκηση εν συνόλω και να υπάρξουν έξυπνες λύσεις στα τεχνικά έργα. Οι πόλεις θα πρέπει να αποφύγουν τα μεγάλα τεχνικά έργα που έχουν σημαντικό οικονομικό κόστος και επιπτώσεις στο περιβάλλον. Αντ’ αυτού, απαιτούνται μικρότερα έργα με φυσικά υλικά, τεχνητό εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα, που μπορούν να αποδώσουν και σε επίπεδο πρόληψης και αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης που βρίσκεται μπροστά μας».
Σε ποιο επίπεδο βρίσκεται η Πολιτική Προστασία Περιφέρειας Κρήτης
Για ένα συνδυασμό παραγόντων και αιτιών που οδηγούν σε καταστροφές όπως πλημμύρες, έκανε λόγο μιλώντας στο neakriti.gr o Εντεταλμένος σύμβουλος Πολιτικής Προστασίας της Περιφέρειας Κρήτης, Γιάννης Λεονταράκης.
«Από τη μια πλευρά, η ραγδαιότητα των φαινομένων που παρατηρούμε τα τελευταία χρόνια, με τις μεγάλες ποσότητες νερού και από την άλλη ο ανθρώπινος παράγοντας, συντείνουν σε φαινόμενα καταστροφών», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Ειδικά για την πόλη του Ηρακλείου αλλά και σε διάφορα σημεία της Κρήτης, συναντάμε συχνά το φαινόμενο κακοτεχνιών και παραλείψεων σε περιοχές με ποτάμια και σημεία όπου διασταυρώνονται χείμαρροι, τα οποία ωστόσο, έχουν μπαζωθεί. «Το νερό θα βρει την φυσική ροή του ο κόσμος να χαλάσει, οπότε τέτοια φαινόμενα οδηγούν σε καταστροφές».
«Το 2014, η αρμοδιότητα για τον καθαρισμό ποταμών και ρεμάτων μεταφέρθηκε στην Περιφέρεια, χωρίς όμως την κατάλληλη χρηματοδότηση. Από τις τεχνικές υπηρεσίες της Περιφέρειας επισημάνθηκαν τα πιο επικίνδυνα σημεία και εκείνες προέβησαν σε εκτεταμένο καθαρισμό των σημείων επικινδυνότητας. Τα προβλήματα ωστόσο, για να μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλο μας, δεν έχουν λυθεί. Υπήρξε μια σωστή ιεράρχηση, για αστικές και περιαστικές περιοχές, καθώς και για την ενδοχώρα, υπήρξε βελτίωση, αλλά όχι, δεν λύθηκαν τα πάντα. Ζητήματα προκύπτουν καθημερινά. Για παράδειγμα χθες μας ενημέρωσαν για σημείο στη περιοχή Κορώνη Μαγαρά που θέλει άμεσα καθαρισμό και απομάκρυνση φερτών υλικών, προκειμένου η ροή του νερού να είναι κατά το δυνατό φυσικότερη».
Τα επικίνδυνα σημεία του Ηρακλείου για πλημμύρες
Χαρακτηριστικό παράδειγμα επικινδυνότητας στο Ηράκλειο, σύμφωνα με τα όσα αναφέρει ο κ. Λεονταράκης, είναι ο Γιόφυρος. «Για την περιοχή πλέον υπάρχει ολοκληρωμένη μελέτη η οποία έχει να κάνει με τον καθαρισμό και την διαπλάτυνση του Γιοφύρου. Δυστυχώς, σε αυτό σημείο, κτίστηκαν αρκετές ιδιωτικές περιουσίες που μίκρυναν την κοίτη του ποταμού».
Η διαδικασία καθαρισμού ρεμάτων από την Πολιτική Προστασία βρίσκεται σε εξέλιξη σε όλη την Κρήτη αναφέρει ο κ. Λεονταράκης. «Γίνεται σοβαρή ιεράρχηση, σε συνδυασμό με τους Δήμους οι οποίοι θα πρέπει να καταγράφουν τα σημεία επικινδυνότητας για πλημμύρες και άλλες καταστροφές και τα σχέδια θα αναπροσαρμόζονται κατά τις ανάγκες και τα χαρακτηριστικά του κάθε Δήμου.
«Ζητήματα υπάρχουν και σε οικισμούς γύρω από τον ποταμό Αναποδάρη, στο Μεσοχώρι, ενώ σημείο επικινδυνότητας θεωρείται και ο ποταμός Δρακουλιάρης, όπου πέρσι μάλιστα είχαμε προβλήματα. Στην τεχνική μελέτη για τον Γιόφυρο, συμπεριλαμβάνεται και εκείνο το σημείο».
Ένα ακόμη σοβαρό ζήτημα στην αντιμετώπιση των κρίσεων, τονίζει ο Εντεταλμένος σύμβουλος Πολιτικής Προστασίας της Περιφέρειας Κρήτης, είναι αυτό της σύγχυσης αρμοδιοτήτων. Δεν είναι λίγες οι φορές όπου σε σοβαρές διαχειριστικές κρίσεις, τόσο στην Κρήτη όσο και στην υπόλοιπη χώρα, παρακολουθούμε το «μπαλάκι» των ευθυνών να μετατοπίζεται από αρμόδιο σε αρμόδιο, και άλλες οπού η περιοχή ευθύνης μπορεί να διατρέχεται από δεκάδες αρμοδίους, καθιστώντας τη λήψη αποφάσεων και την λύση του προβλήματος, σχεδόν αδύνατη.
«Παρά τα προβλήματα της υποστελέχωσης και της υποχρηματοδότησης, η Πολιτική Προστασία της Περιφέρειας Κρήτης, δεν είναι αυτή που ήταν πριν από δέκα χρόνια, όπου είμασταν εμείς και εμείς. Είμαστε σε σαφώς καλύτερο βαθμό ετοιμότητας, παρά τις ελλείψεις. Κρίσιμο εργαλείο στην αντιμετώπιση των πλημμυρών είναι και η γνώση που πρέπει να έχουν οι Δήμοι για τα σημεία που πονάνε, σημεία που κατά το παρελθόν υπήρξαν προβλήματα. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τον εχθρό και να γίνονται συνεχείς αυτοψίες», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Ο κ. Λεονταράκης ανέφερε ακόμη πως είναι κρίσιμης σημασίας κάποια στιγμή, «τα σχέδια που έχουν εξαγγελθεί από την κεντρική Πολιτεία για την Πολιτική Προστασία τα τελευταία χρόνια, να γίνουν πράξη και να βγουν από τα συρτάρια. «Χωρίς τοπική Αυτοδιοίκηση στο κάδρο, δεν υφίσταται Πολιτική Προστασία. Η πολιτεία έρχεται μετά την καταστροφή, αν δεν υπάρχει σοβαρή αυτοδιοίκηση με χρηματοδότηση και στελεχωμένη, δεν θα γίνεται τίποτα στην ώρα του. Οι προϋπολογισμοί, για παράδειγμα, σε Δασαρχείο Ρεθύμνου και Ηρακλείου για καθαρισμούς, δεν ξεπερνούσαν τις 20.000 και 25.000 αντίστοιχα. Τα χρήματα αυτά δεν φτάνουν για τίποτα».
(Φωτογραφία Αρχείου IN TIME)
