- Κοσμοσυρροή στην Χάρη της Παναγίας της Παλιανής
- Το μοναστήρι της Παναγίας σημείο αναφοράς για την Κρήτη
Με ιδιαίτερη λαμπρότητα και μεγαλοπρέπεια εορτάζεται και φέτος την εορτή της Παναγίας της επονομαζόμενης Μυρτιδιώτισσας στην Ιερά Μονή της Παλιανής στο Ηράκλειο της Κρήτης.
Στον Μέγα Πανηγυρικό Εσπερινό χοροστάτησε ο Σεβασμιότατος Αρχιεπίσκοπος Κρήτης κ.κ. Ευγένιος, ενώ πλήθος πιστών από όλη την Κρήτη, αλλά και από άλλα μέρη της χώρας μας, προσήλθαν με ευλάβεια και κατάνυξη για να προσκυνήσουν την θαυματουργή εικόνα και το ευλογημένο δέντρο της Αγίας Μυρτιάς. Μάλιστα η κοσμοσυρροή ήταν τέτοια που μπλόκαραν τα οχήματα με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί το αδιαχώρητο.
Η γυναικεία Μονή Παλιανής βρίσκεται σε υψόμετρο 280μ δίπλα στα χωριά Βενεράτο και Αυγενική, 20χλμ νοτιοδυτικά του Ηρακλείου και ανατολικά από το φαράγγι του Βενεράτου. Το καθολικό της είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου που εορτάζει στις 15 Αυγούστου.
Η Μονή Παλιανής θεωρείται μια από τις αρχαιότερες μονές της Κρήτης, χωρίς να είναι ωστόσο γνωστή η ακριβής χρονολογία της ίδρυσής της. Το όνομα της συνδέεται με την ονομασία Παλιά Μονή, που με το πέρασμα των αιώνων έγινε παλιανή. Ωστόσο, υπάρχει μια δεύτερη εκδοχή, σύμφωνα με την οποία το όνομα Παλιανή συνδέεται με την Απολωνία, την αρχαία πόλη που πιστεύεται ότι ήταν κτισμένη κοντά.
Η Αγία Μυρτιά
Σήμα κατατεθέν της Παλιανής είναι η ιερή Μυρτιά, ένα αιωνόβιο δέντρο το οποίο εορτάζει 24 Σεπτεμβρίου. Μέσα στον περιπεπλεγμένο κορμό της Αγίας Μυρτιάς, όπως λέγεται, πιστεύεται ότι είναι κρυμμένη η εικόνα της Παναγίας της Μυρτιδιώτισσας. Σύμφωνα με την παράδοση, κάποτε η περιοχή καλυπτόταν από δάσος και οι χωρικοί έβαλαν φωτιά για να δημιουργήσουν καλλιεργούμενες εκτάσεις.
Ξαφνικά, μέσα από τα βάτα ακούστηκε η φωνή της Παναγίας και με έκπληξη οι χωρικοί είδαν την εικόνα της Παναγίας. Γύρω από τη μορφή της, ήταν ζωγραφισμένα κλαδιά μυρτιάς. Ύστερα από καιρό, όταν πήγαν κάποια παιδιά στο ίδιο σημείο, τα ζωγραφισμένα κλαδιά είχαν φυτρώσει στα αλήθεια, μεγάλωσαν και σταδιακά κάλυψαν την εικόνα! Την εικόνα της Παναγίας θεωρείται ότι μπορούν να τη δουν μόνο παιδιά.
Αν επισκεφτείτε την Παλιανή, θα δείτε ένα αναμμένο καντήλι δίπλα στη μυρτιά και πολλά τάματα κρεμασμένα στα κλαδιά, καθώς θεωρείται θαυματουργή. Μάλιστα η ευλογία των άρτων γίνεται κάθε χρόνο κάτω από το ιερό αυτό δέντρο και ως τράπεζα χρησιμοποιείται ένα αρχαίο κιονόκρανο, ενώ οι πιστοί παίρνουν φύλλα από κλαδιά! Η λατρεία της «Αγίας Μυρτιάς» αποτελεί επιβίωση πανάρχαιων λατρευτικών συνηθειών και πιο συγκεκριμένα της λατρείας των ιερών δέντρων της Μινωικής θρησκείας.
Ο Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος
Έξω από τον περίβολο της μονής βρίσκεται ο κοιμητηριακός ναός του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου. Ο μονόχωρος καμαροσκέπαστος ναός τοιχογραφήθηκε στα μέσα του 14ου αιώνα από το ζωγράφο Γεώργιο, ο οποίος σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή πάνω από την πρόθεση ζητά από τον ιερέα να τον μνημονεύει κατά τη διάρκεια των ακολουθιών. Ο τοιχογραφικός διάκοσμος διασώζεται πολύ αποσπασματικά στον κυρίως ναό, όπου διακρίνονται σκηνές του ευαγγελικού κύκλου, ενώ καλύτερα διακρίνεται μέσα στο ιερό.
Στην αψίδα εικονίζεται η Δέηση, στην οποία τον Πρόδρομο έχει αντικαταστήσει ο ευαγγελιστής Ιωάννης, στη βόρεια πλευρά της καμάρας η Πεντηκοστή και η Ανάληψη, ενώ στη νότια η Γέννηση και η Υπαπαντή. Ιδιαίτερα σημαντικές θεωρούνται οι δύο σκηνές στο χαμηλό τμήμα του θόλου του νότιου τοίχου, οι οποίες προέρχονται από τον κύκλο του ευαγγελιστή Ιωάννη, έναν κύκλο σπάνιο στο βυζαντινό κόσμο που διασώζεται σε ελάχιστες εκκλησίες της Κρήτης (στην Παλιανή και στους οικισμούς Μαργαρίτες, Καλογέρου Ρεθύμνου και Σελλί Ρεθύμνου). Αριστερά εικονίζεται ο Ιωάννης να υπαγορεύει στο μαθητή Πρόχορο το ευαγγέλιο και αριστερά, όπως αναγράφει η σχετική επιγραφή, ο Ιωάννης γκρεμίζει τα είδωλα του ναού της Αρτέμιδος στην Έφεσο.
