Με αφορμή τα απανωτά περιστατικά εξαπάτησης που λαμβάνουν ασταμάτητα χώρα το τελευταίο διάστημα - και - στην Κρήτη, το Αρχηγείο της ΕΛ.ΑΣ. υπενθυμίζει στους πολίτες τις μεθόδους που χρησιμοποιούν οι επιτήδειοι προκειμένου να τους εξαπατήσουν και παραθέτει χρήσιμες συμβουλές για την αποφυγή τους.
Σύμφωνα με την ΕΛ.ΑΣ., συνήθως οι δράστες, για να εξαπατήσουν τα θύματά τους, εκμεταλλεύονται τις εκάστοτε κοινωνικοοικονομικές συνθήκες, όπως χαρακτηριστικά συμβαίνει το τελευταίο χρονικό διάστημα, όπου χρησιμοποιούν προσχήματα με αφορμή την τουριστική περίοδο, καθώς και την άνοδο στις τιμές των καυσίμων.
Επιτήδειοι απευθύνονται σε επαγγελματίες των συγκεκριμένων κλάδων και ειδικότερα επικοινωνούν τηλεφωνικά με ιδιοκτήτες ξενοδοχείων και καταλυμάτων σε τουριστικούς προορισμούς ως δήθεν ενδιαφερόμενοι για κράτηση δωματίων και με το πρόσχημα της κατάθεσης προκαταβολής αποσπούν τους προσωπικούς τραπεζικούς κωδικούς τους (κατά τη διάρκεια της μεταξύ τους επικοινωνίας ή αποστέλλοντας μήνυμα στο κινητό τηλέφωνό τους, με σύνδεσμο που παραπέμπει σε ιστοσελίδα, η οποία προσομοιάζει με αυτή της τράπεζας, όπου καταχωρίζουν τους προσωπικούς τους κωδικούς) και στη συνέχεια μεταφέρουν χρήματα σε άλλους λογαριασμούς.
Πρόσχημα τα καύσιμα
Σε άλλες περιπτώσεις, οι δράστες προσποιούνται τους ιδιοκτήτες φορτηγών οχημάτων και με το πρόσχημα του ανεφοδιασμού με καύσιμα τούς πείθουν να αποστείλουν τον αριθμό λογαριασμού (IBAN), προκειμένου να καταθέσουν ηλεκτρονικά το αντίτιμο. Στη συνέχεια στέλνουν μήνυμα στο κινητό τηλέφωνο του θύματος, ζητώντας να “πατήσει” στον σύνδεσμο, με αποτέλεσμα να εμφανίζεται ιστοσελίδα που προσομοιάζει με αυτήν της τράπεζας, όπου - όπως και στην προηγούμενη περίπτωση - τα θύματα καταχωρίζουν τους προσωπικούς τραπεζικούς κωδικούς τους «δήθεν» για την επιβεβαίωση της συναλλαγής, με αποτέλεσμα οι δράστες να αποκτούν πρόσβαση σε αυτούς και να μεταφέρουν χρηματικά ποσά.
Όπως επισημαίνει η ΕΛ.ΑΣ., για να αποφεύγονται τέτοια περιστατικά θα πρέπει οι επαγγελματίες να μην καταχωρίζουν όνομα χρήστη και κωδικό πρόσβασης της ηλεκτρονικής τραπεζικής τους σε ιστοσελίδες ή φόρμες που ανοίγουν μέσω υπερσυνδέσμων (links) και να μην κοινοποιούν σε άλλα άτομα τους προσωπικούς κωδικούς τους (ΡΙΝ) ή τους κωδικούς επαλήθευσης πιστωτικών καρτών.
Ποικιλία σε... κομπίνες
Άλλες μέθοδοι που χρησιμοποιούν οι επιτήδειοι είναι οι εξής:
- Τηλεφωνούν σε ανυποψίαστους πολίτες, προσποιούμενοι αστυνομικούς, γιατρούς ή δικηγόρους, υποστηρίζοντας ψευδώς ότι στενό συγγενικό τους πρόσωπο έχει προκαλέσει τροχαίο ατύχημα με θανάσιμο ή βαρύτατο τραυματισμό. Στη συνέχεια απαιτούν σημαντικά χρηματικά ποσά για να αποφευχθούν δήθεν επικείμενες ποινικές συνέπειες.
- Εισέρχονται σε σπίτια ανυποψίαστων πολιτών, με σκοπό την κλοπή ή ληστεία, εμφανιζόμενοι ως τεχνικοί ΔΕΗ ή συντήρησης ανελκυστήρων, πωλητές διαφόρων ειδών ή γνωστοί συγγενικών προσώπων.
- Πλησιάζουν κυρίως ηλικιωμένους, δήθεν ως απεσταλμένοι συγγενικών τους προσώπων και, προφασιζόμενοι άμεση και επείγουσα οικονομική ανάγκη, επιδιώκουν να τους αποσπάσουν χρήματα. Συνήθως τους προσεγγίζουν κατά την έξοδο ή λίγο πριν την είσοδο στην κατοικία τους, έξω από τράπεζες, εμπορικά καταστήματα κ.λπ.
- Πλησιάζουν άτομα από μέσα κοινωνικής δικτύωσης με το πρόσχημα ότι ενδιαφέρονται για στενές διαπροσωπικές σχέσεις, αποκτούν την εμπιστοσύνη τού θύματος και στη συνέχεια με διάφορες προφάσεις αποσπούν χρηματικά ποσά.
- Αναζητούν υποψήφιους αγοραστές για να πωλήσουν, ως «ευκαιρία», διάφορα είδη (κοσμήματα, κινητά τηλέφωνα κ.λπ.), δήθεν μεγάλης αξίας, σε χαμηλές τιμές. Αφού “παζαρέψουν” την τιμή αρκετή ώρα, τελικά “συμβιβάζονται” σε μία χαμηλή τιμή και πωλούν τα είδη, τα οποία ωστόσο είναι κατά κανόνα ευτελούς αξίας.
- Ενημερώνουν, κυρίως επαγγελματίες, ότι δήθεν εκ παραδρομής κατέθεσαν μεγαλύτερο χρηματικό ποσό, ως αντίτιμο για υπηρεσία ή προϊόν που αγόρασαν από αυτούς και ζητούν την επιστροφή της διαφοράς. Για να αποδείξουν, μάλιστα, τον ισχυρισμό τους, αποστέλλουν πλαστό αποδεικτικό της κατάθεσης χρημάτων.
Αναρτούν ή αναζητούν αγγελίες στο διαδίκτυο για δήθεν αγοραπωλησία προϊόντων ή οχημάτων και εξαπατούν πολίτες, οι οποίοι:
- Ως αγοραστές, αποστέλλουν το χρηματικό αντίτιμο του προϊόντος που υποτίθεται ότι θα αγοράσουν (π.χ. μέσω e-banking, paypal κ.λπ.), χωρίς να το παραλάβουν ποτέ ή παραλαμβάνουν άλλο, ευτελούς αξίας.
- Ως πωλητές, πείθονται από τους δράστες ότι έχουν εξοφληθεί για το προϊόν που πούλησαν, κυρίως με τους ακόλουθους τρόπους:
- Τους επιδεικνύουν ανύπαρκτο αριθμό λογαριασμού, όπου αποτυπώνεται ψευδής ηλεκτρονική μεταφορά του αντιτίμου της συναλλαγής στον λογαριασμό τους ή πλαστή βεβαίωση μεταφοράς εμβασμάτων.
- Τους πείθουν να εκδώσουν, μέσω εφαρμογής πιστωτικού ιδρύματος, κωδικό με το αντίτιμο της συναλλαγής. Ακολούθως τους ζητούν αυτόν τον κωδικό, ισχυριζόμενοι ότι θα καταθέσουν το οφειλόμενο πόσο στον λογαριασμό τους. Όμως, οι δράστες, χρησιμοποιώντας αυτόν τον κωδικό, κάνουν ανάληψη, μέσω ΑΤΜ, του ποσού από τον λογαριασμό του πωλητή.
Ακούστε την ΕΛΑΣ - Τι πρέπει να κάνετε για να μην την “πατήσετε”
Οι συμβουλές της ΕΛ.ΑΣ. προς τους πολίτες για την αποφυγή εξαπάτησής τους είναι οι εξής:
Να ενημερώνετε πάντα τις αστυνομικές Αρχές, ακόμη και σε περίπτωση απόπειρας απάτης σε βάρος σας.
Να αποφεύγετε τη γνωστοποίηση προσωπικών οικονομικών δεδομένων και σε καμία περίπτωση να μην κοινοποιείτε σε τρίτους τους προσωπικούς κωδικούς (ΡΙΝ) ή τους κωδικούς επαλήθευσης πιστωτικών καρτών.
Πληκτρολογήστε στον φυλλομετρητή (browser) τη διεύθυνση της ιστοσελίδας της τράπεζάς σας και μην μπαίνετε σε αυτήν μέσω υπερσυνδέσμων (links). Σε κάθε περίπτωση, βεβαιωθείτε ότι η σελίδα ηλεκτρονικής τραπεζικής στην οποία συνδέεστε είναι η αυθεντική.
Μη συμπληρώνετε φόρμες με τα προσωπικά στοιχεία σας όταν σας αποστέλλονται από άγνωστες διευθύνσεις ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (email) ή μέσω μηνυμάτων (SMS, social media κ.λπ.).
Σε περίπτωση ηλεκτρονικής μεταφοράς χρημάτων σε υποψήφιο πωλητή, να διασταυρώνετε τα στοιχεία του, ως δικαιούχου του υποδεικνυόμενου λογαριασμού (ονοματεπώνυμο, ΑΦΜ).
Να επαληθεύετε τις κινήσεις στους τραπεζικούς λογαριασμούς σας πριν την οποιαδήποτε συναλλαγή και να δηλώνετε ότι δεν πρόκειται να επιστρέψετε χρήματα χωρίς προηγούμενη διασταύρωση οικονομικών στοιχείων.
Να αποφεύγετε την προκαταβολή χρημάτων σε ιδιώτες πωλητές, τους οποίους δε γνωρίζετε, ακόμη και εάν αυτοί αποκαλύπτουν τα προσωπικά στοιχεία τους ή τον αριθμό του τραπεζικού λογαριασμού τους.
Να μην πείθεστε εύκολα από άτομα τα οποία σας “πλησιάζουν” ως γνωστοί συγγενικών-φιλικών προσώπων.
Να είστε ιδιαίτερα επιφυλακτικοί σε άγνωστα άτομα που επιχειρούν με διάφορα προσχήματα και τεχνάσματα να εισέλθουν στην οικία σας.
Εφόσον άγνωστο άτομο εισέλθει στην οικία σας με οποιαδήποτε πρόφαση (π.χ. διεξαγωγή έρευνας, πώληση κάποιου προϊόντος, ανάγκη να πραγματοποιήσουν μία κλήση κ.λπ.), να μην επιτρέπετε να μεταβαίνει σε άλλους χώρους του σπιτιού σας, πέραν αυτών που χρειάζεται, και ποτέ να μη χάνετε την οπτική επαφή μαζί του. Σε αυτήν την περίπτωση, να προσέχετε τα προσωπικά σας αντικείμενα, προκειμένου να αποφευχθεί το ενδεχόμενο αφαίρεσής τους με τη μέθοδο της απασχόλησης.
- Να είστε ιδιαίτερα επιφυλακτικοί όταν άγνωστοι προσπαθήσουν να σας πείσουν για την καταβολή χρηματικού ποσού με το πρόσχημα επείγουσας ανάγκης συγγενικού-φιλικού προσώπου (π.χ. νοσηλεία σε νοσοκομείο). Το ίδιο μπορεί να προσπαθήσουν και τηλεφωνικά. Για τους ίδιους λόγους να μην ενδίδετε σε προτροπές για συνάντηση (ραντεβού κ.λπ.).
- Σε περιπτώσεις που άγνωστοι επικαλούνται έκτακτη ανάγκη γνωστού-συγγενικού σας προσώπου, να επιδιώκετε πάντα οι ίδιοι να επικοινωνείτε τηλεφωνικά με το γνωστό-συγγενικό σας πρόσωπο, προς επιβεβαίωση των όσων επικαλούνται. Η επικοινωνία να γίνεται με δικό σας τηλέφωνο και κατόπιν δικής σας πρωτοβουλίας και να μη δέχεστε να μιλάτε με άτομο το οποίο κάλεσαν οι άγνωστοι.
- Σε κάθε περίπτωση, να δηλώνετε ότι δεν πρόκειται να παραδώσετε χρήματα εάν δεν εμφανιστούν οι γνωστοί-συγγενείς σας.
- Να μη δέχεστε σε καμία περίπτωση άγνωστα άτομα να σας οδηγήσουν σε πιστωτικό κατάστημα ή ΑΤΜ για ανάληψη χρηματικού ποσού.
- Να μη σας πείθουν σε ευκαιριακές αγορές προϊόντων που σας προτείνουν άγνωστα άτομα, ιδιαίτερα δίχως να δείτε πρώτα αυτά τα προϊόντα.
- Να μην πείθεστε από άγνωστους, οι οποίοι εμφανίζονται ως υπάλληλοι δημόσιας υπηρεσίας ή άλλου φορέα για την επιδιόρθωση κάποιου τεχνικού προβλήματος, εάν δεν τους έχετε καλέσει εσείς προηγουμένως.
- Να μην πείθεστε όταν άγνωστοι σάς ζητούν να καταβάλετε χρήματα για οφειλές γνωστών ή συγγενικών προσώπων σε δημόσιες υπηρεσίες ή σε καταστήματα-εταιρείες για αγορά αγαθών - προσφορά υπηρεσιών. Επισημαίνεται ότι από νοσοκομεία ή από δημόσιες υπηρεσίες δε χρησιμοποιείται η πρακτική υπάλληλοί τους να μεταβαίνουν σε οικίες ή σε δημόσιους χώρους και να ζητούν από πολίτες την καταβολή χρημάτων για υπηρεσίες που παρέχουν.
- Να είστε ιδιαίτερα επιφυλακτικοί όταν εντοπίζετε αγγελίες πώλησης οχημάτων σε δελεαστικές τιμές, ως «ευκαιρία αγοράς».
- Να αποφεύγετε, κατά προτίμηση, τις συναλλαγές με πρόσωπα τα οποία παρέχουν στοιχεία επικοινωνίας εκτός Ελλάδας.
- Να έχετε πάντα διαθέσιμους τους τηλεφωνικούς αριθμούς, με τους οποίους πρέπει να επικοινωνήσετε σε περίπτωση ανάγκης (Αστυνομία, Πυροσβεστική, νοσοκομεία, στενοί συγγενείς κ.ά.).
- Προσπαθήστε να συγκρατήσετε τα χαρακτηριστικά των δραστών, τα οχήματα με τα οποία κινούνται (αριθμό κυκλοφορίας, μάρκα οχήματος, χρώμα κ.λπ.), τους τηλεφωνικούς αριθμούς από τους οποίους σας καλούν ή την ηλεκτρονική διεύθυνση της αγγελίας (URL), για να βοηθήσετε το έργο των διωκτικών Αρχών».
Οι ιστοσελίδες - Πληροφορίες και μέσω διαδικτύου
Σε κάθε περίπτωση, περισσότερες συμβουλές για την αποφυγή εξαπάτησης πολιτών είναι διαθέσιμες σε ειδικό banner στην ιστοσελίδα της Ελληνικής Αστυνομίας (www.hellenicpolice.gr).
Επιπλέον πληροφορίες και συμβουλές για περιστατικά ηλεκτρονικών απατών υπάρχουν στην ιστοσελίδα της Διεύθυνσης Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος (www.cyberalert.gr).
