Η ιστορία διαβάζεται με τρόπο αυθεντικό, αυτούσιο και καθάριο μέσα από τις περιγραφές των ίδιων των πρωταγωνιστών. Ανθρώπων οι οποίοι έπεσαν με περίσσιο θάρρος και γνήσια λύσσα για ζωή και λύτρωση σε μικρές και μεγαλύτερες αιματηρές μάχες που με την ολοκλήρωση τους έσπασαν τα δεσμά του κατακτητή συνθέτοντας την εικόνα της Ελευθερίας. Γι αυτό - και για πολλούς ακόμη λόγους - αξίζουν μια θέση στη μνήμη όλων μας...
Η μάχη στη σπηλιά της Μέσης, ή αλλιώς της Γκιουμπριάς όπως έχει καθιερωθεί να λέγεται, αποτέλεσε κομμάτι της ένδοξης ιστορίας μας.
Μοναδικός επιζήσας αυτής της μάχης, ο οποίος κατάφερε να γλιτώσει σώος και αβλαβής, ήταν ο Αντώνης Περακάκης, αντιστασιακός ο οποίος ευτύχησε να επιζήσει από το αιματοκύλισμα των Γερμανών.
Τα γεγονότα της 31ης Μαρτίου 1944 στην Γκιουμπριά, με αποτέλεσμα τον θάνατο μεγάλων αγωνιστών της αντίστασης, τίμησε την Κυριακή πλήθος κόσμου και εκπρόσωποι των τοπικών Αρχών.
Μεταξύ των ομιλητών ήταν και ο ιστορικός, φιλόλογος-κοινωνιολόγος Κωνσταντίνος Περακάκης, γιος του μοναδικού επιζήσαντα της μάχης Αντώνη Περακάκη.
Ο ίδιος διηγήθηκε με γλαφυρό τρόπο και συγκινησιακή φόρτιση τα όσα ο πατέρας του είχε εξιστορήσει σε επιστολή του προς τον συγγραφέα Νίκο Περακάκη. Η επιστολή περιλαμβάνεται αυτούσια στο βιβλίο “Ήρωες και Μάρτυρες” (εκδόσεις “Μυλοπόταμος” 1978): «(...) Αμυνθήκαμε με ό,τι μέσα είχαμε και κάναμε έξοδο ένας-ένας. Πρώτος έφυγε ο Μαθιουδάκης με το πιστόλι στο χέρι. Σκοτώθηκε μόλις βγήκε, καθώς κι ο Αεράκης. Ο Τερζιδάκης πάλεψε σαν λιοντάρι και τραυματίστηκε στο πόδι βγαίνοντας. Τραβήχτηκε πίσω από μια ελιά και συνέχισε να μάχεται. Εκεί τον βρήκε μια σφαίρα στο μάτι και τον αποτελείωσε. Μόνος που γλίτωσε χωρίς να τραυματιστεί ήμουν εγώ. “Έφυγε” ο “Κουμπάρος”, αν και τραυματίας. Ο Χατζηνικολής παραδόθηκε και την άλλη μέρα τον σκότωσαν στο Αρκάδι, όταν αποπειράθηκε να φύγει. Τελευταίος “έφυγε” ο Βαβαδάκης, αφού των πέταξε μια χειροβομβίδα. Από τους Γερμανούς δε σκοτώθηκε κανείς. Προδοσία δεν υπήρξε, γιατί ο πρώτος Γερμανός που πλησίασε στον πόρο της σπηλιάς είχε το ταχυβόλο “αναρτήσατε”. Αν ήταν προδοσία θα το ’χε προτεταμένο. Τώρα τι ζητούσαν ηλιοβασιλέματα οι Γερμανοί εκεί! Ζητούσαν δυο Γερμανούς που τους είχαμε πάρει αποβραδίς με τον οπλισμό τους. Ήταν αυτόμολοι. Όλα αυτά που σου γράφω για τη σπηλιά είναι αυθεντικότατα, τα έζησα και πάλεψα μαζί με όλους τους άλλους (...)».
Πώς γλίτωσε από τον κατακτητή
Η σπηλιά, εκτός από την κύρια είσοδο, έχει και ένα μικρότερο άνοιγμα παραπλεύρως. Την εποχή εκείνη ήταν κλειστό με ξερόπετρες. Ο Αντώνης Περακάκης έβγαλε τις πέτρες, πέταξε το “καπότο” του (σ.σ. παλτό) από την κύρια είσοδο και ταυτόχρονα διέφυγε πλαγίως από το μικρό άνοιγμα. Ακολουθώντας την ίδια κατεύθυνσή του Αεράκη, πήδηξε στο πρανές, αλλά, λόγω του ύψους, όπως έλεγε χαρακτηριστικά, “κουτσουκλίστηκε” (σ.σ. λύγισαν τα γόνατα και έκατσε). Αυτό κυριολεκτικά τον έσωσε γιατί είχε αρχίσει να νυχτώνει και έβλεπε τα φωτεινά σημεία των σφαιρών να περνούν τρία δάχτυλα πάνω από το κεφάλι του. Το καπότο, διάτρητο από τις σφαίρες, το διαφύλαξε αρκετά χρόνια σε ασφαλές μέρος. Σύμφωνα με μαρτυρία του, ο Τερζιδάκης θα μπορούσε να διαφύγει άνετα, αλλά όπως του είχε εκμυστηρευτεί δεν το έκανε γιατί ήθελε να πάρει πίσω το αίμα του εκτελεσθέντος αδερφού του. Δυστυχώς και ο ίδιος δεν τα κατάφερε.
Η αντιστασιακή του δράση - Μια ζωή γεμάτη αγώνες
Ο Αντώνης Περακάκης γεννήθηκε το 1907 στη Λούτρα. Αν και προερχόταν από εύπορη αγροτική οικογένεια, προτίμησε να οργανωθεί σε κοινωνικούς και εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες. Το 1932 προσχώρησε και οργανώθηκε στο ΑΚΕ, το οποίο στον νομό Ρεθύμνου ηγείτο από τον δικηγόρο Γιώργη Γιακουμογιαννάκη, ενώ για τη δράση του διώχθηκε από τη μεταξική δικτατορία. Το 1940 πήγε στρατιώτης στην Αλβανία και πολέμησε τους Ιταλούς φασίστες επιδρομείς. Το 1941 επέστρεψε στο χωριό του και ξεκίνησε με άλλους πατριώτες την αντιστασιακή του δράση. Με την ίδρυση του ΕΑΜ οργανώθηκε σε αυτό.
