Μια άκρως ενδιαφέρουσα συνέντευξη παραχώρησε στο neakriti.gr ο καθηγητής Θεωρίας Κράτους και Δικαίου Δημήτρης Καλτσώνης, ο οποίος μίλησε για έναν μετασχηματισμό της δημοκρατίας που συντελείται καθώς οι πολίτες πολλών και διαφορετικών κρατών βιώνουν τη «σιδερόφρακτη δημοκρατία», ενώ επισήμανε πως στον ιστορικό καμβά εύλογα μπορεί να διαπιστώσει κάποιος πως οι κυρίαρχοι ή οι κρατούντες λαμβάνουν σκληρά αντικοινωνικά μέτρα για την κάμψη των κοινωνικών αντιδράσεων. Ο κ. Καλτσώνης έκανε σαφές πως «η όξυνση των συγκρούσεων για την αναδιανομή οφείλεται στην παγκόσμια οικονομική κρίση του καπιταλισμού», ενώ υποστήριξε πως στόχος της ελληνικής εξωτερικής μας πολιτική πρέπει να είναι «η απεμπλοκή μας από τον πόλεμο στην Ουκρανία και γενικότερα από το φιλοπόλεμο “άρμα” των ΗΠΑ και της Ε.Ε.».
* Εάν ανοίξουμε ένα βιβλίο Συνταγματικού Δικαίου θα διαπιστώσουμε πως το κράτος είναι ένα νομικό πρόσωπο με αυτοδύναμη εξουσία στο οποίο έχει οργανωθεί ο λαός, ενώ στο πεδίο των διεθνών σχέσεων προσδιορίζεται ως βασικός δρών στο διεθνές σύστημα. Η παγκοσμιοποίηση άλλαξε το κράτος, σύμφωνα με αναφορές έγκριτων αναλυτών, και η υγειονομική κρίση “απογείωσε” την παγκοσμιοποίηση. Απώλεσε τα θεμελιώδη του χαρακτηριστικά το κράτος υπό την οπτική της Θεωρίας του Δικαίου;
«Προφανέστατα έχουμε αλλαγές ιδίως μετά το ξέσπασμα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Έπειτα είχαμε την πανδημία και τις τωρινές εξελίξεις (διανομή σφαιρών επιρροής, πόλεμος Ουκρανίας-Ρωσίας...) που δεν είναι άσχετες με την οικονομική κρίση. Θεωρώ πως έχουμε μπει σε μια σκοτεινή ατραπό που δεν αφορά μόνο την Ελλάδα. Ζούμε ένα μετασχηματισμό της δημοκρατίας, όπως τουλάχιστον την ξέραμε, με τις όποιες αδυναμίες και τα όποια πλεονεκτήματά της. Οδηγούμαστε σε μια “σιδερόφρακτη δημοκρατία”. Παραμένει η έξωθεν καλή μαρτυρία, η βιτρίνα των εκλογών, αλλά στην πραγματικότητα υπάρχει συντεταγμένη πορεία προς τον αυταρχισμό, που εκφράζεται με διάφορους τρόπους. Πλευρές του έχουμε δει και στη χώρα μας, όπως είναι η εγκαθίδρυση της “Πανεπιστημιακής αστυνομίας” που παραπέμπει σε βαθιά συντηρητικά καθεστώτα, όπως είναι εκείνο της Τουρκίας. Ένα δεύτερο παράδειγμα αφορά στον δρακόντειο νόμο για τις συναθροίσεις, που είναι προδήλως αντισυνταγματικός. Και ένα τρίτο παράδειγμα είναι ο νόμος Χατζηδάκη για τον δραστικό περιορισμό του δικαιώματος στην άσκηση της απεργίας».
* Μπορούμε εύλογα να διαπιστώσουμε πως μετά την υγειονομική κρίση οι κρατικές πολιτικές εμφορούνται από ένα συγκεκριμένο ιδεολογικό αποτύπωμα;
«Ναι... Εάν το δούμε ιστορικά, θεωρώ πως η προαναφερθείσα διαδικασία ξεκινάει τη δεκαετία του 1990 και στη χώρα μας. Μέσα στη δεκαετία του 1990 ψηφίστηκαν σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ενσωματώθηκαν στην εθνική νομοθεσία, μια σειρά νομοθετημάτων που άρχιζαν να διαρρηγνύουν το οικοδόμημα του Ποινικού Δικαίου όπως το γνωρίζαμε μέχρι τότε. Δεν είναι τυχαίο πως η αντιτρομοκρατική νομοθεσία ψηφίστηκε το 2001. Ξεκινάει τότε η πορεία προς τον αυταρχισμό και βαθαίνει κατά το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης. Για ποιον λόγο συμβαίνει; Εάν μελετήσουμε την ιστορική εμπειρία της ανθρωπότητας και δούμε ανάλογες ιστορικές περιόδους βαθιάς οικονομικής κρίσης, θα διαπιστώσουμε πως οι εκάστοτε κρατούντες έχουν βαθιά ανάγκη να λάβουν σκληρά αντικοινωνικά μέτρα προκειμένου να διασφαλίσουν τη μακροημέρευση του κοινωνικοοικονομικού συστήματος. Για να μπορέσουν να εμπεδωθούν τα αυστηρά μέτρα και να καμφθούν οι αντιδράσεις των κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων, ένας είναι ο τρόπος: ο εντεινόμενος αυταρχισμός που θεσμοποιείται».
* Ακούγεται από πολιτικούς και ακαδημαϊκούς ότι αναδύεται ένας άλλος κόσμος. Οι ΗΠΑ χάνουν την παντοκρατορία τους, η Κίνα έχει καταδικάσει την επίθεση στην Ουκρανία αλλά δεν είναι αυστηρή ως προς τη Ρωσία και πολλοί μιλούν για συνεργασία Ρωσίας-Κίνας. Η σύγκρουση ΗΠΑ-Κίνας κρύβεται πίσω από τη σύγκρουση Ρωσίας-Ουκρανίας, όπως αναφέρει ο δημοσιογραφικός λόγος. Τελικά, κύριε Καλτσώνη, βιώνουμε ένα δεύτερο Ψυχρό Πόλεμο;
«Η πτώση της ισχύος των ΗΠΑ δεν ξεκίνησε τώρα. Ξεκίνησε πολλά χρόνια πίσω... κάποιες δεκαετίες. Εάν δούμε για παράδειγμα τη συμμετοχή του αμερικανικού ΑΕΠ στο παγκόσμιο ΑΕΠ, θα αντιληφθούμε ότι φθίνει. Άλλες δυνάμεις ανέρχονται και πιο συγκεκριμένα η δύναμη που έχει ισχυροποιηθεί τις τελευταίες δεκαετίες είναι η Κίνα, που είναι η δεύτερη μεγάλη οικονομική δύναμη του πλανήτη και πιθανότατα θα είναι η πρώτη στο άμεσο μέλλον. Ζούμε μια περίοδο που, εξαιτίας αυτών των τεκτονικών αλλαγών, εντείνεται η επιθετικότητα των ΗΠΑ που χρησιμοποιούν την οικονομική τους ισχύ μέσω των διάφορων παράνομων κυρώσεων σε κάποιες χώρες. Χώρες, όπως η Κούβα ή η Βενεζουέλα έχουν πληρώσει το τίμημα. Κυρίως όμως, αξιοποιώντας τη στρατιωτική τους ισχύ, προσπαθούν να ανασχέσουν την πτωτική τους πορεία. Ζούμε σε μια περίοδο αναδιανομής των σφαιρών επιρροής ανάμεσα στις μεγάλες δυνάμεις. Η Κίνα μπορεί να διαχειρίζεται με σχετικά διαφορετικό τρόπο τα πράγματα. Η εξωτερική της πολιτική στηρίζεται στην αρχή του Τενγκ Σιαοπίνγκ “να μην ανακατεύεσαι στις συγκρούσεις” - για την ακρίβεια να μην αναμιγνύεσαι φανερά. Δεν παύει ωστόσο να επεκτείνει μεθοδικά την οικονομική της επιρροή. Η όξυνση των συγκρούσεων για την αναδιανομή οφείλεται στην παγκόσμια οικονομική κρίση του καπιταλισμού. Αυτή τροφοδοτεί τους πολέμους που αποβαίνουν ολέθριοι για τους λαούς. Αυτό συμβαίνει στην Ουκρανία με την αντιπαράθεση ΝΑΤΟ-Ρωσίας και όχι μόνο εκεί».
* Μήπως οδηγούμαστε εντέλει, κύριε Καλτσώνη, παραφράζοντας τον Τόμας Χομπς, σ’ έναν πόλεμο “όλων εναντίον όλων” στο διεθνές σύστημα; Μιλάμε για έναν κόσμο στον οποίο οι λαοί βιώνουν στο έπακρο τις κοινωνικές ανισότητες και την ίδια στιγμή υπάρχει, όπως το εννοήσατε, αναδιανομή σφαιρών επιρροής.
«Ζούμε σε μια ιστορική περίοδο σκοτεινή... Η επιστημονική ανάλυση, όμως, με κάνει αισιόδοξο. Θεωρώ πως από αυτήν τη σκοτεινή περίοδο θα ξεπηδήσουν μέσα από τους λαούς οι δυνάμεις εκείνες που θα οδηγήσουν στην υπέρβαση της δύσκολης κατάστασης. Θα την έλεγα εφιαλτική, εάν συνυπολογίσουμε την κλιματική κρίση και την καταστροφή του περιβάλλοντος από την ασυδοσία των πολυεθνικών».
Ανησυχία: «Η εξωτερική μας πολιτική είναι επικίνδυνη»
Έχετε γράψει για την εξωτερική πολιτική της χώρας μας διαχρονικά. Εντοπίζετε αδυναμίες; Τι πρέπει να γίνει ώστε ν’ αλλάξει;
«Η εξωτερική μας πολιτική μπορεί να αποβεί μοιραία. Θα πρέπει να υπάρξει μια γιγάντια πίεση της ελληνικής κοινής γνώμης προς τη σημερινή κυβέρνηση ή σε όποια έρθει στο μέλλον. Στόχος πρέπει να είναι η απεμπλοκή μας από τον πόλεμο στην Ουκρανία και γενικότερα από το φιλοπόλεμο “άρμα” των ΗΠΑ και της Ε.Ε. Η εξωτερική μας πολιτική είναι επικίνδυνη, καθώς παράλληλα με αυτήν την “πυρκαγιά” έχουμε ολοζώντανες, πανίσχυρες, εντεινόμενες τις παράνομες κατά το Διεθνές Δίκαιο επιδιώξεις του τούρκικου αντιδραστικού καθεστώτος. Την ίδια στιγμή, οι σύμμαχοί μας στο ΝΑΤΟ και στην Ε.Ε. κρατούν διαχρονικά πολιτική ίσων αποστάσεων. Άρα, τίποτα δεν αποκλείει ότι μπορεί να έχουμε εξελίξεις αρνητικές εις βάρος των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων με τη σημερινή εξωτερική πολιτική. Όλα αυτά τα πληρώνει ο ελληνικός λαός και με δυσβάσταχτα οικονομικά βάρη, όταν μάλιστα κάνουμε λόγο για νέους εξοπλισμούς που σε τελική ανάλυση δε συμβάλλουν στην άμυνα της χώρας».
