Έκδηλη για την επόμενη ημέρα στο νησί είναι η ανησυχία και ο προβληματισμός που διατυπώνουν οι επιστημονικοί και θεσμικοί φορείς του Ρεθύμνου, με αφορμή το τελευταίο αιματοκύλισμα στο Αργουλιό Μυλοποτάμου. Η μόνη έκφραση που βγαίνει πλέον από τα χείλη τους είναι «φτάνει πια το αίμα στην Κρήτη!».
Έτσι, την ώρα που ολόκληρο το νησί παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα τις εξελίξεις που διαδραματίζονται στον ορεινό οικισμό του Μυλοποτάμου, τα υγιή «κομμάτια» της κοινωνίας καταρρίπτουν κάθε μύθο που θέλει την παράδοση και τη λεβεντιά των Κρητικών να είναι συνυφασμένη με την ανεξέλεγκτη χρήση των όπλων σε κάθε περίσταση.
Διαβάστε επίσης
⇒ «Χαρώ το ’γω το αντράκι μου»
Όσο ο περίφημος αφοπλισμός των Κρητικών μένει στα λόγια και η συντεταγμένη πολιτεία «σφυρίζει αδιάφορα», το μόνο που ίσως καταφέρει να «φρενάρει» το αιματοκύλισμα είναι η ενίσχυση των όπλων σε κάθε περίπτωση.
«Είναι απαράδεκτο αυτό που συμβαίνει», λέει χαρακτηριστικά ο πρώην πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Ρεθύμνου, Βαγγέλης Μουνδριανάκης, για να συμπληρώσει πως «πρέπει να τελειώσει πια αυτό το παραμύθι περί εθίμου και περί λεβεντιάς. Είναι παράνομη πράξη με τραγικά απαράδεκτα αποτελέσματα».
«Ουδείς είναι υπεράνω του νόμου», σημειώνει και ο πρόεδρος της Ένωσης Αστυνομικών Υπαλλήλων Ρεθύμνου, Ανδρέας Γύπαρης, τονίζοντας πως «οι αστυνομικοί του Ρεθύμνου είναι απέναντι σε τέτοιες καταστάσεις και νοοτροπίες».
Τα ευχολόγια δεν αρκούν
Στην Κρήτη υπάρχουν αμέτρητα παράνομα όπλα, τα οποία κάθε φορά που «μιλούν», σπίτια «κλείνουν», οικογένειες ντύνονται στα μαύρα και περιοχές «πνίγονται» στο αίμα. Τα ευχολόγια και οι εκκλήσεις πλέον δεν αρκούν, αφού η ευθύνη όλων είναι διαχρονική.
«Στην ουσία, δεν κάνουμε τίποτα. Πέρα από τις εκκλήσεις και την έκφραση της λύπης μας κάθε φορά που συμβαίνει ένα περιστατικό, στην πραγματικότητα κανείς δεν κάνει κάτι», σημειώνει με έμφαση ο Δρ. Εγκληματολογίας και επικεφαλής της μειοψηφίας του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Μυλοποτάμου, Γιώργος Παπακωνσταντής.
«Δεν υπάρχει θέμα λεβεντιάς. Δεν υπάρχει θέμα εθίμου», υποστηρίζει και ο δικηγόρος Βαγγέλης Μουνδριανάκης, ο οποίος καθιστά σαφές ότι η οπλοφορία, η οπλοκατοχή και η οπλοχρησία είναι παράνομες πράξεις. «Είμαστε στον 21ο αιώνα και δεν είναι νοητό ούτε επιτρεπτό να υπάρχουν τέτοια τραγικά γεγονότα, τα οποία καταστρέφουν οικογένειες», προσθέτει χαρακτηριστικά.
Οι προτεινόμενες δράσεις
Την ίδια ώρα, ο Δρ. Εγκληματολογίας Γιώργος Παπακωνσταντής μέσα από ένα άλλο πρίσμα καταθέτει στο τραπέζι του διαλόγου τις δικές του προτάσεις για τη «σωτηρία» των «δύσκολων» περιοχών, με την ελπίδα να «γλιτώσουν» τουλάχιστον από την αρρωστημένη νοοτροπία οι επόμενες γενιές.
«Πρέπει να ξεκινήσουμε άμεσα», λέει, «καλύτερη αστυνόμευση και, όταν λέω καλύτερη, δεν εννοώ μεγαλύτερη καταστολή ή αύξηση ντε και καλά των αστυνομικών, αλλά πιο “έξυπνη” αστυνόμευση, ώστε να εντοπίζονται συγκεκριμένα περιστατικά. Επίσης, χρειαζόμαστε δομές ψυχικής υγείας στην περιφέρεια και ειδικά στον δήμο Μυλοποτάμου και όχι μόνο, ενώ τέλος χρειάζονται και κρατικές παρεμβάσεις στο να διερευνηθούν ποια είναι ακριβώς τα προβλήματα, τα κοινωνικά, τα οικονομικά, τα ψυχολογικά και όλα τα άλλα, τα οποία συμβάλλουν στη διαιώνιση αυτού του φαινομένου».
«Αντίδοτο» η αποδοκιμασία
«Αντίδοτο» στο κακώς εννοούμενο έθιμο αποτελεί και η έμπρακτη αποδοκιμασία εκ μέρους της κοινωνίας των ανθρώπων που παριστάνουν τους ισχυρούς μόνο όταν στη μέση τους έχουν κρυμμένο το όπλο από το οποίο εξαρτώνται ανθρώπινες ζωές. «Θα μου άρεσε πάρα πολύ», λέει φανερά εξοργισμένος ο πρώην πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Ρεθύμνου Βαγγέλης Μουνδριανάκης, «να υπάρχει γάμος, να ακουστεί ένας πυροβολισμός και να εξαφανιστούν όλοι οι καλεσμένοι... Συγχωρέστε με για την οξύτητα, αλλά δεν είναι ανεκτά πλέον αυτά που συμβαίνουν».
Τραγική νοοτροπία
Για το φαινόμενο της παράνομης οπλοκατοχής στην Κρήτη μίλησε στη «ΝΚ» και ο ψυχολόγος Νίκος Παπανικολάου, ο οποίος έκρουσε τον «κώδωνα» του κινδύνου για την τραγική νοοτροπία που επικρατεί σε πολλά μέρη του νησιού, που οδηγεί σε ολέθρια περιστατικά και επικίνδυνες καταστάσεις.
«Αν αναλογιστούμε όλους τους άσκοπους πυροβολισμούς που, κακά τα ψέματα, ρίχνονται σε γάμους και κοινωνικές εκδηλώσεις... Αν αναλογιστούμε τους δεκάδες νεκρούς από αυτή την ολέθρια συνήθεια... Αν αναλογιστούμε την ποσότητα των παράνομων όπλων που κυκλοφορούν στο νησί μας και δυνητικά μπορούν να οπλίσουν το χέρι ακόμα και ενός ψυχιατρικού ασθενούς... Αν αναλογιστούμε την ευκολία πρόσβασης σε αυτά τα όπλα που μπορεί να έχει ο κάθε θυμωμένος, που τον καθιστά εν δυνάμει φονιά... Αν αναλογιστούμε ότι στο νησί μας το πιο δημοφιλές μέσο για να αυτοκτονήσει κάποιος πετυχημένα είναι το όπλο, σε αντίθεση με την υπόλοιπη Ελλάδα, που είναι η αγχόνη, κάτι που λέει κάτι σημαντικό για την κυκλοφορία των όπλων στο νησί μας... Ίσως αν αναλογιστούμε τα παραπάνω, θα προτρέξουμε όλοι ώστε να αλλάξει μια νοοτροπία που αλλιώς ξεκίνησε, κάποιες δεκαετίες πριν, και δυστυχώς αλλιώς έχει καταλήξει να υπάρχει, και που μόνο δυσφημεί το πανέμορφο νησί μας».
Για το πού οφείλεται αυτή η κατάσταση, ο κ. Παπανικολάου εστίασε στο γεγονός ότι κάποιοι άνθρωποι αισθάνονται φόβο και χαμηλή αυτοπεποίθηση, με αποτέλεσμα να κουβαλούν μαζί τους ένα όπλο για να υπερασπιστούν τον εαυτό τους.
«Κάποιες δεκαετίες πριν ξεκίνησε σαν ένα δείγμα ότι “εγώ έχω δύναμη, με κάποιο τρόπο μπορώ να αντισταθώ στον εχθρό”, από ’κει και πέρα έχω την αίσθηση ότι έχει καταλήξει να είναι προέκταση του ανδρισμού, πράγμα που είναι μια λανθασμένη θεώρηση. Είναι μια θεώρηση που δείχνει φόβο, γιατί εν δυνάμει αυτός ο άνθρωπος, ο οποίος μπαίνει στη διαδικασία να οπλοφορεί ή να κυκλοφορεί οπλισμένος, εν δυνάμει θα έλεγα ότι είναι ένας φοβισμένος άνθρωπος, που ακόμα δεν έχει πειστεί για τη δύναμή του και πολύ απλά χρειάζεται να κουβαλάει μαζί του και ένα σιδερικό ούτως ώστε να υπερασπιστεί τον εαυτό του», τόνισε ο κ. Παπανικολάου και πρόσθεσε: «Νομίζω ότι αυτό είναι μια λάθος νοοτροπία, την οποία την έχουμε πληρώσει με πάρα πολλούς νεκρούς. Είτε από τους άσκοπους πυροβολισμούς, είτε από αμφιλεγόμενες καταστάσεις εν βρασμώ ψυχής, όπου πολύ απλά έχουν φύγει άσκοπα. Και το οικογενειακό περιβάλλον υποθάλπει παρόμοιες νοοτροπίες».
Τη δικιά του εκτίμηση έδωσε και ο καθηγητής Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης Γιάννης Ζαϊμάκης, ο οποίος υποστήριξε για το φαινόμενο της οπλοκατοχής ότι αποτελεί μέρος μιας κουλτούρας ανδροκεντρισμού, προσθέτοντας ότι δεν έχει θέση σε μια σύγχρονη νεωτερική κοινωνία.
«Η οπλοκατοχή νομίζω ότι είναι μια σχετικά συνηθισμένη κοινωνική πρακτική σε ορισμένες κοινότητες της ορεινής Κρήτης, και φαίνεται να έχει ένα ιστορικό βάθος, δηλαδή συνδέεται με ένα αξιακό σύστημα κοινοτικό, που υπήρχε ανυπακοή απέναντι στην κεντρική εξουσία από τα χρόνια της οθωμανικής κυριαρχίας και ιδιαίτερα στην περίοδο της ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα. Σε εκείνες λοιπόν τις περιόδους είχαμε μια ευρεία χρήση της οπλοκατοχής για λόγους ιστορικούς, που συνδέονταν με εκείνη τη συγκυρία. Αυτό σταδιακά μετατράπηκε σε μια παράδοση ανυπακοής, που δεν έχει θέση σε μια σύγχρονη νεωτερική κοινωνία. Σήμερα, δυστυχώς, εξακολουθεί για κάποιες ομάδες να είναι ένα στοιχείο ιδιαιτερότητας και κουλτούρας ενός πολιτισμού ανδροπρέπειας και ανδροκεντρισμού, το οποίο είναι χαρακτηριστικό του σωστού άντρα σε κάποιες περιοχές. Δυστυχώς, αυτή η πρακτική παράγει μια μορφή συμβολικής βίας, μπορεί να μη χρησιμοποιείται κατά βάση για παραβατικούς λόγους, μπορεί κάποιος να το χρησιμοποιεί για παράδοση, αλλά στην πράξη μπορεί να μετατραπεί σε ένα φονικό όργανο και να γίνει αντικείμενο παραβατικών συμπεριφορών.
Μπορεί να συνδέεται με ένα παραδοσιακό πλαίσιο, ένα ιδιαίτερο τρόπο σκέψης και τρόπο ζωής που υπάρχει, όχι γενικευμένος, κυρίως στην ορεινή Κρήτη, αλλά δυστυχώς αυτού του είδους οι πρακτικές εγκυμονούν μεγάλους κινδύνους να μετατρέπονται σε παραβατικές συμπεριφορές και πρακτικές στα χέρια συγκεκριμένων ατόμων.
Υπάρχουν παραβατικές ομάδες που επικαλούνται το ιστορικό παρελθόν της Κρήτης για να χρησιμοποιούν τα όπλα και πολλές φορές αυτά συνδέονται με μια “μαύρη” οικονομία διακίνησης λαθρεμπορίας και με άλλες μορφές παραβατικής συμπεριφοράς. Νομίζω ότι σήμερα χρειάζεται να απονομιμοποιηθεί, να αποσυνδεθεί τελείως από αυτές τις παραδόσεις», επισημαίνει.
«Ο άντρας που δε πρέπει να τον προσβάλεις, που οφείλει να έχει ένα όπλο για να υπερασπιστεί την τιμή τη δική του και της οικογένειάς του. Είναι ένας φαύλος κύκλος ενός αξιακού συστήματος, που πρέπει να αλλάξει αν θέλουμε να πάμε ένα βήμα μπροστά. Δεν είναι όμως εύκολο, θέλει δουλειά από τα κάτω, από την κοινωνία, από την οικογένεια και από το σχολείο πάρα πολύ, με εκπαιδευτικά προγράμματα, και θέλει βάθος χρόνου γιατί είναι βαθύτατες νοοτροπίες βαθιά ριζωμένες στο κοινωνικό γίγνεσθαι», καταλήγει.
«Απογυμνώνουν» τον Μυλοπόταμο από αστυνομικές δυνάμεις
Όσο ο περίφημος αφοπλισμός των Κρητικών μένει στα λόγια και η συντεταγμένη Πολιτεία «σφυρίζει αδιάφορα», το μόνο που ίσως καταφέρει να «φρενάρει» το αιματοκύλισμα είναι η ενίσχυση των αστυνομικών δυνάμεων κυρίως σε ορεινές περιοχές του νησιού, που παρουσιάζουν ιδιαιτερότητες.
Μία από αυτές τις περιοχές είναι και ο Μυλοπόταμος, στον οποίο όμως η Πολιτεία πριν από λίγα χρόνια (λίγο πριν την πανδημία) φρόντισε να καταργήσει «εν μία νυκτί» το Τμήμα Ασφάλειας Γεροποτάμου! Και μάλιστα, αντί για προσλήψεις μόνιμων αστυνομικών, έφτασε στο σημείο να περιορίσει ακόμα και τον αριθμό των αποσπάσεων στο ΤΑΕ Μυλοποτάμου, «απογυμνώνοντας» στην ουσία από δυνάμεις μια «δύσκολη» ομολογουμένως περιοχή.
«Το Τμήμα Ασφάλειας Περάματος έχει καταργηθεί. Η επαναλειτουργία του είναι ένα αίτημά μας, για το οποίο είχαμε υποσχέσεις ότι θα λειτουργήσει με επαρκή αριθμό ατόμων, ώστε να μπορεί να ανταπεξέλθει.
Από την άλλη, το ΤΑΕ Μυλοποτάμου είχε ενισχυθεί προσωρινά με αποσπάσεις 25 ατόμων και τώρα τελευταία, σε μια ακατανόητη απόφαση, το Αρχηγείο της ΕΛ.ΑΣ. μείωσε τα άτομα αυτά σε 15», σχολίασε, μεταξύ άλλων, ο πρόεδρος της Ένωσης Αστυνομικών Υπαλλήλων Ρεθύμνου, Ανδρέας Γύπαρης.
