Από τα πιο επικίνδυνα και τοξικά παρασιτοκτόνα, που συνδέονται με ασθένειες όπως ο καρκίνος και τα καρδιαγγειακά, έχουν δραματικά αυξηθεί την τελευταία δεκαετία στη γεωργία χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προκαλώντας σημαντική μόλυνση των ευρωπαϊκών φρούτων. Αυτό το τραγικό συμπέρασμα ανήκει σε μεγάλη μελέτη, τα αποτελέσματα της οποίας έφερε στη δημοσιότητα η «Καθημερινή». Ειδικότερα, το 33% των μήλων και το 50% των βατόμουρων που αναλύθηκαν διέθεταν κατάλοιπα των πιο τοξικών παρασιτοκτόνων, που συνδέονται με την εμφάνιση ασθενειών όπως ο καρκίνος και τα καρδιαγγειακά, αλλά και οι συγγενείς παραμορφώσεις!
Η μελέτη εκπονήθηκε από τους επιστήμονες του ευρωπαϊκού τμήματος του Δικτύου Δράσης κατά των Παρασιτοκτόνων. Και ανέλυσε εκατό χιλιάδες δείγματα από τα πιο αγαπημένα φρούτα που καλλιεργούνται στην Ευρώπη, διαπιστώνοντας πως η μόλυνσή τους από πιο επικίνδυνα χημικά αυξήθηκε κατά 53% τα τελευταία εννιά χρόνια. Την ίδια στιγμή, τα κατάλοιπα αυτών των γεωργικών δηλητηρίων στα ακτινίδια αυξήθηκαν από 4% το 2011 σε 32% το 2019. Κατά την ίδια περίοδο, επίσης, η ποσότητα παρασιτοκτόνων στα κεράσια εκτινάχθηκε από το 22% στο 50%.
Το 87% των αχλαδιών στο Βέλγιο και το 85% στην Πορτογαλία είναι μολυσμένα από τουλάχιστον ένα τοξικό γεωργικό φάρμακο. Τα φρούτα με τα περισσότερα χημικά κατάλοιπα είναι τα βατόμουρα (51%), τα ροδάκινα (45%), οι φράουλες (38%) και τα κεράσια (35%). Τα πιο “τοξικά” λαχανικά είναι το σέλινο (50%), η σελινόριζα (45%) και η λαχανίδα (31%).
Όπως δήλωσε η Σαλώμη Ρουανέλ, εκπρόσωπος του Δικτύου, «σήμερα οι καταναλωτές βρίσκονται σε δεινή θέση. Οι ειδικοί συνιστούν να καταναλώνουν φρέσκα φρούτα, τα οποία, ωστόσο, είναι μολυσμένα από παρασιτοκτόνα, που μπορούν να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα υγείας. Είναι πλέον σαφές ότι οι κυβερνήσεις δεν έχουν πρόθεση να απαγορεύσουν τη χρήση των επικίνδυνων χημικών. Φοβούνται τις ομάδες άσκησης πίεσης των καλλιεργητών, τα λόμπι τους, που δε θέλουν να μειώσουν τα χημικά δηλητήρια ή να αλλάξουν τα πρότυπα καλλιέργειας που εφαρμόζουν». Η Ρουανέλ, επίσης, υπογράμμισε ότι τα χημικά στοιχεία που συνθέτουν τα επικίνδυνα παρασιτοκτόνα δεν έχουν «ασφαλές όριο». «Συνεπώς καλούμε τους πολίτες της Ευρώπης να αγοράσουν αυτό το καλοκαίρι βιολογικά φρούτα. Αυτά είναι απολύτως αναγκαία για τις εγκύους και τα μικρά παιδιά».
Με τους σημερινούς ρυθμούς χρήσης επικίνδυνων γεωργικών φαρμάκων, το πρόβλημα σύντομα θα επεκταθεί σε ολόκληρο το σύστημα διατροφής.
Τι απαντάει η Ε.Ε.
Η Κομισιόν, ωστόσο, ισχυρίζεται ότι η χρήση τοξικών παρασιτοκτόνων μειώθηκε κατά 12% το 2019 συγκριτικά με την περίοδο 2015-2017, και προτείνει την περαιτέρω μείωση κατά 50% μέχρι το 2030. Τον Ιούνιο, μάλιστα, αναμένεται η επικαιροποίηση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τη χρήση χημικών παρασιτοκτόνων, διαδικασία που δυσχεραίνεται εξαιτίας της επισιτιστικής κρίσης.
Ασφάλεια
Η «ΝΚ» απευθύνθηκε , για την υπόθεση αυτή, στον πρόεδρο του Παραρτήματος Κρήτης του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος Αλέκο Στεφανάκη, ο οποίος και επιμένει ότι σε καμία περίπτωση δεν μπορεί κανείς να συγκρίνει την ασφάλεια των παραγόμενων προϊόντων της Ε.Ε. με την υποτιθέμενη ασφάλεια των τρίτων χωρών, αφού οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν απαγορεύσει την κυκλοφορία σκληρών δηλητηρίων στην παραγωγική διαδικασία, σε αντίθεση με τις χώρες που δεν είναι μέλη της Ε.Ε.
Ωστόσο, σχολιάζει επικριτικά φυσικά τα θλιβερά ευρήματα της εν λόγω μελέτης, λέγοντας: «Εννοείται ότι το επίπεδο στην Ε.Ε. είναι πολύ καλό. Να μην ξεχνούμε ότι στην Ε.Ε. με βάση τον ευρωπαϊκό κανονισμό από το 2002 υπάρχει ο αυτοέλεγχος - άρα η υποχρέωση κάθε παραγωγού να αναλαμβάνει και να αποδεικνύει ότι αυτό που παράγει και δίνει στην κατανάλωση δεν έχει κινδύνους. Αυτό είναι η νομική υποχρέωση που εμπλέκει τους πάντες, ακόμα και τους καταναλωτές, οι οποίοι θα πρέπει να είναι πάντα υποψιασμένοι και να κοιτάζουν και να διαβάζουν τις ετικέτες των τροφίμων πολύ προσεκτικά.
Από ’κει και πέρα, ασφαλώς, υπάρχει ένας διαχρονικός αγώνας επιβίωσης των ζωντανών οργανισμών. Ασφαλώς και του ανθρώπου στη φύση. Στο μεταξύ, η πανδημία “είπε” πάρα πολλά πράγματα για όσους ήθελαν να ακούσουν και να καταλάβουν. Είναι λοιπόν ένας μεγάλος αγώνας. Γιατί από τη μια πρέπει να επιβιώσουμε, πρέπει να μείνουμε υγιείς και ασφαλείς, και από την άλλη έχουμε εντατικοποιήσει τη διαδικασία της ζωής μας και της παραγωγής».
Στο σημείο αυτό, ο Αλέκος Στεφανάκης ανέφερε πως «στην εντατικοποίηση της παραγωγής, είτε ζωική είναι αυτή (άρα κτηνιατρικά φάρμακα), είτε φυτική παραγωγή είναι αυτή (άρα φυτοπροστατευτικά), θα πρέπει γνωρίζουμε πώς να χρησιμοποιούμε τα φάρμακα ως πολύτιμα εργαλεία. Αλλά δεν παύει να είναι φάρμακα. Που σημαίνει ότι έχουν δόσεις και ασφαλώς έχουνε και χρόνους αναμονής. Και αυτά θα πρέπει να τηρούνται. Αλλιώς δε γίνεται.
Οι πυκνότητες και οι απαιτήσεις είναι τέτοιες, που θα πρέπει υποχρεωτικά να έχουμε στη φαρέτρα μας αυτά τα εργαλεία. Πρέπει όμως να τα χειριζόμαστε σωστά και να τηρούμε τους χρόνους αναμονής. Και επομένως, ο καθένας από το δικό του μετερίζι (οι γιατροί στον χώρο του φαρμάκου για τον άνθρωπο, οι κτηνίατροι στον χώρο του φαρμάκου για τη ζωική παραγωγή και οι γεωπόνοι στον χώρο των φυτοφαρμάκων) θα πρέπει να ακολουθεί και να τηρεί τους κανόνες».
Μάλιστα, όπως επισημαίνει ο Αλέκος Στεφανάκης, τόσο στα ζώα όσο και στα φυτά έχουν γίνει από τον άνθρωπο σημαντικές βελτιώσεις, που όμως τα καθιστούν πιο ευαίσθητα απέναντι στις ασθένειες. «Άρα αυτό που ισχύει ως νομοθεσία είναι ότι πρέπει να σεβαστούμε τους κανόνες: Δηλαδή, ναι, δεν μπορούμε να αποφύγουμε τα φάρμακα. Αυτοί που το λένε έχουν απόλυτη άγνοια. Διότι αν πούμε ότι θα κάνουμε συστήματα απαλλαγμένα από όλα αυτά θα πεινάσουμε “χθες”».
Υπάρχουν κανόνες - Σωστή χρήση, όχι κατάχρηση
Όσο για τα βιολογικά προϊόντα, ο πρόεδρος του Π.Κ. του ΓΕΩΤΕΕ τονίζει πως «είναι μια κουβέντα να λέμε ότι θα προσφύγουμε στα βιολογικά προϊόντα. Αν δούμε τη βιολογική παραγωγή, εγώ μπορώ να σας μεταφέρω ότι οι αποδόσεις κατεβαίνουν στο μισό. Για παράδειγμα στη ζωική παραγωγή, θες ανθεκτικά ζώα. Πολύ ελεύθερα συστήματα. Χαμηλές πυκνότητες. Και ασφαλώς, πολύ αυστηρό και πειθαρχημένο σύστημα διαχείρισης. Ζωοτεχνικό προσωπικό και με τεράστια γνώση. Δεν είναι ούτε εύκολο, ούτε είναι διαθέσιμη η τεχνογνωσία, ούτε και οι επιστήμονες. Και βέβαια, ούτε οι παραγόμενες ποσότητες επαρκούν. Άρα, αν θέλουμε να έχουμε την αυτάρκειά μας, θα πρέπει να σεβόμαστε τους κανόνες. Και να μη φεύγει από το μυαλό κανενός μας ότι σε όλα αυτά τα φάρμακα απαιτούνται χρόνοι αναμονής. Δε χρειάζεται κατάχρηση αλλά σωστή χρήση. Και αυτό προϋποθέτει κυρίως τη σωστή προληπτική διαχείριση».
