«Κάστρο» η Κρήτη μέχρι σήμερα απέναντι στον κατακτητή που λέγεται Xylella fastidiosa, αλλά όπως ξεκαθαρίζει ο γενικός γραμματέας του Παραρτήματος Κρήτης του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, γεωπόνος Γιάννης Σμυρνάκης, το ΓΕΩΤΕΕ της Κρήτης μαζί με την Περιφέρεια ήταν οι φορείς εκείνοι που ουσιαστικά διαδραμάτισαν πανελλαδικά τον πιο σημαντικό ρόλο μέχρι τώρα. Αλλά κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, λέγοντας πως το καταστροφικό βακτήριο βρίσκεται σε αναμονή της «αχιλλείου πτέρνας» μας και, αν “σπάσει” τα μέτρα και εισβάλλει στην Ελλάδα, οι καταστροφές θα είναι ανυπολόγιστες!
Ο Γιάννης Σμυρνάκης δήλωσε ότι η εξέλιξη με την υπογραφή της προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Κρήτης και του ΕΛΓΟ “Δήμητρα”, για την παραγωγή πιστοποιημένων φυτών ελιάς για πρώτη φορά στην Ελλάδα, προκειμένου να προστατευτεί η χώρα μας από πιθανή καταστροφή σε περίπτωση εξάπλωσης του φυτοπαθογόνου βακτηρίου Xylella fastidiosa, είναι κάτι παραπάνω από σημαντική και αναγκαία.
Ο προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται σε 92.000 ευρώ, έχει συνολική διάρκεια 5 ετών και έχει ως βασικό στόχο την παραγωγή φυτωριακού υλικού ανώτερης ποιότητας από μητρικά φυτά ελιάς με πιστοποιημένη ποικιλιακή ταυτότητα και φυτο-υγεία.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση, «αφορμή στάθηκε η πρωτοφανής καταστροφή ελαιώνων στην Ιταλία. Στη γειτονική χώρα, η ασθένεια Xylella έχει προκαλέσει 60% μείωση της παραγωγής έως σήμερα. Αν εξαπλωθεί στην Ελλάδα, εκτιμάται ότι θα προκαλέσει ζημιές 2 δισ. ευρώ. Η εξάπλωση από χώρα σε χώρα γίνεται με το πολλαπλασιαστικό υλικό. Η παραγωγή πιστοποιημένων φυτών ελιάς για πρώτη φορά στην Ελλάδα προστατεύει τη χώρα μας.
Οι αγρότες και τα φυτώρια χρησιμοποιούν μητρικά δέντρα που έχουν επιλέξει από ελαιώνες της περιοχής τους. Τα φυτά που παράγονται συχνά διαφέρουν από τη γνήσια ποικιλία και δεν έχουν σταθερή ανάπτυξη και παραγωγή, ανάλογα με το φυτώριο που τα έχουμε προμηθευτεί. Ο ΕΛΓΟ “Δήμητρα” έχει στα Χανιά, στο Ινστιτούτο Ελιάς, Υποτροπικών Φυτών και Αμπέλου (ΙΕΛΥΑ), την Εθνική Συλλογή Αναφοράς για τις ποικιλίες ελιάς. Οι ερευνητές του ΙΕΛΥΑ έχουν διεξάγει συστηματική έρευνα από το 1960 και έχουν επιλέξει τα πιο αντιπροσωπευτικά δέντρα απ’ όλες τις ελληνικές ποικιλίες. Το ΙΕΛΥΑ διατηρεί τα φυτά αυτά στο ίδιο έδαφος, με ίδιες καλλιεργητικές φροντίδες, και έχει καταγράψει όλα τα χαρακτηριστικά της γενετικής ταυτότητάς τους. Επομένως, αυτά τα δέντρα εκπροσωπούν τη γνήσια ποικιλία π.χ. της Κορωνέικης, της Τσουνάτης, της Θρουμπολιάς και όλων των ελληνικών ποικιλιών.
Όλα τα φυτώρια που θα πάρουν μητρικά φυτά από τον ΕΛΓΟ “Δήμητρα” εξασφαλίζουν ποικιλιακή γνησιότητα, ομοιομορφία σε ανάπτυξη και καρποφορία και πιστοποίηση φυτο-υγείας».
«Να μη χαλαρώσουμε»
«Το γεγονός ότι δεν έχει έρθει η Xylella μέχρι σήμερα στην Κρήτη και γενικότερα στη χώρα μας οφείλεται κυρίως στις πολύ καλές ενέργειες που έχει κάνει η Περιφέρεια Κρήτης. Μάλιστα, παλιότερα, σε συνεργασία με το Παράρτημα Κρήτης του ΓΕΩΤΕΕ, είχε γίνει μια πάρα πολύ καλή ενημέρωση από μια Ομάδα Εργασίας με τη συμμετοχή των αρμοδίων. Και η ενέργεια αυτή ήταν από την εποχή που το βακτήριο είχε μπει στη Γαλλία και είχε προκαλέσει τεράστιες καταστροφές», όπως υπενθυμίζει, μιλώντας στην εφημερίδα μας, ο γενικός γραμματέας του Παραρτήματος Κρήτης του ΓΕΩΤΕΕ.
Παρακάτω, ο Γιάννης Σμυρνάκης κάνει ιδιαίτερη αναφορά στην προγραμματική σύμβαση για την παραγωγή του πολλαπλασιαστικού υλικού ελιάς. «Μέσα από αυτή τη διαδικασία θα μειώσουμε τις εισαγωγές του φυτωριακού υλικού από άλλες χώρες. Δεν υπάρχουν πολλές εισαγωγές ευτυχώς. Η Ελλάδα, και η Κρήτη ειδικότερα, έχει καλά και “δυνατά” φυτώρια, από τα οποία παράγεται πολλαπλασιαστικό υλικό ελιάς. Αλλά μέσα από τη νέα προγραμματική σύμβαση της Περιφέρειας Κρήτης με τον ΕΛΓΟ “Δήμητρα” θα έχουμε πιστοποιημένο υλικό ελιάς, ώστε να διασφαλίσουμε ακόμα περισσότερο ότι δε θα εισβάλει κάποια στιγμή και στη χώρα μας αυτό το καταστροφικό βακτήριο», σύμφωνα με τον ίδιο.
Όσο για το μήνυμα του Γιάννη Σμυρνάκη προς τους παραγωγούς: «Όλοι θα πρέπει να προσέχουν όταν αγοράζουν δενδρύλλια. Να είναι από πιστοποιημένα φυτώρια. Και να παρακολουθούν πάντα τους ελαιώνες τους. Αν δουν το παραμικρό, να ενημερώνουν κατευθείαν τους γεωπόνους και το ΓΕΩΤΕΕ, καθώς και τους φορείς, όπως είναι ο ΕΛΓΟ “Δήμητρα” στην Κρήτη, ώστε να επεμβαίνουν άμεσα αν δούμε κάτι. Οπότε όλοι πρέπει να είναι σε εγρήγορση και να εμπιστεύονται μόνο πιστοποιημένα φυτά»...
Στο σημείο αυτό εξηγεί ότι οι παραγωγοί μπορούν να εμπιστεύονται τα φυτώρια και τα γεωπονικά καταστήματα. Εκείνο που θα πρέπει να αποφεύγουν είναι να παίρνουν μουρέλα από άλλους παραγωγούς, αφού ανά πάσα στιγμή μπορεί να συμβεί το μοιραίο και τότε πια δε θα υπάρχει έλεγχος της καταστροφής. Παράλληλα, ο γενικός γραμματέας του Π.Κ. του ΓΕΩΤΕΕ προσθέτει και την ανάγκη ο ελαιοπαραγωγικός κόσμος της Κρήτης να προτιμάει να αγοράζει φυτά κρητικής προέλευσης και όχι άλλων περιοχών της χώρας. Κι αυτό διότι τα κρητικά φυτώρια είναι σαφώς πιο “ασφαλή” ως προς τη σοβαρή αυτή υπόθεση.
«Το δικό μας ΓΕΩΤΕΕ στην Κρήτη ήταν το πρώτο που μίλησε για την Xylella fastidiosa στην Ελλάδα. Μάλιστα, το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων υιοθέτησε το πρόγραμμα που συνέταξε η Ομάδα Εργασίας του Παραρτήματος Κρήτης του ΓΕΩΤΕΕ και της Περιφέρειας Κρήτης για την Xylella, κι έτσι καταφέραμε μέχρι σήμερα και προστατέψαμε την Ελλάδα από αυτό το παθογόνο. Αυτό έγινε πριν από μερικά χρόνια. Είχαμε κυκλοφορήσει και σχετικό έντυπο. Είχαμε κάνει και ημερίδες, αλλά και πολλές παρουσιάσεις για να ενημερωθεί ο κόσμος γύρω από την υπόθεση αυτή», καταλήγει ο γνωστός γεωπόνος.
Ξεραίνει τα ελαιόδεντρα - «Πολυφάγο» βακτήριο καραντίνας
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, πρόκειται για ένα πολυφάγο πολύ επικίνδυνο βακτήριο καραντίνας για την καλλιέργεια της ελιάς για την Ευρώπη και για τη χώρα µας. Η ασθένεια προκαλεί ταχεία αποξήρανση των ελαιοδέντρων.
Το 2013, το παθογόνο βακτήριο καταγράφηκε για πρώτη φορά στην Ιταλία. Οι φυτοϋγειονομικές Αρχές της περιφέρειας Απουλίας στη Νότια Ιταλία έχουν αναφέρει προσβολή μεγάλου αριθμού ελαιοδέντρων, καθώς και ότι η ασθένεια επεκτείνεται βορειότερα προς την περιοχή του Πρίντεζι και στα βορειότερα τμήματα της Ιταλίας, στην περιοχή της Τοσκάνης.
Ακολούθησε η εισβολή του στη Γαλλία, στο νησί της Κορσικής, αλλά και στην ηπειρωτική χώρα της Γαλλίας σε καλλωπιστικά φυτά Polygala myrtifolia. Επίσης, η ασθένεια διαπιστώθηκε σε θερμοκήπιο µε καλλωπιστικά φυτά στη Γερμανία και την Ελβετία. Το 2016 το παθογόνο διαπιστώθηκε στην Ισπανία σε κερασιές στις Βαλεαρίδες νήσους.
Το 2017 ανακαλύφθηκε στην ηπειρωτική Ισπανία, στην περιοχή Αλικάντε, και το 2018 στην περιφέρεια της Μαδρίτης, σε ελαιώνα οκτώ ετών, ενώ εμφανίστηκε και στο Ισραήλ το 2019.
Τα συμπτώματα που προκαλεί η Xylella είναι: νεκρώσεις φύλλων, ξηράνσεις κλαδίσκων και κλάδων, καχεξία, χλώρωση, μάρανση, μείωση της παραγωγής και σταδιακά ξήρανση ολόκληρου του δέντρου.
