Ο Πέτρος Γάλλιας, ο διάσημος Κερκυραίος χορογράφος και σκηνοθέτης, υπογράφει τη σκηνοθεσία-χορογραφία, αλλά και τα σκηνικά και τους φωτισμούς του έργου «Ο Βαφτιστικός» του Θεόφραστου Σακελλαρίδη, που ανεβαίνει σήμερα, αύριο και μεθαύριο στο Πολιτιστικό Συνεδριακό Κέντρο του Ηρακλείου (ΠΣΚΗ). Ο διεθνούς φήμης χορογράφος, που έχει χορογραφήσει ή και σκηνοθετήσει πληθώρα έργων - θεατρικά, όπερες και οπερέτες - σε ολόκληρο τον κόσμο, ήρθε στο Ηράκλειο κατευθείαν από την Τσεχία και, μετά τον θρίαμβο στο Εθνικό Θέατρο της Πράγας, στο “Narodni Divadlo”, της όπερας “Κάρμεν” του Ζορζ Μπιζέ, την οποία χορογράφησε. Λίγες ώρες πριν από την αυλαία της παράστασης, μίλησε στο neakriti.gr για τον «Βαφτιστικό» και το ΠΣΚΗ, την Ελλάδα, την τηλεόραση και τον έρωτα!
Από την “Κάρμεν” στον “Βαφτιστικό” κι από την Πράγα στο Ηράκλειο! Πώς είναι αυτή η διαδρομή;
«Η διαδρομή είναι μαγική. Νιώθω ευλογημένος που μπορώ να πραγματοποιώ τα όνειρά μου. Ήμουν στην Πράγα και ετοιμάζαμε την “Κάρμεν” του Μπιζέ στην Εθνική Όπερα της Πράγας, όταν ήρθε η πρόσκληση του καλλιτεχνικού διευθυντή του Πολιτιστικού και Συνεδριακού Κέντρου Ηρακλείου, του μαέστρου Μύρωνα Μιχαηλίδη, για τον “Βαφτιστικό”. Τον μαέστρο τον γνώριζα από την Εθνική Λυρική Σκηνή, όπου είχαμε συνεργαστεί όταν ήταν καλλιτεχνικός διευθυντής της, αλλά και από την πορεία του ως μαέστρος. Ξέροντας, λοιπόν, την ποιότητα και το έργο του, η θετική μου απάντηση ήταν άμεση και γεμάτη ενθουσιασμό, και του χρωστάω ένα μεγάλο και ουσιαστικό ευχαριστώ που μου εμπιστεύτηκε τη σκηνοθεσία του ονείρου του».
Δώστε μας μια εικόνα για το έργο...
«Στο ΠΣΚΗ, λοιπόν, ξανασυναντιέμαι με ένα έργο, μια οπερέτα, που λατρεύω, και μάλιστα με τόσο αγαπημένους και χαρισματικούς συνεργάτες, σε μια από τις συνεργασίες που θα είναι για πάντα στην καρδιά μου.
Οι συνθήκες και το περιβάλλον εδώ είναι ιδανικά. Οι άνθρωποι του ΠΣΚΗ - ο καλλιτεχνικός διευθυντής, ο αναπληρωτής καλλιτεχνικός διευθυντής, ο επίσης μαέστρος Ραφαήλ Πυλαρινός, οι πολύτιμοι Μαριάννα Πεχυνάκη και Γιάννης Αγγουρίδης και όλοι οι εργαζόμενοι του Κέντρου, διοικητικοί και τεχνικοί - είναι αφοσιωμένοι στο όραμα και βρίσκονται στο πλευρό μας, άγρυπνοι, πολύτιμοι και μαγικά αποτελεσματικοί. Και είναι ευτυχία να δουλεύω και να δημιουργώ με φωτεινά και ταλαντούχα πλάσματα. Η Χριστίνα Κουλουμπή με την υψηλή αισθητική της “έντυσε” το έργο μας με τα κοστούμια της. Και την “dream team” του “Βαφτιστικού” μας συμπληρώνουν οι δύο μαέστροι μας, ο Γιώργος Αραβίδης και ο Γιάννης Πρωτόπαπας, οι σολίστες μας Μαρία Κόκκα, Αντώνης Κορωναίος, Σταμάτης Μπερής, Ελένη Δάβου, Ειρήνη Καράγιαννη, Άγγελος Χονδρογιάννης, Αναστάσιος Στέλλας, Νικόλας Καλιδώνης, Κωνσταντίνος Παλαιολόγου και Κατερίνα Γεωργάκη, ο μαέστρος της χορωδίας Γιάννης Κιαγιαδάκης και όλα τα παιδιά της χορωδίας μας. Ο Κίμωνας Κίτρινος στα φώτα και ο Δημήτρης Χατζάκης στον ήχο. Και βέβαια η Ορχήστρα Φιλαρμόνια».
Αλήθεια, μιας κι εσείς είστε ένας χορογράφος που δουλεύει σε παραγωγές στην Ευρώπη, ακόμα και στην Ιαπωνία, πείτε μου - με βάση την εμπειρία σας - θα μπορούσε η Ελλάδα να έχει “θέση” στο παγκόσμιο λυρικό θέατρο; Είναι μόνο η γλώσσα το “εμπόδιο”;
«Η ερώτησή σας είναι πολύ σημαντική και πρέπει να απαντηθεί σε δύο άξονες. Ο ένας άξονας αφορά στη δημιουργία έργων και ο άλλος άξονας στο επίπεδο των καλλιτεχνών. Για την πρώτη περίπτωση θα έλεγα με μεγάλη βεβαιότητα ότι πολλά από τα ελληνικά έργα - όπερες και οπερέτες στην περίπτωσή μας - θα έκαναν διεθνή καριέρα αν δεν ήταν γραμμένα στα Ελληνικά. Δυστυχώς η ελληνική γλώσσα - μία από τις αρχαιότερες, ωραιότερες και σημαντικότερες γλώσσες του κόσμου - μιλιέται μόνον από Έλληνες. Μπορεί να γοητεύει ο ήχος της τους ξένους ακροατές, αλλά είναι δύσκολο να μιληθεί, άρα και να τα τραγουδηθεί από ξένους. Όπερες της επτανησιακής σχολής ή και της νεότερης μουσικής μας - της οπερέτας συμπεριλαμβανομένης - δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτε σε σχέση με αντίστοιχα ευρωπαϊκά έργα.
Τώρα, στον άξονα των καλλιτεχνών, τα πράγματα είναι και εκεί σαφή. Η Ελλάδα “γεννάει” μεγάλες φωνές. Η μάχη όμως είναι άνιση. Το κοινότυπο “η Ελλάδα τρώει τα παιδιά της” είναι, δυστυχώς, μια μεγάλη αλήθεια. Οι θεσμοί στην Ελλάδα όχι μόνον δε βοηθούν, αλλά καταπνίγουν τα όνειρα των νέων ανθρώπων που θέλουν και μπορούν να ασχοληθούν με τις τέχνες. Όπως και στον αθλητισμό, οι δομές είναι ανύπαρκτες. Οι νέοι σπουδάζουν μόνοι τους, αβοήθητοι, και όταν πια είναι έτοιμοι για να αποδώσουν, παραγκωνίζονται ή και διώκονται από τους θεσμούς μας.
Η ιστορία καταγράφει μεγάλα - τεράστια - παραδείγματα. Όσοι πήραν τη μεγάλη απόφαση να φύγουν, μεγαλούργησαν... Κάλλας, Ζαχαρίου, Πασχάλης, Καβράκος, Πυλού, Μαντικιάν, για να αναφέρω μόνον μερικούς από τις προηγούμενες γενιές.
Από την άλλη, υπάρχουν τεράστιες προσωπικότητες - Αντρέας Κουλουμπής για παράδειγμα - που επέλεξαν να μείνουν, να παλέψουν και να προσφέρουν στον τόπο τους. Και αυτοί μεγαλούργησαν, αλλά πλήρωσαν μεγάλο τίμημα. Εδώ πολλές φορές διοικούν ή είναι σε θέσεις- “κλειδιά” πρόσωπα με άγνοια του είδους».
Αντίστοιχα οι Έλληνες είμαστε κοινό για τέτοιου είδους θεάματα; Όπερες, οπερέτες και κονσέρτα κλασικής μουσικής - τροφή της ψυχής - όταν στην τηλεόραση, για παράδειγμα, παρουσιάζονται «κωμικές» σειρές που βρίθουν από κακοποιητικό λόγο;
«Η ποιότητα της ελληνικής τηλεόρασης είναι ένα θέμα τεράστιο και προβληματικό. Η τηλεόραση είναι ευτελής. Παράγει και αναπαράγει τον εαυτό της. Ζει και τρέφεται από ένα πολύ στενό και περιορισμένο πλαίσιο ανθρώπων. Βομβαρδίζει, δε, με μια συγκεκριμένη αισθητική. Είναι ευθύνη όλων μας να προσφέρουμε στα παιδιά - αλλά και σε εμάς - εναλλακτικές. Η μουσική, όπως και όλες οι τέχνες, θα πρέπει να δίνεται στα παιδιά ακόμα και πριν από τη γέννησή των. Είναι θέμα παιδείας. Υπάρχει όμως, ευτυχώς, κόσμος που αγαπάει την όπερα, τη μουσική, το θέατρο, τον χορό και που γεμίζει τις αίθουσες όπου παρουσιάζεται τέχνη».
104... χρόνια μετά - «Τα σημαντικά έργα δε φθείρονται από τον χρόνο»
Ο «Βαφτιστικός» είναι ίσως το πιο δημοφιλές έργο του λυρικού θεάτρου. Αλήθεια πώς μπορεί κανείς να δώσει μια νέα πνοή σ’ ένα έργο που έχει ξεπεράσει τα 100 χρόνια ζωής κι έχει ανέβει πολλές φορές κατά το παρελθόν;
«Τα σημαντικά έργα δε φθείρονται από τον χρόνο. Το αντίθετο θα έλεγα. Με το πέρασμα του χρόνου αναδεικνύονται τα προτερήματά τους. Με τον χρόνο αποχτούν μια “μνήμη”, αν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτή την έκφραση. Θέλω να πω πως οι μελωδίες γίνονται γνώριμες. Στον δε “Βαφτιστικό”, μπορούμε να πούμε ότι μερικά από τα τραγούδια του είναι πια “λαϊκά”, με την έννοια ότι έχουν τραγουδηθεί - και ακόμα τραγουδιούνται - από τον κόσμο... Που μπορεί να μην ξέρει ότι είναι μέρος της οπερέτας, αλλά τα αγαπάει σαν μέρος της λαϊκής μας κουλτούρας, μιας και τα έχουν τραγουδήσει οι γονείς, οι παππούδες, οι γνωστοί μας σε γιορτές και μαζώξεις. Οι περισσότεροι - και από τη δική μου αλλά και από τη νεότερη γενιά - τα έχουμε ακούσει».
Στο μεταξύ, μια οπερέτα είναι μια πραγματική πρόκληση, νομίζω! Μουσική, τραγούδι, χορός, υποκριτική κι από κοντά μια ορχήστρα-χορωδία, ένας μαέστρος... Πώς μπορείτε να τα «συντονίσετε» όλα αυτά και το αποτέλεσμα να είναι αυτό το μαγικό έργο που όλοι αγαπάμε;
«Η οπερέτα είναι παιδί της όπερας. Είναι ένα “μουσικό θέατρο”. Οι διάλογοι, οι κωμικές καταστάσεις, οι χοροί κ.λπ. την κάνουν ελκυστική σε ένα ευρύτερο μέρος του κόσμου από ό,τι την ίδια την όπερα. Η δε εναλλαγή τραγουδιών και πρόζας κάνει την προετοιμασία της απαιτητική για τους συμμετέχοντες τραγουδιστές. Στην οπερέτα οι τραγουδιστές πρέπει να είναι και καλοί ηθοποιοί».
Οι παραστάσεις του «Βαφτιστικού» γίνονται στο ΠΣΚΗ. Εσείς που έχετε βρεθεί στις μεγαλύτερες αίθουσες του κόσμου τι λέτε, τα καταφέραμε;
«Εμείς δουλέψαμε, όλοι οι συντελεστές της παράστασής μας, με πολλή χαρά και σεβασμό, για αυτό το σπουδαίο έργο-σταθμό στην ελληνική μουσική. Στη θεματική του. Και βέβαια με τη σκέψη μας στους τελικούς αποδέκτες των μηνυμάτων και της τέχνης μας. Τους θεατές μας. Το αν τα καταφέραμε θα το πουν οι θεατές, τους οποίους και καλούμε να έρθουν να απολαύσουν τον “Βαφτιστικό” μας και μαζί να νικήσουμε - έστω για λίγο - τη βαρύτητα της Γης. Και να σιγοτραγουδήσουμε μαζί “Τον καιρό εκείνο τον παλιό” και “Στο στόμα τρελά φίλησέ με”... Και “Η καρδιά μου πονεί για σας”. Και να τραγουδήσουμε μαζί το “Ψηλά στο μέτωπο”. Ενωμένοι. Αθώοι. Και να βροντοφωνάξουμε μαζί: “Ζήτω η Ελλάδα”. Η Ελλάδα της Ειρήνης. Η Ελλάδα της Αδερφοσύνης. Η Ελλάδα της Ελπίδας. Η Ελλάδα μας. Και “Ζήτω ο Έρωτας”. Γιατί ποιος ξέρει; Η ομορφιά και ο έρωτας, ματάκια μου, ίσως να είναι η μόνη απάντηση. Και η μόνη μας ελπίδα».
