Την ανάγκη να υπάρξει ένας ευρύτερος στρατηγικός σχεδιασμός, που θα εκπορεύεται τόσο από την κεντρική πολιτική σκηνή όσο και από την Περιφέρεια Κρήτης, και ο οποίος θα δίνει εξειδίκευση και πληροφόρηση στον παραγωγό, επισήμαναν εκπρόσωποι του αγροτικού κόσμου, ώστε ο πρωτογενής τομέας παραγωγής να διαδραματίσει έναν καθοριστικό ρόλο στο ΑΕΠ της Κρήτης και κατ’ επέκταση της Ελλάδας.
Ο στρατηγικός σχεδιασμός είναι ανύπαρκτος. Την ίδια στιγμή, πρέπει ο ίδιος ο αγρότης να έχει μια διαφορετική στόχευση, καθώς, όπως αναφέρουν, σημαντική μερίδα αγροτών και παραγωγών στηρίζεται στην επιδότηση, η οποία συνιστά παθογένεια με την έννοια πως ο αγρότης δεν ενδιαφέρεται για την αναβάθμιση του αγροτικού προϊόντος. Όπως ανέφεραν, η εξειδίκευση και η έρευνα είναι αναγκαία πλέον εργαλεία για την παραγωγή πλούτου.
Πιο συγκεκριμένα, έχει παρέλθει η περίοδος εκείνη όπου ο αγροτικός κόσμος συνεισέφερε σημαντικά στο ΑΕΠ της κρητικής οικονομίας και κατ’ επέκταση στην οικονομία της Ελλάδας. Κατά καιρούς σε δημοσιογραφικά ρεπορτάζ γίνεται λόγος για τον πρωτογενή τομέα παραγωγής σχετικά με το εάν μπορεί να αναστηθεί και κυρίως να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας και εισόδημα σε επίδοξους αγρότες και κτηνοτρόφους. Είναι ένα ερώτημα με πολλές πτυχές.
Τα πλεονεκτήματα
Ο αντιπρόεδρος της Ένωσης Ηρακλείου κ. Μύρων Χιλετζακης αναφέρθηκε στα συγκριτικά πλεονεκτήματα που έχει η Κρήτη σε σχέση με άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ένα συγκριτικό πλεονέκτημα είναι για παράδειγμα το ελαιόλαδο. Η Κρήτη παράγει αρκετά ποιοτικό ελαιόλαδο σε σχέση με χώρες όπως η Ισπανία, που έχει την πρωτοκαθεδρία στην Ε.Ε.
«Τα δικά μας προϊόντα είναι βιώσιμα. Και εφόσον έχει ως γεωγραφική επικράτεια βιώσιμα προϊόντα, πρέπει να δεις πώς θα εκμεταλλευτείς τα συγκεκριμένα προϊόντα. Βιώσιμο αγροτικό προϊόν είναι το μικροκλίμα και ο τόπος που καλλιεργείς τα αγροτικά αυτά προϊόντα. Το δικό μας μικροκλίμα βγάζει εξαιρετικά αγροτικά προϊόντα, τα οποία είναι ανταγωνιστικά και βιώσιμα. Υπάρχει ποιότητα. Το 95% του ελαιολάδου που παράγεται στην Κρήτη είναι έξτρα παρθένο. Η Ισπανία, που είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός ελαιολάδου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν έχει τόσο μεγάλο ποσοστό έξτρα παρθένου ελαιολάδου. Έχουμε πολύ καλά αγροτικά προϊόντα, αλλά δεν υπάρχει στρατηγική για την αγροτική ανάπτυξη του τόπου. Είμαστε μια χώρα που παρήγαγε εξαιρετικά και αρκετά αγροτικά προϊόντα. Πρέπει να υπάρξει αναστροφή στον πρωτογενή τομέα και για να γίνει πρέπει να υπάρξει ένας στρατηγικός σχεδιασμός από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης.
Από το 1986 που ξεκίνησε η επιδοματική πολιτική στον αγροτικό κόσμο, ο στρατηγικός σχεδιασμός ήταν να μην υπάρξει παραγωγή. Και αυτοί που παράγουν σήμερα είναι εκείνοι που έχουν στα γονίδιά τους την αγροτική πολιτική. Το μόνο κράτος-μέλος της Ε.Ε. που επιδοτήθηκε η αγρανάπαυση ήταν η Ελλάδα. Τώρα που έχουμε τερματίσει τον διατροφικό πόλεμο το τελευταίο τρίμηνο, το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης τονίζει πως πρέπει να ξεκινήσει η αγρανάπαυση, που σημαίνει πως πρέπει να ξαναξεκινήσει η παραγωγή προϊόντων που απαιτεί ένα υψηλό κόστος. Τα καύσιμα έχουν απογειωθεί, ενώ την ίδια στιγμή στην Κύπρο δεν υπάρχουν δασμοί στο αγροτικό πετρέλαιο και είναι φθηνότερο.
Γιατί δε γίνονται μέτρα ανακούφισης στους αγρότες; Δεν υπάρχει στρατηγικός σχεδιασμός από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, με αποτέλεσμα το βιώσιμο αγροτικό μας προϊόν να βρίσκεται στην αφάνεια», ανέφερε ο κ. Χιλετζάκης.
Μεταξύ άλλων επισήμανε: «Τα επόμενα δύο χρόνια δε θα έχουμε αρνιά, καθώς οι κτηνοτρόφοι μετά το Πάσχα θα ξεκινήσουν να σφάζουν το ζωικό κεφάλαιο. Θα υπάρχει πρόβλημα με τα αμνοερίφια. Δε θα υπάρξει παραγωγή ελαιολάδου. Δεν υπάρχει στρατηγικός σχεδιασμός. Ευθύνονται οι κυβερνήσεις που δεν υπάρχει στρατηγικός σχεδιασμός. Δεν υπάρχει αγροτικός σχεδιασμός για την απορρόφηση χρημάτων. Έγιναν ιατρεία και πλατείες σε χωριά, αλλά δεν υπήρξε επένδυση στον αγροτικό κόσμο».
Ο κ. Χιλετζάκης έσπευσε να εκτοξεύσει τα πυρά του και σε μια μερίδα της κοινής γνώμης. Πέρα από τους αγρότες και τους κτηνοτρόφους που δεν επενδύουν στο ντόπιο κρητικό κρέας, η ελληνική κοινωνία έχει αλλάξει διατροφικές προτιμήσεις, οι οποίες στηρίζονται σε εισαγόμενο κρέας.
«Ο οίνος έχει κάνει κάποια βήματα. Βλέπουμε ποικιλίες. Το ελαιόλαδο έχει παραμείνει το ίδιο. Τα τυροκομεία έχουν βάλει κάποιους κωδικούς. Υπάρχουν καινοτόμες ιδέες, που είναι μεμονωμένες. Εάν δεν υπάρχει στρατηγικός σχεδιασμός από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης μέχρι τον απλό παραγωγό, τότε μέλλον δε θα υπάρχει. Χρειάζονται νέες ιδέες και την ίδια στιγμή αλλάζουμε διατροφικές συνήθειες. Τα μπέργκερ έχουν μπει στη ζωή μας, ενώ ο παραδοσιακός γύρος έχει κορεστεί. Η Ελλάδα εισάγει ολλανδικά χοιρινά για το σουβλάκι. Για να κάνουμε μια βιώσιμη, καινοτόμα και νέα αρχή στον πρωτογενή τομέα παραγωγής, πρέπει να παίξουμε “γροθιά στο μαχαίρι” και να δυσαρεστήσουμε κάποιους και πιο συγκεκριμένα εκείνους που παίρνουν τις επιδοτήσεις. Ήρθε η ώρα η αγροτική επιδότηση να πάει στην παραγωγή. Δεν μπορούμε να επιδοτούμε την αγρανάπαυση και ταυτόχρονα να μη μας αποδίδει τίποτα στη διατροφική επάρκεια στη χώρα μας», υποστήριξε.
«Χρειάζεται χρόνος και χρήμα»
Ο αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικής Κτηνοτροφίας, Ανδρέας Στρατάκης, υποστήριξε πως, για να παραχθεί μια αγροτική πολιτική μείζονος σημασίας για την ελληνική κοινωνία, είναι αναγκαίο να υπάρξει ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο που θα βασίζεται σε κανόνες και όχι στην τύχη. Ο ίδιος έσπευσε να καταδικάσει τις επιδοματικές πολιτικές που δημιουργούν συνθήκες εξάρτησης.
«Για να έχουμε μια βιώσιμη αγροτική πολιτική, ο πολιτικός κόσμος πρέπει να πιστέψει ότι ο αγροτικός κόσμος θα προσφέρει στο ΑΕΠ μας. Εάν γίνει, τότε είναι εφικτό. Δυστυχώς, όμως, δε γίνεται. Η αγροτική πολιτική πρέπει να στηριχτεί σε προγραμματισμό. Στην Ελλάδα δε γνωρίζουμε τι θέλουμε. Η βιωσιμότητα του αγροτικού προϊόντος δεν αντιμετωπίζεται μεσοπρόθεσμα. Πρέπει να αναπτυχθεί ένα μακρόπνοο σχέδιο. Χρειάζεται χρόνος και χρήμα. Αυτά δε συμβαίνουν στη χώρα μας. Η χώρα μας έχει ένα πρόχειρο σχέδιο. Εάν η αγροτική πολιτική μιας συγκεκριμένης χρονιάς πάει καλά, το αποτέλεσμα εξαρτάται από την τύχη. Νέοι αγρότες δεν υπάρχουν. Απογοητεύονται και φεύγουν. Κατ’ εμέ, είναι όλα εύκολα εφόσον ο πολιτικός κόσμος πιστέψει στον αγροτικό κόσμο.
Δεν υπάρχει αγροτική ανάπτυξη. Εδώ τρώμε ολλανδικό κρέας. Δεν υπάρχει ελληνική παραγωγή κρέατος. Πού είναι η ανάπτυξη; Εάν ο πολιτικός κόσμος, είτε στην κυβέρνηση είτε εκτός κυβέρνησης, δε θεσμοθετήσει και προγραμματίσει αμπελουργία και κτηνοτροφία στη βάση κάποιων κανόνων και σχεδίου, μην αναμένουμε ο πρωτογενής τομέας παραγωγής να παίξει καθοριστικό ρόλο στην εθνική μας οικονομία. Κανένας δε στηρίζει τον παραγωγό ο οποίος έχει ανάγκη από πληροφόρηση και ενημέρωση. Η επιδότηση έχει γίνει εξάρτηση και ο παραγωγός ενδιαφέρεται μόνο για την επιδότηση. Δεν τον ενδιαφέρει η παραγωγή καθόλου», υποστήριξε.
Επένδυση στην έρευνα
Ο πρώην διευθυντής στη Διεύθυνση Αγροτικής Ανάπτυξης στην Περιφέρεια Κρήτης, Γιώργος Δασκαλάκης, μιλώντας σε προσωπικό επίπεδο ανέφερε πως υπάρχει απουσία έρευνας στη χώρας μας στο κομμάτι του πρωτογενούς τομέα παραγωγής, ενώ έσπευσε να υποστηρίξει πως πρέπει να υπάρξει μια ενδελεχής και συστηματική έρευνα ως προς το τι χρειάζεται η κρητική γη για να φτάσει σ’ ένα αξιοσημείωτο ποσοστό παραγωγής. Ο αγρότης ή ο παραγωγός δεν πρέπει να στοχεύει μόνος του, ούτε να πειραματίζεται με καλλιέργειες οι οποίες ενδέχεται να οδηγηθούν στο κενό.
«Το 1975 είχα μαγαζί στο Τυμπάκι και πουλούσα γεωργικά φάρμακα. Στην Ιεράπετρα υπήρξε ένα ινστιτούτο, όπου ρωτούσα έναν συνάδελφο και μου έλεγε σε ποια περιοχή είναι το κάθε αγροτικό προϊόν βιώσιμο. Πληροφορίες για τα αμπέλια παίρνουμε από την Κύπρο. Στην Ελλάδα, δεν ασχολείται κανένας. Όλη η ιστορία χάλασε από την απουσία έρευνας, η οποία θα στηρίξει την παραγωγή. Ό,τι και να κάνουμε, όλα θα μείνουν στην αφάνεια. Χρειάζεται να γίνει μια συνεργασία με τις χώρες του εξωτερικού, ώστε να υπάρξει ένα σύστημα έρευνας που θα στηρίζει την παραγωγή. Αυτό γίνεται παντού, εκτός από την Ελλάδα», ανέφερε ο κ. Δασκαλάκης.
Ο ίδιος συνέχισε λέγοντας: «Η αγορά αλλάζει κάθε μέρα. Δεν ήταν όπως ήταν πριν από 30 ή 50 χρόνια. Η αγορά μεταβάλλεται. Τη δεκαετία του 1970 υπήρχε επάρκεια στο σιτάρι. Τώρα έχουμε ανάγκη από ένα ινστιτούτο που θα παρακολουθεί την αγορά στην Ευρώπη. Και με βάση αυτό το ινστιτούτο να αλλάζουν τα δεδομένα συνεχώς. Αυτό κάνει η Ολλανδία, η Κύπρος κ.λπ. Πρέπει να υπάρξει έρευνα. Στο Ηράκλειο υπάρχουν δύο ή τρεις καλλιέργειες που έχουν συγκριτικά πλεονεκτήματα. Αυτές τις καλλιέργειες πρέπει να τις δουλέψει ένα ινστιτούτο και να δει τις προοπτικές στην αγορά και να κάνει σχέδια. Τα επιτραπέζια σταφύλια είναι το μέλλον. Ποιος μπορεί να εγγυηθεί την είσοδό τους στην αγορά; Ο παραγωγός δεν πρέπει να πειραματίζεται και να “τρώει” τα μούτρα του. Ο παραγωγός δεν είναι ποτέ μόνος του. Πρέπει να υπάρξει μια έρευνα που θα την πληρώσει ο παραγωγός, και ο παραγωγός θα βγάλει κέρδος έπειτα. Πρέπει να υπάρξει χρηματοδότηση».
Οι ευθύνες της Περιφέρειας - «Να αναγνωριστεί η αξία των ντόπιων προϊόντων»
Ο παλαίμαχος αγροτοσυνδικαλιστής Στάθης Φραγκιαδάκης υποστήριξε πως η Περιφέρεια Κρήτης έχει ευθύνες ως προς το σχέδιο ανάπτυξης μιας αγροτικής πολιτικής που θα εγγυάται την ενίσχυση του ΑΕΠ. Πιο συγκεκριμένα, ο κ. Φραγκιαδάκης μίλησε αρχικά για την ιδιαιτερότητα που παρουσιάζει το νησί μας. Όπως είπε, η μοναδικότητα της Κρήτης στηρίζεται στο γεγονός πως παράγονται προϊόντα τα οποία μπορούν να αναπτυχθούν και να διοχετευτούν και σε ψυχρές και σε θερμές χώρες. Ωστόσο, παρά τη μεγάλη ποικιλία πολλών και διαφορετικών προϊόντων, δεν υπάρχει ο κατάλληλος σχεδιασμός από την Περιφέρεια Κρήτης που, σύμφωνα με τον κ. Φραγκιαδάκη, πρέπει να έχει ένα ρόλο διαμεσολαβητικό μεταξύ αγροτικού κόσμου και υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης.
«Η Κρήτη έχει τη δυνατότητα να παράξει προϊόντα που παράγονται τόσο σε ψυχρές όσο και σε θερμές χώρες. Η Κρήτη μπορεί να παράξει μήλα και μπανάνες ταυτόχρονα. Μπορεί να παράξει υπαίθριες ντομάτες τον χειμώνα, αλλά και αχλάδια σε χωριά, όπως τον Μυλοπόταμο και τον Κρουσώνα. Είναι λίγοι οι τόποι στην Ελλάδα που είναι τόσο γόνιμοι. Όντως η Κρήτη μπορεί να βγάλει προϊόντα ποιοτικά με μια σωστή χάραξη αγροτικής πολιτικής από την Περιφέρεια Κρήτης. Η Περιφέρεια πρέπει να καταθέσει ένα φάκελο στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, ώστε να αναγνωριστεί η αξία των κρητικών τοπικών προϊόντων. Πρέπει να υπάρξει προώθηση των προϊόντων μας από την Περιφέρεια Κρήτης. Πρέπει να ξεκινήσει μια συζήτηση σχετικά με το εάν η Κρήτη πρέπει να γίνει βιολογικό νησί. Να έρθει ο κόσμος και να δει πως τα προϊόντα μας είναι αγνά και αυθεντικά, με υπέροχη γεύση», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Για το μεγάλο εισοδηματικό πρόβλημα των αγροτών που θα παρουσιαστεί στο προσεχές χρονικό διάστημα μίλησε ο κ. Φραγκιαδάκης, τονίζοντας χαρακτηριστικά: «Όλοι οι αγρότες της Κρήτης είναι δυνάμει καταχρεωμένοι. Υπάρχει τεράστιο ζήτημα πώς θα παράξει το προϊόν και πού θα το διαθέσει. Δεν υπάρχει εξειδίκευση. Πρέπει να υπάρξει ένας φάκελος, όπου οι αγρότες αναλόγως την περιοχή θα εξειδικεύονται σ’ ένα προϊόν και την ίδια στιγμή να ανοίξει η ζήτηση για την ευρωπαϊκή αγορά. Ο πρωτογενής τομέας παραγωγής μπορεί να δώσει το έναυσμα για την προώθηση μιας εναλλακτικής μορφής τουρισμού. Ο περιφερειάρχης πρέπει να το βάλει μπροστά. Δεν είναι δύσκολο να υπάρξει ένας σχεδιασμός. Απαιτείται βούληση».
Ενίσχυση εδώ και τώρα - Σε απελπισία οι κτηνοτρόφοι
Ο πρόεδρος του Κτηνοτροφικού Συλλόγου Μυλοποτάμου, Γρύλλος Παπαδάκης, υποστήριξε πως η Κρήτη έχει όλες τις ενδιάθετες προϋποθέσεις να παράξει μια μεγάλη παραγωγή και έπειτα να τη διοχετεύσει την ευρωπαϊκή και διεθνή κοινότητα. Είναι αναγκαίο να στηριχτεί ο μέσος κτηνοτρόφος, ο οποίος έχει πληγεί ανεπανόρθωτα ένεκα των ανατιμήσεων. Πιο συγκεκριμένα, ο κ. Παπαδάκης, μιλώντας για τον πλούτο της Κρήτης, υποστήριξε: «Για να γίνει βιώσιμη η αγροτική πολιτική για τα προϊόντα μας πρέπει να ενισχυθεί άμεσα η Κρήτη. Είμαστε σ’ ένα νησί που είναι μειονεκτικό και δύσβατο όσον αφορά την ορεινή κτηνοτροφία και ορεινή γεωργία. Εάν δεν ενισχυθεί χρηματοδοτικά η ορεινή γεωργία και κτηνοτροφία, δεν μπορούν τα προϊόντα μας να βγουν στις διεθνείς αγορές. Στην Κρήτη υπάρχουν σημεία που δεν καλλιεργούνται. Υπάρχει όμως μεγάλη ποικιλία γεύσεων. Το ορεινό αρνί έχει ποιότητα γεύσης. Πρέπει να το ενισχύσουμε.
Είμαστε σε συζητήσεις με την Περιφέρεια και πρέπει κι εμείς να ενισχυθούμε. Να συνεχίσουμε να παράγουμε. Η Κρήτη παράγει πλούτο από λάδι, βότανα, μέχρι και το κρέας. Υπάρχουν γαλακτοβιομηχανίες από την επάνω Ελλάδα και παίρνουν το γάλα. Υπάρχει πλούτος στην Κρήτη και νόστιμα προϊόντα».
Μεταξύ άλλων, ο κ Παπαδάκης ανέφερε πως η αύξηση των τιμών στα αγροτικά προϊόντα έχει φέρει μεγάλο μέρος του κτηνοτροφικού και αγροτικού κόσμου στα όρια της απελπισίας και της απόγνωσης. «Η κατάσταση είναι δραματική. Εάν δεν ενισχυθούμε, τότε πολύ φοβάμαι ότι θα γίνει μόνιμο πρόβλημα η εισαγωγή προϊόντων. Ο αγρότης ή ο κτηνοτρόφος δε θα διοχετεύσει το προϊόν του στην ελληνική παραγωγή. Τόσο με τον πόλεμο της Ουκρανίας με τη Ρωσία, όσο και με την αύξηση των τιμών εξαιτίας της ενεργειακής κρίσης, οι τιμές των προϊόντων έχουν πάρει την ανιούσα. Τη δεδομένη στιγμή κοστίζει 22 ευρώ το σακί το καλαμπόκι, που ζυγίζει 44 κιλά. Υπάρχει τεράστιο κόστος. Δεν μπορείς να παράξεις με αυτές τις τιμές. Πρέπει να ενισχυθούμε», τόνισε.
