Με ιερή κατάνυψη, τηρουμένων πάντα των μέτρων κατά του κορωνοϊού, πραγματοποιήθηκε φέτος η περιφορά του Επιταφίου στην Κρήτη και σε όλη την χώρα.
Μεγάλη Παρασκευή και μετά απο δυο χρόνια πανδημίας και περιορισμών, οι πιστοί στο Ηράκλειο, είχαν την ευκαιρία να βρεθούν στους Ιερούς Ναούς της πόλης, για να παρακολουθήσουν την Ακολουθία του Επιτάφιου Θρήνου και τα Εγκώμια,που πάντοτε κατανύσσουν την ψυχή των πιστών, καθώς και την περιφορά του Επιταφίου που είχαμε τη χαρά και την ευλογία φέτος να πραγματοποιηθεί κανονικά με πλήθος κόσμου να την ακολουθεί.
Ειδική είναι η βαρύτητα της σημερινής Ακολουθίας καθώς αποτελεί παράλληλα την πρώτη κατά την οποία ο Αρχιεπίσκοπος Ευγένιος βρίσκεται στην κεφαλή της Εκκλησίας της Κρήτης.
Συγκινητική στιγμή αποτέλεσε η συνάντηση κατά την περιφορά στο κέντρο της πόλης του Ηρακλείου, των Επιταφίων του Ιερού Μητροπολιτικού Ναού Αγίου Μηνά, του Αγίου Ματθαίου και του Ιερού Ναού του Αγίου Τίτου, με μικρούς και μεγάλους να παιρνούν κάτω απο τον Επιτάφιο, λαμβάνοντας έτσι την ευλογία του Κυρίου.
Πλήθος επισήμων κατά την διάρκεια της περιφοράς
Η ακολουθία των Μεγάλων και Βασιλικών Ωρών, ξεκίνησε με κατάνυξη το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής, με πένθιμο στολισμό στους ναούς για να ακολουθήσει η τελετή της Αποκαθήλωσης.
Κλίμα κατάνυξης και στην μονή Αγκαράθου
Ποιο είναι το νόημα του εθίμου να περνάμε κάτω από τον Επιτάφιο, μετά την περιφορά Του;
Το να περνούν οι πιστοί κάτω από τον Επιτάφιο, όπως λέει ο π. Θεολόγος, είναι μια ευσεβής συνήθεια με νόημα σχεδόν εμφανές: «Εκφράζω τη βαθύτατη ευλάβειά μου και την πίστη μου στον θυσιασθέντα, παθόντα και ταφέντα Κύριο, και θέτω τον εαυτό μου εν ταπεινώσει κάτω από Αυτόν και κάτω από τη θαυμαστή και θεϊκή επίδραση και ευλογία Του».
Το ίδιο γίνεται και με το Ι.Πετραχήλι, όπου σκύβω κάτω από αυτό, για να δεχθώ την ευλογία και την ευχή του Ιερέα, είτε στην Εξομολόγηση, είτε στο Ευχέλαιο, είτε σε οποιαδήποτε άλλη Ευχή.
Το ίδιο γίνεται και όταν εορτάζει κάποιος Άγιος και λιτανεύεται η Ιερά Εικόνα του, ή το σκήνωμά του (πχ Αγ.Γεράσιμος) ή ένα θαυματουργό Εικόνισμα της Παναγίας (πχ στην Τήνο). Βλέπουμε εκατοντάδες ανθρώπων που στρώνονται στο έδαφος, γιά να περάσει από πάνω τους η «χάρη». Συχνά το ίδιο επαναλαμβάνεται και με τα Άγια Δώρα, στη Μ. Είσοδο.
Οι καμπάνες ηχούν πένθιμα στα μοναστήρια και τις εκκλησίες της Κρήτης
Ημέρα απόλυτου πένθους για όλη την Χριστιανοσύνη η Μεγάλη Παρασκευή, απόλυτης αργίας και νηστείας. Ημέρα κατά την οποία κορυφώνεται το Θείο Δράμα των Παθών του Χριστού.
Ξεχωριστές εκκλησίες και μοναστήρια σε όλο το νησί της Κρήτη δίνουν το δικό τους χρώμα, με τους Επιταφίους τους και μας βάζουν σε ατμόσφαιρα περισυλλογής.
Κατά τη διάρκεια της ακολουθίας ψάλλονται σε τρεις στάσεις (μέρη) τα λεγόμενα Εγκώμια, μικρά τροπάρια πολύ αγαπητά στο λαό, αγνώστου ποιητή. Τα πιο γνωστά είναι: «Η ζωή εν τάφω…», «Άξιον εστί μεγαλύνειν…», «Αι γενεαί πάσαι…» και «Ω γλυκύ μου Έαρ…».
Μετά την επάνοδο του Επιταφίου στην εκκλησία, διαβάζεται περικοπή από το Ευαγγέλιο του Ματθαίου (κζ' 62-66): Αρχιερείς και Φαρισαίοι πηγαίνουν στον Πόντιο Πιλάτο και του ζητούν να σφραγίσουν τον τάφο, επειδή θυμούνται ότι ο Κύριος σε μια αποστροφή των λόγων του είχε πει ότι σε τρεις μέρες θα αναστηθεί. Ο Πιλάτος τους δίνει την άδεια.
Κατ' έθιμον, πολλοί πιστοί επισκέπτονται τους τάφους συγγενών και φίλων ή πραγματοποιείται η εκταφή των νεκρών, αν έχει περάσει το απαιτούμενο χρονικό διάστημα.
Μεγάλη Παρασκευή: Τα Άγια Πάθη και ο Επιτάφιος θρήνος - Ο συμβολισμός της ημέρας
Την Μεγάλη Παρασκευή έχουμε την Κορύφωση του Θείου δράματος, τελείται η «Ακολουθία των Παθών» και θυμόμαστε και βιώνουμε τα Σωτήρια και φρικτά Πάθη του Κυρίου και Θεού μας.
«Τη Αγία και Μ. Παρασκευή τα Άγια και σωτήρια και φρικτά Πάθη του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού επιτελούμεν, τούς εμπτυσμούς, τα ραπίσματα, τα κολαφίσματα, τας ύβρεις, τούς γέλωτας, την πορφυράν χλαίναν, τον κάλαμον, τον σπόγγον, το όξος, τούς ήλους, την λόγχην και προ πάντων τον Σταυρόν και τον θάνατον, α δι' ημάς εκών κατεδέξατο, έτι δε και την του ευγνώμονος ληστού, του συσταυρωθέντος αυτώ, σωτήριον εν τω σταυρώ ομολογίαν. Εσταυρώθης δι' εμέ, ίνα εμοί πηγάσης την άφεσιν" εκεντήθης την πλευράν, ίνα κρουνούς ζωής αναβλύσης μοι."(Μακαρισμοί μετά έξοδον Εσταυρωμένου)».
H Αγία και Μεγάλη Παρασκευή συμβολίζει τα γεγονότα της δίκης του Ιησού από τον Πόντιο Πιλάτο, την μαρτυρική πορεία Του προς τον Γολγοθά, την Σταύρωση του και τελικά την Ταφή του.
Νωρίς το μεσημέρι στους ιερούς ναούς γίνεται η τελετή της Αποκαθήλωσης, μαζί με την αναπαράσταση της ταφής, ενώ το βράδυ τελείται η περιφορά του Επιταφίου. Οι καμπάνες των εκκλησιών χτυπούν πένθιμα όλη τη διάρκεια της ημέρας. Λόγω του πένθους της ημέρας οι νοικοκυρές δεν ασχολούνται με τις δουλειές του σπιτιού, αποφεύγοντας ακόμη και το μαγείρεμα. Με λουλούδια που μαζεύουν ή αγοράζουν, γυναίκες και παιδιά πηγαίνουν στις εκκλησίες για να στολίσουν τον Επιτάφιο.
Πολλοί πιστοί συνηθίζουν να πίνουν την Μεγάλη Παρασκευή λίγο ξύδι, εις ανάμνηση αυτού που έδωσαν στον Ιησού, όταν ζήτησε νερό τις τελευταίες στιγμές της επίγειας ζωής Του. Το έθιμο απαγορεύει κάθε εργασία την ημέρα αυτή. Αντιθέτως, συνηθίζεται οι πιστοί να επισκέπτονται τους τάφους των νεκρών συγγενών και φίλων, προσδοκώντας, μαζί με την Ανάσταση του Κυρίου και την δική τους.
