Το τι είχαν στο μυαλό τους οι συγγραφείς των βιβλικών κειμένων κάνοντας λόγο για τον «άρτο τον επιούσιο» μάλλον θα το συνειδητοποιήσουμε προσεχώς, καθώς το «βαρέλι» της κρίσης ή μάλλον των απανωτών κρίσεων (οικονομική, COVID και τώρα πόλεμος στην Ουκρανία) δεν έχει πάτο.
Η ανηφόρα των καυσίμων, που ξεκίνησε προ της ρωσικής εισβολής, κορυφώνεται μέρα τη μέρα, με το “παλιρροϊκό κύμα” να συμπαρασύρει τα πάντα στο διάβα του, πλήττοντας τομείς της καθημερινότητας που είναι αδύνατον να μπουν σε μια λογική - γνώριμη για τους Έλληνες - περικοπών. Πόσω μάλλον όταν οι απολαβές έχουν πιάσει προ ετών... πάτο, με τη σύγκριση μισθού και κόστους καυσίμων να είναι αποκαρδιωτική.
Και φυσικά, δεν είναι μόνο τα καύσιμα, καθώς μια παγκόσμια επισιτιστική κρίση βρίσκεται προ των πυλών, όπως προειδοποιούν εδώ και καιρό διεθνείς οργανισμοί, φορείς και πολιτικοί, με δεδομένη την εξάρτησή μας από τα σιτηρά και άλλα προϊόντα της εμπόλεμης ζώνης.
Καθώς ουδείς γνωρίζει πού και πότε θα σταματήσει η κούρσα των τιμών, έχουν εξαιρετικό ενδιαφέρον τα στοιχεία που γραφικοποιεί η γνωστή στατιστική ιστοσελίδα Statista. Χρησιμοποιώντας ως πηγές τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), αποκαλύπτεται μια σοκαριστική εικόνα για την επιβάρυνση των οικογενειακών προϋπολογισμών από το δυσβάσταχτο κόστος της βενζίνης και του πετρελαίου. Έχοντας ως σημείο αναφοράς την αγορά 60 λίτρων βενζίνης 95 οκτανίων, προκύπτει μια ακόμα αρνητική πρωτιά της Ελλάδας, καθώς οι πολίτες της χώρας βρίσκονται στην κορυφή της λίστας με απώλειες κατά 5,58% του μηνιαίου μισθού τους για να κινηθούν με τα οχήματά τους, φυσικά σχεδόν αποκλειστικά για τις βασικές τους ανάγκες. Απώλειες που είναι σχεδόν οι διπλάσιες σε σχέση με τον μέσο μισθό των Γερμανών και τετραπλάσιες σε σχέση με τους Αμερικανούς.
Η χασούρα κατά 5,58% του μισθού τους, με την οποία πληρώνουν οι Έλληνες την κρίση, συγκρίνεται μόνο με εκείνη των Σλοβάκων (5,33%), των Πορτογάλων (5,27%), των Εσθονών (4,96%), των Λετονών (4,81%), των Μεξικανών (4,78%) και των Λιθουανών (4,54%). Σε καλύτερη μοίρα βρίσκονται οι Βρετανοί, που δίνουν το 3,11% του μισθού τους για καύσιμα τον μήνα (για τη συγκεκριμένη πάντα συγκρίσιμη ποσότητα), ενώ σε απείρως καλύτερη μοίρα βρίσκονται οι Γερμανοί με 2,92% και οι Αμερικανοί με 1,22%.
Παράλληλα μια εικόνα στον παγκόσμιο χάρτη αποκαλύπτει ότι η Ευρώπη είναι από τις περιοχές του πλανήτη που έχουν τα ακριβότερα καύσιμα μαζί με τη Νέα Ζηλανδία, ενώ σε κάπως καλύτερη μοίρα βρίσκονται οι Αμερικανοί, οι κάτοικοι των χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας και της Κίνας και οι Αυστραλοί. Μάλλον περιττό να σημειώσουμε ότι η επιβάρυνση για τις πετρελαιοπαραγωγές χώρες είναι η μικρότερη. Και αυτή είναι μάλλον η κορυφή του παγόβουνου.
Με δεδομένο ότι, σύμφωνα με τη Διεθνή Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ (FAO), η Ρωσία αποτελεί τον μεγαλύτερο εξαγωγέα σιταριού διεθνώς, ενώ η Ουκρανία είναι στην πέμπτη θέση, δεν είναι να απορεί κανείς για τους φόβους για τα χειρότερα. Συνολικά οι δύο χώρες καλύπτουν το 19% της παγκόσμιας προσφοράς κριθαριού, το 14% στο σιτάρι και το 4% στο καλαμπόκι, αντιπροσωπεύοντας πάνω από το ένα τρίτο των παγκόσμιων εξαγωγών σιτηρών. Δεν πάει πολύς καιρός που ο Οργανισμός γνωστοποίησε ότι οι διεθνείς τιμές ανήλθαν τον Φεβρουάριο στα υψηλότερα επίπεδα όλων των εποχών, με αύξηση του σχετικού δείκτη κατά 3,9% από τον Ιανουάριο και κατά 24,1% σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2021, έχοντας ως “τροφοδότη” της ακρίβειας τις ανατιμήσεις κυρίως σε φυτικά έλαια και γαλακτοκομικά. Αν στην εξίσωση μπουν και τα δημητριακά, η εικόνα που προκύπτει θυμίζει εφιάλτη, που ο δυτικός κόσμος δε θα μπορούσε πριν από λίγο καιρό να διανοηθεί. Σύμφωνα λοιπόν με τον FAO, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, οι διεθνείς τιμές των τροφίμων και των ζωοτροφών θα μπορούσαν να αυξηθούν από 8% έως και 20%, ανεβάζοντας τον αριθμό των υποσιτισμένων ανθρώπων παγκοσμίως. Κι αυτά τα ποσοστά αποτελούν απλώς τις προκαταρκτικές αξιολογήσεις για τις επιπτώσεις του πολέμου, με βάσιμη την αμφιβολία για το αν η Ουκρανία θα μπορούσε να προχωρήσει στη συγκομιδή των καλλιεργειών εν μέσω της συνεχιζόμενης σύγκρουσης, την ώρα μάλιστα που επικρατεί αβεβαιότητα και γύρω από τις ρωσικές εξαγωγές τροφίμων.
Ενδεικτικά είναι τα σήματα κινδύνου που εκπέμπονται το τελευταίο διάστημα και από πολλούς αξιωματούχους, με πιο πρόσφατη “πινελιά” στον “καμβά” την προειδοποίηση του Γάλλου υπουργού Εξωτερικών. Ο Ζαν Ιβ Λεντριάν στο τελευταίο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της Ε.Ε. είχε επισημάνει τις συνέπειες του πολέμου στη συγκομιδή και εξαγωγή των σιτηρών από την Ουκρανία και τη Ρωσία, που είναι βασικές χώρες παραγωγής. «Πρέπει γρήγορα να αντιμετωπίσουμε αυτό το νέο δεδομένο, όχι μόνο εμείς οι Ευρωπαίοι ενώνοντας τις προσπάθειές μας, αλλά μαζί με διεθνείς οργανισμούς και εταίρους, συμπεριλαμβανομένων Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, για να αποφευχθεί μια παγκόσμια επισιτιστική κρίση που μπορεί να αποδειχτεί πολύ σοβαρή», είχε δηλώσει χαρακτηριστικά.
Ελλείψεις και στοπ σε φαινόμενα αισχροκέρδειας
Οι λίγες ελλείψεις που παρουσιάστηκαν στο ηλιέλαιο δεν επηρεάζουν τα νοικοκυριά. Από Ουκρανία η Ελλάδα εισάγει περίπου 30.000 τόνους από τους συνολικά 120.000 τόνους εισαγωγών ηλιέλαιου. Εκτίμηση στελεχών της Επιτροπής Επισιτιστικής Κρίσης του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων είναι ότι εύκολα μπορούν να αναπληρωθούν από εισαγωγές από την Αργεντινή ή από άλλες τρίτες χώρες. Το ίδιο ισχύει και με το καλαμπόκι, καθώς από Ρωσία και Ουκρανία οι εισαγωγές ανέρχονται περίπου σε 500.000 τόνους. Ποσότητα, η οποία είχε ως κύρια κατεύθυνση την παραγωγή ζωοτροφών και σύμφωνα με εκτιμήσεις το κενό θα μπορούσαν να καλύψουν εισαγωγές από τη Ρουμανία, τη Βουλγαρία, άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά και τη Νότιο Αμερική.
Τους 250.000 τόνους έφταναν οι εισροές μαλακού σιταριού από Ουκρανία και Ρωσία. Οι εισαγωγείς έχουν απευθυνθεί στις αγορές της Ρουμανίας, της Βουλγαρίας, της Ουγγαρίας, της Γερμανίας και της Γαλλίας, ενώ ήδη έχουν ξεκινήσει εισαγωγές από Καναδά (μέσω Ιταλίας), με το μειονέκτημα, βέβαια, του υψηλού κόστους μεταφοράς.
Η σύσκεψη ανάμεσα στον κ. Μητσοτάκη και τον κ. Γεωργαντά θα επικεντρωθεί επίσης σε δύο ακόμη ζητήματα. Το πρώτο αφορά στην αύξηση στις τιμές των ζωοτροφών. Πρόθεση της κυβέρνησης είναι να διαθέσει 40 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση των κτηνοτρόφων. Ο τρόπος ενίσχυσης θα ανακοινωθεί τις επόμενες ημέρες από τον αρμόδιο υπουργό. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, θεωρείται βέβαιο ότι αυτή είναι η αρχή της στήριξης των κτηνοτρόφων και ότι θα ακολουθήσει, ανάλογα με την πορεία των δημοσιονομικών, και άλλη στήριξη. Δεύτερο - εξίσου σημαντικό - ζήτημα είναι η τιμή των λιπασμάτων, η οποία από την έναρξη της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει “εκτοξευτεί”. Όπως ανέφεραν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ πηγές του ΥΠΑΑΤ, «αν ο αγρότης δεν ρίξει λιπάσματα, δε θα έχει τον όγκο παραγωγής που έχει κάθε χρόνο», συμπληρώνοντας πως «μικρότερη παραγωγή σημαίνει μεγαλύτερο επισιτιστικό πρόβλημα, καθώς θα εξαρτώμεθα περισσότερο από τις εισαγωγές για την επόμενη περίοδο».
Τέλος, όσον αφορά τις εισαγωγές από τη Νότιο Αμερική, τον Καναδά και γενικά χώρες εκτός της Ε.Ε., αυτό που ανησυχεί όχι μόνο την κυβέρνηση, αλλά και τις Βρυξέλλες, είναι ότι δεν τηρούνται τα ίδια ποιοτικά standards με αυτά που ορίζει η Ευρώπη.
Στο μεταξύ, μέτρα για την αποφυγή φαινομένων αισχροκέρδειας, αλλά και ελλείψεων προϊόντων έλαβε την περασμένη εβδομάδα το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Με τροπολογία που εισήχθη σε νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών, ζητήθηκε η υποχρεωτική καταγραφή αποθεμάτων σε μια σειρά γεωργικών προϊόντων και τροφίμων. Υπόχρεες είναι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην αλυσίδα παραγωγής, εισαγωγής, εμπορίας, πώλησης, μεσιτείας, διακίνησης, διανομής και αποθήκευσης γεωργικών προϊόντων και τροφίμων στην ελληνική επικράτεια και θα πρέπει υποχρεωτικά να υποβάλουν στοιχεία για αποθέματα σε:
- Πρώτες ύλες για την παραγωγή λιπασμάτων,
- Λιπάσματα,
- Ζωοτροφές,
- Ωμά δημητριακά παντός είδους και ιδίως σιτάρι ή σμιγάδι, σίκαλη, κριθάρι, βρόμη, καλαμπόκι, εδώδιμο φαγόπυρο,
- Άλευρα και ιδίως αλεύρια σιταριού ή σμιγαδιού και αλεύρια δημητριακών,
- Ηλίανθο, και
- Φυτικά έλαια, εκτός από το ελαιόλαδο, και ιδίως ηλιέλαιο (έλαιο ηλιοτροπίου), φοινικέλαιο και αραβοσιτέλαιο.
