Ο όρος «Διά βίου μάθηση» ακούγεται σε καθημερινή βάση ως την εκπαίδευση που διαρκεί για όλη τη διάρκεια της ζωής ενός ανθρώπου. Αφορά κατά κύριο λόγο τα άτομα που δεν επαναπαύονται και που επιθυμούν να μαθαίνουν κάθε μέρα νέες γνώσεις για να διευρύνουν τους πνευματικούς τους ορίζοντες, αλλά και εκείνα που θέλησαν να κάνουν μια νέα προσωπική αρχή, η οποία ανταποκρίνεται στην ανάγκη συνεχούς βελτίωσης, συμπλήρωσης και αναβάθμισης των γνώσεών τους. Για ποιους λόγους όμως είναι τελικά τόσο σημαντικό η διά βίου μάθηση να αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας ενός ατόμου;
Η «ΝΚ» επικοινώνησε με τον Κώστα Φλουρή, ο οποίος είναι αναπληρωτής προϊστάμενος στο Τμήμα Δία Βίου Μάθησης της Περιφέρειας Κρήτης, προκειμένου να μας πει την προσωπική του άποψη.
«Η διά βίου μάθηση είναι μια αναγκαιότητα, δηλαδή όταν βλέπουμε ότι τα μέσα αλλάζουν συνεχώς, θα πρέπει να είμαστε όλοι ενεργοποιημένοι. Να στεκόμαστε πολύ κριτικά σε όλο αυτό που συμβαίνει γύρω μας, τόσο από άποψη καταιγισμού πληροφοριών, όσο και από τις καινούργιες εξελίξεις. Να σταθούμε κριτικά απέναντι σε αυτό που γίνεται. Να εφοδιαστούμε με προσωπικές και επαγγελματικές δεξιότητες. Μετά τις τεχνικές, δηλαδή αυτό που λέμε ψηφιακός εγγραματισμός, και με δεξιότητες όπως η κριτική σκέψη και ο τρόπος λήψης απόφασης», επισήμανε ο κ. Φλουρής.
«Χρειαζόμαστε συνεχώς να αναπροσδιοριζόμαστε»
Για την αναγκαιότητα της διά βίου μάθησης, ο κ. Φλουρής τόνισε ότι «το περιβάλλον μας έχει γίνει πολυσύνθετο-πολυδιάστατο. Χρειαζόμαστε συνεχώς να αναπροσδιοριζόμαστε, όχι μονάχα να αναπτυσσόμαστε, με την έννοια να μαθαίνουμε νέα πράγματα, αλλά να είμαστε πιο κοντά στον εαυτό μας, να είμαστε πολύ συνεπείς, να έχουμε μια αυτογνωσία, που αυτό έρχεται μόνο από μαθησιακές διαδικασίες. Όχι μονάχα τεχνικά να μάθουμε να χειριζόμαστε τις πληροφορίες, να χρησιμοποιούμε τις νέες τεχνολογίες.
Διάβαζα μια έρευνα που έλεγε ότι οι κρίσεις πανικού οφείλονται στο γεγονός ότι στα σύγχρονα περιβάλλοντα, έτσι όπως οι ρόλοι τείνουν να αποκαθηλωθούν, καλείται ο ίδιος να πάρει τις αποφάσεις για τη ζωή του. Ο άνθρωπος βρίσκεται μόνος του για να δώσει προσωπικό νόημα στα εξωτερικά ερεθίσματα. Οι κρίσεις πανικού προκύπτουν από αυτή τη δυσκολία του σύγχρονου ανθρώπου να διαλέξει, να πάρει αποφάσεις για τον εαυτό του. Τέτοιου είδους δεξιότητες αναπτύσσονται μέσω της διά βίου μάθησης. Θεωρώ ότι η διά βίου μάθηση είναι αναγκαία επιτακτική».
Για τον ορισμό της διά βίου μάθησης, ο κ. Φλουρής προσθέτει: «Από την πλευρά των πολιτών θεωρώ ότι η διά βίου μάθηση είναι μια διαδικασία αυτογνωσίας, μια μετασχηματιστική διαδικασία, μια διαδικασία ανάπτυξης προσωπικών και επαγγελματικών δεξιοτήτων».
«Υπάρχει συμμετοχή από τους πολίτες»
Σε ερώτηση για το αν οι πολίτες εκφράζουν ενδιαφέρον για τη διά βίου μάθηση, ο κ. Φλουρής υποστηρίζει: «Η εμπειρία μου λέει ότι υπάρχει συμμετοχή από τους πολίτες στη διά βίου μάθηση. Το δύσκολο είναι να το δοκιμάσουν. Κάποιοι από τους ενήλικες είχαν τραυματική μαθησιακή εμπειρία στην παιδική τους ηλικία. Δηλαδή αυτό που λέγαμε σχολείο, για πολλούς δεν έχει λειτουργήσει υποστηρικτικά, οπότε τους είναι εξαιρετικά δύσκολο να μπουν σε αυτή τη διαδικασία, πιστεύουν ότι θα βαρεθούν, δυσκολεύονται να θέσουν οι ίδιοι τους στόχους τους, δυσκολεύονται να μοιραστούν την εμπειρία τους, δυσκολεύονται να φανταστούν τους εαυτούς τους ως μαθητή/μαθήτρια. Αν μπούνε και καταφέρουνε να επαναπροσδιορίσουν τι σημαίνει για εκείνους μαθαίνω ή μαθαίνω διά βίου, θα μπουν μετά σε αυτή τη διαδικασία».
Για τον ρόλο της Πολιτείας, o κ. Φλουρής δήλωσε: «Είναι και από την πλευρά της Πολιτείας υποχρέωση να φτιάξει προγράμματα, τα οποία θα έχουν ένα προσωπικό νόημα που θα απαντά στις προσωπικές εκπαιδευτικές ανάγκες του κάθε πολίτη. Να μη θεωρήσουμε ότι η διά βίου μάθηση είναι ευθύνη του εργαζόμενου να επιμορφωθεί ή ευθύνη του ανέργου να αναπτύξει νέες επαγγελματικές δεξιότητες, προκειμένου να ανταποκριθεί στις καινούργιες απαιτήσεις αγοράς εργασίας. Είναι πολύ σημαντικό, νομίζω, να καταλάβει και από την πλευρά της η Πολιτεία ότι θα πρέπει να μιλήσουμε με όρους κοινωνικούς. Θα πρέπει να τη θέσουμε σε ένα πλαίσιο που θα μας αφορά ως κοινότητα, που θα έχει ως στόχο την κοινωνική ενσωμάτωση κι όχι μόνο την επαγγελματική καταξίωση».
Αναλυτικό σχέδιο
Αξίζει να αναφερθεί ότι, με πρωτοβουλία της αντιπεριφερειάρχη Παιδείας και Διά Βίου Μάθησης κ. Κουτεντάκη, πρόκειται να κατατεθεί τον επόμενο μήνα αναλυτικό σχέδιο για τη διά βίου μάθηση, το οποίο θα παρέχει και πρωτογενή στοιχεία, ερευνητικά δεδομένα για τη διά βίου μάθηση, καθώς επίσης και μια στρατηγική για ανάληψη πρωτοβουλιών εξειδικευμένων, στοχευμένων δράσεων στα θέματα κατάρτισης, συμβουλευτικής και ενίσχυσης της απασχόλησης.
Εκπαίδευση Ενηλίκων
Τι περιλαμβάνει η διά βίου μάθηση
Βάση του Ν. 3879 (ΦΕΚ 163/21.09.2010, τ. Α’) περί Ανάπτυξης της Διά Βίου Μάθησης και σύμφωνα με το άρθρο 2, στη διά βίου μάθηση περιλαμβάνονται:
Τυπική εκπαίδευση: Η εκπαίδευση που παρέχεται στο πλαίσιο του τυπικού εκπαιδευτικού συστήματος οδηγεί στην απόκτηση πιστοποιητικών αναγνωρισμένων σε εθνικό επίπεδο από τις δημόσιες Αρχές και αποτελεί μέρος της διαβαθμισμένης εκπαιδευτικής κλίμακας. Στην τυπική εκπαίδευση εντάσσεται και η γενική τυπική εκπαίδευση ενηλίκων.
Μη τυπική εκπαίδευση: Η εκπαίδευση που παρέχεται σε οργανωμένο εκπαιδευτικό πλαίσιο εκτός του τυπικού εκπαιδευτικού συστήματος και μπορεί να οδηγήσει στην απόκτηση πιστοποιητικών αναγνωρισμένων σε εθνικό επίπεδο. Περιλαμβάνει την αρχική επαγγελματική κατάρτιση, τη συνεχιζόμενη επαγγελματική κατάρτιση και τη γενική εκπαίδευση ενηλίκων.
Άτυπη μάθηση: Οι μαθησιακές δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα εκτός οργανωμένου εκπαιδευτικού πλαισίου, σε όλη τη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου, στο πλαίσιο του ελεύθερου χρόνου ή επαγγελματικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων. Περιλαμβάνει τις κάθε είδους δραστηριότητες αυτομόρφωσης, όπως η αυτομόρφωση με έντυπο υλικό ή μέσω διαδικτύου ή με χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή ή ποικίλων εκπαιδευτικών υποδομών, καθώς και τις γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες που αποκτά το άτομο από την επαγγελματική εμπειρία του.
